HCT Yüksekliği Nedir?
HCT, kırmızı kan hücrelerinin oluşturduğu hacmin toplam kan hacmine olan oranıdır. Kan iki kısımdan oluşmaktadır. Şekilli elemanlar ve serum olarak ikiye ayrılmaktadır. Hemotokrit de kanın şekilli elemanlarının serum miktarına oranı olarak bilinmektedir. Kanın oksijen taşıma miktarını ölçebilmek için ise HCT ile hemoblobin testi de istenmektedir.
Kırmızı kan hücrelerinin oksijen ve karbondioksit döngüsünü gerçekleştirirken yetersiz kalması sonucunda kemik iliğinde de bu durumu telafi etmek amacıyla RBC üretilir. Bu kemik iliğinde üretilen kırmızı kan hücreleri sonucunda da HTC değerleri yüksek çıkabilmektedir. Özellikle de yüksek rakımlı yerlerde yaşayan kişilerin HTC değerlerinin yüksek çıkması normaldir.
HTC Yüksekliği Neden Olur?
Kalp damar hastalıkları, böbrek rahatsızlıkları, uyku apnesi, vücutta su oranının yetersiz olması, kronik sigara içiciliği, kortizonlu ilaçlar, karbonmonoksit zehirlenmeleri, ağır egzersizler ve doping kullanımı HTC değerlerini yükselten faktörlerdendir. Bu değerin yükselmesi sonucunda kanın pıhtılaşmasına, kalp rahatsızlıklarına ve felçlere neden olabilmektedir.
HCT Yüksekliği Nasıl Önlenebilir?
HCT seviyesini kontrol altına almak için dengeli ve yeterli beslenme konusuna çok dikkat edilmelidir. HCT seviyesini normale indirmek için et, ıspanak, yeşil yapraklı sebzeler ve balık gibi besinler tüketilmelidir. Sağlıklı bireyler kan bağışı yaparak da HCT yüksekliğini normal seviyelere indirebilmektedir. Yeterli miktarda su tüketilerek HCT değerleri normal seviyelere düşebilmektedir.
Hematokrit, kan sayımı veya diğer adıyla HCT, kan tahlilinde görüldüğünde merak edilebiliyor. Peki HCT düşüklüğü ve yüksekliği ne anlama gelir? Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Uzm. Dr. Mehmet Akif Öztürk, HCT (hematokrit) ile ilgili bilinmeyenleri anlattı.
Hematokrit değerleri, hemogram da denilen tam kan sayım testinde ortaya çıkar. Sağlık açısından büyük bir önem taşıyan bu değerler herhangi bir sebepten dolayı düşebilir ya da yükselebilir. Peki HCT (hematokrit) nedir? HCT değer aralıkları ne olmalı? HCT (hematokrit) düşüklüğü belirtileri nelerdir? HCT düşüklüğü ve yüksekliği neden olur? Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Mehmet Akif Öztürk HCT (hematokrit) ile ilgili merak edilenleri anlattı
Hematokrit, damarlarımızda bulunan, temel görevi oksijen ve karbondioksit taşıma olan eritrosit, yani alyuvarların toplam kan miktarına oranını ifade eder.
Hematokrit değer aralıkları, kadın ve erkek cinsiyete göre farklılık gösterir. Erkekler için özellikle yetişkin yaş popülasyonunda bu değer kabaca arası normalken, kadınlarda normal değerler aralığı olarak ifade edilebilir.
Günümüzde hematokrit tam otomatize kan sayımı ölçüm cihazları ile ölçülebilmektedir. Tam kan sayımı değerlendirilmesinde sadece hematokrit değil aynı zamanda lökosit (beyaz kan hücreleri) sayısı ve alt türleri, trombosit (pıhtılaşma hücreleri) sayısı ve ortalama hacimleri gibi pek çok parametre de bakılır.
Hematokriti artıran nedenler ve azaltan nedenlerden bahsetmek gerekirse; Artıran sebepler; yüksek rakımlı bölgelerde yaşamak, sigara kullanımı, az su tüketimi, uyku apnesi, kalp hastalıkları, karbon monoksit zehirlenmesi, KOAH hastalığı ve nadir de olsa kemik iliği hastalıkları gibi nedenler sayılabilir.
Azaltan sebepler; kansızlık, gebelik, fazla su tüketimi, kronik böbrek hastalığı, tiroid hastalıkları ve nadir de olsa kemik iliği hastalıkları sayılabilir.
Anemi yani kansızlık en sık görülen nedendir. Bu durum özellikle menstrüel siklusu (adet döngüsü) devam eden kadınlarda sık rastladığımız, demir eksikliğine bağlı oluşan kan hücrelerinin yetersiz yapımı ile ilişkilidir. Burada yapım ve yıkım arasında bir dengesizlik söz konusudur. Alyuvarların temel bileşeni demir elementidir. Demir içeren gıda alımı yetersiz olur ise veya hastada bağırsaktan demirin emilimi ile ilgili problem mevcut ise yeteri miktarda alyuvar yapılamayacak ve hematokrit düşük saptanacaktır.
Hematokrit yüksekliği, alyuvarların aşırı miktarda yapımı nedeniyle olabilmektedir. Bu durum fizyolojik olarak yani bir adaptasyon mekanizması olarak oluşabilir. Örneğin yüksek irtifaya çıkan ve orada bir müddet yaşayan bir bireyde ortamda bulunan azalmış oksijen miktarına bağlı olarak zamanla vücut daha fazla alyuvar üreterek gerekli oksijenin taşınmasını normal seviyede tutar. Bu durum sigara içen bireylerde veya KOAH tanılı hastalarda da olabilir. Fakat hematokrit yüksekliği patolojik de olabilir. Yani ciddi bir hastalığın habercisi de olabilir. Özellikle kemik iliği hastalıklarında nadir de olsa bu durum görülebilir. Hematokrit yüksekliği olan bireyler hemen paniğe kapılmamalıdır. Fizyolojik nedenlerin daha fazla görüldüğü bilinmelidir. O yüzden hastanın yaşam tarzı ve hastaya eşlik eden kronik hastalıklarının bilinmesi tanı sürecini kolaylaştırır.
Hematokrit yüksekliğinin belirtileri; birçok hastada özellikle sınırda hematokrit yüksekliği olan hastalarda belirtiler çok silik olsa da daha yüksek hematokrit değerlerinin saptandığı hastalarda artmış alyuvar miktarının bir sonucu olarak yüzde ve ellerde kızarıklık, baş ağrıları, özellikle duş aldıktan sonra oluşan kaşıntı hissi ve kulak çınlaması gibi şikâyetler görülebilmektedir.
Hematokrit eğer fizyolojik bir nedene bağlı olarak bir adaptasyon mekanizması olarak normal sınırlarda değilse bu durumda bir aksiyon almaya gerek yoktur. Ancak hematokrit düşüklüğü ya da yüksekliği altta yatan bir hastalığa bağlı ortaya çıktı ise o takdirde o hastalığın tedavisi gereklidir. Örneğin düşük hematokrit değerlerinin altında sık rastladığımız demir eksikliğine bağlı oluşmuş olan bir kansızlık yatıyorsa bunun demir replasmanı ile tedavisi gereklidir. Ya da yüksek hematokrit değerlerinin saptandığı fizyolojik olmayan bir durum söz konusu ise örneğin altta yatan bir kemik iliği üretim problemi varsa bununla ilgili uzman hekimlerce bir tedavi planının yapılması gereklidir.
Basın Yansımaları: monash.pw
Kullanıcılar bunları da aradı:
Yayın Tarihi : 25/03/HCT, kelime anlamı olarak bir kan ölçüm testidir. Bu test kanın içinde mevcut kırmızı kan hücreleri oranlarını ölçmektedir. Kırmızı kan hücreleri vücudunuzda oksijen taşıyan hücrelerdir. Çok az ya da çok fazla kırmızı kan hücresine sahip olmak bazı önemli ve dikkatli bir şekilde takibi gereken hastalıkların işareti olabilmektedir. İşte bu yüzden bu test insan sağlığı açısından son derece önemlidir.
Hct Nedir?
Hematokrit testi, Hct olarak kısaca adlandırılır. Bu test ile kandaki kırmızı kan hücrelerinin oranı ölçülmektedir. Kırmızı kan hücreleri, vücudumuzda oksijen taşımaktadır. Çok az ya da çok fazla kırmızı kan hücresine sahip olmak bazı hastalıkların işareti olabilir. Hematokrit, kırmızı kan hücrelerinden oluşan kanın hacim oranını tespiti sağlamaktadır.
Hct Kaç Olmalı?
Hemaktokrit için normal aralıklar yaş ve erişkinlik sonrası kişinin cinsine bağlı olarak değişir. Standart değerler şöyledir:
Yenidoğan: % 55 – % 68
Bir haftalık: % 47 ila % 65
Bir aylık: % 37 ila % 49
Üç aylık: % 30 ila % 36
Bir yaş: % 29 ila % 41
On yaş: % 36 ila % 40
Yetişkin erkekler: % 42 ila % 54
Yetişkin kadınlar: % 38 ila % 46
Bu değerler farklı laboratuvarlar arasında az oranlarda değişebilmektedir.
Hct Yüksekliği Nedenleri
- Yüksek rakımlı yerlerde yaşamak
- Kronik sigara kullanımı
- Yetersiz sıvı alımı
- Uzun süre yüksek sıcaklığa maruz kalma
- Aşırı su kaybı
- Akciğer hastalıkları
- Bazı tümörler
- Polisitemi rubra Vera olarak bilinen kemik iliği bozukluğu
Hct Yüksekliği Belirtileri
– Aşırı halsizlik, yorgunluk, isteksizlik
– Baş ağrısı
– Ciltte kaşıntı,
– Kolay morarma
– Kas ve eklem ağrıları
– Dışkıda kan görülmesi
– Karın ağrısı
Hct Düşüklüğü Nedenleri
- Kan kaybı
- Kolon kanseri
- Travmatik yaralanma
- Beslenme yetersizliği (folat, demir, vitamin B12)
- Kemik iliği problemleri
- Böbrek yetmezliği
- Anormal hemoglobin (orak hücreli anemi)
Hct Düşüklüğü Belirtileri
– Bitkinlik, halsizlik
- Çabuk yorulma
– Solgun görünüm
- Zayıflık
– Saç dökülmeleri
– Nefes darlığı
Hct Ölçümü Nasıl Yapılır?
Hematokrit tipik olarak kan numunesinden bir makine ile ölçülmektedir. Bu makinelerin birçoğu hematokriti doğrudan doğruya ölçmemektedir. Hematokrit ayrıca bir santrifüj kullanılarak manuel bir yöntemle de belirlenebilir.
HTC veya hemotokrit testi, krmz kan hücrelerin hacmen orann belirlemek için yaplan bir kan testidir. Genellikle hemoglobin testi ile birlikte yaplan HCT ile hücrelere oksijen tayan bu önemli hücrelerin younluuna baklr. HCT normal deeri, yaa ve cinsiyete bal olarak deiirken baz nedenlerden dolay yüksek veya düük çkabilir. Makalemizde u konular inceledik;
HCT nedir?
HCT testi nasl yaplr?
HCT testi neden yaplr?
Normal HCT deerleri nedir?
HCT düüklüü, belirtileri, nedenleri ve tedavisi
HCT yükseklii, belirtileri, nedenleri ve tedavisi
Hematokrit, krmz kan hücrelerinin oluturduu hacmin, toplam kan hacmine orandr. Kan iki ksmdan oluur. ekilli elemanlar ve serum olarak ikiye ayrlr. Hematokrit; kann ekilli elemanlarnn, kann serum miktarna orandr. Kann oksijen tama kapasitesini ölçmek için HCT ile birlikte hemoblobin testi de istenir. Özellikle bebeklerde, gebe kadnlarda, bakm evlerinde yaayan yallarda, adet gören kadnlarda hemoglobin ve hematokrit deeri kontrol edilmelidir. Bu testlerin en önemli yan aneminin tespit edilebilmesini salamasdr.
HCT TEST NASIL YAPILIR?
nce uzun tüpe alnan kan santrifüj makinesine konulur. Kann içindeki ar olan hücreler dibe çökerken daha hafif olan plazma üstte kalr. Plazma ve kan hücrelerinin arasndaki snr deeri okunur. Bu hastann hematokrit deeridir. Hematokrit bulmann dier yolu ise hemogram cihazdr. 1 dk ilem ile sonuca ulalabilir.
HCT TEST NEDEN YAPILIR?
HTC ile tespit edilen hematokrit deerinin düük veya yüksek olmasn baz belirtileri vardr. Bu sorunlar ile doktorunuza bavurduunuz zaman bunu HTC deerinin düük veya yüksek olmasndan dolay m olduunu tespit etmek ister ve kan tahlili ister. Oksijen tamakla sorumlu olan bu hücrelerin younluu az olduu zaman nefes darl görülebilir. Bunun dnda sürekli halsizlik, güç kayb, isteksizlik, artan yorgunluk, ba dönmesi, göz kararmas, cilt rengi solukluu, dalak büyümesi, sk idrara çkma, ani kilo kayb, sk yaanan ba ars, sk sk susuzluk çekmek gibi nedenler hematokrit düüklüü veya yüseklii sebebiyle olabilir. Bu gibi durumlarda dahiliye veya hematoloji uzmanna danmak iyi olur.
HCT kan tahlili ile tespit edilen hematokrit deeri, yaa ve cinsiyete bal olarak deimektedir. Ayn zamanda bu deerlerin okunduu makinelere göre deikenlik gösterebilir. Bu deerler bilgi vermek amacyladr. Uzmanlar tarafndan deerlendirilmesi daha doru olur. HCT normal deerleri öyledir;
Yenidoanlarda: % %68
1 haftalk bebeklerde: % %65
1 aylk bebeklerde: % %49
3 aylk bebeklerde: % %36
1 ya bebeklerde: % %41
10 ya çocuklarda: % %40
Yetikin erkeklerde: %%54
Yetikin kadnlarda: %%46
Gebe kadnlarda: en düük % %34 ve en yüksek %46
Yüksek rakmda oturan insanlarda: erkeklerde %45 ila %61, kadnlarda %41 ila %56’dr. Bu seviye, insanlarn oturduu yükseklie göre artmaktadr. Yüksek rakmlarda; atmosferdeki oksijen younluu azaldndan krmz kan hücrelerinin oksijen tama kapasitesi talebi artar.
HCT deerinin normal parametrelerin altnda olmasna hematokrit düüklüü denir. Anemi ya da kanszlk olarak da adlandrlan HCT düüklüünün baz nedenleri olabilir. Bu durumda hastada bitkinlik, halsizlik, çabuk yorulma, solgun görünüm, zayflk, saç dökülmesi ve nefes darl gibi belirtiler görülebilir.
HCT DÜÜKLÜÜ SEBEPLER
HCT deerinin normalden düük çkmasnn bilinen baz nedenleri vardr. lk olarak anemi-kanszlk akla gelse bile onun dnda baka sebepler nedeniyle HCT düüklüü yaanabilir. HCT düüklüü nedenleri balca unlardr;
Cerrahi veya travma nedeniyle iç veya d kanamalar
Orak hücreli anemi, dalak büyümesi gibi nedenlerle oluan kontrolsüz alyuvar ykmlar
Alyuvar üretiminin kemik ilii basklanmas, kanser gibi nedenlerle yavalamas
Özellikle B 12 vitamini, demir eksiklii gibi mineral, vitamin ve gda yetersizlikleri
Kemoterapi ve böbrek yetmezlii ilaçlar kullanlmas
Uzun süreli ve ar miktarda alkol tüketimi
HCT DÜÜKLÜÜNÜN NEDEN OLABLECE DURUMLAR
Krmz kan hücrelerinin hacminin toplam kan hacmine orann belirleyen HCT kan testi sonucunda düük bir deer tespit etmek hücrelere yeteri oksijen tanamayaca anlamna gelir. Bu nedenle kiinin sürekli bir yorgunluk ve kendini halsiz hissetmesi görülmeye balanr. Bunun dnda Daha fazla kan ile fark kapatmak isteyen fakat kalp yetmezliine neden olabilecek takardi ve çarpnt gibi olaylar da yaanabilir. HCT düüklüü, fark edilmedii zaman dier hastalklar tetikleyebilir ve ölüme neden olabilir.
HCT DÜÜKLÜÜ DOAL TEDAVS
Bir nevi kanszlk yaand için HCT düüklüü görülen kii diyetine ona göre hazrlamal ve uygulamaldr. Bunun için ise elden geldiince uygun besinler tüketilmelidir. Mesela et, balk, yumurta, süt, yeil yaprakl sebzeler, yourt, fasulye, bezelye tüketimi ile folik asit, demir, B12 vitamini eksiklii giderilebilir. Bunlarn yeterli olmamas durumunda doktorunuzun tavsiye ettii ilaçlar kullanmak, egzersizi hayatna sokmak gerekir. Eer ileri seviyede olursa o zaman kan nakli ihtiyac doabilir.
HCT yükseklii, normal hematokrit seviyesinden daha yüksek olmas durumudur. Bu durumda anormal derecede yükselmi alyuvar hücresi gözlenir. Eer kii yüksek rakml bir yerde yayorsa oksijen younluu nedeniyle krmz kan hücreleri says artm olabilir ve bu durum HCT yüksekliine neden olabilir. Bu yüzden test sonuçlarn bireyin yaad yere göre deerlendirmek gerekir.
HCT yükseklii belirtileri olarak yine halsizlik, yorgunluk olmak üzere ba ars, karn ars, kant, kolay morarma, eklem ve kas arlar ile dkda kan tespiti gibi maddeler saylabilir.
HCT YÜKSEKL NEDENLER
Yüksek rakml yerlerde yaamann HCT yüksekliine neden olabileceini söylemitik. Bunun dnda sigara içmek, akcierlerde yaanacak hastalklardan dolay vücuda yeterli oksijen gitmemesi de hematokrit deerinin yükselmesine sebep olacaktr. Kalp rahatszlklar, ar miktarda alyuvar üretimi, vücudun susuz kalmas ya da ar su kayb gibi durumlar ile alyuvar saysn artran madde kullanm nedeniyle HCT deeri yükselir. Doping kullanm nedeniyle yine HCT deeri yükselmesi gözlenir.
HCT YÜKSEKL NEYE SEBEP OLUR?
HCT yüksekliinin uzun süreli olmas nedeniyle kann damar içinde phtlamas, kalp sorunlar ve felç riski artar. Ayn zamanda bu durumda olan kiiler scaa katlanamaz, terleme ve halsizlik durumu sklkla yaarlar.
HCT YÜKSEKL NASIL TEDAV EDLR?
HCT yükseklii tespit edildi ise bu sefer demir içeren besinlerin tüketimi azaltlmaldr. Bunlara örnek olarak et, spanak gibi yeil yaprakl sebzeler, balk, midyeyi sayabiliriz.
Vücudun su kaybnn bir nedeni de idrar söktürücü içeceklerin tüketimidir. Alkol, çay ve kahve bunlarn banda gelir. Vücudun susuz kalmamas için günlük 8 bardak su içilmelidir.
Vücudun alyuvar üretmesini tevik eden naringin maddesi greyfurtta mevcut olup bu meyvenin suyu arya kaçmamak suretiyle tüketilebilir.
Egzersiz yapmamz salmz için önemlidir. Fakat HCT yükseklii durumunda ar egzersiz yapmak oksijen ihtiyacn dolasyla alyuvar üretimini artraca için tavsiye edilmez.
Kan ba yapmak alyuvar younluunu ksmen azaltaca için HCT yükseklii görülen bireyler için tavsiye edilir.
Kan sulandrmak HCT deerini normale düürebilir. Bu nedenle 40 yan üzerinde olanlar günlük bir tane aspirin içebilirler. Dier yandan deniz seviyesine yakn yerlerde yaamak da HCT seviyesini düürüp normale dönmesini salayabilir.
Sigarann salmz için hiçbir ekilde kesinlikle kullanlmamas gerekir. HCT yükseklii görülen kiilerde oksijen ihtiyacn artrmas ve alyuvar saysn yükseltmesi nedeniyle sigara kesinlikle braklmaldr.
ANASAYFAYA DÖNMEK ÇN TIKLAYINIZ