Hamilelikte Kalp Atışları Ne Zaman Başlar

Bebeğin kalp atışları ne zaman görülür ve duyulur? Bebeğin kalbi ne zaman atmaya başlar? 

Öncelikle onu söyleyelim: bebek ana rahmine düştükten bir iki hafta sonra hemen kalbi atmaya başlar.

Ama bunun ultrasonografide görülebilir hale gelmesi için öncelikle ultrasonografinin çözünürlüğü, kalitesi yani, kullanılan yol, vajinal ultrasonografide daha erken gözükür, üstten bakılan ultrasonografide mesane boşsa daha geç gözükür, mesaneyi biraz doldurarak bakmak gerekebilir.

O yüzden ultrasonografide görülebilirliği en erken, son adet tarihine göre 5 buçuk hafta diyebiliriz. 

Kalp atışlarını dinlemenin bir diğer yolu da karına yerleştirilen bir alet var, Doppler, el Doppleri deniyor buna, bu el Doppleri ile de kişinin tecrübesine bağlı olarak, çünkü koyacağı yeri çok iyi bilmesi lazım, 15. haftadan önce duymak çok mümkün değil, genelde 20. hafta diyelim. 

Bir de tabii ki ileri seviye duyma teknikleri var. Bu ancak, bu konuda çok tecrübeli olanlar için. Elimde gördüğünüz alet, bu, benim asistanlığım döneminde kalp atışlarını dinlemek için anne adayının karnına koyarak kullandığımız cihaz. Buna fetoskop adı veriliyor. Fetus ve fetoskopi cihazı, bunu böyle kulağımızın bu tarafına dayadığınız zaman, karnında buraya dayadığınız zaman kalp atışlarını duyabiliyorsunuz.
 
Tabii ilk başlarda hiçbir şey duymazken tecrübe sahibi oldukça asistanlığın ilerleyen dönemlerinde artık 20. haftadan itibaren bu cihazla duyardık. Bu cihaz hala daha eğitim amacıyla kullanılmasına karşın, artık günlük hayatımızda yer almayan bir cihaz ve de işte bu şekilde özetleyebiliriz bebeğin kalp atışlarının duyulma zamanlarını ve yollarını.

İLGİLİ KONULAR:

Bir bebeğin ilk kez kap atışını duymak yeni ebevynler için heyecanlı ve duygusal anlardan biridir. Bebeğinizin kalp atışlarını duyduğunuz anda adeta bir mucizeye tanık olduğunuzu hissedebilirsiniz. Peki anne karnında kalp atışı ne zaman başlar, ne zaman duyulur?

Sozcu.com.tr

Yayınlanma: 13:27 - 19 Kasım 2019 Güncellenme:

Bir fetal kalp atışı ilk erken doğumdan sonra 5-6 hafta gibi bir vajinal ultrasonografi ile tespit edilebilir. Gelişmekte olan bir embriyonun ilk görünür işareti olan cenin direği bazen görülebilir. Ancak gebelikten 6-7 hafta sonra, bir kalp atışı daha iyi değerlendirilebilir. Doktorunuz ilk karın ve vajinal ultrasonunuzu sağlıklı, gelişmekte olan bir hamilelik belirtileri olup olmadığını kontrol etmek için programlayabilir.

BEBEĞİN KALP HIZI

Bebeğinizin kalp atışı 6-7 haftada dakikada 90-110 atım arasında olmalıdır. 9. Haftada, bebeğinizin kalp atışı 140-170 bpm'ye ulaşmalıdır.

NEDEN BEBEĞİN KALP ATIŞINI DUYMAYABİLİRSİN?

İlk ultrason da bir bebeğin kalp atışlarını duymayabilirsiniz. Hamilelik dönemi erken olduğu için bu sorun olduğu anlamına gelmez. Kalp atışı tespit edilmezse, doktorunuz fetal ölçümleri kontrol edebilir. 5 embriyoda taç uzunluğu 5 milimetreden daha büyük olan bir embriyoda fetal kalp atışı yoksa, sağlık uzmanınız endişelenebilir.

6. haftadan sonra, doktorunuz ayrıca gebelik kesesi yoksa endişelenecektir. Doktorunuz hamileliği onaylamak için kan testi isteyebilir veya birkaç gün sonra başka bir ultrason için tekrar gelmenizi isteyebilir.

anneDNAgebelikhamilehamilelikkalp atışıkapSağlık

Gerçekte gebelik döllenme ile başlamasına rağmen gebelik haftası ile ilgili hesaplamalar son adetin ilk gününden (SAT) itibaren sayılarak yapılır. Çünkü kadınların her zaman yumurtlamanın ya da gebeliğin oluştuğu ilişkinin tarihini bilmesini bekleyemeyiz. Bu hesaplamada, kadının SAT’dan 14 gün sonra yumurtladığı varsayılmaktadır.

Oysa her kadın düzenli adet görmeyebilir, hepsi 14 gün sonra yumurtlamayabilir veya kadın SAT’ı doğru olarak hatırlamayabilir. Bu nedenle son adet tarihi ile ultrason verilerinin uyumlu olup olmadığını kontrol etmek gerekir. Bu karşılaştırma gebeliğin ilk üç ayı içinde yapılırsa doğru sonuç verir. Bu dönemde bebeğin baş-popo mesafesinin ölçülmesi gebelik haftasını birkaç gün yanılma ile de olsa doğru tahmin eder. 20. gebelik haftasından sonra yapılacak ölçümler ise güvenilir değildir, çünkü her bebeğin ölçüleri tıpkı erişkinlerde olduğu gibi farklılıklar göstermeye başlar.

Gebeliğin başlangıç gününden emin olunması çok önemlidir. Bebeğin gelişiminin izlenmesi ve doğum ile ilgili zamanlamalar buna göre yapılır.

Erken dönemde yapılan ultrason, olası bir dış gebeliği de ekarte eder. Bu durum gebeliklerin %1’inde görülür.

Vajinal ultrasonla gebelik kesesi 4,5 haftalıkken yani adet rötarının 3. gününden sonra, kalp atışları 6 haftalıkken, karından yapılan ultrasonla ise bundan birkaç hafta sonra görülebilir. Bazı anne adayları vajinal ultrasonun bebeğe zarar vermesinden çekinirler. Bu söz konusu olmadığından, doktor gerekli gördüğünde izin verilmesi gerekir.

Kalp atışları görüldükten sonra şu testler tavsiye edilir:

– Kan grubu

– Tam kan sayımı

– Tam idrar ve idrar kültürü

–  Kızamıkçık, toxoplasma, cytamegalovirüs infeksiyon taraması

– Pap test ( Son yıllarda yapılmamış ise)

– Hepatit B virüs

– Kan şekeri

Kadının kan grubu Rh negatif, erkeğin Rh pozitif olduğunda kan uyuşmazlığı söz konusudur. Kan uyuşmazlığı genellikle ilk gebelikte değil, önlem alınmazsa sonraki gebeliklerde sorun çıkarır. Bu nedenle gebeliğin 28. haftasında ve eğer bebek Rh pozitif ise doğumdan sonraki 72 saat içinde koruyucu bir iğne yapılır. Böylece sonraki gebeliklerde sorun yaşanması engellenir.

Gebelik takiplerinin sıklığı gebenin özelliklerine varsa risklerine göre belirlenir. Komplike olmayan gebeliklerde 28. haftaya kadar 4 haftada bir, 36. haftaya kadar 2 haftada bir, sonra doğuma kadar haftada bir muayene yapılır. Şeker hastalığı, yüksek tansiyon, erken doğum tehdidi miad geçmesi gibi komplike durumlarda daha sık ziyaretler gerekir.

Down sendromu (Mongolizm) ve şeker taramasının her gebelikte yapılması önerilir.

Down S. taraması için 11-14 hafta arasında ikili test, 14-18 hafta arasında üçlü veya dörtlü test kullanılabilir. Gerekli ise amniyosentez yapılır. Bu testlerle ilgili detaylı bilgiyi kendi başlıkları altında bulabilirsiniz.

Şeker yüklemesi 24 – 28. haftalar arasında yapılır. Günün herhangi bir saatinde olabilir. 50 gr glukoz yuttuktan 1 saat sonra kan glukoz seviyesi 140 mg/dl’nin altında ise sonuç normal kabul edilir. Değilse 8-12 saatlik açlıktan sonra 100 gr glukoz içirilerek 3 saatlik test yapılır. 100 gr’lık OGTT’de en az 2 değer normalin üstünde ise “gestasyonel diabet” yani gebeliğe bağlı şeker tanısı konulur. Genellikle diyetle kontrol altına alınır. Gerekirse insülin kullanılır.

Gebelikte dengeli beslenmek önem taşır. Günlük ilave kalori ihtiyacı 100 – 300 kcal’dir. Bu miktar 2 bardak süt ile karşılanabilir.  Kilo hedefleri ile ilgili önerileri vücut kitle indeksine dayandırmak daha doğrudur (BMI- Body Mass Index). BMI ağırlığın boyun karesine bölünmesi ile bulunur. 19,8 – 26 arası normaldir. Bu gebelerin 11,5 – 16  kg, aşırı zayıfların (19,8’den düşük) 12,5 – 18  kg, aşırı kiloluların (26 ve üzeri) 7 – 11,5  kg alması hedeflenir.

Gebelikte normal gıdalarla yeterince karşılanamayan ve tabletler şeklinde alınması gereken 2 şeyden biri demir diğeri ise folik asittir. Demir bebek ve annedeki ilave kan yapımı için gereklidir. Esas olarak 16. haftadan sonra başlanması yeterlidir ancak kansızlık söz konusu ise daha önce verilebilir. Genellikle gebelik başından itibaren başlanan “Prenatal” isimli multivitaminlerde yeterli dozda demir ve folik asit zaten vardır. Kalsiyum da gebelik boyunca eksikliğine sık rastlanan bir mineraldir. Süt, peynir ve yoğurtla karşılanabileceği gibi sıklıkla tablet olarak takviye edilir.

Omega 3 bebeklerin sinir sistemi üzerinde olumlu etkileri gösterilen bir yağ asitidir. Tabletlerle olduğu gibi doğal yollarla karşılamak da mümkündür. Balık, ceviz ve koyu yeşil yapraklı sebzelerde bolca vardır. Balık, haftada 1 – 2 gün yenilmelidir, fazlası aşırı civa alımına neden olabilir (Kılıç balığı ve çok iri uskumru ise hiç yenilmemelidir). Bu besinlerden alınmayan günlerde 1 – 2 omega 3 tableti almakta fayda vardır. Omega 3 tabletleri balık gövdesinden veya karaciğerinden yapılır. Karaciğerden yapılanlar fazla miktarda A vitamini içeriğine bağlı hipervitaminoza neden olabilir.

Ultrason gebelik ile ilgili en önemli bilgileri veren araçtır. Bebekle ilgili anomaliler, bebeğin gelişmesi, pozisyonu, plasentanın konumu, suyunun yeterliliği ultrasonla değerlendirilir.

Rahim ağzı uzunluğunun karından veya vajinal yoldan ultrasonla ölçülmesi ile erken doğum veya düşük riski taşıyan gebeler ayırt edilebilir. 2,5 cm’nin altı riskli kabul edilir.

Detaylı ultrason bebeğin bütün organlarının incelenmesidir. 18-22. haftalar arasında yapılır. Bütün gebelerde değil şüphe duyulan durumlarda yapılması gerekir.

Renkli ultrason diye bir şey aslında düşünüldüğü anlamda yoktur. Doppler adı verilen, bebeğe giden kan akımının incelendiği ultrason tekniğinde damarlar kanın akım yönüne bağlı olarak mavi ya da kırmızı görülür. Bu teknikte kan akımının normal olup olmadığı yani bir anlamda bebeğin yeterince beslenip beslenmediği kontrol edilir.

Üç boyutlu utrasonda görüntü hareketsizdir. Dört boyutlu ultrason ise 3 boyutlu görüntünün normal ultrasonda olduğu gibi anında ve hareketli olarak görülmesidir.  Görsel yanını ve annede bıraktığı olumlu psikolojik etkiyi bir yana bırakırsak normal ultrasona göre büyük bir artısı yoktur. Kullanım alanının genişletilmesine yönelik çalışmalar devam etmektedir.

NST (nonstress test) rahim kasılmalarının olmadığı bir anda bebeğin kalp atım hızının bir kağıda yazdırılması ile bebeğin sağlık durumunun değerlendirildiği bir yöntemdir. Sağlıklı bebekler hareket ettiğinde bebeğin kalp atım hızının da artması prensibine dayanır. Kalp atımlarının 20 dakika içinde 3 kez hızlandığı görülürse test normal kabul edilir. Testin zayıf noktası bebeklerin günün büyük bölümünde uyumasıdır. Bu nedenle testleri 40 – 90 dakikaya kadar uzatmak gene hareket etmezse şekerli bir şeyler yedikten sonra tekrar etmek gerekir. Gene olumsuz sonuç veriyorsa biraz suni sancı verilerek test tekrar edilir. Bu testin adı da “kontraksiyon stress test”tir. Kontraksiyon kasılma demektir. Bu kasılmalar karşısında kalp atım hızı düşüyorsa bebeğin sıkıntıda olduğu kabul edilir. Nonreaktif yani kötü çıkan NST’lerin %70’inde aslında bebekte hiçbir sorun yoktur.

Halk arasında ağrı makinesi olarak adlandırılan kardiotokografi cihazı NST yaptığımız cihazın aynısıdır. Tek fark burada ağrının da olması ve bunların da kayıt altına alınmasıdır.

Hamile olduğunuzu öğrendiniz ve büyük bir heyecanla ilk doktor randevunuza gittiniz. Doktor gebelik kesesini gördükten sonra sizin için yeni bir bekleyiş başlar: Bebeğin kalp atışlarını duymak. Peki, bebeğin kalp atışı ne zaman duyulur? Geç duyulması normal midir?

Hamilelik testinde çift çizgiyi gördükten veya kan testinde hamilelik hormonu olarak bilinen Beta HCG değeri hamileliği işaret ettikten sonra anne-baba adaylarını önemli bir aşama daha beklemektedir. Kadın-doğum doktoru, gebelik kesesini gördükten sonra bebeğin kalp atışlarını tespit etmek için bir sonraki randevu zamanınızı size söyler. Bebeğin kalp atışları tespit edildikten sonra ise hamilelik serüveniniz resmen başlar. Bebeğinizin kalp atışını kontrol etmek, doğuma kadar olan her doktor kontrolünüzün bir parçası haline gelir.

Gebelik için kan testi sonucu pozitif çıkan bir anne adayı, bebeğin kalp atışı için “Kaçıncı haftada duyulur?” diye soracaktır. Bir bebeğin kalp atışı, gebe kaldıktan 3 ila 4 hafta sonra veya son adet döneminin ilk gününden 5 ila 6 hafta sonra transvajinal ultrason aracılığıyla tespit edilebilir. Bu erken embriyonik kalp atışı hızlıdır. Bebeğin kalp atışlarının alınması 7. Haftayı da bulabilir. Bebeğin kalp atışları ultrason ile ortalama 6. haftadan itibaren görüntülenir ve 12. haftadan itibaren fetal doppler cihazıyla duyulabilir. Evde bebeğin kalp atışını duymak isteyenler steteskop kullanarak 18.-20. gebelik haftasından itibaren denemeler yapabilirler. Sesin ne kadar erken alınabileceği bebeğinizin rahminizdeki konumuna, kilonuza ve son adet tarihine göre belirlenen tahmini-beklenen doğum tarihinizin doğruluğuna bağlıdır.

Anne karnındaki bebeğin kalp atış hızı, biz yetişkinlerin kalp atışından iki kat daha hızlıdır. Genellikle dakikada 160-180 atış gerçekleşir. İlerleyen zamanlarda bebeğin kalp atışı bir miktar daha yavaş bir düzeye gelir ancak fetal yaşam boyunca yani doğuma kadar anne karnında geçen süre boyunca bebeğin kalp atış hızı yaklaşık dakikada 110-160 oranında kalır.

Kadın-doğum doktorunuz, ultrason cihazı kullanarak kalp atışı tespit edebileceği bir nokta bulana kadar cihazı karnınızın etrafında hareket ettirecektir. Cihaz, bebeğinizin kalbinden seken ses dalgaları gönderir ve geri alır. Çalışma mantığı budur. Bu şekilde kalp atışları duyulur. Dolayısıyla, bebeğin kalp atışının anne karnının dışından hissedilebileceğini söylemek pek de gerçekçi olmaz. Kalp atışları ancak uzman hekim tarafından ultrason cihazı yardımıyla tespit edilebilir.

Bazı anne ve baba adayları şaka ile karışık eve ultrason cihazı alma hayalinden bahsetse de uzmanlar, hamileliğin ilk haftalarında bebeğin kalp atışını ultrason ile tespit etmek ve doğru şekilde tanımlamak için önemli bir eğitim ve uygulama bilgisi gerektiğini söylüyor. Ev kullanımına özel doppler tipi cihazlar ise ilerleyen gebelik haftalarında anne adayları ve baba adayları için keyifli dakikalar vadediyor. Evde bebeğin kalp atışının uzman olmayan anne ve baba adayı tarafından alınamaması ihtimali için uzmanlar aylık hamilelik kontrollerine gitmeyi ve jinekolog ile irtibatta olmayı öneriyor.

Her kadının gebelik yolculuğu kendine ve bebeğine özeldir. Bu eşsiz döneme ait değişimleri düzenli takip etmek heyecan vericidir. Hamileliğiniz boyunca her hafta bedeninizde yaşayacağınız değişimleri ve bebeğinizin gelişimini Hafta Hafta Hamilelik bölümümüzden takip edebilirsiniz.