Hamilelik sırasında önemli hormonal değişiklikler meydana gelir . Bunlar çeşitli semptomları tetikler. Bazı kadınlar hamilelik belirtilerinin birçoğunu yaşarken, bazılarında sadece birkaçı olabilir.
Gebeliğin erken belirtileri adet gecikmesi, meme değişiklikleri, yorgunluk, sık idrara çıkma, mide bulantısı ve kusmayı (sabah bulantısı) içerir. Bununla birlikte, bu semptomlara başka faktörler neden olabilir ve mutlaka hamile olduğunuz anlamına gelmez, bu nedenle hamile olduğunuzdan şüpheleniyorsanız evde hamilelik testi yapın ve bir randevu oluşturun.
Sırt ağrısı, baş ağrısı , bacak krampları veya varisli damarlar , kaşıntı veya karıncalanma, kabızlık, hemoroid veya hazımsızlık, vajinit veya vajinal akıntı veya ruh hali değişiklikleri veya depresyon gibi hamileliğin sonraki aşamalarında vücudunuzda çok çeşitli değişiklikler meydana gelebilir .
Herhangi bir endişeniz varsa, doktorunuzla konuşmaktan çekinmeyin. Vajinal kanama veya su gelmesi, kronik ağrı, yüksek ateş, şiddetli baş ağrıları veya görme kaybı gibi belirtilerle karşılaşırsanız hemen doktor randevusu alın.
Erken gebelik belirtileri şunları içerebilir:
Adet gecikmesi (amenore), mide bulantısı (sabah bulantısı) veya yorgunluk gibi hamilelik belirtilerinin çoğu stres veya hastalıktan da kaynaklanabilir, bu nedenle hamile olduğunuzu düşünüyorsanız evde gebelik testi (idrar testi) yapın veya idrar testi, kan testi veya ultrason taraması için doktorunuzdan randevu alın.
Adet gecikmesi genellikle olası hamileliğin ilk belirtisidir. Bununla birlikte, bazı kadınlar beklenen adet dönemleri civarında hafif kanama yaşarlar.
'Sabah' bulantısı, tüm hamile kadınların yarısından fazlasını etkileyen bir durumdur. Semptomlar mide bulantısı ve kusmayı ve iştah kaybını içerir. Sabah bulantısı olan birçok kadın, semptomları sadece sabahları görmez, aynı zamanda tüm gün boyunca yaşar.
Sabah bulantısı genellikle hamileliğin dördüncü ila altıncı haftasında başlar ve 12. haftaya kadar düzelebilir, ancak daha uzun süre devam edebilir veya yaklaşık 32. haftada geri dönebilir.
Hamilelik sırasında göğüsler dolgunlaşır, şişer ve hassaslaşır. Bu değişiklikler, adet görmeden önceki birkaç gün içinde fark etmiş olabileceğiniz değişikliklere benzer. Hamilelik sırasında meme ucunun etrafındaki cilt koyulaşır ve memedeki damarlar daha belirgin hale gelir.
Hamileliğin erken döneminde aşırı yorgunluk sık görülür. Bunun nedeni büyük olasılıkla seks hormonu progesterondaki büyük artıştır. Hamileliği sürdürmek ve bebeğin büyümesine yardımcı olmak için progesteron gereklidir, ancak aynı zamanda metabolizmanızı da yavaşlatır.
Bu erken aşamada yapabildiğiniz zaman biraz daha uyumaya veya dinlenmeye çalışın . Plasenta iyice yerleştiğinde, enerji düzeyleriniz muhtemelen hamileliğin dördüncü ayı civarında tekrar yükselecektir.
Hamilelik sırasındaki yorgunluk, en yaygın olarak demir eksikliğinden kaynaklanan anemiden de kaynaklanabilir . Hamilelik sırasında demir eksikliği anemisinin önlenmesinde demir açısından zengin besinler yemek önemlidir. Gebelikte aneminin tıbbi tedavisi genellikle demir tabletleri almayı içerir. Bazen bir demir infüzyonu (damla yoluyla verilen demir ilacı) gerekir. Bu, hastaneye yatış gerektirir, ancak yalnızca birkaç saat sürer. Bazı demir infüzyonları doktorunuz tarafından verilebilir.
Gebelik, vücut sıvı seviyelerinde artışa ve böbrek veriminde artışa neden olur. Şişmiş rahim de mesaneye baskı yapar. Sonuç olarak, çoğu kadın hamile kaldıktan sonraki ilk birkaç hafta içinde daha sık idrara çıkma yaşamaya başlar.
Hamilelikte, özellikle süt ve diğer süt ürünleri gibi enerji ve kalsiyum sağlayan bazı yiyeceklere karşı istek çok yaygındır . Daha önce sevdiğiniz yiyeceklere karşı ani bir isteksizlik de fark edebilirsiniz.
Hatta bazı kadınlar, toprak veya kağıt gibi gıda dışı maddelere karşı alışılmadık bir tat geliştirirler. Buna 'pika' denir ve bir besin eksikliğini gösterebilir. Bu durum gelişirse lütfen doktor randevusu oluştursun.
Bu semptomların birçoğu başka durumların da göstergesi olabilir. Şüpheniz varsa, doktorunuzla görüşün.
Hamilelik sırasında sırt ağrısı her 3 kadından 1'inden fazlasını etkileyebilir. Bu genellikle bağların gevşemesinden ve büyüyen hamilelik nedeniyle duruş değişikliğinden kaynaklanır.
Düz topuklu ayakkabılar giyerek, sırt desteği iyi olan sandalyeler kullanarak, ağır cisimleri kaldırmaktan kaçınarak ve hafif egzersiz yaparak hamilelik sırasında bel ağrısını azaltmaya yardımcı olabilirsiniz . Suda egzersiz yapmak hamilelikte sırt ağrısını azaltabilir ve fizyoterapi ve akupunktur da yardımcı olabilir.
Hamileliğin başlangıcında progesteron hormonu akciğer kapasitenizi arttırır. Bu, bebeğinize daha fazla oksijen taşımanızı ve her ikinizin de ürettiği karbondioksit gibi atık ürünlerden kurtulmanızı sağlar. Her nefeste daha derin nefes alırsınız ve soluduğunuz (ve verdiğiniz) hava miktarı önemli ölçüde artar. Bu, nefes darlığı hissetmenize neden olabilir.
Ek olarak, hamilelik dönemi yaklaşırken, genişleyen rahim ve bebeğin diyaframınız üzerindeki baskısı, nefes alıp vermenizi daha da zorlaştırabilir.
Aşağıdakilerden herhangi biriyle ilişkili ani başlangıçlı bir nefes darlığı yaşarsanız, doktorunuzla iletişime geçin:
Kabızlık , geçmesi zor olan seyrek, sert bağırsak hareketlerini ifade eder. Kabızlık, mide-bağırsak hareketinizi yavaşlatan gebelik hormonlarının veya büyüyen rahminizin rektumunuz üzerindeki baskısının neden olabileceği, gebelikte sık görülen bir sorundur.
Hamilelik sırasında kabızlık yaşarsanız, şunları yapmanız önerilir:
Önce doktorunuza danışmadan reçetesiz müshil almayın. Diyetinizdeki ve yaşam tarzınızdaki değişiklikler bir fark yaratmazsa, doktorunuz hamilelikte kullanımı güvenli olan bir müshil reçete edebilir.
Kabızlıktan veya bebeğinizin başının baskısından dolayı ıkınmanın bir sonucu olarak hemoroid (basur olarak da bilinir) geliştirebilirsiniz . İçiniz rahat olsun, semptomlar genellikle doğumdan hemen sonra kendiliğinden düzelir.
Hemoroid kanaması, kaşıntı, rahatsızlık veya ağrınız varsa şunları yapmanız önerilir:
Kanama veya ağrı devam ederse, aile hekiminiz (doktor) veya ebe ile konuşun .
Hamilelik sırasında, özellikle hamileliğin ikinci yarısında, parasetamol (Panadol gibi) ile geçmeyen baş ağrınız varsa, doktorunuzla iletişime geçin .
Kalıcı bir baş ağrısı , böbreklerinizi etkileyebilen ve dolayısıyla kan basıncını artırabilen ve bebeğinize giden kan akışını azaltabilen bir durum olan preeklampsi ile ilişkilendirilebilir .
Mide ekşimesi, reflü veya hazımsızlık, mide asidinin yemek borusuna girip "yakması" ile ilişkili ağrı ve rahatsızlıktır.
Hazımsızlık, büyüyen rahmin karın organları üzerindeki baskısı ve yemek borusu ile mide arasındaki kası gevşeten progesteron hormonunun etkisi nedeniyle hamilelik sırasında daha sık görülür.
Mide ekşimesi, reflü veya hazımsızlık yaşıyorsanız, şunları yapmanız önerilir:
Bu stratejiler semptomlarınızı gidermezse, lütfen asit salgılanmasını güvenli bir şekilde azaltacak bir ilaç yazabilecek olan doktorunuza danışın.
Vücutta yaygın kaşıntı hamilelikte yaygın değildir, ancak çok rahatsız edici olabilir, uykuyu ve hamilelikten zevk almayı engelleyebilir. Kuru cilt ve egzama en yaygın nedenlerdir, ancak bazen kaşıntı için belirgin bir neden olmayabilir. Avuç içi ve ayak tabanlarının kaşındığı nadir durumlarda, ciddi karaciğer hastalığına bağlı olabilir - bunu kontrol etmek için bir kan testi yapılabilir.
Gebeliğin ilerleyen dönemlerinde kaşıntılı bir döküntünün, vücudun cildin gerilmesine verdiği tepkiden kaynaklandığı düşünülmektedir. Buna YAVRULAR denir. Kaşıntı, nemlendiriciler ve antihistaminikler kullanılarak kontrol edilebilir. Hamilelikte hangi antihistaminiklerin güvenli olduğunu doktorunuza sorun.
Bacak krampları, etkilenen kasların istemsiz kasılmalarına neden olan asitlerin birikmesi nedeniyle oluşur. Gebe kadınların yaklaşık yarısı tarafından genellikle geceleri görülür. Bacak krampları ikinci ve üçüncü trimesterde daha olasıdır.
Bacak krampları yaşarsanız, bir bölüm sırasında şunları yapmanız önerilir:
Bazı yeni hamile kadınlar, sinirlilik gibi ruh hali değişiklikleri yaşarlar. Diğer hamile kadınlar mutluluk duyguları yaşarlar. Hamilelik hormonlarının beyindeki kimyasalları etkileyerek ruh hali değişikliklerine neden olduğu düşünülmektedir.
Hamilelik sırasında, 10 kadından 1'i depresyon yaşıyor . Depresyon tedavi edilebilir bir durumdur, bu nedenle hamilelik sırasında kendinizi depresif veya 'kötü' hissediyorsanız, erken yardım almak son derece önemlidir. Lütfen mümkün olan en kısa sürede aile hekiminiz (doktor), ebe veya ana çocuk sağlığı hemşireniz ile iletişime geçin.
Ellerinizde karıncalanma ve uyuşma (karpal tünel sendromu)
Karpal tünel sendromu (ellerinizde karıncalanma ve uyuşma) hamilelik sırasında kadınların yaklaşık yüzde 60'ını etkiler. Hamilelik sırasında doku sıvılarının artması nedeniyle median sinirin sıkışması sonucu oluşur.
Karpal tünel sendromu hafif, aralıklı olarak ağrılı veya şiddetli olabilir, bu da başparmağın kısmi felce veya duyu kaybına neden olabilir. Semptomlar genellikle doğumdan hemen sonra kendiliğinden düzelir.
Ellerinizde karıncalanma ve uyuşma hissediyorsanız doktorunuzu bilgilendiriniz. Çok ağır vakalarda doktorunuz kortikosteroid enjeksiyonları veya cerrahi tedavi önerebilir.
Vajinal akıntıda artış, hamilelik sırasında sık görülen bir değişikliktir. Kaşıntı, ağrı, kötü koku veya idrar yaparken ağrı eşlik ediyorsa, enfeksiyona bağlı olabilir. Doktorunuzdan tedavi isteyin.
Vajinit, vajina iltihabıdır ve birçok kadın için rahatsız edici bir şikayettir. Gebelikte daha sık görülür. Vajinitin bazı nedenleri arasında vajinal pamukçuk , bakteriyel vajinoz , trikomoniyaz ve klamidya yer alır . Teşhis ve tedavi için GP'nize bakın
Hamilelik sırasında dolaşımdaki kan hacminin artması ve hamile rahmin daha büyük damarlar üzerindeki baskısı gibi faktörlerin bir kombinasyonu nedeniyle bacaklardaki varisli damarlar hamilelikte çok yaygındır. Damarlar üzerindeki bu artan basınç ayrıca bacaklarda ağrıya, ağırlık hissine, kramplara (özellikle geceleri) ve diğer olağandışı duyumlara neden olabilen şişmeye (ödem) neden olabilir.
Varisli damarlarınız varsa, şunları yapmanız önerilir:
Endişeleriniz varsa veya hamilelik sırasında aşağıdakilerden herhangi birine sahipseniz, hastaneniz veya bakıcınızla iletişime geçmeniz önerilir:
Birçok erken gebelik belirtisi vardır, ancak yüzde yüz hamilelik belirtileri şunlardır:
Lütfen unutmayın: Size olağandışı gelen herhangi bir şey olduğunda, mümkün olan en kısa sürede doktorunuza kontrol ettirmelisiniz. Hamilelik testi pozitif çıksa bile randevu alın.
Herpes virüsü temas yoluyla bulaşabildiğinden anne adaylarının gebelik sürecinde çok dikkatli olmaları gerekir. Central Hospital’dan Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Opr. Dr. Yaren Tuba Bektaş, uçuk hastalığı ve korunma yöntemleri hakkında bilgiler veriyor:
Herpes simpleks nedir?
Gebelik döneminde anne adayları birçok sağlık sorunu ile karşılaşabilir. Bunlardan biri de halk arasında uçuk olarak adlandırılan herpes simpleks hastalığıdır. Bu hastalık anne adayının cilt ve mukozalarında meydana gelen içi su dolu ağrılı baloncuklardan oluşur. Herpes simpleks virüsünün sekiz tipi olsa da gebelerde daha çok 3 tipine rastlanmaktadır. Bunlardan ilki ağızda, burunda ve çevresinde görülen HSV 1’dir. HSV 2 olarak adlandırılan tip ise genital bölgede daha yaygındır. HSV 3 tipi de zona rahatsızlığına sebep olabilen ve sinir sistemine yerleşebilen bir virüstür.
Yabancılarla tokalaşmayın
Gebelik sürecinde anne adayının bağışıklık sistemi zayıf düştüğünden ve psikolojik iniş-çıkışlar yaşandığından uçuk hastalığına yakalanma riski yüksektir. Tokalaşma, öpüşme, cinsel ilişki ve kişisel eşyaları ortak kullanma (havlu, bardak, kaşık, kozmetik ürünler vb.) gibi nedenler virüsün kolaylıkla anne adayına bulaşmasına sebep olabilir. Ayrıca yetersiz ve sağlıksız beslenme, kişisel hijyene dikkat etmeme gibi durumlar da uçuğa yakalanma riskini artırabilir. Grip ve nezle gibi bağışıklık sistemini etkileyen rahatsızlıklar da bu durumu tetikleyebilir.
Vücuda giren virüs ölmüyor
Vücuda giren virüsün ölmediğine dikkat çeken Opr. Dr. Yaren Tuba Bektaş “Hamile bir kadına bulaşan herpes virüsü kolaylıkla sinir lifleri boyunca ilerleyebilir ve sonrasında ciltte veya mukoza bölgesinde lezyonlar oluşabilir. Vücuda yerleşen virüsler ölmediği için anne adaylarının gebelik döneminde çok dikkatli olması gerekir. Çünkü uçuk, hem anne adayını hem de bebeği olumsuz etkileyebilir” diyor.
Kırmızı renkte kabarmalar oluşuyor
Uçuk hastalığı anne adayı virüsü kaptıktan sonra 2 ile 10 gün içerisinde bir kuluçka evresinden sonra ortaya çıkar. Ağız, burun ve çevresinde oluşan uçuklar kırmızı renkte, kabarık, ağrılı ve yanma hissi veren lezyonlar şeklindedir. Bu kabarcıklar kısa sürede açılarak ülserleşebilir. Ülserleşen kabartılar daha sonra kabuklaşır ve dökülür.
Genital bölgede meydana gelen uçuklarda ise ağrı, idrara çıkarken yanma, aşırı hassasiyet ve idrar sıklığında artmalar yaşanabilir. Uçuk hastalığı 20 gün sürebilir. Bu sebeple anne adayında vajinal akıntı ve kasıktaki lenf bezlerinde şişmeler görülebilir. Ayrıca ateş, baş ağrısı, yorgunluk ve halsizlik de görülen diğer semptomlardır.
Daha önce uçuk geçirenlerde risk az
"Gebelik sürecinde yaşanan uçuğun, bebeğe bir zararı olup olmadığı konusunda ne yazık ki kesin bir bili diyen Opr. Dr. Yaren Tuba Bektaş, “Ancak hamileliğin ilk 3 ayında uçuk hastalığına yakalanan anne adayları bebeğe enfeksiyon bulaşma riskine karşı mutlaka tarama testlerinden geçirilmelidir. Herpes virüsünü daha önce almış ve bağışıklık kazanmış kadınların hamileliklerinde bu tehlike daha azdır. Ancak gebelik sırasında virüsle ilk defa tanışan anne adaylarında bu durum farklılıklar gösterebilir. Bazı vakalarda gebeliğin sonlandırılması gerekebilir” dedi.
Ağız ve burunda oluşan uçuğun bebeğe geçme ihtimali oldukça düşüktür. Ancak genital bölgede meydana gelen uçuklarda çok dikkat edilmelidir. Özellikle normal doğum yapacak anne adayları doğuma yakın bir süre genital bölgesinde uçuk lezyonları fark ederse hemen uzman bir hekime başvurmalıdır. Doğum eylemi başladığında ise anne adayının genital sisteminde virüs kanıtlandığı ya da şüphelenildiği her durumda bebeğe bulaşmasını önlemek için doğum sezaryenle gerçekleştirilir. Böylece bebeğin doğum kanalıyla teması büyük olasılıkla önlenmiş olur.
Uçuktan korunma yolları
Uçuğun tedavisinde antiviral ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar özellikle ataklarda, gebelik sırasında ilk enfeksiyonu geçen kadınlarda ve yenidoğanda HSV enfeksiyonu riskini azaltmak için kullanılır. Anne adayları uçuktan korunmak için öncelikle kişisel hijyene önem vermelidir. Hamilelik boyunca bağışıklık sistemini güçlendirebilmek için düzenli beslenilmelidir. Ayrıca vücudu yoracak ve strese sebep olabilecek her türlü durumdan da mutlaka uzak durulmalıdır. Doğum sonrası hijyen de hem anne hem bebek sağlığı için oldukça önem taşır. Ancak hijyen kurallarına uyulduğu ve genital bölgedeki lezyonlarla bebeğin teması önlendiği sürece annenin bebeği emzirmesinde bir sakınca bulunmamaktadır.
Klasik hamilelik işaretlerinin dışında değişik belirtileri bilmek ve gözlemlemek hamilelik döneminin tüm detayları ile öğrenilmesi ve hamile kişilerin bilgilendirilmesi açısından oldukça önemli. Bazı bilimsel araştırmalar, dudakta çıkan uçuğun, ağız tadında meydana gelen değişikliğin hamilelik belirtisi olabileceğini ortaya koyuyor. Normalden farklı hamilelik belirtilerini bilmek hamile kalmak isteyenlerin kendilerini bilinçli bir şekilde gözlemleyebilmelerini sağlıyor.
Enteresan Hamilelik Belirtileri Nelerdir?
Enteresan hamilelik belirtileri şöyle sıralanabilir:
- Aşırı tükürük üretimi: Hamilelerin yaklaşık olarak %1'inde görülen aşırı tükürük üretiminin tam sebebi bilinmemekle birlikte bulantı ve kusmalara neden olan hormonal değişimlerin bu durumda rol oynadığı düşünülmektedir. Gebelik sürecinde görülen aşırı tükürük üretimi 6.hafta civarında başlamakta ve 14. haftadan sonra genellikle kendi kendine geçmektedir.
- Fazla Gaz: Gebelik sürecinde görülen bir diğer değişim sindirim sisteminde yaşanmaktadır. Artan progesteron hormonuna bağlı olarak düz kas hücrelerinin gevşemesi bu durumun ana sebebidir. Düz kas hücrelerinde meydana gelen gevşeme ile beraber besinler sindirim sisteminde daha uzun bir zaman kalmaktadır. Bu da anne adaylarına fazla gaz olarak geri dönmektedir. Fazla gazın yanı sıra kabızlık ve şişkinlikte görülebilmektedir.
- Dudakta aniden oluşan uçuk: Herpes simplex adlı virüsün neden olduğu uçuk, viral bir enfeksiyon olarak tanımlanmaktadır. Bu virüs, vücuda bir kez girdiğinde hep o vücutta kalır. Bağışıklık sisteminin zayıflaması ya da aşırı stres yapılması durumlarında ortaya çıkmaktadır. Anne adayı daha önce herpes simplex virüsünü kapmış ise hamilelik ile beraber bağışıklığın baskılanması virüsü yeniden canlandırabilmektedir. Buna göre kadınların, dudağında çıkan uçuk sayesinde hamile olduğunu öğrenebilmesi mümkündür.
- Ağız tadında değişiklik: Koku hassasiyeti, mide bulantısı ve ruh halinde görülen dalgalanmalar hamileliğin ilk haftalarında görülmekte olan tipik semptomlar. En az bu semptomlar kadar yaygın olarak görülen ama fazla dile getirilmeyen bir semptom ağız tadındaki değişim. Birçok anne adayı tarafından bu keskin tat değişikliği "zehir gibi" şeklinde açıklanmaktadır. Bahsedilen değişiklik ciddi bir probleme işaret etmemektedir. Bununla birlikte tam sebebi tespit edilememiştir. Hormonal değişikliklerin, kullanılan antibiyotiklerin ve hamilelik ile başlayan vitamin takviyelerinin bu değişime neden olabileceği tahmin edilmektedir.
- Aşırı terlemek: Hamileliğin erken dönemlerinde aşırı terleme yaygın olarak görülür. Hormon seviyelerin hızla yükselmeye başlaması ile kan akışının artmasına bağlı olarak gelişen vücut sıcaklığının yükselmesi buna sebep olmaktadır.
- Artan uyku ihtiyacı ve yorgunluk: Çok sayıda anne adayı hamilelik sürecinin başlangıcında kendisini yorgun hissetmektedir. Bunun nedeni ise hormonal değişimlerdir. Progesteron hormonuna bağlı olarak sadece rahim değil, tüm vücut kaslarında gevşeme oluşmaktadır. Anne adayı sürekli yorgun hissederek uyumak ister.
Normalden Farklı Gebelik Belirtileri
- Göğüslerin hassaslaşması
- Meme uçlarının koyu bir renk alması
- Sırt ve bel ağrısı ile beraber karın bölgesinde şişlik
- Vajinal akıntı
- Yerleşme kanaması
- Vücut sıcaklığının yükselmesi
- Koku hassasiyeti
Erken Hamilelik Nedir?
Yumurtalık döllenmesinden sonra geçen ilk haftalar erken hamilelik, erken gebelik olarak isimlendirilir. Bu dönemde az miktarda yükselen hormonlara bağlı olarak her hamilelik anlaşılmayabilse de vücutta yine de bazı belirtiler meydana gelmektedir.
Erken Hamilelik Belirtileri Nelerdir?
Erken hamilelik belirtileri şöyledir:
- Akıntının artması
- Adet gecikmesi, sancı
- Tırnakların hızlı bir şekilde uzaması
- Baş ağrısı
- Ruh durumunun sürekli değişmesi
- Mide bulantısı
- Yorgunluk
- İştahta değişmeler
- Sık idrara çıkmak
- Kabızlık