Hareket Edince Başım Dönüyor

hareket edince başım dönüyor

Yatınca baş neden döner? Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV) nedir? Baş dönmesi nedenleri nelerdir?

YATARKEN BAŞ DÖNMESİ NEDEN OLUR?

Baş dönmesi yaygın olan ve cinsiyet ayırt etmeden herkeste görülebilen bir durumdur. Hareket halinde veya uzanırken bile baş dönmesi yaşanabilir. Baş dönmesinin nedenleri kişiden kişiye göre değişiklik gösterebilir. Baş dönmesinin sonucunda dengesizlik hissi yaşanacağı için kişinin dikkatli olması gerekmektedir. Baş dönmesi yatınca bile ortaya çıkabildiği için her an meydana gelebilecek bir rahatsızlıktır.

En sık rastlanılan türü, halk arasında kristal oynaması olarak da bilinen Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV)'dur. BPPV varlığında kişide, sırtüstü yatarken, yatar pozisyonda sağa sola dönerken, öne doğru eğildiğinde, başını yukarı kaldırdığında ya da aniden hareket ettirdiğinde baş dönmesi şikayeti oluşur.

BENİGN PAROKSİSMAL POZİSYONEL VERTİGO (BPPV) NEDİR?

Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo, bir çeşit baş dönmesi hastalığıdır. Bu hastalık iyi huylu pozisyonel bir baş dönmesi olarak adlandırılmaktadır. Bu hastalık baş dönmesi ve gözlerde yaşanan istemsiz hareketler ile ortaya çıkar. Bu baş dönmesi zamanla hafiflemekte ve çoğu zaman kendiliğinden geçmektedir.

Hastalığın nedeni ise iç kulakta yaşanan bir problemdir. İç kulakta bulunan küçük kalsiyum kristallerinin yapışık olduğu yerden çıkarak küçük parçalar halinde denge kanallarının içine doğru gitmesi sonucunda BPPV hastalığı oluşur. Yaşanan baş dönmesi ise bu hastalığın bir etkisidir.

BAŞ DÖNMESİ NEDENLERİ NELERDİR?

Baş dönmesi, beyin, kulak, kalp sorunları ile farklı nörolojik problemlerden kaynaklanabilir. Ayrıca yoğun strese maruz kalmak, kullanılan ilaçlar ve alkol kullanımı, baş dönmesi şikayetlerinin oluşumunda rol oynayabilir.

Ani tansiyon değişimleri, anemi, kulak enfeksiyonları, uzun süre susuz kalmak (dehidrasyon), sıcak, yol tutması ve aşırı egzersiz gibi nedenler de baş dönmesine neden olabilir.

Sık görülen baş dönmesi nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

Periferik Vertigo: Periferik vertigo varlığında baş dönmesi, beyin dışı nedenlerden ya da farklı bir deyişle, iç ve / veya orta kulakta bulunan denge merkezinin etkilenmesiyle oluşur. Başın pozisyonu değiştirildiğinde şiddetli baş dönmesi hissedilmesine yol açan periferik vertigo varlığında kişi, bulantı ve kusma gibi ek şikayetler yaşayabilir.

Periferik vertigo çoğunlukla metabolik hastalıklar, hipoglisemi, hipertiroidi, yüksek tansiyon, kas veya iskelet sisteminde oluşan rahatsızlıklara bağlı olarak gelişir.

Tüm bunların yanı sıra perilenfatik fistül, üst solunum yolu enfeksiyonlarının ardından gelişen Meniere, nörit gibi hastalıklar da periferik vertigoya yol açabilir. En sık rastlanılan türü, halk arasında kristal oynaması olarak da bilinen Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV)'dur. BPPV varlığında kişide, sırtüstü yatarken, yatar pozisyonda sağa sola dönerken, öne doğru eğildiğinde, başını yukarı kaldırdığında ya da aniden hareket ettirdiğinde baş dönmesi şikayeti oluşur.

Bu gibi şikayetlerle hekime başvurulduğunda hekim tanı için kişiye Dix-Hallpike (DH) testi ve yan yatma testi uygular. Bu testler sırasında hekim hastanın vücut pozisyonunu değiştirerek göz hareketlerini inceler.

Santral Vertigo: Beyinden kaynaklı rahatsızlıkların varlığında görülen santral vertigo, periferik vertigoya göre daha ciddi sağlık problemlerinden kaynaklanır. Tüm vertigo türlerinin yaklaşık %25'ini oluşturan santral vertigo, şiddetli baş dönmesi ile karakterizedir.

Ek olarak baş ağrısı, çift görme, uyuşukluk, konuşma ve yutkunma bozukluğu gibi şikayetlere neden olabilir. Beyin damarlarında oluşan yapısal bozukluklar, anevrizma, epileptik nöbetler, ensefalit, beyin kanaması, beyin tümörü, beyin sapı enfarktüsü, kafa travmaları ya da ilaç kullanımı santral vertigoya yol açan yaygın sebepler arasında yer alır.

Metabolik Hastalıklar: Kalp, karaciğer ve tiroit hastalıklarının yanı sıra bazı ilaçların kullanımına bağlı olarak baş dönmesi görülebilir. Kalp yetmezliği, kalp kapakçığı hastalıkları, ritim bozukluğu, diyabet, tansiyon ve kan şekerindeki düzensizliklerin yanı sıra sıvı elektrolit dengesinin sağlanamaması da baş dönmesine yol açabilir. Metabolik hastalıklara bağlı olarak görülen baş dönmesinin tedavisi, altta yatan odak hastalığın tedavi edilmesiyle iyileştirilir.

Enfeksiyon: Soğuk algınlığı ya da grip gibi enfeksiyonlar, baş dönmesine neden olabilir. Baş dönmesinin şiddeti, enfeksiyonun türüne göre farklılık gösterebilir.

Beyin Tümörleri: Hemen her yaşta görülebilen beyin tümörü, baş dönmesine yol açabilir. Özellikle denge merkezinin bulunduğu beyincik bölgesindeki iyi ya da kötü huylu tümörler, baş dönmesine neden olabilir.

Nörolojik Hastalıklar: Parkinson, MS ve miyelin hastalıkları gibi bazı nörolojik rahatsızlıklar baş dönmesine neden olabilir. Nörolojik hastalığın özelliğine göre kişide baş dönmesine ek olarak pek çok farklı semptom görülebilir.

Travmalar: Kafaya alınan sert bir darbe ya da yaralanmalar baş dönmesine yol açabilir. Baş dönmesi, travmalardan hemen sonra olabileceği gibi uzun zaman sonra da ortaya çıkabilir.

Psikolojik Rahatsızlıklar: Yoğun stres, panik atak, anksiyete bozukluğu ve depresyon gibi pek çok farklı psikolojik rahatsızlık, baş dönmesine neden olabilir.

NTV’yi sosyal medyadan takip edin

Sebebi susuzluk da olabilir felç de Peki nasıl ayırt edeceğiz" width="" height="%" width="" height="%">

Migren tipi baş ağrıları olan kişilerin birçoğunda baş dönmesi vardır. Bu durum sürekli meydana geliyorsa vestibüler migren olarak adlandırılımonash.pw baş dönmesi hissi ve harekete karşı hassasiyetin eşlik ettiği tekrarlayan şiddetli vertigo atakları geçiriyorsanız vestibüler migren yaşıyor olabilirsiniz.

-- Aura olarak adlandırılan, ışık parlamaları veya diğer görme bozuklukları

Vestibüler migren tanısı için bu semptomların hepsinin mevcut olması gerekmez. Normal migrenlerin aksine, vestibüler migrenler genellikle ağrıya neden olmaz.

Tan, vestibüler migrende anlık ya da pozisyonal vertigo ataklarının oluşabileceğini ve bu atakların saniyeler ya da günler sürebileceğini, atak sırasında migren özelliğinde baş ağrısı ve eşlik eden yakınmaların yaşanabileceğini ifade etti.

Migren öykünüz varsa ve açıklanamayan baş dönmesi nöbetleri yaşıyorsanız, bunun nedeninin vestibüler migren olup olmadığını görmek için bir doktora danışmalısınız.

Vestibüler migreni tedavi etmek için beta bloker veya trisiklik antidepresan gibi ilaçlar verilebilir. Vagus siniri gibi sinirleri uyaran cihazlar da tedavide yardımcı olur.

Uzmanlar bunlara ek olarak potansiyel migren tetikleyicilerini belirleyebilmek ve önleyebilmek için kafein alımı veya stres seviyeleri gibi yaşam tarzı alışkanlıklarına dikkat edilmesini de tavsiye ediyor.

Meniere sendromu, iç kulakta biriken sıvının dengeyi etkilediği durumlarda ortaya çıkan kronik bir hastalıktır. Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Birgül Tuhanioğlu, Meniere sendromunun kulağın denge kanallarının içindeki endolenf denen sıvıdaki artıştan kaynaklanan basınç artışı ile oluştuğunu; baş dönmesine, mide bulantısı, kusma, kulakta dolgunluk, uğultu, çınlama, işitme kayıplarının eşlik edebildiğini söyledi.

Şiddetli vertigo nöbetleri, Meniere sendromunun en önemli semptomlarından biri. Diğer semptomlar ise

Meniere sendromunun genellikle baş dönmesinin başka bir nedeni belirlenemediğinde teşhis edildiğini söyleyen Ashraf, hastaya Meniere sendromu teşhisi konmadan önce denge testi, işitme testi, MR taraması ve iç kulaktaki artmış sıvı basıncını gösteren EcoG (Elektrokokleografi) uygulandığını belirtti.

Meniere sendromunun tedavisi yok. Bununla birlikte, semptomları yönetmek için kullanılabilecek birtakım tedaviler bulunuyor.

Örneğin, tuz miktarını azaltmak önerilebilir veya baş dönmesini hafifletmek için ilaç reçete edilebilir. Meniere sendromuyla ilişkili denge sorunlarını tedavi etmek için de bazen ameliyat yapılabilir.

Kansızlık ya da anemi, vücutta organ ve dokulara yeterli düzeyde oksijen taşımak için gerekli miktarda sağlıklı kırmızı kan hücresi bulunmadığı zaman ortaya çıkar.

Northwestern Üniversitesi Tıp Okulu'nda acil bakım birimi tıbbi direktörü olan Dr. Sindhu Aderson, beyne yeterince oksijen gitmemesinin baş dönmesine neden olabileceğini zira beynin düzgün çalışmak için sürekli oksijen açısından zengin bir kan kaynağına ihtiyaç duyduğunu söyledi.

-- Pozisyon değiştirirken baş dönmesinin artması (oturma, ayakta durma gibi)

Doktorlar anemiyi altta yatan nedene göre tedavi eder. Hastanın durumuna göre demir takviyelerine, beslenme ve diyet takviyelerine, kan nakline, ilaç tedavisine veya kemik iliği nakline ihtiyaç duyulabilir.

Ortostatik hipotansiyon, otururken veya uzanırken aniden ayağa kalkınca meydana gelen ve kan basıncında yaşanan düşüştür. Baş ve boyun cerrahisi uzmanı Dr. Scott Shapiro, “Kan basıncındaki düşüşle birlikte, beyne yeterli kan ulaşmaz, bu da ayakta dururken baş dönmesine neden olur. Genellikle birkaç saniye sürer ancak bazen daha uzun da sürebilir” dedi.

Aderson, ortostatik hipotansiyon tedavisinin altta yatan nedene yönelik yapılacağını, düşük kalp atım hızı, düşük kan şekeri ve Parkinson hastalığı gibi durumlarının da ortostatik hipotansiyona neden olabileceğini belirtti.

Bazen vücudumuzda baş dönmesi hissetmemize neden olabilecek günlük değişiklikler yaşarız. Doettl, bu tür bir baş dönmesinin çok yaygın olduğunu ve endişelenecek bir şey olmadığını belirtti.

Kan basıncınız aniden düştüğünde, beyninize ihtiyaç duyduğu kadar kan pompalanmaz. Bu nedenle baş dönmesi hissedebilirsiniz. Dahiliye Uzmanı Doç. Dr. Ahmet Aktaş kansızlıkta, susuzlukta ve tansiyon düşüklüğünde baş dönmesi yaşanmasının genellikle beyni besleyen damarlarda yeterince kanın beyne ulaşmamasından kaynaklandığını belirtti.

Prof. Dr. Onur Akpınar ise hastaların kullandığı tansiyon ilaçlarının fazla gelmesi nedeniyle tansiyon düşüklüğü gelişebileceğini, ani yükselmelerin baş dönmesine yol açabileceğini, bu hastalarda baş dönmesi sırasında ölçülen tansiyon değerinin doktorun değerlendirmesi açısından çok önemli olduğunu vurguladı.

Dr. Aderson, vücudumuzun normal çalışmak için yeterli su ve sıvıya ihtiyacı olduğunu, susuz kaldığımız zaman beynin yeterli kan almasının engellendiğini belirtti.

Şöyle ki, yeterince su içilmediğinde, kan miktarı ve basıncı düşer ve beyin gerekli besinlerden mahrum kalır, bu nedenle baş dönmesi yaşanabilir. Oturmak ve su içmek, kan miktarının ve kan basıncının tekrar yükselmesine yardımcı olarak baş dönmesini hafifletebilir.

Aderson, susuzluk kaynaklı baş dönmesi sorununun su içerek çözülebileceğini söyledi.

Kan şekerimiz düştüğünde, beynimiz çalışması için yeterli glikozu almaz. Bu da baş dönmesi hissedilmesine neden olabilir.

Doettl, baş dönmesinin bugün piyasada bulunan pek çok reçeteli ilacın olası bir yan etkisi olduğunu söyledi. Eğer son birkaç ay içinde yeni bir ilaç kullanmaya başladıysanız ve baş dönmesi yaşıyorsanız, sebep ilacınız olabilir ancak daha ciddi bir şey olmadığından emin olmak için yine de bir doktora danışmanızda fayda var. Diğer yandan ilaca bağlı baş dönmesi yaşadığınız doğrulanırsa reçetenizde değişiklik yapabilir.

Weber, genelde hafif bir baş dönmesini tedavi etmenin en iyi yolunun oturup dinlenmek, bir şeyler atıştırıp biraz su içmek olduğunu söyledi ve ekledi:

“Eğer oda dönüyormuş gibi hissederseniz gözünüzü odadaki bir nesneye sabitlemeye çalışın ve sadece ona bakın. Bu baş dönmenizi hafifletecektir. Eğer bu müdahalelerden sonra baş dönmeniz hâlâ azalmıyorsa, daha ciddi bir durum söz konusu olabilir. Böyle bir durumda bir doktora görünmeniz gerekir. Birkaç kez yaşanan hafif baş dönmesi atağı normal olsa da tekrarlayan baş dönmesi nöbetleriniz varsa, mutlaka bir uzmana başvurmalısınız.”

Özellikle göğüs ağrısı veya vücudunuzun bir tarafında güçsüzlük hissi gibi semptomlarınız varsa, yaşadığınız baş dönmesini ciddiye almalısınız. Baş dönmesi başka semptomlar olmadan ortaya çıksa bile, vücudunuzu dinleyin.

Kan ve sinir hücrelerinin sağlığını korumak için vücudumuzun B12 vitaminine ihtiyacı var. Eğer B12 vitamini değerleriniz düşükse sinir sisteminiz hasar görebilir ve bu da baş dönmesi yaşamanıza neden olur. Dahası B12 eksikliği anemiye de neden olabilir.

Dr. Scott Shapiro’ya göre, B12 vitamini eksikliğinin diğer belirtileri şöyle:

B12 vitamini seviyeleriniz çok düşükse, kontroller sonrası doktorunuz B12 ilaçları, takviyeleri, iğneleri veya burun spreyleri gibi tedaviler arasından en uygun olanını önerecektir.

Doç. Dr. Ahmet Aktaş, hızlı ayağa kalktığımızda kalbimizde bulunan Baro reseptörler aracılığıyla tansiyon düşüklüğü yaşandığını, baş dönmesi ve gözlerde kararma görüldüğünü belirtti ve ekledi:

“Baş dönmelerinde genelde semptomlar otururken olmaz ayağa kalktığımızda ya da bir iş yaparken efor harcadığımızda görülür. Santral sinir sistemi ile ilgili baş dönmelerinde ise hasta istirahatteyken, hiçbir iş yapmazken, efor harcamazken, başını hareket ettirmezken bile baş dönmeleri görülür. Ciddi baş dönmelerini ayırt etmenin en güzel yollarından biri budur.”

Clinic Spots Bütüncül sağlık Medikal Başkanı Dr. Harikiran Chekuri, özellikle kan basıncımızın en düşük olduğu sabah saatlerinde vücudumuzun buna alışması için zaman tanımamız gerektiğini belirtti ve şu örnekleri sıraladı:

-- Ayağa kalkmadan önce birkaç dakika yatağınızın kenarında oturmak yardımcı olabilir.

-- Yataktan kalkmadan dakika önce veya uzun süre ayakta durmadan önce bir bardak su için.

-- Ayaklarınızda kan birikmesini ve şişmesini önlemek için uzun süre ayakta durmaktan kaçının.

Ayağa kalktığımızda kalbimizin vücudumuza kan pompalaması, yattığımız zamana göre daha fazla çaba gerektirir. Aslında kan basıncımız, vücudumuzun birçok sisteminin düzgün çalışmasına izin vermek için pozisyonunuza göre doğal olarak değişir. Vücudumuz belirli bir pozisyonda çalışmaya alıştığında, pozisyon değiştirmek, beynimizi bir an için kandan mahrum bırakarak, tabiri caizse, sistemi şoke edebilir.

Yerçekimi sayesinde, ayağa kalktığımızda kanımız kısa bir süre için alt vücudumuzda birikir ve vücudumuzun buna alışması birkaç saniye, hatta bir dakika sürebilir. Kanımız vücudunuzun geri kalanında dolaşmaya devam edene kadar, tansiyonumuz dalgalanarak baş dönmesine neden olabilir.

Prof. Dr. Onur Akpınar, birden ayağa kalkınca ya da uzun süre ayakta bekleyince görülen baş dönmesinin, nadiren de olsa uzun sürmesi durumunda bayılmalara da neden olabileceğini, özellikle sıvı kaybının çok fazla olduğu yaz aylarında şikayetlerin arttığını belirtti. Akpınar, bunun tedavi gerektirmeyen, hayat şekli değişiklikleri ile düzeltilebilen bir baş dönme sebebi olduğunun da altını çizdi.