Hanefi Mezhebi Abdestin Farzları

Sual: Dört mezhebe göre, abdestin farzları nelerdir?
CEVAP
Hanefî mezhebinde:
1- Yüzü yıkamak,
2- İki kolu yıkamak [Eller kola dâhildir],
3- Başın en az dörtte birini mesh etmek,
4- İki ayağı yıkamak.

Mâlikî mezhebinde:
1- Niyet,
2- Yüzü yıkamak,
3- İki kolu yıkamak,
4- Başın tamamını mesh etmek,
5- İki ayağı yıkamak,
6- Muvalat [Ara vermeden, uzuvları peş peşe yıkamak],
7- Delk [Yıkanan yerleri ovmak].

Şâfiî mezhebinde:
1- Niyet,
2- Yüzü yıkamak,
3- İki kolu yıkamak,
4- Başın, az bir kısmını mesh etmek,
5- İki ayağı yıkamak,
6- Tertip [Sırayla yıkamak].

Hanbelî mezhebinde: Abdestin farzı altıdır. Abdestin şartları da farzdır. Bu farzlar da dâhil edilince, abdestte farzlar on oluyor:
1- Niyet,
2- Besmele çekmek,
3- Ağzı yıkamak,
4- Burnu yıkamak,
5- Yüzü yıkamak,
6- İki kolu yıkamak,
7- Başın tamamını mesh etmek [Kulaklar başa dâhildir],
8- İki ayağı yıkamak,
9- Tertip,
Muvalat.

Abdestte dört mezhebe uymak
Sual: Abdest alırken dört mezhebe uymaya da, niyet etmek uygun olur mu?
CEVAP
İyi olur. Zaten Hanefi mezhebine uygun, yani farz, sünnet ve müstehablarına uyarak abdest alan kimse, diğer üç mezhebe de uymuş olur. Mesela abdest alırken:
1- Niyet Hanefi’de sünnet, diğer üç mezhepte farzdır.
2- Besmele çekmek, Hanefi’de sünnet, Hanbeli’de farzdır.
3- Ağza, burna su vermek, Hanefi’de sünnet, Hanbeli’de farzdır.
4- Başın tamamını meshetmek, Hanefi’de sünnet, Maliki ve Hanbeli’de farzdır.
5- Tertip yani sıra ile yıkamak, Hanefi’de sünnet, Şafii ve Hanbeli’de farzdır.
6- Muvalat, yani ara vermeden yıkamak Hanefi’de sünnet, Maliki’de ve Hanbeli’de farzdır.
7- Delk, yani uzuvları ovmak, Hanefi’de sünnet, Maliki’de farzdır.

Görüldüğü gibi, Hanefi’ye uygun abdest alan, yani farz, sünnet ve müstehablarına da riayet eden diğer mezheplere göre de abdest almış olur.

Dört mezhepte abdesti bozan şeyler
Sual: Diğer hak mezheplerimize göre abdesti bozan şeyler nelerdir?
CEVAP
Deriden kan çıkınca, Hanefi’de abdest bozulur. Diğer üç mezhepte bozulmaz.

Deve eti yemek ve ölü yıkamak Hanbeli’de abdesti bozar, diğer üç mezhepte bozmaz.

Mahrem olmayan kadının eline veya derisine çıplak olarak dokununca Şafii'de abdest bozulur. Hanbeli ve Maliki’de şehvetli dokunursa bozar. Hanefi’de şehvetli de olsa bozmaz.

Yüz, kollar ve ayaklar
Sual: Abdestte yüz, kollar ve ayakların neresi yıkanır?
CEVAP
Yüz, iki kulak memesi ve saç kesimiyle çene arasıdır. İki kol, dirsekleriyle birlikte; iki ayaksa, iki yandaki topuk kemikleriyle birlikte yıkanır. Bu uzuvların farz olan yerden biraz fazlasını yıkamak müstehab, daha fazla yıkamak mekruh olur. (S. Ebediyye)

Çene altını yıkamak
Sual: Abdestte çene altını yıkamak gerekir mi?
CEVAP
Hanefi’de çene altı yıkanmaz. Şafii’de ise çene altını yıkamak farzdır.

Elleri yıkamak farzdır
Sual: Abdestin farzları içinde elleri yıkamak bildirilmeyip sünnetleri arasında bildirildiğine göre, elleri yıkamak sünnet mi oluyor?
CEVAP
El kola dâhil olduğu için, elleri kollarla beraber yıkamak farzdır. Abdeste başlarken elleri yıkamak ise, sünnettir.

Başı mesh ederken
Sual: Abdestte elimizdeki ıslaklığın saçımızın dibine yani başımıza temas etmesi gerekiyor mu?
CEVAP
Hayır, sadece saçların üstüne değmesi gerekir.

Saçın arkasını mesh etmek
Sual: Abdestte başın dörtte birini mesh etmek farzdır. Saçımız bozulmasın diye saçımızın arkasını mesh etsek caiz olur mu?
CEVAP
Farz yerine gelir. Ancak sünnete uygun mesh etmek için başın tamamını mesh etmek gerekir.

Eşarba mesh etmek
Sual: Kadın olarak, dışarıda abdest alırken, saçımızın görünmemesi için, eşarbın üstüne mesh etmek caiz olur mu?
CEVAP
Hayır, caiz olmaz. Hanefi’de başın tamamını mesh etmek sünnet, dörtte birini mesh etmekse farzdır. Bunun için, eşarbı çözmeden, saçlar görünmeden dörtte birini mesh etmek gerekir. Mesela başın arka kısmı da mesh edilebilir. Maliki’yi taklit edenin başının tamamını mesh etmesi farzdır.

Takke üstüne mesh
Sual: Takke veya sarık üzerine mesh caiz mi?
CEVAP
Hayır.

Uzun saçı mesh ederken
Sual: Kadının çok uzun saçını mesh etmesi nasıl olur? Saçın üst yüzüne ıslak eli değdirmek mi yoksa hem üstünü hem altını iyice elini gezdirip ıslatmak mı gerekir?
CEVAP
Saçı uzunsa, ıslatılmış elle başı mesh ederken, sarkan saçlarını tutup aşağıya doğru, yani saçın sonuna kadar çeker. Altını üstünü ıslatmak gerekmez, ıslaklık azalsa da, hattâ hiç kalmasa da elin değmesi yeter.

Eldeki yaşlıkla mesh
Sual: Kolları yıkadıktan sonra, eldeki yaşlıkla başı mesh caiz mi?
CEVAP
Hayır.

Başörtü üstünden mesh
Sual:(Kolaylık olması için kadınlar, başörtülerinin üstünden mesh edebilirler) deniyor. Başörtü üstünden mesh caiz olur mu?
CEVAP
Hayır, başörtü üstünden mesh edilmez. Mesh etmiş olmak için, ıslak eli saçlara sürmek gerekir. Bunun gibi, bazı mezhepsizler de, (Çoraba mesh edilebilir) diyorlar. Bunlar dinde kolaylık değil, birer bid’attir. Bir hadis-i şerif:
(İbadetleri bizim gibi yapmayan bizden değildir.) [Mizan-ül kübra]

Kolaylık olsun diye dinin emirlerini değiştirmeye, kimsenin hakkı yoktur. Biri de çıkar, kolaylık olsun diye (Hiç abdeste lüzum yok, haftada bir abdest alsanız yeter) diyebilir. Akılla din olur mu?

Sual: Abdest alırken başın tamamını mı yoksa bir kısmını mı mesh etmek gerekir?
Cevap: Hanefi mezhebinde abdest alırken başın dörtte bir kısmını mesh etmek farzdır. Başın her tarafını, bir kere mesh etmek ise sünnettir. Malikide ise farzdır.

Sual: Çeneden aşağıda kalan sakalı, abdest alırken yıkamak gerekir mi?
Cevap: Sık sakalın üstünü yıkamak farzdır. Çeneden sarkan sakalı ve sarkan saçı yıkamak farz değildir. Dudağın görünen kısmını yıkamak lâzımdır.

Sual: Abdest alırken kol dirseklerini ve ayakların topuk kemiklerini de yıkamak mı gerekir?
Cevap: Kolun dirseklerini ve ayağın iki tarafındaki tümsek topuk kemiklerini yıkamak farzdır. Çıplak ayağı yıkamayıp, mesh etmek caiz değildir. Mesh, başka yerde kullanılmadık yaşlığı, mesh edilecek yere değdirmek, sürmektir. Yaş bez, yağmur, kar sürünmesi ile de olur. Sarkan saçı değil, başı mesh etmek lazımdır. Başı nezleli olup da, mesh zarar verirse mesh etmez.

Sual: Abdest alırken elleri ve kolları yıkamanın hükmü nedir?
Cevap: Abdest alırken elleri, dirseklerle birlikte, bir kere yıkamak farz, bileklerle beraber, üç kere yıkamak ise sünnettir.

Her Müslümana farz kılınan Namaz kılmak için önce abdest alınır. Peki Abdestin farzları nelerdir? Abdestin farzı kaçtır? Dört mezhebe göre, abdestin farzları nelerdir?

Dört mezhebe göre, abdestin farzları nelerdir?

Hanefî mezhebinde:

1- Yüzü yıkamak,

2- İki kolu yıkamak [Eller kola dâhildir],

3- Başın en az dörtte birini mesh etmek,

4- İki ayağı yıkamak.

Mâlikî mezhebinde:

1- Niyet,

2- Yüzü yıkamak,

3- İki kolu yıkamak,

4- Başın tamamını mesh etmek,

5- İki ayağı yıkamak,

6- Muvalat [Ara vermeden, uzuvları peş peşe yıkamak],

7- Delk [Yıkanan yerleri ovmak].

Şâfiî mezhebinde:

1- Niyet,

2- Yüzü yıkamak,

3- İki kolu yıkamak,

4- Başın, az bir kısmını mesh etmek,

5- İki ayağı yıkamak,

6- Tertip [Sırayla yıkamak].

Hanbelî mezhebinde: Abdestin farzı altıdır. Abdestin şartları da farzdır. Bu farzlar da dâhil edilince, abdestte farzlar on oluyor:

1- Niyet,

2- Besmele çekmek,

3- Ağzı yıkamak,

4- Burnu yıkamak,

5- Yüzü yıkamak,

6- İki kolu yıkamak,

7- Başın tamamını mesh etmek [Kulaklar başa dâhildir],

8- İki ayağı yıkamak,

9- Tertip,

Muvalat.

Abdestte dört mezhebe uymak uygun mudur?

Abdest alırken dört mezhebe uymaya da, niyet etmek uygun olur mu?

İyi olur. Zaten Hanefi mezhebine uygun, yani farz, sünnet ve müstehablarına uyarak abdest alan kimse, diğer üç mezhebe de uymuş olur. Mesela abdest alırken:

1- Niyet Hanefi'de sünnet, diğer üç mezhepte farzdır.

2- Besmele çekmek, Hanefi'de sünnet, Hanbeli'de farzdır.

3- Ağza, burna su vermek, Hanefi'de sünnet, Hanbeli'de farzdır.

4- Başın tamamını meshetmek, Hanefi'de sünnet, Maliki ve Hanbeli'de farzdır.

5- Tertip yani sıra ile yıkamak, Hanefi'de sünnet, Şafii ve Hanbeli'de farzdır.

6- Muvalat, yani ara vermeden yıkamak Hanefi'de sünnet, Maliki'de ve Hanbeli'de farzdır.

7- Delk, yani uzuvları ovmak, Hanefi'de sünnet, Maliki'de farzdır.

Diğer hak mezheplerimize göre abdesti bozan şeyler nelerdir?

Deriden kan çıkınca, Hanefi'de abdest bozulur. Diğer üç mezhepte bozulmaz.

Deve eti yemek ve ölü yıkamak Hanbeli'de abdesti bozar, diğer üç mezhepte bozmaz.

Mahrem olmayan kadının eline veya derisine çıplak olarak dokununca Şafii'de abdest bozulur. Hanbeli ve Maliki'de şehvetli dokunursa bozar. Hanefi'de şehvetli de olsa bozmaz.

Yüz, kollar ve ayaklar

Abdestte yüz, kollar ve ayakların neresi yıkanır?

Yüz, iki kulak memesi ve saç kesimiyle çene arasıdır. İki kol, dirsekleriyle birlikte; iki ayaksa, iki yandaki topuk kemikleriyle birlikte yıkanır. Bu uzuvların farz olan yerden biraz fazlasını yıkamak müstehab, daha fazla yıkamak mekruh olur. (S. Ebediyye)

Çene altını yıkamak

Abdestte çene altını yıkamak gerekir mi?

Hanefi'de çene altı yıkanmaz. Şafii'de ise çene altını yıkamak farzdır.

Elleri yıkamak farzdır

Abdestin farzları içinde elleri yıkamak bildirilmeyip sünnetleri arasında bildirildiğine göre, elleri yıkamak sünnet mi oluyor?

El kola dâhil olduğu için, elleri kollarla beraber yıkamak farzdır. Abdeste başlarken elleri yıkamak ise, sünnettir.

Başı mesh ederken

Abdestte elimizdeki ıslaklığın saçımızın dibine yani başımıza temas etmesi gerekiyor mu?

Hayır, sadece saçların üstüne değmesi gerekir.

Saçın arkasını mesh etmek

Abdestte başın dörtte birini mesh etmek farzdır. Saçımız bozulmasın diye saçımızın arkasını mesh etsek caiz olur mu?

Farz yerine gelir. Ancak sünnete uygun mesh etmek için başın tamamını mesh etmek gerekir.

Eşarba mesh etmek

Kadın olarak, dışarıda abdest alırken, saçımızın görünmemesi için, eşarbın üstüne mesh etmek caiz olur mu?

Hayır, caiz olmaz. Hanefi'de başın tamamını mesh etmek sünnet, dörtte birini mesh etmekse farzdır. Bunun için, eşarbı çözmeden, saçlar görünmeden dörtte birini mesh etmek gerekir. Mesela başın arka kısmı da mesh edilebilir. Maliki'yi taklit edenin başının tamamını mesh etmesi farzdır.

Takke üstüne mesh

Takke veya sarık üzerine mesh caiz mi?

Hayır.

Uzun saçı mesh ederken

Kadının çok uzun saçını mesh etmesi nasıl olur? Saçın üst yüzüne ıslak eli değdirmek mi yoksa hem üstünü hem altını iyice elini gezdirip ıslatmak mı gerekir?

Saçı uzunsa, ıslatılmış elle başı mesh ederken, sarkan saçlarını tutup aşağıya doğru, yani saçın sonuna kadar çeker. Altını üstünü ıslatmak gerekmez, ıslaklık azalsa da, hattâ hiç kalmasa da elin değmesi yeter.

Eldeki yaşlıkla mesh

Kolları yıkadıktan sonra, eldeki yaşlıkla başı mesh caiz mi?

Hayır.

Başörtü üstünden mesh

(Kolaylık olması için kadınlar, başörtülerinin üstünden mesh edebilirler) deniyor. Başörtü üstünden mesh caiz olur mu?

Hayır, başörtü üstünden mesh edilmez. Mesh etmiş olmak için, ıslak eli saçlara sürmek gerekir. Bunun gibi, bazı mezhepsizler de, (Çoraba mesh edilebilir) diyorlar. Bunlar dinde kolaylık değil, birer bid'attir. Bir hadis-i şerif:

(İbadetleri bizim gibi yapmayan bizden değildir.) [Mizan-ül kübra]

Kolaylık olsun diye dinin emirlerini değiştirmeye, kimsenin hakkı yoktur. Biri de çıkar, kolaylık olsun diye (Hiç abdeste lüzum yok, haftada bir abdest alsanız yeter) diyebilir. Akılla din olur mu?

Abdest alırken başın tamamını mı yoksa bir kısmını mı mesh etmek gerekir?

Hanefi mezhebinde abdest alırken başın dörtte bir kısmını mesh etmek farzdır. Başın her tarafını, bir kere mesh etmek ise sünnettir. Malikide ise farzdır.

Çeneden aşağıda kalan sakalı, abdest alırken yıkamak gerekir mi?

Cevap: Sık sakalın üstünü yıkamak farzdır. Çeneden sarkan sakalı ve sarkan saçı yıkamak farz değildir. Dudağın görünen kısmını yıkamak lâzımdır.

Abdest alırken kol dirseklerini ve ayakların topuk kemiklerini de yıkamak mı gerekir?

Kolun dirseklerini ve ayağın iki tarafındaki tümsek topuk kemiklerini yıkamak farzdır. Çıplak ayağı yıkamayıp, mesh etmek caiz değildir. Mesh, başka yerde kullanılmadık yaşlığı, mesh edilecek yere değdirmek, sürmektir. Yaş bez, yağmur, kar sürünmesi ile de olur. Sarkan saçı değil, başı mesh etmek lazımdır. Başı nezleli olup da, mesh zarar verirse mesh etmez.

Abdest alırken elleri ve kolları yıkamanın hükmü nedir?

Abdest alırken elleri, dirseklerle birlikte, bir kere yıkamak farz, bileklerle beraber, üç kere yıkamak ise sünnettir.

Abdeste Eûzü-Besmele ile başlamak,

Elleri bileklere kadar yıkamak,

Ağzını misvak veya fırça le yıkamak, veya parmaklar ile ovalamak,

Abdest organlarını ara vermeden yıkamak, yani bir organ kurumadan diğerini yıkamak,

Yıkadığı azaları iyice ovalamak,

Ağzına üç kere su alıp her defasında boşaltmak,

Oruçlu olmadığı vakit aldığı su ile ağızına gargara yapmak,

Buruna sağ elle üç kere su çekmek ve her defasında sol el ile sümkürmek, (oruçlu olmadığı zaman suyu buruna iyice çekmek.)

Abdestte azaları yıkarken ve meshederken yukarıda anlatılan sırayı gözetmek,

Yıkanan her organı üç kere yıkamak,

Abdestte yıkamaya sağ taraftan başlamak,

Abdestte elleri ve ayakları yıkamaya parmaklardan başlamak,

Sakalı sık olan kimse sakallarını parmakları ile aralamak,

Parmağındaki yüzüğü oynatmak,

Kulakları meshetmek,

Boynu meshetmek,

Başın tamamını meshetmek,

Parmakların arasını aralamak.

Abdest alırken kıbleye dönmek, suyu israf etmemek, zaruret olmadıkça başkasından yardım istememek, gereksiz yere konuşmamak, ağıza ve buruna suyu sağ elle vererek burnu sol elle temizlemek gibi hususlar abdestin âdâbından olup bunların aksini yapmak mekruhtur.

monash.pw - Gündem

HanbeliHanefiNamazGündemGüncelHaberler

Saydığımız abdest uzuvlarından kol, yüz ve ayakları en az birer kere yıkamak farzdır. Nitekim üç kere yıkamış olursanız farzın yanında sünneti de ifa etmiş olursunuz. Abdestin fazları ile beraber, gusül abdesti ve teyemmüm hakkında Kur'an da Maide suresinin 6. ayetinin meali tam olarak şu şekildedir.

"Ey iman edenler! Namaza kalkacağınız zaman yüzlerinizi, dirseklere kadar ellerinizi ve -başlarınıza mesh edip- her iki topuğa kadar da ayaklarınızı yıkayın. Eğer cünüp iseniz iyice yıkanarak temizlenin. Hasta olursanız veya seferde bulunursanız veya biriniz abdest bozmaktan (def-i hacetten) gelir veya kadınlara dokunur (cinsel ilişkide bulunur) da su bulamazsanız, o zaman temiz bir toprağa yönelin. Onunla yüzlerinizi ve ellerinizi meshedin (Teyemmüm edin). Allah size herhangi bir güçlük çıkarmak istemez. Fakat o sizi tertemiz yapmak ve üzerinizdeki nimetini tamamlamak ister ki şükredesiniz."

Dört mezhebe göre, abdestin farzları

Hanefi mezhebinde:

1- Yüzü, bir kere yıkamak. Yüz, iki kulak memesi ve saç kesimi ile çene arasıdır. 
2- İki kolu, dirsekleri ile birlikte, bir kere yıkamak. 
3- Başın dörtte bir kısmını mesh etmek, yani yaş eli başa sürmek. 
4- ki ayağı, iki yandaki topuk kemikleri ile birlikte, bir kere yıkamaktır. 

Maliki mezhebinde:

1- Niyet,
2- Yüzü yıkamak,
3- İki kolu yıkamak,
4- Başın tamamını mesh etmek, 
5- İki ayağı yıkamak,
6- Muvalat (ara vermeden, uzuvları peş peşe yıkamak),
7- Delk (yıkanan yerleri ovmak.)

Şafii mezhebinde:

1- Niyet,
2- Yüzü yıkamak, 
3- İki kolu ellerle birlikte yıkamak, 
4- Başın, az bir kısmını mesh etmek,
5- İki ayağı yıkamak,
6- Tertip (Sırayla yıkamak.)

Hanbeli mezhebinde:

1- Niyet, 
2- Besmele çekmek,
3- Yüzü yıkamak,
4- Ağzı yıkamak,
5- Burnu yıkamak,
6- İki kolu ellerle birlikte yıkamak,
7- Başın tamamını mesh etmek, (Kulaklar başa dahildir.)
8- İki ayağı yıkamak,
9- Tertip,
 Muvalat.

Abdest uzuvları nelerdir

Maide suresinin 6. ayetinde belirtilen abdestin farzları ile temizlenen abdest organları yani abdestte yıkanması gereken uzuvlar fıkıh kitaplarına göre şöyle açıklanmıştır.

Yüz; dikey olarak alında saç bittiği yerden çene altına kadar, yatay olarak iki kulak yumuşakları arasında kalan kısımdır. Abdestin farzlarından biri, bu alanı yıkamaktır. Ağza ve burna su vermek, kulakların içini meshetmek ise sünnettir.

Kollar; parmak uçlarından dirseklere kadar olan kısımdır. Dirsekler bu azalara dahil olduğu için kolları bunlarla birlikte yıkamak farzdır.

Baş; kulakların üstünde kalan kısımdır. Bu âzayı ıslak elle meshetmek farzdır. Ancak ne kadarı ve ne şekilde meshedileceği hakkında mezheplerin görüşleri farklıdır. Hanefiler’e göre başın en az dörtte birini meshetmek farzdır.

Ayaklar; parmak uçlarından topuk kemiklerine kadar olan kısımdır.

“Ey iman edenler, rükû edin, secde edin, Rabbinize kulluk edin ve hayır işleyin ki kurtuluşa eresiniz.” (Hac Suresi, ayet)