Hababam Sınıfı Romanlarının Yazarı Kimdir

Roman, şiir ve öykü yazarı Rıfat Ilgaz'ın vefatının üzerinden 26 yıl geçti.

Mehmet Rıfat Ilgaz, Fatma Hanım ve Hüseyin Vehbi Bey'in çocuğu olarak 7 Mayıs 1911'de Kastamonu'da dünyaya geldi.

Ailenin 7 çocuğundan en küçüğü olan Ilgaz, ilk ve orta okul eğitimini Kastamonu'da tamamlayarak, yatılı öğrenim gördüğü Muallim Mektebinden 1930'da mezun oldu.

Ilgaz, şiir yazmaya öğrencilik yıllarında başladı ve 1936'da Gazi Eğitim Enstitüsünde edebiyat eğitimi alarak, 6 yıl süreyle Gerede, Akçakoca, Gümüşova'da ilkokul öğretmenliği yaptı.

Daha sonra İstanbul'a tayin olan usta yazar, Karagümrük Ortaokulunda ve Nişantaşı Lisesinde Türkçe öğretmeni olarak görev yaptı.

Edebi kişiliği ve yazı hayatı

İlk şiiri "Sevgilimin Mezarında"yı 15 yaşında kaleme alan Ilgaz'ın eserleri 1940'ta "Çığır", "Oluş", "Ulus", "Güneş", "Yücel", "Varlık", "Hamle" ve "Yeni İnsanlık" gibi birçok dergide yayımlandı.

Felsefe eğitimi de alan Ilgaz, aynı yıllarda Hasan Tanrıkut, Sabahattin Kudret Aksal, Salah Birsel'le tanıştı. Ömer Faruk Toprak ile 1942'de "Yürüyüş Dergisi"ni çıkaran Ilgaz, bu dergide Orhan Kemal, Sait Faik Abasıyanık, Cahit Irgat, İbrahim Abdülkadir Meriçboyu, Nazım Hikmet gibi şairlerle birlikte çalıştı.

Ilgaz'ın ilk şiir kitabı "Yarenlik" ise 1943'te edebiyatseverlerle buluşurken, 1944'te yazdığı "Sınıf" adlı şiir kitabından dolayı 6 ay hapis cezası aldı. Serbest bırakıldıktan sonra da öğretmenlik yapmaya devam etmek isteyen Ilgaz, çeşitli nedenlerden dolayı 1947'de öğretmenlikten ayrıldı ve gazetecilik yapmaya başladı.

Yazılarında ve yaşamında toplumcu gerçekçi bir çizgi devam ettirmeye çalışan Ilgaz'ın 1953'te yazdığı "Devam" adlı kitabı da toplatıldı. Yazıları ve şiirleri nedeniyle kovuşturmaya tabi tutulan Ilgaz, yaklaşık 5,5 yıl mahkumiyet alsa da hem hastalığından dolayı hem af kapsamına girdiği için cezasının bir kısmını yattı.

İnceleme yazarı ve eleştirmen Asım Bezirci Papirüs dergisinin 19. sayısında, bu dönem şiirlerinde Faruk Nafiz Çamlıbel, Ahmet Kutsi Tecer, Halit Fahri Ozansoy gibi hececi şairlerin etkisinde kalan Ilgaz için, "Rıfat Ilgaz'ı çoğumuz oldum bittim 'toplumcu' bir şair diye tanırız. Uzun bir süre 'toplumcu olmayan' şiirler de yazdığını bilmeyiz. Çünkü, bu tür şiirler eski dergilerin sayfaları arasında kalmıştır. Ilgaz onları hiçbir kitabına almamıştır. Bundan ötürü de oldum olası, toplumsal konuları işleyen bir şair sayılmıştır. Oysa, Ilgaz'ın toplumcu bir şair olarak başarı kazanmasında bu şiirlerin de bir payı vardır." ifadelerini kaleme aldı.

Rıfat Ilgaz, Aziz Nesin ve Esat Adil gibi isimlerle Gerçek gazetesini, sonrasında ise Yığın dergisini çıkarırken, Markopaşa adlı mizah dergisinde de yazı işleri müdürlüğü yaptı. Necati Sözen'in sahibi olduğu Adembaba dergisinde 1952'de yazmaya başlayan usta yazar, o dönemde popüler olan Dolmuş, Külah ve Taş gibi mizah dergilerinde yazılarını yayımladı.

"Hababam Sınıfı"

Ilgaz, 1952-1960'da Tan gazetesinde düzeltmen, dizgici ve röportaj yazarı olarak çalışırken Dolmuş dergisinde "Stepne" takma adıyla "Hababam Sınıfı", "Bizim Koğuş" ve "Don Kişot" eserlerini dizi olarak yayımladı.

Asıl ününü 1959'da kaleme aldığı "Hababam Sınıfı" adlı kitapla kazanan Rıfat Ilgaz'ın bu romanı 1966'da oyunlaştırılarak Ulvi Uraz Tiyatro Topluluğu tarafından sahnelendi.

Aynı oyun 1969'da İstanbul Tiyatrosu'nda da sahneye koyuldu ve Ertem Eğilmez'in yönetmenliğinde 1975'te beyaz perdeye aktarıldı.

Yaşadığı dönemde görülen eğitim sistemindeki aksaklıkları, bozuklukları, eksiklikleri hem güldürüp hem de düşündürerek ele alan Ilgaz, Mehmet Saydur'un hakkında hazırladığı "Rıfat Ilgaz'lı Yıllar" adlı kitabında "Hababam Sınıfı"nı yazma amacını şöyle açıkladı:

"Hababam Sınıfı bir eğitim yergisidir. Mizah beyazdır, olumludur. Mizahta gülme ana öğe değildir. İsteyen ağlar, isteyen güler. Ben yergi yapıyorum, komedi bile düşünmüyorum. Hababam Sınıfı'nda üç şeyin yergisi yapışmıştır, kopyanın, ezberin, uydurma saygının. Benim mizahım düşündürmeye dayanır. Hababam Sınıfı'nda bize yakışmayan eğitimsel şeylerin yergisini yapıyorum."

Vatan, Demokrat İzmir, Yeni Gün, Yeni Ulus gazeteleri ile Akbaba dergisinde de yazılar yazan Ilgaz, sonra Sınıf Yayınları'nı kurdu ve kendi kitaplarını buradan yayımladı.

Ilgaz, Basın Şeref Kartı'nı 1970'te alırken, 1974'te emekli olup doğum yeri olan Cide'ye yerleşti.

12 Eylül 1980 darbesinde de gözaltına alınan Ilgaz, "Yıldız Karayel" adlı eseriyle 1982'de "Madaralı Roman Ödülü" ve "Orhan Kemal Roman Ödülünü", "Ocak Katırı Alagöz" ile de 1987'de "Ömer Faruk Toprak Şiir Ödülü"nü aldı.

Yaptığı beş evliliğinden Gönül, Aydın, Defne ve Yıldız adında dört çocuğu bulunan Rıfat Ilgaz, 7 Temmuz 1993'te İstanbul'da vefat etti ve Zincirlikuyu Mezarlığına defnedildi.

Çocuklar ve şiir

Çocuklar ve yazdığı şiirler arasındaki bağlantıyı "okutmak üzerine" isimli şiirinde, "Sınıfın ozanıyım mimli. Hababam Sınıfı'nın yazarıyım ünlü. Kim ne derse desin, çocuklar için yazdım hep... İki iş tuttum ömür boyu köklü. Çocukları okutmaktı ilk işim. İkincisi, yazdıklarımı çocuklara okutmak." şeklinde kuran Ilgaz, "Hababam Sınıfı"nın yazarı olarak gençlerin ve çocukların eğitimi hakkındaki hassasiyetini de "Çocuklarım" şiirinde şöyle ifade etti:

"

Ilgaz'ın bazı eserleri ise şöyle:

Şiir: "Yaşadıkça", "Devam", "Üsküdar'da Sabah Oldu", "Soluk Soluğa", "Karakılçık", "Uzak Değil", "Güvercinim Uyur mu", "Kulağımız Kirişte", Çocuk Bahçesi (çocuk şiirleri)

Hikaye: "Radarın Anahtarı", "Don Kişot İstanbul'da", "Kesmeli Bunları", "Al Atını", "Palavra", "Bunadı Bu Adam", "Tuh Sana", "Çalış Osman Çiftlik Senin", "Hababam Sınıfı Uyanıyor", "Hababam Sınıfı Baskında", "Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı"

Roman: "Hababam Sınıfı", "Bizim Koğuş", "Karadeniz'in Kıyıcığında", "Karartma Geceleri", "Meşrutiyet Kırahathanesi", "Apartıman Çocukları", "Hoca Nasrettin ve Çömezleri"

Tiyatro: "Hababam Sınıfı", "Hababam Sınıfı Baskında", "Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı", "Çatal Mata Kaç Çatal", "Abbas Yola Giden"

Hatıra: "Kırk Yıl Önce Kırk Yıl Sonra", "Yokuş Yukarı", "Biz de Yaşadık"

Çocuk Edebiyatı: "Bacaksız Kamyon Sürücüsü", "Bacaksız Okulda", "Bacaksız Paralı Atlet", "Öksüz Civciv", "Küçükçekmece Okyanusu", "Cankurtaran Yılmaz", "Kumdan Betona"

Özel İçerik

Tam adı Mehmet Rıfat Ilgaz olan usta yazar, 7 Mayıs 1911'de Kastamonu'da dünyaya geldi. İlk ve orta okul eğitimini Kastamonu'da tamamlayan Rıfat Ilgaz, yatılı olarak öğrenim gördüğü Muallim Mektebi'nden 1930 yılında mezun oldu.

Şiir yazmaya öğrencilik yıllarında başlayan Ilgaz, 1936'da Gazi Eğitim Enstitüsünde edebiyat eğitimi de alarak, 6 yıl süreyle Gerede, Akçakoca, Gümüşova'da ilkokul öğretmenliği yaptı.

Ilgaz, daha sonra İstanbul'a tayin olarak Karagümrük Ortaokulunda ve Nişantaşı Lisesinde Türkçe öğretmeni olarak görev yaptı.

EDEBİ HAYATI VE YAZI KİŞİLİĞİ

İlk şiiri Sevgilimin Mezarında'yı 15 yaşında kaleme alan Ilgaz'ın eserleri 1940'da Çığır,  Oluş, Ulus, Güneş, Yücel, Varlık, Hamle ve Yeni İnsanlık gibi birçok dergide yayımlandı.

Felsefe eğitimi de alan Ilgaz, yine 1940'lı yıllarda Hasan Tanrıkut, Sabahattin Kudret Aksal, Salah Birsel'le tanıştı. Ömer Faruk Toprak ile 1942'de "Yürüyüş Dergisi"ni çıkaran Ilgaz, bu dergide Orhan Kemal, Sait Faik Abasıyanık, Cahit Irgat, İbrahim Abdülkadir Meriçboyu, Nazım Hikmet gibi şairlerle birlikte çalıştı.

Rıfat Ilgaz'ın ilk şiir kitabı Yarenlik ise 1943'te edebiyatseverlerle buluşurken, 1944'te yazdığı Sınıf adlı şiir kitabından dolayı 6 ay hapis cezası aldı. Serbest bırakıldıktan sonra da öğretmenlik yapmaya devam etmek isteyen Ilgaz, çeşitli nedenlerden dolayı 1946'da öğretmenlikten ayrıldı ve gazetecilik yapmaya başladı.

TOPLUMCU GERÇEKÇİ YAZAR

Yazılarında ve yaşamında toplumcu gerçekçi bir çizgi devam ettirmeye çalışan Ilgaz'ın 1953'te yazdığı Devam adlı kitabı da toplatıldı. Yazıları ve şiirleri nedeniyle kovuşturmaya tabi tutulan Ilgaz, yaklaşık 5 buçuk yıl mahkumiyet alsa da hem hastalığından dolayı hem af kapsamına girdiği için cezasının bir kısmını yattı.

Rıfat Ilgaz, Aziz Nesin ve Esat Adil gibi isimlerle Gerçek Gazetesi'ni, sonrasında ise Yığın Dergisi'ni çıkarırken, Markopaşa adlı mizah dergisinde de yazı işleri müdürlüğü yaptı.

Necati Sözen'in sahibi olduğu Adembaba dergisinde 1952'de yazmaya başlayan usta yazar, o dönemde popüler olan Dolmuş, Külah ve Taş gibi mizah dergilerinde yazıları yayımlandı.

HABABAM SINIFI

Ilgaz, aynı zamanda 1952-1960 yılları arasında Tan gazetesinde düzeltmen, dizgici ve röportaj yazarı olarak çalıştı. Daha sonra Dolmuş Dergisi'nde Stepne takma adıyla Hababam Sınıfı, Bizim Koğuş ve Don Kişot eserlerini dizi olarak yayınladı.

Asıl ününü, 1959'da Türkiye'deki eğitim sistemini eleştirmek amacıyla hazırladığı Hababam Sınıfı adlı kitapla kazanan Rıfat Ilgaz'ın bu romanı 1966'da oyunlaştırılarak Ulvi Uraz Tiyatro Topluluğu tarafından sahnelendi.

SİNEMAYA UYARLANDI

Aynı oyun yine 1969'da İstanbul Tiyatrosu'nda sahneye koyuldu ve Ertem Eğilmez'in yönetmenliğinde 1975 yılında beyaz perdeye aktarıldı.

Vatan, Demokrat İzmir, Yeni Gün, Yeni Ulus gazeteleri ile Akbaba dergisinde de yazılar yazan Ilgaz, sonra Sınıf Yayınları'nı kurdu ve kendi kitaplarını buradan yayımladı. Basın Şeref Kartı'nı ise 1970'de alan Ilgaz, 1974'te emekli oldu ve doğum yeri olan Cide'ye yerleşti.

BOL ÖDÜLLÜ YAZAR

12 Eylül 1980 darbesinde de gözaltına alınan Ilgaz, Yıldız Karayel adlı eseriyle 1982'de Madaralı Roman ve Orhan Kemal Roman ödüllerini, Ocak Katırı Alagöz ile de 1987'de Ömer Faruk Toprak Şiir ödülünü aldı.

Ömrü boyunca roman, hikaye, anı, tiyatro ve çocuk şiirleri alanında birçok eser veren Rıfat Ilgaz, 7 Temmuz 1993'te İstanbul'da vefat etti, Zincirlikuyu mezarlığına defnedildi.

Ergül Tosun

Kitap sayfası için iletişim:

[email protected]

1.KİTABIN KONUSU:

Eserde Rıfat Ilgaz öğretmen olduğu için kendisinden ve görev yaptığı okullardan,öğrencilerinden etkilenerek bu eseri yazmıştır.Romanda değişik şehirlerden gelen,değişik düşünceleri olan,uslanmaz,haylaz bir sınıfın öğrencileri ve onların başlarına gelen olaylar anlatılmaktadır.

2.KİTABIN ÖZETİ:

Uzun bir yaz tatilinden sonra yine hababam sınıfı bir araya gelir.Hepsi bir önceki sene olduğu gibi o yıl yine aynı sınıfı okuyacaklardır.Geçen sene olduğu gibi o senede kopya çekmeyi planlamaktadırlar.Sınavlarda binbir türlü zahmetlere katlanmalarına rağmen herzaman başarılı olamamaktadırlar.Yakalandıklarında yine cezalarını Kel Mahmut vermektedir.Sadece sınavlardan dolayı Kel Mahmut’tan ceza almazlar.KelMahmut onları sigaradan,okuldan kaçarken,koğuşta uyurken hep yakalamaktadır.Düdük Necmi,İnek Şaban’a bir kızın ağzından aşk mektubu yazar.İnek Şaban mektuba inanır,sevgilisi hakkında hayaller kurar.Bütün hababam sınıfının kendisiyle dalga geçtiğini geçte olsa anlar.Fakat onlara kızamaz.Çünkü,herkes birbirini çok sevmekte ve birbirlerinin şakalarına aldırmamaktadırlar.Yine bir tarih dersinin sınavında kopya teşkilatlarını kurarlar.İnek Şaban yine çok çalışmıştır.

Külyutmaz, kimsenin kopya çekemeyeceğinde ısrar etse de onlar kopya   çekmeyi başarırlar.Fakat bu performansları her sınavda başarılı olmalarını sağlamaz.Yine sene sonu gelmiştir.Her sene olduğu gibi o senede yıl sonu eğlencesini hababam sınıfı yapacaktır.Birbirinden güzel oyunları ve şarkılarıyla bütün okulun gönlünde taht kurarlar.Fakat bu başarılarını derslerde gösteremediklerinden dolayı sınıfı geçmeyi bir sonraki seneye bırakırlar.Şimdi hepsi ailelerine ne söyleyeceklerini düşünmektedir.Gerçi aileleri onların bu durumlarına alışmışlardır.Bir sonraki okulun açılışında görüşmek üzere ayrılırlar.Bir sonraki sene kim bilir onları neler bekleyecektir?

3.KİTABIN ANA FİKRİ:

Hiçbir kimse okul yıllarındaki arkadaşlıkları unutmaz.Önemli olan arkadaşlarımızı kötü yönde değil,iyi yönde etkilemektedir.Onlara yanlışlarını düzeltmekte yardım etmektir

4.KİTAPTAKİ OLAYLAR VE ŞAHISLARINN DEĞERLENDİRİLMESİ :

İnek Şaban:Adından anlaşılacağı üzere çalışkan,saf,arkadaşlarının  dediklerine inanan,yapılan şakayı kaldırabilenve arkadaşları tarafından sevilen birisidir.

Düdük Necmi:oldukça kurnaz,hatlaz,şakacı,İnek Şaban’a şaka yapmayı seven ve arkadaşları tarafından sevilen birisidir.

Kel Mahmut:Okulun müdür yardımcısı statüsünde;mesleğini çok seven,öğrencilerinin iyiliği için her türlü fedekarlığı yapmaya hazır bir kişidir.

5.KİTAP HAKKINDA ŞAHSİ GÖRÜŞLER:

Okumuş olduğum bu eser,arkadaşlıkları ve arkadaşlar arasındaki bağları,okumanın önemini mizahi bir dille anlatan,okunmasını tavsiye edebileceğim bir eserdir.

6.KİTABIN YAZARI HAKKINDA KISA BİLGİ:

Nüfus kayıtlarına göre 11 Nisan 1911 doğumludur.İlk öğrenimini 5.sınıfa kadar Cide’de,5.ve 6. sınıf öğrenimlerini, babasının tayini nedeni ile gittikleri Terme’de yaptı. Orta okulu ve 1930 yılında muallim (ögretmen) okulunu bitirdikten sonra Gerede ve Akçakoca’da 6 yıl öğretmenlik yaptı. Gazi Eğitim Enstitüsü Edebiyat bölümünü bitirerek Türkçe ve Edebiyat öğretmeni oldu. Adapazarı, Karagümrük ve Nişantası Ortaokullarında görev yaptı.Edebiyat Fakültesi Felsefe bölümüne yazıldı ; sınavlar sırasında çıkan bir kitabı yüzünden tutuklanarak hem öğrencilik hem de öğretmenlik mesleğinden ayrılmak zorunda kaldı. 1927 yılından itibaren ; Çalçene, Açıksöz, Nazikler, Güneş, Marko Paşa’da yazdı. Eserleri arasında Yarenlik, Sınıf, Hababam Sınıfı, Sarı Yazma, Yıldız Karayel, Karadenizin Kıyıcığında, Karartma Geceleri vardır.