Helium 10 Ekşi

• apple'ın kurucusu steve jobs'ı, facebook'un kurucusu mark zuckerberg'i, amazon'un kurucusu jeff bezos'u hemen hemen herkes tanır. ancak "phil knight" adını duyanların sayısı çok azdır. oysa onun yarattığı şirket en az diğerleri kadar gündelik hayatın bir parçası haline geldi. çünkü knight, bugün spor ayakkabı tanımıyla neredeyse özdeşleşen nike markasının yaratıcısı. bugün kitlelerin aşık olduğu "swoosh" logosunun öyle zorlu bir başarı hikayesi var ki herhalde knight adı en çok bilinmeyi hak eden iş insanlarının başında geliyor. 1962 yılında babasından aldığı 50 dolar borç ve japonya'dan kaliteli, ucuz koşu ayakkabıları ithal etme hayaliyle yola çıkan knight, bugün adı asics olan koşu ayakkabılarının batı amerika distribütörlüğüyle ilk işine başladı. yaşadığı finansal zorluklar nedeniyle çoğu zaman ikinci bir iş olarak muhasebecilik yapmak zorunda kalan knight başarılı olsa da sonunda kendi markasını kurmak zorunda kaldı. bugün yıllık 30 milyar dolarlık satışı olan marka, serüvenine böylece başladı, ancak zirveye giden yolda rakiplerin entrikaları dâhil türlü zorlukla karşılaştı. markanın yaratıcısı phil knight, bir start up'dan dev bir sembole dönüşen markanın bu yolculuğunu "shoe dog -a memoir by the creator of nike" (ayakkabı kurdu- nike'ın yaratıcısının kaleminden anılar) kitabında anlattı. start up'lardan ceo'lara, kobi'lerden büyük şirket liderlerine herkes için derslerle dolu bu serüveni phil knight şöyle aktarıyor:
  
  hayali şirketime iş aldım!
  japonya'dan koşu ayakkabıları ithal etme fikri, 1962 yılında stanford business school'da bir ödev hazırlarken aklıma geldi. okulu bitirince babamı bu fikrimin çılgınca olmadığına ikna ederek ondan japonya'ya seyahat etmek için gereken parayı borç aldım. tokyo'ya vardığımda orada hâlihazırda çalışan amerikalılardan kobe şehrinde koşu ayakkabısı üreten onitsuka adında bir şirketin varlığını öğrendim. onitsuka fabrikasına geldiğimde ilk soruları hangi şirket için çalıştığım oldu. daha bir şirketim yoktu ama o anda onlara blue ribbon spor malzemeleri şirketi için çalıştığımı söyledim. bana ürettikleri ayakkabı modellerini gösterdiler ve amerika spor ayakkabı piyasası konusunda sorular sordular. bir süre daha konuştuktan sonra bir mucize oldu ve hayali şirketim blue ribbon'a abd piyasası için distribütörlük hakkını verdiler. mutluluktan uçuyordum. hemen babama onitsuka şirketine 50 dolar göndermesi için bir mektup yazdım. 24 şubat 1963'te evime döndükten sonra birçok mektup yazarak onitsuka'dan bana söz verdikleri ayakkabıları göndermelerini istedim. ancak ayakkabılar gelene kadar para kazanmam gerekiyordu. bir şirkette muhasebeci olarak işe girdim.
  
  ilk başarı, ilk kriz
  1964 yılının ilk haftasında onitsuka'dan beklediğim ayakkabılar geldi. birkaç tanesini oregon üniversitesi'nde koşu antrenörüm olan bill bowerman'a gönderdim. bowerman, ayakkabıları hafifletmenin koşucuları çok hızlandıracağına inanıyordu. benden takımı için birkaç ayakkabı almasını umut ediyordum. ama daha iyisi oldu, bowerman şirketime ortak olmak istedi. kabul ettim. şirketin yüzde 49'unu ona verdim. hemen o gün onitsuka'dan bin dolarlık ayakkabı sipariş ettim. satış stratejim basit ama bence dahiyaneydi; tüm batı kıyısındaki koşu takımlarına ulaşmak. çok da başarılı oldum, ayakkabılarım peynir ekmek gibi satıyordu. insanlar bazen bir ayakkabı satın almak için evimin önüne bile geliyordu. birkaç ay içinde tüm ayakkabıları sattım ve bankadan aldığım borçla 900 ayakkabı daha sipariş ettim. artık iyi bir ortağım, bir bankam ve çok iyi satan bir ürünüm vardı. tam o sırada ilk gerçek sorunumla karşılaştım, gelen bir mektupta onitsuka'nın tüm abd için distribütörlüğünü başka birisine verdiği yazıyordu. hemen bu konuyu görüşmek için japonya'ya gittim ve şirketin kurucusuyla konuşmam sonucunda onitsuka'nın koşu ayakkabılarını batı yakası'nda satma hakkımı korudum.
  
  rakip takıntısı ve yeni ürün
  1965 yılının başında stanford'dan arkadaşım jeff johnson'ı ilk elemanım olarak işe aldım. jeff bir koşu delisiydi. bu arada bankacılarım bana kızmıştı. özsermayem olmadan bu kadar büyümemden hoşnut değildiler (satışlarım bir yılda yüzde 100 artmıştı). en sonunda bankacılarımın dediklerini kabul etmek zorunda kaldım. borcumu satışlarımı bitirdikten sonra hemen ödüyordum. onitsuka'nın siparişlerimi geç göndermesi de işlerime yardımcı olmuyordu. bu zorluklar yüzünden price waterhouse'da tam zamanlı muhasebeci olarak işe başladım. bu esnada ortağım bowerman, onitsuka'ya ayağı destekleyen yeni ayakkabı dizaynları göndermeye başladı. amerikalı tüketicilere yönelik bu dizaynlar sayesinde işlerimiz daha da açıldı. tarih 1966'yı gösterdiğinde onitsuka'yla olan kontratımın sonu yaklaşıyordu. eylül ayında ilk perakende dükkânımızı açtık. tam bu zamanlarda abd'deki rakibimiz de tekrar ortaya çıktı. bu sorunu kökünden çözmek için tekrar japonya'ya gitmeye karar verdim. onitsuka'nın ihracat müdürü bay kitami bana onitsuka'nın abd'nin doğu yakasında da ofisi olan bir distribütör aradığını söyledi. ben de buna karşılık onlara doğuda bir ofisimiz olduğu yalanını söyledim. bunun karşılığında bana üç yıllık bir distribütörlük anlaşması önerdiler. hemen doğuda bir merkez kurma işi için jeff johnson'ı görevlendirdim. bu sırada bowerman yeni ayakkabılar dizayn etmeye devam ediyordu. böylece meşhur onitsuka cortez doğdu. gittikçe daha fazla piyasanın on yıllardır hâkimi olan adidas'a kafayı takıyordum. bowerman'ın yarattığı cortez modeli sayesinde yılı 84 bin dolar satışla kapattık.
  
  umut ve umutsuzluk
  1968'de haftanın 6 gününü price waterhouse'da, geceleri ve hafta sonlarını da blue ribbon'da geçiriyordum. hala tam zamanlı bir ceo'ya maaş verecek durumda değildim. ben de bir orta yol buldum; portland state üniversitesi'nde muhasebe hocalığı. böylece hem faturalarımı ödeyebilecek hem de şirketime daha çok zaman ayırabilecektim. iyi giden satışlar sayesinde çoğu eski koşucu olan birçok satış elemanı işe almıştım. 1968'i 150 bin dolar satışla kapatmıştık ve 1969'da da 300 bine doğru hızla gidiyorduk.
  artık tamamen blue ribbon'a odaklanmaya karar verdim. kitami ve bay onitsuka 1968'de abd'ye geldiler. onlara portland'daki ofisimizi gezdirirken etkilenmediklerini gözlerinden okuyabiliyordum. yılbaşında onitsuka'yla yeni bir anlaşma yapmam gerekiyordu. ben 5 yıllık bir anlaşma istedim ama 3 yıl alabildim. bu esnada onitsuka'nın gönderdiği mallar geç gelmeye devam ediyordu. talep vardı ama elimizde hiçbir zaman yeterli mal olmuyordu. mal olduğu zaman da hep para sıkıntısı çekiyorduk.
  
  yeni modeller ve bağımsızlık
  onitsuka'ya alternatif olarak nike markasını yaratmıştık ama nike için meksika'daki tedarikçimizden gelen ayakkabılar berbattı. insanların ayağında dağılıyordu. yeni bir fabrika bulmamız gerekiyordu. nissho bize yardımcı olabileceğini söyledi. onların bağlantıları sayesinde gittiğimiz fabrikalardan birinde toplantıda şirket yetkililerine istediğim modeli tarif ettim; nike cortez. öğleden sonra ayakkabı üretilmiş olarak önümde duruyordu. onlardan birkaç örnek istedim. böylece tenis ayakkabılarımız nike wimbledon ve nike forest hill, basketbol ayakkabılarımız nike blazer ve bruin ve koşu ayakkabılarımız nike cortez, nike marathon, nike boston, nike finland ve nike obori doğdu. tüm geleceğimiz 1972'de chicago'da gerçekleşecek ulusal spor malzemeleri fuarı'ndaki başarımıza bağlıydı. fuarın ilk günü çok zor geçti. ürünlerimiz beklediğimizden daha düşük kalitedeydi. ayrıca burada satış yapmamız gereken insanlar bizim gibi koşucular değil, satış elemanlarıydı. ama hem ismimizi hem de logomuzu çok sevdiler ve çok sayıda sipariş aldık. fuardan iki hafta sonra kitami beni aradı ve "nedir bu nike işi" diye çıkıştı. ona "bizi aradan çıkarmaya çalıştığınız için böyle bir yan proje yarattık" diye cevap verdim. kitami bizi aramızdaki anlaşmayı bozmakla ve bize dava açmakla tehdit etti. biz de onu onitsuka'ya dava açmakla tehdit ettik. böylece aramızdaki anlaşma sona erdi. ekibi bir araya toplayıp bunun bizim için bir şans olduğunu ve kendi kanatlarımızla uçma zamanımızın geldiğini söyledim.
  
  ilk nıke sporcuları
  bu toplantıdan az zaman sonra ilk atletimizle anlaştık: steve prefontaine, pre. pre, koşmuyor, adeta şov yapıyordu. pre'den sonra da ilk etsüperstar atletimiz olan tenisçi ılie nastase'yle 10 bin dolara anlaştık. yıl ortalarında ise onitsuka'nın bize japonya'da bir dava açtığını öğrendik. biz de kendilerine abd'de bir dava açtık. parasız olduğumuz için avukat kuzenim houser'ı bedava yardım etmesi konusunda ikna etmiştim. dava konusunda endişelenmek dışında sadece satış rakamlarımızla ilgileniyordum. 1973'te sanki herkes delirmiş gibi bir koşu ayakkabısı almak istiyordu ama bu talebi karşılayacak arzı yaratmak imkânsız gibiydi. tek çare büyük stok riskleri almaktı ki bunu yapacak mali gücümüz yoktu. sonra aklıma bir fikir geldi. en büyük müşterilerimiz olan perakende mağazalarına gittim ve eğer bize 6 aylık büyük siparişler verirlerse onlara yüzde 7'lik büyük bir indirim vermeyi teklif ettim. önceleri istemediler ama yeni çekici modellerimizi piyasaya sürünce pazarlık şansımız arttı. en sonunda birkaç müşteri bu şekilde çalışmayı kabul etti.
  
  ve zafer geliyor
  14 nisan 1974'te davamızın ilk duruşması görüldü. duruşmadan hemen önce onitsuka'ya son bir teklif yaptık, eğer bize 800 bin dolar ödeyip japonya'daki davayı geri çekerlerse biz de bu davayı geri çekecektik. ama kabul etmediler, canları savaşmak istiyordu. çok zor bir duruşma süreci oldu ama kazandık. bir hafta sonra da onitsuka'yla 400 bin dolarlık bir tazminat için anlaştık. kazandığımız parayla bankalara olan borcumuzu azalttık. zaferimizi kutlamak için sadece iki haftamız oldu, sonrasında yeni bir tehdit ufukta belirdi; japon yeni. dolar/yen paritesi 1972'ye kadar sabitti ama başkan nixon, yen'in olması gerekenden daha az değerli olduğunu, bunun da abd'li üreticileri zora soktuğunu düşünüyordu. bu nedenle pariteyi serbest bıraktı. bir yandan da japonya'da işçilik maliyetleri de artıyordu. bu nedenle üretim için başka yerler aramaya başladık. sonunda ara mamulü porto riko'dan alıp son ürünü abd'de new england'da bir fabrikada üretmeye karar verdik. öte yandan satışlar harika gidiyordu, 8 milyon dolara gelmiştik.
  
  sony'den de büyük
  krizleri arkamızda bıraktığımıza göre artık nasıl bir şirket yaratmak istediğimi düşünebilirdim. o günün apple'ı sony idi. sony, kârlı, yenilikçi ve verimliydi. soran olursa sony gibi olmak istediğimi söylüyordum. ama içimden hala daha büyük olmayı umuyordum. nissho ile iyi bir ilişkimiz vardı, bize milyonlarca dolar borç veriyorlardı. ama daha fazla büyümek için daha çok paraya ihtiyacımız vardı. yöneticilerimle konuştuğumda ortaya tekrar tekrar gelen fikir ise halka açılmaktı. ben ise bu fikre tamamen karşıydım. bu sırada abd doları da özellikle japon yeni karşısında değer kaybetmeye devam ediyordu. yeni tedarikçiler bulmuş olsak da üretimimizin çoğu japonya'da gerçekleşiyordu. arzda belimizi bükebilecek bir sıkıntı an meselesiydi. o sırada bowerman'ın dizayn ettiği waffle trainer modeline talep o kadar fazlaydı ki insanların bir gün bu ayakkabıları spor dışında işe, alışverişe, gezmeye bile giyebileceklerini hayal ediyordum. bu nedenle kot pantolonlarla daha iyi uyacağını düşündüğüm mavi rengini sipariş ettim. satışlar inanılmazdı. nike ise bir markadan çok daha fazlası olmaya başladı. blue ribbon'ın artık görevini tamamladığını düşündük ve şirketin adını nike olarak tescil ettirdik. 1976'da tayvan'da üretime başladık.
  
  nıke adıdas'ın canına okuyor
  1976 olimpik seçmelerinde nike'ın şansı döndü. eşim penny'le beraber seçmelerin yapılacağı eugene şehrine gittik. neredeyse her atletin ayağında nike vardı. orta mesafe seçmeler yapıldı ve ilk üçteki tüm koşucuların ayağında nike vardı. bu böyle devam etti, neredeyse kazanan tüm atletlerin ayağında nike vardı. seçmeler devam ederken birinin şöyle seslendiğini duydum, "vay be, nike harbiden adidas'ın canını okuyor". 1976 mali yılının sonunda satışlarımız gene iki katına çıkmış, 14 milyon dolar olmuştu. yine de nakit sıkıntımız devam ediyordu. tekrar halka açılmayı değerlendirdik. gelen kaynakla fabrikalar açabilir, türlü insan kaynakları elde edebilirdik. ancak halka açılmamaya karar verdik çünkü bu bizi kurumsallaştıracak ve kültürümüzü yok edecekti. bu konuyu yılda iki kez yaptığımız şirket dışı yönetici toplantısında tekrar değerlendirmeye karar verdik. bu toplantılarımız hiç milyon dolarlık şirketlerin yaptıklarına benzemiyordu. herkesin birbirine bağırıp çağırdığı, normalde yüz yüze görüşemeyen yöneticilerin birbirleriyle rahatça iletişime geçtiği toplantılardı. her günü de yakındaki barda zilzurna sarhoş olarak bitiriyorduk.
  
  saldırı zamanı geldi!
  bütün bu bilinmezlik içinde ihtiyacımız olan morali 1978'in sonlarına doğru tailwind adlı modelimizde bulduk. new england'da dizayn edilmiş ve japonya'da üretilmiş olan tailwind içinde hava içeren ilk modelimizdi. parlak kırmızı renklerde üretilmişti ve göz alıcıydı. bu esnada başkentte lobi yapması için tuttuğumuz avukatın washington macerası çok iyi gitmiyordu. neredeyse her gün washington'a gitmeye başladım. politikacılarla, lobicilerle, bürokratlarla, yardımcı olabileceğini düşündüğüm herkesle görüşüyordum. 1979 yazında bir oregon senatörü olan mark o. hatfield bize yardım konusunda açık çek verince rahatladım. 1980'deki ilk yönetici toplantımızda saldırıya geçmemiz gerektiğine karar verdik. önce line diye ucuz bir ayakkabıyı abd'de ürettik. artık gümrük memurları bu ayakkabıyı da rakiplerimiz için emsal olarak kullanmak zorundaydı. ayrıca oregon'lu küçük bir şirketin abd hükümetiyle kavgasını anlatan bir reklam çektik. ondan sonra da rakiplerimizin aleyhine 25 milyon dolarlık bir anti tröst davası açtık. rakiplerimiz de devlet de bizimle anlaşmaya can atıyordu. sonunda 25 milyon dolarlık ceza için 9 milyon dolarda anlaştık. halka açılma fikri yeniden ortaya geldi. yönetimi kaybetmek istemiyordum. 2 tur hisse çıkarmak ve bunların sadece birine yönetimde söz hakkı vermek mümkündü. böylece halka açılmaya karar verdik.
  
  40 yılın sonunda nereye varmıştık?
  yaz başında çin hükümetinden bir mektup aldık. ülkeyi ziyaret etmemizi istiyorlardı. 12 gün boyunca çin'i gezdik. gezdiğimiz ayakkabı fabrikaları berbat haldeydi. ülkeden ayrılmadan çin spor bakanlığı'yla bir anlaşma imzaladık. ayrıca iki çin şirketiyle üretim anlaşması yaptık. böylece önümüzdeki 25 yıl boyunca çin'de iş yapacak tek amerikalı ayakkabı şirketi olmayı başardık. amerika'ya geri döndüğümüzde dinlenmeye vakit olmadı. halka arzı kimin yöneteceğine karar vermemiz lazımdı. sonunda kuhn & loeb yatırım bankasında karar kıldık. yaz sonuna doğru hazırlıklar bitti. 50 milyon hisse çıkaracak ve bunun 30 milyonunu halka satacaktık. halka arz tanıtımı için 12 şehri 7 günde gezmek üzere tekrar yola çıktık. onlara nike'ın, bowerman'ın, geçirdiğimiz zamanların hikâyesini anlattım. en sonunda 2 aralık 1980'de çok başarılı bir halka arz gerçekleştirdik. 2007'de 40 yıl sonra nike'ın ceo'luğunu bıraktım. ben bıraktığımda satışlarımız 16 milyar dolardı, adidas'inki ise 10 milyar dolar. artık ayakkabılarımız ve giysilerimiz tüm dünyada 5 bin mağazada satılıyor ve 10 bin çalışanımız var. yönetim kurulu başkanı olarak çoğu gün yine de işe gidiyorum. merkezimizde beraber çalıştığımız süper sporcuların, jordan'ın, kobe'nin, tiger'in büyük fotoğrafları asılı. orada kendimi 24 yaşında ziyaret ettiğim atina'daki panteon'da gibi hissediyorum.
  
  "ya büyü ya da öl"
  "önce nissho'ya olan borcunu öde." 1975 yılına geldiğimizde her sabah kendime tekrarladığım cümle buydu. bankada da nissho'da da 1'er milyon dolar kredimiz vardı. ama nissho bir yana herhangi bir ödeme yapmakta bile zorlanıyorduk. çok hızlı büyüyorduk ve varlığımızın çoğu stoklarımızdaydı ve bunda benim de suçum vardı elbette. ya büyüyeceksin ya da öleceksin, inandığım şey buydu. eğer talebin 5 olduğuna inanıyorsan siparişini neden 3'ten 2'ye indireceksin ki? bu nedenle de tüm borçlarımızı devamlı son dakikada ödüyorduk. 1975 ilkbaharında ise nissho'ya ödememiz gereken 1 milyon dolardan 75 bin dolar kadar az paramız vardı. 4 dükkanımızın banka hesaplarındaki tüm parayı istedim. ayrıca fabrikadakileri de. ve nissho'ya olan borcumuzu ödemeyi başardık. bundan iki gün sonra new england'daki fabrikayı işçiler bastı. maaş çekleri karşılıksız çıkmıştı. bir tedarikçimizden 5 bin dolar borç aldık ve işçilerimizin parasını elden verdik. ancak tüm bu olanlardan sonra bir kez daha bankamızdan kovulduk. ben de yardım için nissho'ya gittim. uzun ve acılı bir denetimin sonunda bankaya borçlarımızın tamamını ödediler.
  
  nıke markası nasıl doğdu?
  
  sıkıntılı günler
  1970 yazında japonya'nın 6'ncı büyük ticari şirketi olan nissho ıwai ile bir toplantı yaptım. beni fonlayabileceklerini söylediler. ancak 1971'de bizi ziyarete gelen kitami bana blue ribbon'ın performansından memnun olmadığını ve onitsuka'nın şirketimin yüzde 51'ini satın almak istediğini söyledi. kabul etmezsem de başka bir distribütör bulacaklarını ekledi. geziden hemen sonra bankam da artık benimle çalışmak istemediğini, çok riskli olduğumu bildirdi.
  
  yeniden doğuş
  yoktan var ettiğim ve 1,3 milyon dolarlık ciroya ulaştırdığım şirketim ölüm döşeğindeydi. ben de tekrar nissho ıwai ile görüştüm ve bana borç vermeye ikna ettim. bir an önce onitsuka'ya alternatif bir tedarikçi bulmam gerekiyordu. meksika'daki bir spor ayakkabı üreticisiyle bağlantıya geçtim ve onlarla bir tedarik anlaşması imzaladım. yeni ürüne bir logo bulmamız gerekiyordu. portland state üniversitesi'nde tanıştığım bir tasarımcıya, hareketi simgeleyen bir logo çizmesini söyledim.
  
  kuşun kanadı
  bir kuşun kanadına veya bir hava esintisine benzeyen bir logoda karar kıldık. efsanevi nike logosu "swoosh" böyle doğdu. ardından isim bulmak gerekti. ben "dimension 6" ismini istiyordum. bir başkası da "falcon". o sırada jeff johnson bana rüyasında bir isim bulduğunu söyledi; "nike". bu yunan savaş tanrıçasının ismiydi. ben hala "dimension 6"da ısrar ediyordum ama benden başka herkes bu isimden nefret ediyordu. sonunda nike'da karar kıldık.

• dünyadaki en yaygın kan grubunun 0 pozitif olması. bizim ülkemizde ve avrupa'nın çoğunda en yaygın kan grubunun a + ama buranın dışındaki ülkelerin neredeyse hepsinde en yaygın kan grubu 0 +.
  dünya'da durum
  
  lisede biyoloji derslerinde öğrendiğimiz üzere 0 alleli çekinik ve a, b allelleri ile eşleştiğinde dominant kan grubu olamıyor. bu nedenle birçoğumuz 0 allelini taşısak bile bu durum kan grubumuza yansımıyor fakat yeni nesillere aktarmaya devam ediyoruz. peki nasıl oluyor da çekinik olmasına rağmen 0 kan grubu dünya genelinde ve birçok ülkede en yaygın ve diğerlerinde de ikinci sırada yer alabiliyor? bunun nedeni olarak a ve b allellerinin daha "yeni"^* bir mutasyon olması ve henüz atalarımızdan gelen 0 gibi yayılamaması gösteriliyor. bu a, b ve 0 allelerinin dağılımı da şu şekilde:
  
  0 kan grubu haritası
  a alleli haritası
  b alleli haritası
  
  bu durumdan hindistan'da geldiği bölgede en yaygın kan grubu b + olan ve amerika'ya geldiğinde farklı bir kan grubunun en yaygın olduğunu öğrenince şaşıran iş arkadaşım sayesinde haberdar oldum.

• mutlu olmak için kimseye ihtiyacınızın olmaması gerçeği.

• yüksük otu ve modern tıp.
  
  18. yy'ın ikinci yarısına gelinmesine rağmen hastalıklar hala kocakarı ilaçlarıyla, büyüyle, falla tedavi edilmektedir. londra'da kendilerine doktor diyen seyyar satıcılar; rastgele bitki ve böcek karışımlarından yapılma hapları satmaktadır.
  
  anlatılanlara göre ingiltere'de kalp rahatsızlığı çeken, ödemden vücudu şişen, çok yakında ölecek olan bir adam; çingene bir kadının otları kaynatıp yaptığı ilaçla düzelmeye başlamıştır.
  botanik, kimya, jeoloji gibi alanlarla da ilgilenen bir doktordur olan william withering (1741-1799) olayı duyar ve peşine düşmeye karar verir. çingenelerin köylerine gider, orada yaşlılarla konuşur. çeşitli karışımları öğrenir. kendisinin yazdıklarına göre karışımlardaki 20 kadar farklı şeyden en dikkat çekicisi yüksük otudur. bir başka hikayeye göre withering, shropshirelı bir kadından, ayaktaki ödemi gideren ve aile sırrı olan bir bitki çayının tarifini alır. yine bu çay tarifinde de etken madde yüksük otudur.
  
  withering yüksük otuyla çalışmalara başlar. aslında bu ot çok eski zamanlardan beri çeşitli tedavilerde(!) kullanılmaktadır (hatta genel kabul gören anlatıya göre, van gogh'un epilepsi tedavisinde kullanılan bu ilaç sarı renge karşı hassasiyet yaratmaktadır ve van gogh'un sarı renge olan ilgisi buradan gelmektedir). ne var ki modern olmayan zamanlarda bu işlerin bir standartı yoktur. aynı zamanda yüksek derecede zehirli olan ve yanlış dozda ölümcül olan bu ot rastgele ya da büyüklerden duyulan dozlarda, başka başka bitkilerle karıştırılarak kullanılmaktadır. doktorumuzun yaptığı devrim burada başlar. withering otla yıllarca kontrollü deneyler yapar. bitkinin en etkili kısmı olan yapraklarını kullanır. otu; nefes darlığı ve kalp rahatsızlığı yaşayan bir kadında kontrollü olarak dener. otlu çayı içen kadın daha rahat nefes almaya başlar. daha sık tuvalete çıkar ve ödemlerden kurtulur. yaklaşık 10 gün süren tedaviden sonra iyileşen kadınının iştahı bile açışmıştır.
  
  william withering yaklaşık 10 yıl bu otla çalışır. yaptığı gözlem, kontrollü deney, tuttuğu kayıtlar ve yazdığı kitaplar modern tıbbın doğuşunda önemli bir rol oynar. yüksük otu ve yapraklarından elde edilen digitalis bugün bile tıpta, kalp rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılmaktadır.
  
  kaynak: da vinci learning, sanayi devrimi ne işe yaradı belgesel serisi; bölüm 4/ungo.com.tr

• retinoidlerin dermatoloji doktorlarının vazgeçilmezi olduğu gerçeği.

• e104 kodu yani kinolin sarısı yani cı 47005
  
  sizleri "yasal" bir zehirle tanıştırayım.
  kendisi kinolin sarısı,kunolin sarısı, gıda sarı 13, cı 47005 gibi isim ve kodlarla bilinir.
  amacı adından da anlaşılacağı üzere renklendirmektir.
  
  bu arkadaş birçok ülkede yasaklanmıştır. ülkemizde de ne hikmetse meyve sularında yasaklanmış olup aromalı içeceklerde serbest bırakılmıştır.
  sentetiktir. yani hiçbir bitki ya da hayvandan üretilmemektedir. kabaca birkaç katkı maddesinin bir araya gelmesiyle oluştuğunu söyleyebiliriz.
  
  çocuklarda hiperaktiviteye, yetişkinlerde astım,kurdeşen,deri dökülmeleri, kontakt dermatit denilen deri iltihaplarına yol açıyor.
  bu kod satın aldığımız bazı ürünlerin üzerinde yer almaktaymış. sağlığımız için dikkat etmekte fayda var.
  
  kinolin sarısı nelerin içinde var peki ?!
  - hazır paket aromalı içecekler ( limonata,mandalina,portakal suları gibi sarı renkteki içeceklerin içinde )
  - ruj ve saç bakım ürünleri,bazı kolonyalar
  - sporcu içecekleri,enerji içecekleri,alkol bulunmayan içecekler
  - şekerli renkli atıştırmalıklar
  - bazı ilaçlar ( efermag,tribeksol gibi )
  
  edit : imla, harf hataları

• bütün kadim kültürler tuhaf biçimde levha tektoniği üzerinde kurulmuştur. bugün dünyadaki bütün büyük şehirler tektonik fayların üstündedir. inanmıyorsanız bakın! bu tesadüf olamaz, eee ufkumuz nasıl genişleyecek, valla ben de bilmiyorum ama bu bile benim dar ufkumu açtı sanki

• sokak köpeklerinden korunma yöntemleri.
  
  öncelikle şunu söylemek istiyorum, kuduz harici ısıran köpekler genellikle sokak köpekleri değildir. bu köpekler, sahipli ya da sahipleri tarafından terk edilmiş hayvanlardır. ama yine de ne olacağı belli olmaz deyip işimizi garantiye alalım. ^*
  
  1. kararlı duruş.
  
  korkmadan kendinize güverek durun, korkunuza engel olamıyorsanız korkmamış gibi davranın. evet bu herkesin söylediği bir yöntemdir. ama gerçekten işe yarıyor, köpekler korkan kişileri kolayca anlayabilir. ve o kişiler korktukça daha da üzerine gider. ^*
  
  2. yokuş.
  
  köpeklerin ön ayaklarındaki kasları zayıf olduğu için, yokuş çıkmakta oldukça başarısızlardır. peşinize takılan bir köpek varsa son çare çevrenizdeki yokuşlara doğru yönelmek olabilir. ^*
  
  3. hareketli cisimler.
  
  genellikle hareketli cisimleri takip etme eğilimindedirler. duran cisimler ilgilerini fazla çekmez. köpeklerin hareket eden arabaların peşinden koşup havladığını çok görmüşsünüzdür. peki duran arabaya havladığını hiç gördünüz mü.^*
  
  4. alan işgali.
  
  köpeklerin size koşup havlamasının en büyük nedeni, onun alanını işgal etmiş olmanızdır. burada iki yol var, ya onun alanını yavaşça kararlı adımlarla terk edersiniz. ya da sabit durup korkmadığınızı gösterirsiniz. polemiğe terk etmek daha iyidir.^*
  
  4. köpek kovucu cizhazlar.
  
  bu aletlerin çalışma mantığı, insan kulağının duyamayacağı ses dalgaların yaymasıdır. köpekler bunları duyar ve rahatsız olur. bu aletlerin kısmen işe yaradığı doğrudur, ama bunlara güvenerek iş yapılması pek mantıklı değildir. ^*
  
  5. şemsiye.
  
  size doğru koşan bir köpeğe, şemsiyenizi tutup açabilirsiniz. şemsiyenin açılmasından gerçekten korkuyorlar.^*
  
  6. dostane tavır.
  
  köpek size yaklaşırken "ıslık" çalıp uzaktan elinizi dostane bir şekilde uzatabilirsiniz. bu hareketiniz köpeğin biraz rahatlamasına sebep olacaktır. kedilerin pisi pisi sesine kodlandığı gibi, köpeklerde ıslık sesine kodlanmıştır.^*
  
  7. bisiklet.
  
  eğer bisikletiniz ile giderken, bir köpek sizi rahatsız etmeye başlamışsa, bisikletten inin ve harket etmeden bisikletinizi siper olarak kullanın.^*
  
  8. komut.
  
  sahiplenip terk edilmiş köpekler, komutlara karşı duyarlı olabiliyor. çoğu köpekte işe yaramayacaktır ama yine de şansınızı denemekte fayda var. köpek yakınlaşmadan, köpeğe "dur". " hayır". komutlarını verebilirsiniz. tepki vermediği durumda ise diğer yöntemlere başvurun.^*
  
  şimdi gelelim kesinlikle yapmamanız gereken şeylere
  
  biber gazı.
  
  o telaş anıyla genellikle biber gazının yönünü doğru ayarlayamazsınız, kendinizinde etkilenme ihtimali yüksektir. bir de ıskaladığınızı düşünelim, kısmi etkilenen köpek ve canı yanan köpek bu davranışa karşılık vermek isteyebilir. aynı zamanda köpeklerin sayısı birden fazlaysa, kesinlikle kafanızda biber gazını silin.^*
  
  göz teması.
  
  köpeklerin doğrudan gözüne bakıp ve diş göstermek pek doğru bir hareket değildir. bu onlar için meydan okumak anlamına geliyor. genellikle gözlerin içine bakmayıp ve ağzınızı kapalı tutmakta fayda var. ^*
  
  etrafta yüksek bir yer ve korunacağınız bir yer yoksa boşu boşuna kendinizi yorarsınız. köpeğin amacı saldırmak olsa emin olun koşarak kesinlikle kurtulamazsınız.
  
  okşamak.
  
  tanımadığınız bir köpeği okşamayın, dost tavırlar sergilese bile bazı köpekler okşanmaktan hoşlanmaz.^*
  
  bu verdiğim yöntemlerin hepsi" sokak köpekleri" için geçerlidir, eğitimli köpekler üzerinde kesinlikle işe yaramaz. devlet ve otorite "başıboş köpekler" sorununa çare bulana kadar bu yöntemleri kullanmakta fayda var.
  
  kaynak

• zihnini boşalt.
  
  formsuz ol
  şekilsiz
  su gibi
  suyu bir bardağa koyarsan
  su bardak olur
  suyu bir şişeye koyarsan
  su şişe olur
  bir çaydanlığa koyarsan da
  çaydanlık olur
  su akabilir
  ya da parçalayabilir
  
  be water my friend ;)
  
  -bruce lee

• dün icra edilen mevlid kandili vesilesi ile bir kez daha sevgi, saygı ve rahmet ile andığımız süleyman çelebi'nin büyük eseri vesiletü'n-necat^*hakkında bilinmesi gereken birkaç husus paylaşalım.
  
  süleyman çelebi yazdığı bu esere vesiletü'n-necat adını vermesine rağmen halk arasında mevlid ismi ile meşhur olmuştur.
  
  süleyman çelebi, derin bir peygamber sevgisiyle yazdığı bu eseri ile devrinde devlet ve toplum düzeninin karışmasına sebep olan bâtınîlik gibi bozuk inançlara da karşı çıkmış ve milletin inanç birliğinin korunması hususunda üzerine düşen görevi hakkıyla yerine getirmiştir.
  
  mevlid, “doğmak”, doğum zamanı” ve “doğum yeri” anlamları olan bir kelimedir. ancak zamanla peygamberi doğum gününde anmak ve kutlamak için yazılan eserlerin genel adı olmuştur.
  
  süleyman çelebi, eserini yazarken aşık paşa’nın garipnamesinden, erzurumlu mustafa darir’in siyer-i nebisinden ve ahmedi’nin mevlid’inden yararlanmıştır.
  
  mesnevi nazım şeklinde yazılan mevlid’de kimi mesnevilerde görüldüğü gibi yer yer kaside ve gazel tarzında yazılmış şiirler de vardır. ancak vesîletü’n-necât’ta dikkat çeken bir husus hemen her bahrin sonunda tekrarlanan vasıta beyitlerinin bulunmasıdır. tercî-i bendlere ait olan bu özelliğin mesnevide görülmesi dikkat çekici bir durumdur ve bu süleyman çelebi’nin eserine ait bir özelliktir.
  
  süleyman çelebi, eserini fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün vezniyle yazmıştır.
  
  anlaşılır ve açık bir dil kullanan süleyman çelebi, eserini eski anadolu türkçesi ile yazmıştır. arapça ve farsça tamlamalara pek az yer veren, sıcak ve sade dil ile içinden geldiği şekilde söyleyen şair, samimiyetini yansıttığı bir eser ortaya koymuştur. vesîletü’n-necât okunduğu zaman kolaylıkla söylenebilir gibi bir düşünceye yol açan ancak hiç de kolay olmayan bir “sehl-i mümteni” örneğidir.
  
  baştan sona peygamber’in hayatının anlatıldığı bir eser olan mevlid, 9 bölümden oluşur:
  
  1 - tevhid-münacat ve kitabın yazılış sebebi
  2 - alemin yaratılmasının sebebi
  3 - muhammed nurunun yaratılması ve adem’den başlayarak peygamber’in alnında karar kılması
  4 - veladet
  5 - peygamberin mucizeleri
  6 - miraç
  7 - peygamber’in vasıfları ve peygamber’in tebliğ vazifesini yerine getirmesi
  8 - peygamber’in vefatı
  9 - kitabın sonu
  
  mevlid’in en uzun kısmı, 145 beyitten oluşan “velâdet bölümü”dür. mevlid okuyan kimselere “mevlid-hân” denilmiştir.
  
  -----mevlid-----
  
  mefhar – i mevcudât, hazret-i fahr-i alem
  muhammed mustafâ râ salevât
  
  allâh adın zikredelim evvela
  vacib oldu cümle işte her kula
  
  allâh adın her kim ol evvel anâ
  her işi âsan eder allâh anâ
  
  allâh adı olsa her işin önü
  hergiz ebter olmaya anın sonu
  
  bir kez allâh dese şevkile lisan
  dökülür cümle günah misli hazan
  
  ism-i pâkin pâk olur zikreyleyen
  her murada erişir allâh diyen
  
  aşk ile gel imdi allâh diyelim
  dert ile göz yaş ile ah edelim
  
  ola kim rahmet kıla ol padişah
  ol kerimü ol rahimü ol ilâh
  
  birdir ol birliğine şek yokdürür
  gerçi yanlış söyleyenler çok dürür
  
  cümle alem yok iken ol var idi
  yaradılmıştan gani cebbâr idi
  
  var iken ol yok idi ins-ü melek
  arşü ferşü ayü güm hem nüh felek
  
  sün ile bunları, ol var eyledi
  birliğine cümle ikrar eyledi
  
  kudretin izhâr edüp hem ol celil
  birliğine bunları kıldu delil
  
  ‘ol! ‘ dedi bir kere var oldu cihan
  ‘olma! ‘ derse, mahv olur ol dem hemân
  
  haşre dek ger denilirse bu kelâm
  nice haşr ola, bu olmaya temâm
  
  pes muhammeddir bu varlığa sebeb
  sıdk ile ânın rızasına kıl taleb
  
  ey azizler işte başlarız söze
  bir vasiyet kılarız illa size
  
  ol vasiyyet kim derim hem tuta
  mis gibi kokusu canlarda tüte
  
  hakk teala rahmet eyleye anâ
  kim beni ol bir dua ile anâ
  
  her kim diler bu duada buluna
  fatiha ihsan ede ben kuluna
  
  (mevlid-i şerif-in müellifi merhum süleyman süleyman çelebi hazretleri´nin ruhu için ve bu satırları okuyan, dinleyen, okumasına sebep olanlardan yaşayanların ruhu makamlarına, ahirete göçmüş olanlarının da ruhlarına el-fatiha.)
  
  -----hak teala bahri-----
  
  hak teala çün yaratdı ademi
  kıldı ademle müzeyyen alemi
  
  ademe kıldı feriştehler sücud
  hem anâ çok kıldı ol lûtf issi cûd
  
  mustafa nurunu alnından kodu
  ‘bil habibim nurudur bû nur dedi’
  
  kıldı o nur anın alnında karar
  kaldı anın ile nice ruzigâr
  
  sonra havva alnına nakletdi bil
  durdu anda dahi nice ayü yıl
  
  şit doğdu anâ nakletti bu nur
  anın alnında tecelli kıldı nur
  
  erdi ibrahimi ismaile hem
  söz uzanûr eğer kalanın der isem
  
  işbu resm ile müselsel muttasıl
  ta olunca mustafa´ya müntekil
  
  geldi çün ol rahmeten lil´alemin
  vardı nur anda karar etti hemin
  
  ‘ger dilersiz, bulasız oddan necât
  aşk ile, derd ile edin essalat’
  
  -----viladet bahri-----
  
  şefiul´usati fi yevmil´arasat,
  hazreti-i ahmedü mahmudû muhammed mustafa râ sâlevat
  
  amine hatun muhammed annesi
  ol sadeften doğdu ol dür danesi
  
  çünki abdullah´dan oldu hâmile
  vakt erişdi hefte vü eyyam ile
  
  hem muhammed gelmesi oldu yakîn
  çok alametler belirdi gelmedin
  
  ol rebiul evvel ayı nicesi
  on ikinci gice isneyn gecesi
  
  ol gice kim doğdu ol hayrûl beşer
  anesi anda neler gördü neler
  
  dedi gördüm ol habibin ânesi
  bir acep nur kim güneş pervanesi
  
  berk urup çıktı evimden nagehan
  göklere dek nur ile doldu cihan
  
  gökler açıldı ve feth oldu zulem
  üç melek gördüm elinde üç alem
  
  biri meşrık biri mağribde anın
  biri damında dikildi kâ´benin
  
  bildim anlardan kim ol halkın yeği
  kim yakin oldu cihana gelmeği
  
  bildim anlardan ki ol halkın beyi
  kim yakın oldu cihanâ gelmeyi
  
  indiler gökten melekler saf ü saf
  kabe gibi kıldılar evim tavaf
  
  hem hava üzre döşendi bir döşek
  adı sündüs, döşeyen anı melek
  
  çün göründü bana bu işler ayân
  hayret içre kalmış idim ben hemân
  
  yarılıp çıktı divardan nagehan
  geldi üç huri banâ oldu ayan
  
  bazıları derler ki ol üç dilberin
  asiye´ydi biri ol meh-peykerin
  
  biri meryem hatun idi aşikâr
  birisi hem hûrilerden bir nigâr
  
  geldiler lutf ile ol üç mehcebin
  verdiler bana selam ol dem hemin
  
  çevre yanıma gelip oturdular
  mustafayı birbirine muştular
  
  üç alem dahi dikildi üç yere
  her birisin edeyim nerden nere
  
  dediler oğlun gibi hiç bir oğul
  yaradılalı cihan gelmiş değil
  
  bu senin oğlun gibi kadri cemil
  bir anâya vermemiştir ol celil
  
  ulu devlet buldun ey dildare sen
  doğuserdir senden ol hulki hasen
  
  bu gelen ilm-i ledün sultanıdır
  bu gelen tehvid-i irfan kânıdır
  
  bu gelen aşkina devreyler felek
  yüzüne müştakdürür ins ü melek
  
  bu gice ol gicedir kim, ol şerif
  nur ile alemleri eyler latif
  
  bu gice şâdân olur erbâb- dil
  bu giceye can verir eshab-ı dil
  
  rahmeten lil´alemindir mustafa
  hem şefiu´l-muznibindir mustafa
  
  vasfını bu resme tertib etdiler
  ol mübarek nuru tergib ettiler
  
  amine eder çü vakt oldu tamam
  kim vücuda gele ol hayrül enam
  
  susadım gayet hararetten kati
  sundular bir cam dolusu şerbeti
  
  şerbeti karşımda tutdu hûriler
  bunu sana verdi allah dediler
  
  kardan ak idi ve hem soğuk idi
  lezzeti dahi şekerde yok idi
  
  içtim anı oldu cismim nura gark
  edemedim kendimi nurdan fark
  
  geldi bir ak kuş kanâdiyle revan
  arkamı sıvadı kuvvetle heman
  
  doğdu ol saatte ol sultan-ı din
  nura gark oldu semavat ü zemin
  
  sallü aleyhi sellimü teslima
  hatta tenali cennetten ve naima
  
  essalatü vesselamü aleyke ya resulallah
  esselatü vesselamü aleyke ya habiballah
  
  essalatü vesselamü aleyke
  ya seyyidel-evveline velâhirin.
  
  -----merhaba bahri-----
  
  yaradılmış cümle oldu şadüman
  gam gidip alem yeniden buldu can
  
  cümle zerrat-i cihan edip seda
  çağrışuben dediler kim merhaba
  
  merhaba ey âl-i sultan merhaba
  merhaba ey kan-i irfan merhaba
  
  merhaba ey sırr-ı fürkan merhaba
  merhaba ey derde dermân merhaba
  
  merhaba ey bülbül-i bağ-ı cemâl
  merhaba ey derde derman merhaba
  
  merhaba ey mah-ü hürşid-i hüda
  merhaba ey hakk´dan olmayan cüdâ
  
  merhaba ey asi ümmet melcei
  merhaba ey çaresizler eşfai
  
  merhaba ey can-ı bâki merhaba
  merhaba uşşaka saki merhaba
  
  merhaba ey kudreti ayn-ı halil
  merhaba ey has-ı mahbub-u celil
  
  merhaba ey rahmeten lil´alemin
  merhaba sensiz şefia´l müznibin
  
  merhaba ey padişah-ı dû cihân
  senin için oldu kavnile mekan
  
  ey cemali gün yüzü bedr-i münir
  ey kamû düşmüşlere sen dest-gir
  
  dest-girisin kamu üftadenin
  hem penahı bende-vü azadenin
  
  ey gönüller derdinin dermanı sen
  ey yaradılmışların sultanı sen
  
  sensin ol sultan-ı cümle enbiya
  nur-i çeşm-i evliya vü asfiya
  
  ey risalet tahtının sen hatimi
  ey nübüvvet mührünün sen hatemi
  
  çünkü nurun ruşen etdi alemi
  gül cemalin gülşen etdi alemi
  
  oldu zail zulmet-i cehl-ü dalâl
  buldu bâğ-ı marifet ayn-i kemal
  
  ya habiballah bize imdad kıl
  son nefes didarın ile şad kıl
  
  ger dilersiz, bulasız od-dan necât
  aşk ile, derd ile edin es-salat
  
  çünkü ol mahbub-i rahman ü rahim
  kıldı dünyayı cemalinden naim
  
  birbirine muştalayıp her melek
  raksa girdi şevk ü şadından felek
  
  işbu heybetten amine hub rû
  bir zaman aklı gidüp geldi gerû
  
  gördü gitmiş huriler hiç kimse yok
  görmedi oğlun tazarru kıldı çok
  
  huriler aldı tasavvur kıldı ol
  hayret içre çok tefekkür kıldı ol
  
  çevre yanın isteyü kıldı nazar
  gördü kimbir köşede hayrü´l-beşer
  
  şöyle beytullaha karşı ol resul
  yüz yere vurmuş ve secde kılmış ol
  
  secdede başı dili tahmid eder
  hem kaldırmış parmağın tehvid eder
  
  debrenür dudakları söyler kelâm
  anlayamazdım ne derdi ol hümam
  
  kulağım ağzına verdim dinledim
  söylediği sözü ol dem anladım
  
  der ki ey mevlâ yüzüm tuttum sanâ
  ya ilahi ümmetim ver- gil banâ
  
  ümmetim dedi sanâ çün mustafa
  ver salavat sen de anâ bul safa
  
  miracı hazreti peygamber
  sahibü´l hullet-i vettaç, verakib´ül büraki fi leyleti´l mir´ac
  hazret-i ahmed-i mahmud-ü muhammed mustafa ya salevat
  
  gel beri ey aşk od´una yanıcı
  kendüyi maşuka aşık sanıcı
  
  dinle gel mir´acın ol şahın ayan
  aşık isen aşk oduna durma yan
  
  bir düşenbih gecesi tahkik haber
  leyle-i kadr idi o gece meğer
  
  ol hümayun bahtı ol kadri yüce
  ümmühanın evine vardı gece
  
  anda iken nagehan ol yüzü ak
  cennete var dedi cebrail hak
  
  bir murassa taç ve bir hulle kemer
  hem dahi al bir burak-ı muteber
  
  ol habibime ilet binsin anâ
  arşımı seyreylesin görsün beni
  
  cebrail çün cennette vardı revan
  gördü kimin kırk burak otlar heman
  
  içlerinden bir burak ağlar kati
  yemez, içmez, kalmamış hiç takati
  
  gözlerinden yaşı ceyhun eylemiş
  ciğerini dert ile hun eylemiş
  
  dedi cebrail nedir ağladığın
  hüznile can ü ciğer dağladığın
  
  baki yoldaşın yeyip içip gezer
  sen inilersin, canın ne sezer?
  
  dedi bırk bin yıl durur kim ya emin
  aşk durur banâ yemek, içmek hemin
  
  nagehan bir ün işitti kulağım
  ol zamandan bilmezem sağu solum
  
  ya muhammed deyuben çağırdılar
  bir seda birden yürekler deldiler
  
  ol zamandan bilmezem kim nolmuşam
  ol adın ismine aşık olmuşam
  
  yüreğim içinde eridi yağım
  aşık oldu görmeden bu kulağım
  
  cenneti başıma aşkı dar eder
  işimi veleyl-ü nehar üş zar eder
  
  gerçi zahir cennet içinde duraram
  ma´nide narın azabın görürem
  
  ger eremezsem visaline anın
  uruserem terkini can ü tenin
  
  cebrail eder buraka ey burak
  verdi hak maksudunu kılma firak
  
  kimde kim aşkın nişanı vardurur
  akibet maşuka anı er görür
  
  gel beru maşukuna er göreyim
  yüreğin zahmine merhem urayım
  
  aldı cebrail burakı ol zaman
  ta cenab-ı ahmede geldi heman
  
  hak selam etti sanâ ey mustafa
  kim mübarek hatırın bulsun safa
  
  dedi kim gelsin konuklarım anı
  arşımı seyreylesin, görsün beni
  
  bu gece zahir olur esrar-ı hak
  gösteriserdir sanâ didar-ı hak
  
  zemzem ile doldu kevn ile mekan
  arşa varır dediler fahr-i cihan
  
  hem sekiz cennet kapısı açtılar
  alemin üstüne rahmet saçtılar
  
  gel gidelim hazrete ya mustafa
  muntazırdır anda ashab-ı safa
  
  sanâ cennettten getirdim bir burak
  deveti rahmandurur eyle yirak
  
  durdu yerinden hemanden mustafa
  kodu tacı başına ol pür safa
  
  çekti ol demde burakı cebrail
  önüne düştü anâ oldu delil
  
  tarfetül´ayn içre ol şahı harem
  geldi kudse erdi vü bastı kadem
  
  enbiya ervahı karşı geldiler
  mustafaya izzet ikram kıldılar
  
  pes geçip mihriba ol hayrü´l enam
  enbiya ervahına oldu imam
  
  iki rekat kıldı aksada namaz
  öyle emretmiş idi ol bi niyaz
  
  ol gece durmadı ceylan eyledi
  şöyle kim eflaki seyran eyledi
  
  her biirnden türlü hikmet gördü ol
  ta ki vardı sidreye erişti ol
  
  cebrailin durağıdır ol makam
  nüh felek ta kim tutalıdan nizam
  
  kaldı cebrail makamında hemin
  dedi anâ rahmeten lil alemin
  
  bilmezem bu yollrı ben nideyim
  kim garibem bunda kande gideyim
  
  cebrail dedi resule ey habib
  sanmagil bu yerde sen garib
  
  senin için yaratıldı nüh felek
  ins ü cinnü, hur ü cennet hem melek
  
  bundan hatmoldu benim seyrangahım
  maverasından dahi yok ââhım
  
  ban böyle emredübtür zülcelal
  açmayam ben bundan öte perrü bâl
  
  eğer geçem bir zerre denlu ileru
  yanârım baştan aşağı ey ulu
  
  dedi cebraile ol şah-ı cihan;
  pes makamında dur imdi sen heman
  
  rah-ı aşkta kim sakınır canını
  ol kaçan görse gerek canânını
  
  çün ezelden banâ aşk oldu delil
  yanâr isem yanâyım ben ey halil
  
  rah-ı aşk sanma gafil serseri
  belki katmer nesnedir vermek seri
  
  ‘ger dilersiz, bulasız oddan necât
  aşk ile, derd ile edin essalat’
  
  söyleşirken cebrail ile kelam
  geldi refret önüne verdi selam
  
  aldı ol şah-ı cihanı ol zaman
  sidreye gitti vü getirdi heman
  
  gördü gök ehli ibadettre kamu
  her biri bir türlü taatte kamu
  
  kim tehlil ü kimi temcid okur
  kimi tesbih ü kimi tahmid okur
  
  kimi kıyamda kimi kılmış rükû
  kimi hakka secde kılmış ba huşû
  
  kimisini aşk-ı hak almış durur
  valehü hayran´ü mest kalmış durur
  
  hep gök ehli cümle karşı geldiler
  mustafaya izzet ikram kıldılar
  
  merhaba ya muhammed dediler
  ey şefaat kân-ı ahmed dediler
  
  her biri kutladı mi´racını
  dediler giydin saadet tacını
  
  yürü kim meydan senindir bu gece
  sohbeti sultan senindir bu gece
  
  ermedi evvel gelen bu devlete
  kimse layık olmadı bu ri´fate
  
  çünkü kamusun görüp geçti öte
  vardı erişti ol ulu hazrete
  
  bi hurufu lafs-ı sazt ol padişah
  mustafaya söledi bî iştibah
  
  dedi kim mahbubu matlubun benem
  sevdiğin can ile mabudun benem
  
  gece gündüz durmayıp istediğin
  nola kim görsem cemalin dediğin
  
  gel habibim sanâ aşık olmuşam
  cümle halkı sanâ bemde kılmışam
  
  ne muradın var ise kılam reva
  eyleyem bir derde bin türlü deva
  
  mustafa dedi ya rabbenalalemin
  ey hatabuşu atası çok kerim
  
  ol zaif ümmetlerin hali ne ola
  hazretine nice anlar yol bula
  
  gece gündüz işleri isyan kamu
  korkarım ki yerleri ola tamu
  
  ya ilahi hazretinden hacetim
  bu durur kim olan makbul ümmetim
  
  hak tealadan erişti bir nida
  ya muhammed ben sanâ kıldım ata
  
  ümmetini sanâ verdim ey habib
  cennetimi anlara kıldım nasib
  
  ey habibim nedir ol kim diledin
  bir avuç toprağa minnet eyledin
  
  ben sanâ aşıkı olucak ey latif
  senin olmaz mı dü alem eş şerif
  
  zatıma mir´at edindiğim zatını
  bile yazdım adım ile adınıı
  
  hem dedi kim ya muhammed ben seni
  bilürem göremeğe doymazsın beni
  
  liyk varıp davet et kullarımı
  ta gelüben göreler didarımı
  
  tarfet-ül ayn içere ol fahri cihan
  ümmühanı evine geldi heman
  
  her ne vaki oldu ise serseter
  cümlesin ashabına verdi haber
  
  dediler ey kıble-i islam-ı din
  kutlu olsun sanâ mir´ac-ı güzin
  
  biz kamumuz kullarız sen şahsın
  gönlümüz içinde ruşen mahsın
  
  ümmetin olduğumuz devlet yeter
  hizmet kıldığımız izzet yeter
  
  -----evvel andık-----
  
  evvel andık anı kim evveldir ol
  evveline bulmadı hiç akl yol
  
  evvelin ol evvelidir bigûman
  ahirin hem ahiridir cavidan
  
  çünkü hak evvelliğin bildik ayan
  dinle imdi kılayım sûn´un beyan
  
  hak tela ne yarattı evvela
  cümle mahlukattan kim evvel ola
  
  mustafa nurunu evvel kıldı var
  sevdi anı ol kerimü girgidar
  
  her ne türlü kim saadet vardürür
  yahşi hu, gerekli adet vardürür
  
  hak sanâ verdi mükemmel eyledi
  yaradılmıştan mufaddal eyledi
  
  andan oldu her nihan-ü aşikar
  arş-ü ferş-ü yerde gökte ne ki var
  
  ger muhammed olmaya idi ayan
  olmayıserdi zemin ü asuman
  
  hem vesile olduğu içün ol resul
  ademin hak tevbesini kıldı kabul
  
  ger muhammed gelmeseydi aleme
  tac-i izzet ermez idi ademe
  
  nuh anıçün buldu hem garktan necat
  daği doğmadan göründü mûcizat
  
  cümle anın dostluğuna adına
  bunca izzet kıldı hak ecdadına
  
  ceddi olduğiçün anın hem halil
  narı cennet kıldı anâ ol celil
  
  hem dahi musa elindeki asa
  oldu anın hürmetine ejderha
  
  ölmeyip isa gök´e buldu yol
  ümmetinden olmak için idi ol
  
  gerçi kim bunlar dahi mürseldürür
  lîk ahmed ekmelü efdaldürür
  
  çün temenni kıldılar haktan bular
  kim muhammet ümmetinden olalar
  
  sünnetin tut ümmeti ol ümmeti
  ta nasip ola sanâ hak rahmeti

ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.