Hizmet Tespit Davası Nasıl Ispatlanır

İşveren ile sosyal güvenlik kurumuna açılan bir dava olan hizmet tespit davası işçinin belirli tarihlerde sigortasız olarak çalışmasından kaynaklı durum tespiti yapılması amacıyla açılır. Açılan davada işçi, belli bir ücret karşılığında iş ilişkisinin mevcut olduğunun tespit edilmesini talep eder.

sayılı sosyal sigortalar ve GSS Kanununun maddesini 9. fıkrasında hizmet davası kanuni şekilde düzenlenmiş bulunmaktadır. Hizmet tespit davası açabilmek için şartlar ilgili kanunda şu şekilde geçmektedir;

• İşveren tarafından işçinin çalıştırıldığı işyeri kanuni yükümlülükleri sağlamalıdır.
• İşçi tarafından verilen hizmet ve hizmet ilişkisi işverene ait işyerinde gerçekleştirilmeli.
• Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından durum daha önce tespit edilmiş olmamalı.
• Dava, işçi tarafından 5 yıllık süresi içerisinde açılmalıdır.
• 5 yıllık süre işçinin hizmet verdiği yılın sonunda başlar.

Hizmet Tespit Davası Nasıl İspatlanır?

Fiili olmasından dolayı işçinin çalışması ancak delil ile ispatlanabilir, hizmet tespit davaları yazılı delillere öncelik tanır. Yazılı delil aksinin de aynı şekilde yazılı delil ile kanıtlanması şarttır ama tespit istenen bazı durumlarda işveren ve çalışmaya yönelik yazılı ya da resmi bir kanıt bulunmadığından dolayı tanık beyanları değer kazanır.

Bu durumda dikkat edilmesi gereken tanık delillerinin geçerli olması adına inandırıcı bulunmasıdır, tanık somut bilgiler vermeli aynı zamanda aynı işyerinde ya da komşu işyerinde çalışan biri olmalıdır. Hizmet tespit dava nasıl kazanılır konusunda bir avukattan destek almak önemlidir.

Hizmet Tespit Davası Süresi Ne Kadardır?

Sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası kanununun belirttiği sürede hak kaybına uğrayan işçi, hizmetin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde hizmet davası açarak hak kaybının telafisini ister.

Davanın açılabilmesi için 5 yıllık sürenin değerlendirilmesi gerekir, kanunda belirtilen sürenin geçilmesinin ardından dava açılması söz konusu değildir, hizmet tespit davası zamanaşımı olan bir dava türüdür. Hak düşürücü sürenin işlediği bir dava olmasından dolayı, hak düşürücü süre işçinin hakkının ortadan kalkmasına neden olur.

Hizmet T. Davası Kazanılırsa Ne Olur?

Hizmet tespit davası kazanılırsa işçinin çalıştığı yıllar içerisindeki sigorta primleri işveren tarafından ödenir. Aynı zamanda sigorta primleri yasal faiz oranları baz alınarak ödeme gerçekleştirilir.

İşveren tarafından işçinin çalıştığı dönem içerisinde vergi dairesine ödenmeyen gelir vergisi ödenmek zorundadır. Hem Sosyal Güvenlik Kurumu hem de vergi dairesi ilgili dönemde işverene ceza kesebilir bu durumda işverenin kesilen cezayı ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır.

Hizmet Tespit Davası Ücreti Ne Kadardır?

Çekişme konusu para olmadığından dolayı hizmet davası ücreti konusunda sadece sabit masraf söz konusudur. Aynı zamanda da tanık olarak belirtilecek her kişi için ilave ücret bulunmaktadır.

• Başvurma harcı
• Peşin harç
• Gider avansı
• Bilirkişi ücreti
• Tanık ücreti olmak üzere masraf kalemleri oluşturulur.

İş mahkemelerinde görülen davalarda hakim dosyayı incelenmek üzere bilirkişiye gönderir, her bilirkişi ücreti farklılık gösterir. Açılan hizmet tespit davasının ne kadara mal olacağı ile ilgili detaylı bilgi avukat tarafından davacıya sunulur.

Hizmet tespit davalarında en önemli konu avukata danışmaktır çünkü dava sürecinde ve yargılama esnasında verilen beyanlarda yapılan en küçük bir hata ya da kullanılan yanlış bir kelime hak kaybına sebep olur. 5 yıllık hak düşürücü süre olduğundan dolayı kişinin avukatsız hareket etmesi hak kaybına uğramadan nedenidir.

Hizmet Davası Kaç Yıl Sürer?

Hizmet tespit davası ne kadar sürer sorusunun cevabı için net bir süre vermek imkânsızdır özellikle iş mahkemelerinde karar süreleri değişkenlik gösterir. Mahkemenin yoğunluğu ve farklı durumlara göre hizmet tespit davalarının sonuçlanma süresi ortalama olarak 1 ila 2 yıl arasında değişmektedir.

İş mahkemesinde sonuçlanmasının ardından davada İstinaf ve Yargıtay aşamalarına geçilir. Açılan hizmet tespit davası ne kadar sürede sonuçlanabileceği konusunda en doğru süre bilgisi Avukat tarafından bildirilir.

İlginizi Çekebilir;

monash.pw

monash.pw

monash.pw

monash.pw

monash.pw

ÖZET

Ki&#;i, kural olarak çal&#;&#;maya ba&#;lamakla sigortal&#; olur. Kurum taraf&#;ndan kanundan kaynaklanan sigorta edimlerinin sigortal&#;ya sunulmas&#; için i&#;bu çal&#;&#;ma ili&#;kisinin bildirilmesi, bu bildirimin yan&#; s&#;ra sigortal&#;n&#;n ilgili sigorta kollar&#;ndan sa&#;lanan yard&#;m ve haklardan faydalanabilmesi için ad&#;na belirli bir süre prim ödenmesi de gerekmektedir. Dolay&#;s&#;yla i&#;verenlere, çal&#;&#;t&#;rd&#;klar&#; sigortal&#;lar&#; Kuruma bildirme ve prim ile hizmet belgesi verme yükümlülü&#;ü getirilmi&#;tir. Kay&#;t d&#;&#;&#; istihdam ise, sosyal güvenlik aç&#;s&#;ndan niteli&#;i itibar&#;yla yasal i&#;lerde çal&#;&#;arak istihdama kat&#;lan ki&#;ilerin, çal&#;&#;malar&#;n&#;n gün veya ücret olarak ilgili kamu kurum ve kurulu&#;lar&#;na hiç bildirilmemesi ya da eksik bildirilmesi olarak tan&#;mlanmaktad&#;r. Gerek k&#;sa gerekse uzun vadede kay&#;t d&#;&#;&#; istihdam ülke ekonomisi ile ki&#;ilere oldukça büyük zararlar vermekle birlikte sosyal aç&#;dan da birçok olumsuzlu&#;u beraberinde getirmektedir. Bu çal&#;&#;mam&#;zda, kamu düzenine ili&#;kin olan hizmet tespiti davalar&#;nda ispat yükü ve araçlar&#; hem doktrin hem de Yarg&#;tay Kararlar&#; &#;&#;&#;&#;&#;nda de&#;erlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler: Hizmet Tespiti Davalar&#;, Hizmet Tespiti Davalar&#;nda &#;spat Yükü, Hizmet Tespiti Davalar&#;nda &#;spat Araçlar&#;.

G&#;R&#;&#;

Kay&#;t d&#;&#;&#; istihdam, geli&#;mi&#;lik düzeyi ne olursa olsun günümüz ekonomilerinde var olan ciddi bir sorun olmakla beraber Türkiye aç&#;s&#;ndan özellikle 'li y&#;llardan sonra gündeme gelmi&#; olan bir kavramd&#;r. Ülkeden ülkeye farkl&#;l&#;klar arz etmekle birlikte ekonomik krizler, i&#;sizlik, istihdam üzerindeki mali yüklerin fazla olmas&#;, vergi oranlar&#;, enflasyon, rekabet etmek için maliyetleri azaltma iste&#;i kay&#;t d&#;&#;&#; istihdama yol açan nedenlerin ba&#;&#;nda gelmekte olup bu durumun önüne geçebilmek için öncelikle kay&#;t d&#;&#;&#;l&#;&#;&#;n hangi nedenlerden kaynakland&#;&#;&#;n&#;n tespiti gereklidir.

Kay&#;t d&#;&#;&#; istihdam çal&#;&#;anlar, i&#;verenler ve devlet aç&#;s&#;ndan birçok aç&#;dan olumsuzlu&#;u beraberinde getirmektedir. Çal&#;&#;anlar sendikal haklardan yoksun kalmakta, yeterli sa&#;l&#;k hizmetlerinin al&#;namamas&#; sonucunda hastal&#;k vakalar&#; artmakta, i&#; kazas&#; veya meslek hastal&#;&#;&#;, anal&#;k durumlar&#;nda hak ve yard&#;mlardan faydalanamamakta, emekli ayl&#;&#;&#;na hak kazanamamakta; i&#;verenler aç&#;s&#;ndan ise primi ödeyenlerle ödemeyenler aras&#;nda haks&#;z rekabet ortam&#;n&#;n olu&#;mas&#;na sebebiyet vermektedir. Devlet aç&#;s&#;ndan ise öncelikle prim kayb&#; gündeme gelmektedir. Ayr&#;ca devlet sosyal güvenlik sisteminden kaynaklanan yükleri ta&#;&#;mak zorunda kalmakta, bu durum ise çal&#;&#;anlar&#;n sistemden yararlanamamalar&#; sebebiyle sosyal güvenlik aç&#;klar&#;n&#;n artmas&#; sonucunu beraberinde getirmektedir. Anla&#;&#;ld&#;&#;&#; üzere, kay&#;t d&#;&#;&#; istihdam gerek çal&#;&#;anlar ile i&#;verenler, gerekse devlet aç&#;s&#;ndan ciddi boyutta ahlaki dejenerasyona sebep olmaktad&#;r.

Kay&#;t d&#;&#;&#; istihdam kavram&#;, ilgili literatürlerde birçok farkl&#; &#;ekilde tan&#;mlanmaktad&#;r.

Avrupa Komisyonu, kay&#;t d&#;&#;&#; çal&#;&#;ma ile ilgili yay&#;nlad&#;&#;&#; raporda, kay&#;t d&#;&#;&#; çal&#;&#;may&#;, üye devletlerin düzenleyici sistemlerindeki farkl&#;l&#;klar&#; dikkate alarak, niteli&#;i itibar&#;yla yasal, ancak kamu otoritelerine bildirilmemi&#; üretim faaliyetleri olarak tan&#;mlamaktad&#;r.¹ Daha önce Avrupa Komisyonu taraf&#;ndan yap&#;lan baz&#; çal&#;&#;malarda üretim faaliyetlerinin yerini ücretli faaliyetler ibaresi almaktayd&#;. Yap&#;lan düzenlemeler sonucu, i&#;bu tan&#;m geni&#;letilerek ücret kar&#;&#;l&#;&#;&#; olmaks&#;z&#;n yap&#;lan üretim faaliyetleri de kapsama dâhil edilmi&#;tir.

Uluslararas&#; Çal&#;&#;ma Örgütü ("ILO") taraf&#;ndan kullan&#;lan tan&#;mda da kay&#;t d&#;&#;&#; istihdam, belirli bir referans döneminde formel, enformel ya da hanehalklar&#;nca formel olmayan bir &#;ekilde yerine getirilen i&#;leri kapsamaktad&#;r.²

Sonuç itibar&#;yla kay&#;t d&#;&#;&#; istihdam kavram&#;, piyasa ko&#;ullar&#;nda kendi i&#;yerinde veya herhangi bir sektörde ba&#;&#;ml&#; çal&#;&#;an olarak istihdam edilen ki&#;ilerin, devlet denetim mekanizmas&#;n&#;n olmad&#;&#;&#;, ücret, mesai gibi konularda Sosyal Güvenlik Kurumu'nun denetimi d&#;&#;&#;nda ücretin ya da çal&#;&#;ma gün say&#;s&#;n&#;n eksik veya hiç bildirilmedi&#;i yasa d&#;&#;&#; çal&#;&#;malar olarak tan&#;mlayabilmek mümkündür.³

Hukuk düzenimizde, kay&#;t d&#;&#;&#; çal&#;&#;anlar&#;n hizmet tespiti davalar&#; ikame ederek haklar&#;n&#; aramalar&#; mümkündür. Hizmet tespiti davalar&#;nda ise ispat kavram&#;n&#; ispat yükü ve araçlar&#; kavramlar&#; içerisinde irdelemek gerekir.

1. H&#;ZMET TESP&#;T&#; DAVALARINDA &#;SPAT

Bir davada davan&#;n taraflar&#;nca ileri sürülen iddia ve savunmalar, birtak&#;m olay ya da olgulara dayan&#;r. Bu olay ya da olgular, taraflar aras&#;nda çeki&#;meli ise ispat edilmeleri gerekir. &#;spat edilmemi&#; bir olay ya da olgu ile mevcut olmayan bir olay ya da olgu e&#;de&#;erdir. &#;spat faaliyeti, esas itibar&#;yla davaya bakan hâkimi inand&#;rma faaliyetidir.

Hizmet tespiti davas&#;nda sigortal&#;, daval&#; i&#;verene ait i&#;yerinde geçen çal&#;&#;malar&#;n&#;n i&#;verence Kuruma bildirilmedi&#;ini ve ücret miktar&#;n&#; ispat etmek durumundad&#;r. &#;&#;veren ise, davac&#;n&#;n kendisine ait i&#; yerinde çal&#;&#;mad&#;&#;&#; veya tüm çal&#;&#;malar&#;n&#;n Kurum'a eksizsiz bildirildi&#;i yönünde savunma yaparak kar&#;&#; ispat faaliyetine giri&#;ir.⁴

&#;spat Yükü

Türk Medeni Kanunu'nun 6. maddesi ''Kanunda aksine bir hüküm bulunmad&#;kça, taraflardan her biri, hakk&#;n&#; dayand&#;rd&#;&#;&#; olgular&#;n varl&#;&#;&#;n&#; ispatla yükümlüdür.'' &#;eklindeki hükmüyle genel ispat kural&#;n&#; belirlemi&#;tir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu("HMK")'nun maddesi de ayn&#; yönde bir hükme yer vererek ispat yükünün, kanunda özel bir düzenleme bulunmad&#;kça, iddia edilen vak&#;aya ba&#;lanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak ç&#;karan tarafa ait oldu&#;unu düzenlemi&#;tir. Baz&#; durumlarda, genel kural&#;n d&#;&#;&#;nda ispat yükü Kanun taraf&#;ndan belirlenmi&#; olabilir. say&#;l&#; Sosyal Sigortalar ve Genel Sa&#;l&#;k Sigortas&#; Kanunu'nun maddesinin 9. f&#;kras&#;nda hizmet tespiti davas&#;nda davac&#;n&#;n, i&#;verene ait i&#;yerinde sigortal&#; olarak geçen çal&#;&#;malar&#;n&#;n Kurum'a bildirilmedi&#;ini, Kurum taraf&#;ndan tespit edilmedi&#;ini ve ücret miktar&#;n&#; ispat etmekle yükümlü&#;ü oldu&#;u aç&#;kça hüküm al&#;na al&#;nm&#;&#;t&#;r.

HMK'n&#;n maddesi, "Kanunda öngörülen istisnalar d&#;&#;&#;nda, hâkim, iki taraftan birinin söylemedi&#;i &#;eyi veya vak&#;alar&#; kendili&#;inden dikkate alamaz ve onlar&#; hat&#;rlatabilecek davran&#;&#;larda dahi bulunamaz. Kanunla belirtilen durumlar d&#;&#;&#;nda, hâkim, kendili&#;inden delil toplayamaz." &#;eklindedir. Bu ilkenin anlam&#; hâkimin, Kanun'un öngördü&#;ü hâllerde re'sen harekete geçerek uyu&#;mazl&#;&#;&#;n ayd&#;nl&#;&#;a kavu&#;turulmas&#;, maddi gerçe&#;in ortaya ç&#;kart&#;lmas&#; amac&#;yla ara&#;t&#;rma yapmas&#;na ve delil toplamas&#;na izin verildi&#;idir. Bu noktadan hareketle, Kanun'da as&#;l olan&#;n dava malzemesinin taraflarca getirilmesi oldu&#;u ve fakat Kanun'un öngördü&#;ü istisna hallerde ise hâkimin re'sen harekete geçerek delil toplamas&#;na müsaade edildi&#;i sonucuna varmak mümkündür. Re'sen ara&#;t&#;rma ilkesi kamu yarar&#;n&#;n a&#;&#;r bast&#;&#;&#; ve kamu düzenini gerektiren hallerde uygulama alan&#; bulan bir yarg&#;lama hukuku ilkesidir.⁵ Kamu düzenine ili&#;kin olan hizmet tespiti davalar&#;nda da re'sen ara&#;t&#;rma ilkesi geçerlidir.⁶

Hâkim re'sen ara&#;t&#;rma ilkesinin uygulama alan&#; buldu&#;u davalarda, kendisine gerçek görünmeyen iddialar&#;n varl&#;&#;&#; hâlinde, gerçe&#;in ortaya ç&#;kar&#;lmas&#; amac&#;yla ara&#;t&#;rma yapmakla yükümlüdür. Taraflardan birinin isticvap edilmesi ve bunun ikrarla sonuçlanmas&#; hâlinde bile hâkim, taraf&#;n beyan&#; ile ba&#;l&#; olmayacak ve bu konuya ili&#;kin olarak yine ara&#;t&#;rma yapabilecektir.⁷ Yani hâkim taraflar&#;n sundu&#;u delillerle ba&#;l&#; kalmay&#;p, gereken her türlü ara&#;t&#;rmay&#; yapma yükümlülü&#;ü alt&#;ndad&#;r.

Hizmet tespiti davalar&#;n&#;n kamu düzenini ilgilendirdi&#;i, bu sebeple de özel bir duyarl&#;l&#;k ile yürütülmesi gerekti&#;i Yarg&#;tay'&#;n güncel bir karar&#;nda &#;u &#;ekilde ifade edilmi&#;tir: ''Davan&#;n yasal dayana&#;&#;n&#; olu&#;turan say&#;l&#; Kanun'un 79/ ve say&#;l&#; Kanun'un 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davalar&#; için özel bir ispat yöntemi öngörmemi&#; ise de, davan&#;n niteli&#;i kamu düzenini ilgilendirdi&#;i ve bu sebeple özel bir duyarl&#;l&#;k ve özenle yürütülmesi gerekti&#;i Yarg&#;tay'&#;n ve giderek Dairemizin yerle&#;mi&#; içtihad&#; gere&#;idir.''⁸

a. &#;spat&#;n Gerekli Oldu&#;u ve Olmad&#;&#;&#; Haller

&#;spat&#;n gerekli olmad&#;&#;&#; hâlleri ikrar ile çeki&#;mesiz vak&#;alar ve herkesçe bilinen vak&#;alar ba&#;l&#;klar&#; alt&#;nda toplamak mümkündür. &#;krar, bir taraf&#;n di&#;er bir taraf&#;n ileri sürdü&#;ü vak&#;an&#;n k&#;smen ya da tamamen do&#;ru oldu&#;unun kabulü anlam&#;na gelmektedir. Dolay&#;s&#;yla ikrar edilen vak&#;a çeki&#;meli olmaktan ç&#;kar ve ispat edilmesine gerek kalmaz.

Yukar&#;da belirtti&#;imiz üzere, kamu düzenine ili&#;kin olan hizmet tespiti davalar&#;nda ikrar mümkün de&#;ildir. Bu nedenle hizmet tespiti davas&#;nda davadan feragat, davay&#; kabul ve sulhun yan&#;nda ikrar&#;n da kabulü mümkün de&#;ildir.⁹ Bu hususun yan&#; s&#;ra ispat&#;n konusunu taraflarca çeki&#;meli olan ve dava konusu uyu&#;mazl&#;&#;&#;n üzerinde etkili olan vak&#;alar olu&#;turdu&#;undan herkesçe bilinen vak&#;alar ve çeki&#;mesiz vak&#;alar&#;n ispat&#;na gerek yoktur.

Sigortal&#;l&#;k niteli&#;i ve fiili çal&#;&#;ma, söz konusu i&#;yerinin kanun kapsam&#;nda olup olmad&#;&#;&#;, kesintili veya kesintisiz çal&#;&#;ma olgusu ile ücret miktar&#; ise ispatlanmas&#; gereken olgulardand&#;r. say&#;l&#; Kanun'a göre, ki&#;i çal&#;&#;maya ba&#;lad&#;&#;&#; tarihten itibaren sigortal&#; say&#;l&#;r. Yani sigortal&#;l&#;k niteli&#;i bak&#;m&#;ndan tam veya k&#;smi zamanl&#; olarak fiilen çal&#;&#;ma olgusunun gerçekle&#;mesi &#;artt&#;r. &#;&#;veren, i&#;yeri bildirgesini en geç sigortal&#; çal&#;&#;t&#;rmaya ba&#;lad&#;&#;&#; tarihte Kurum'a vermekle yükümlüdür. Çal&#;&#;an taraf&#;ndan ikame edilen davan&#;n kabulü için söz konusu i&#;yerinin Kanun kapsam&#;nda bulunmas&#; gerekmektedir. Yarg&#;tay, güncel bir karar&#;nda bu hususu &#;u &#;ekilde ifade etmi&#;tir; ''Bu tür davalarda öncelikle davac&#;n&#;n çal&#;&#;mas&#;na ili&#;kin belgelerin i&#;veren taraf&#;ndan verilip verilmedi&#;i yöntemince ara&#;t&#;r&#;lmal&#;d&#;r. Bu ko&#;ul olu&#;mu&#;sa i&#;yerinin gerçekten var olup olmad&#;&#;&#; kanun kapsam&#;nda veya kapsama al&#;nacak nitelikte bulunup bulunmad&#;&#;&#; eksiksiz bir &#;ekilde belirlenmeli daha sonra çal&#;&#;ma olgusunun varl&#;&#;&#; özel bir duyarl&#;l&#;kla ara&#;t&#;r&#;lmal&#;d&#;r.''¹⁰

Bu hususlar&#;n yan&#; s&#;ra, hizmet tespiti davalar&#;nda davac&#;n&#;n kesintili veya kesintisiz çal&#;&#;t&#;&#;&#; dönemleri ku&#;ku duyulmayacak ölçüde ispatlamas&#; &#;artt&#;r. Bu noktada belirtmek isteriz ki i&#;bu davalar be&#; y&#;ll&#;k hak dü&#;ürücü süreye tabi olup, hak dü&#;ürücü süre i&#;çinin i&#;ten ç&#;kt&#;&#;&#; y&#;l&#;n son gününden itibaren i&#;lemeye ba&#;lar. Ancak i&#;çi y&#;llarca kesintisiz ve aral&#;ks&#;z olarak ayn&#; i&#;yerinde çal&#;&#;m&#;&#;sa, i&#;çinin be&#; y&#;l&#; a&#;an süreye ili&#;kin sigortas&#;z çal&#;&#;malar&#; için bile hizmet tespit davas&#; açabilmesi mümkündür. Davac&#;n&#;n hizmet tespiti davas&#;nda ispat etmesi gereken unsurlardan birisi de ücrettir. Kurum'ca i&#;verene tahakkuk ettirilecek primler aç&#;s&#;ndan öncelikle ücretin belirlenmesi gerekir.

&#;spat Araçlar&#;

a. Kesin &#;spat Araçlar&#;

Hizmet tespiti davalar&#;nda kesin ispat araçlar&#;n&#; senet ile belge ve kesin hüküm ba&#;l&#;klar&#; alt&#;nda toplayabilmemiz mümkündür.

Senet, ki&#;inin iradesine ili&#;kin beyan&#;n&#;n d&#;&#; dünyaya yaz&#;l&#; olarak yans&#;t&#;lmas&#; biçimidir. Ayr&#;ca senedin yaz&#;l&#; olmas&#;, bir vak&#;a hakk&#;nda bir irade beyan&#; içermesi ve imzal&#; olmas&#; gerekir.¹¹ Bu unsurlardan birinin dahi eksik olmas&#; durumunda senet niteli&#;i ta&#;&#;mayaca&#;&#;ndan belge olarak kabul edilecektir.

Hizmet tespiti davas&#; kural olarak her türlü delille ispatlanabilir. Ancak yaz&#;l&#; belgelerin bulunmas&#; durumunda bunlar&#;n ispat gücü di&#;er ispat araçlar&#;na göre daha fazlad&#;r. Sigortal&#; ile i&#;verenin imzas&#;n&#; ta&#;&#;yan ücret bordrosu gibi yaz&#;l&#; belgelerin bulunmas&#; durumunda bu belgeler kesin delil olarak kabul edilir. Buna kar&#;&#;l&#;k sigortal&#;n&#;n imzas&#;n&#; içermeyen bordro, bildirge, vizite kâ&#;&#;d&#; gibi belgelere hizmet tespiti davas&#;nda yaz&#;l&#; delil olarak itibar edilemez. &#;&#;e giri&#; bildirgesinde, ücret tediye bordrolar&#;nda, ayl&#;k prim ve hizmet belgelerinde sigortal&#;n&#;n imzas&#; bulunmas&#;na ra&#;men sigortal&#; söz konusu belgeleri hata, hile veya korkutma sonucunda imzalad&#;&#;&#;n&#; iddia ederse bu iddias&#;n&#; ispat etmekle yükümlüdür. Bunun yan&#;nda sigortal&#; söz konusu belgelerdeki imzan&#;n kendisine ait olmad&#;&#;&#;n&#; da ileri sürebilir.¹²

Ayr&#;ca davac&#; taraf&#;ndan i&#;veren aleyhine ikame edilmi&#; bir dava mevcut ise ve bu dava karara ba&#;lanarak kesinle&#;mi&#;se yani ortada bir kesin hüküm varsa davac&#;n&#;n tekrar ayn&#; i&#;veren aleyhine ayn&#; dönemlere ili&#;kin hizmet tespiti davas&#; ikame etmesi mümkün de&#;ildir. Böyle bir durumda ise kesin hüküm nedeniyle davan&#;n reddine karar verilecektir.¹³

Bu hususlar&#;n yan&#; s&#;ra, hizmet tespiti davalar&#;n&#;n kamu düzenine ili&#;kin olmas&#; ve re'sen ara&#;t&#;rma ilkesinin geçerli olmas&#; nedeniyle yemin müessesesine ba&#;vurulmas&#; mümkün de&#;ildir.

b. Takdirî &#;spat Araçlar&#;

Tan&#;k, uzman görü&#;ü, ke&#;if ve i&#;çilik haklar&#;na ili&#;kin davada verilen hüküm ise takdirî ispat araçlar&#; aras&#;nda yer almaktad&#;r.

Hizmet tespiti davas&#;nda davac&#; sigortal&#; olarak fiilen çal&#;&#;t&#;&#;&#;n&#; fakat i&#;verence Kurum'a bildirilmedi&#;ini iddia etmektedir. Çal&#;&#;ma olgusu maddi bir vak&#;a oldu&#;una göre tan&#;k delili ile ispatlanmas&#; mümkündür. Ancak yaz&#;l&#; belgelerin varl&#;&#;&#; durumunda tan&#;k sözlerine itibar edilemez. Bunun d&#;&#;&#;nda ücret miktar&#;na yönelik olarak da tan&#;k deliline ba&#;vurulmas&#; mümkündür. Ancak iddia edilen ücret miktar&#; HMK'n&#;n maddesindeki parasal s&#;n&#;r&#; a&#;&#;yorsa yaz&#;l&#; delil ile ispatlanmas&#; gerekir.¹⁴ Ayr&#;ca re'sen ara&#;t&#;rma ilkesi uyar&#;nca hizmet tespiti davalar&#;nda hâkimin tan&#;klar&#; re'sen belirlemesi mümkün olup¹⁵ tan&#;klar&#;n dinlenmesi s&#;ras&#;nda da özel bir duyarl&#;l&#;k gösterilmesi gerekmektedir.¹⁶ Ayr&#;ca Yarg&#;tay, hizmet tespiti davalar&#;nda öncelikle davac&#; ile birlikte çal&#;&#;an bordro tan&#;klar&#;n&#;n dinlenmesini,¹⁷ davac&#; ile ayn&#; i&#;yerinde çal&#;&#;an ki&#;ilerin bulunmamas&#; durumunda ise kom&#;u i&#;yerlerinde çal&#;&#;an ki&#;ilerin ifadelerine ba&#;vurulmas&#; gerekti&#;ini vurgulam&#;&#;t&#;r.

Hizmet tespiti davalar&#;nda uzman görü&#;üne ba&#;vurulmas&#; da mümkündür. Ancak mahkeme uzman görü&#;ünü serbestçe takdir etme hakk&#;n&#; haizdir. HMK'n&#;n maddesi uyar&#;nca, hâkim, kendisinden rapor al&#;nan uzman&#; mahkemeye davet edip dinleyebilir.

Ayr&#;ca, hizmet tespiti davalar&#;nda mahkemece re'sen veya taraflardan birinin talebine üzerine ke&#;if deliline de ba&#;vuru sa&#;lanabilir.¹⁸

Takdiri ispat araçlar&#;n&#;n bir di&#;eri de i&#;çilik alacaklar&#;na ili&#;kin davada verilen hükümdür. &#;&#;bu hüküm hizmet tespiti davas&#;nda kesin olmasa da oldukça güçlü bir delil niteli&#;ini haizdir. &#;&#;çilik alacaklar&#;na ili&#;kin davada verilen hükmün kesin delil olarak kabul edilmemesinin nedeni davan&#;n taraf&#;n&#;n Sosyal Sigortalar Kurumu olmad&#;&#;&#;d&#;r.¹⁹

SONUÇ

Sosyal Güvenlik Kurumu'na hizmet süreleri eksik bildirilen veya hiç bildirilmeyen çal&#;&#;anlar&#;n i&#;verene kar&#;&#; ikame ettikleri hizmet tespiti davalar&#; sosyal güvenlik hakk&#;n&#;n sa&#;lanmas&#;nda oldukça önemli bir yere sahiptir. Temelini Anayasa'dan alan sosyal güvenlik hakk&#;na herkesin sahip oldu&#;u kabul edilmi&#; ve Devletin bu güvenli&#;i sa&#;layacak her türlü tedbiri almas&#; öngörülmü&#;tür. Bu nedenle de kamu düzenine ili&#;kin olan hizmet tespiti davalar&#;nda re'sen ara&#;t&#;rma ilkesi benimsenmi&#;tir. Dolay&#;s&#;yla hizmet tespiti davas&#;nda davac&#;n&#;n, i&#;verene ait i&#;yerinde sigortal&#; olarak geçen çal&#;&#;malar&#;n&#;n Kurum'a bildirilmedi&#;ini, Kurum taraf&#;ndan tespit edilmedi&#;ini ve ücret miktar&#;n&#; ispat etmekle yükümlü&#;ü oldu&#;u aç&#;kça hüküm alt&#;na al&#;nm&#;&#;sa da davaya bakan hâkim, taraflarca sunulan delillerle ba&#;l&#; olmay&#;p hiçbir &#;üpheye yer verilmeyecek &#;ekilde gerçek durumun ortaya ç&#;kmas&#; ad&#;na her türlü ara&#;t&#;rmay&#; yapma yükümlülü&#;ü alt&#;ndad&#;r. Bu ara&#;t&#;rmay&#; yaparken hâkim, mevcut ise öncelikle kesin delil araçlar&#;n&#; incelemelidir. Takdirî delillerin aksine kesin delil araçlar&#; hâkimi ba&#;lay&#;c&#; niteliktedir. Kesin delillerin mevcut olmamas&#; hâlinde ise takdirî ispat araçlar&#; incelenmelidir.

Footnotes

1. Sander MATEMAN, Piet H. RENOOY, Undeclared Labour in Europe Towards an integrated approach of combatting undeclared labour (Final Report, Regioplan Publicationnr. , Amsterdam, , 15 Kas&#;m , s,monash.pw ,Eri&#;im Tarihi:

2. Ralf HUSSMANNS, Defining and Measuring Informal Employment, International Labour Office, Bureau of Statistics, Switzerland, , 5 Aral&#;k , smonash.pw , Eri&#;im Tarihi:

3. &#;rem Özlem YAN&#;C&#; ERDAL, Türkiye'de Kay&#;t D&#;&#;&#; &#;stihdam ve Kay&#;t D&#;&#;&#; &#;stihdamla Mücadele Politikalar&#;, Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Y&#;l:8 , Y&#;l:8, Say&#;, , s,monash.pw , Eri&#;im Tarihi:

4. Erdal ARAP, Hizmet Tespiti Davalar&#;, 2. Bask&#;, Seçkin, Ankara , s

5. Seda ÖZMUMCU, "Türk Hukukunda Yarg&#;tay Kararlar&#; I&#;&#;&#;&#;nda Re'sen Ara&#;t&#;rma &#;lkesi", S.D.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi M&#;HB&#;R Özel Say&#;s&#;, s, (monash.pw), Eri&#;im Tarihi:

6. Yarg&#;tay Hukuk Dairesi'nin tarih ve E/,K/ say&#;l&#; karar&#;; Yarg&#;tay Hukuk Dairesi'nin T. / E. ve / K. say&#;l&#; karar&#;,monash.pw, Eri&#;im Tarihi:

7. Abdurrahim KARSLI, Medeni Muhakeme Hukuku, 4. Bask&#;, &#;stanbul, , s

8. Yarg&#;tay Hukuk Dairesi'nin tarih ve E/,K/ say&#;l&#; karar&#;,monash.pw, Eri&#;im Tarihi:

9. Resul ASLANKÖYLÜ, Sosyal Sigortalar ve Genel Sa&#;l&#;k Sigortas&#; Kanunu &#;erhi, Yetkin Yay., Ankara , s

Yarg&#;tay Hukuk Dairesi'nin tarih ve E/,K/ say&#;l&#; karar&#;,monash.pw, Eri&#;im Tarihi:

Muhammet PEKCANITEZ, Hakan ATALAY, O&#;uz ÖZEKES, Medeni Usul Hukuku, Yetkin Yay. 7. Bas&#;, Ankara, , s

ARAP, a.g.e, s

Yarg&#;tay Hukuk Dairesi'nin tarih ve E/,K/ say&#;l&#; karar&#;,monash.pw, Eri&#;im Tarihi:

ARAP, a.g.e, s

Yarg&#;tay Hukuk Dairesi'nin tarih ve E/,K/ say&#;l&#; karar&#;,monash.pw, Eri&#;im Tarihi:

Yarg&#;tay Hukuk Dairesi'nin tarih ve E/K/34 say&#;l&#; karar&#;,monash.pw, Eri&#;im Tarihi:

Yarg&#;tay Hukuk Dairesi'nin tarih ve E/,K/ say&#;l&#; karar&#;,monash.pw, Eri&#;im Tarihi:

Yarg&#;tay Hukuk Dairesi'nin tarih ve E/,K/ say&#;l&#; karar&#;,monash.pw, Eri&#;im Tarihi:

Bar&#;&#; DUMAN, Say&#;l&#; Sosyal Sigortalar Kanununa Göre Hizmetlerin tespiti, Turhan Kitapevi, Ankara , s

The content of this article is intended to provide a general guide to the subject matter. Specialist advice should be sought about your specific circumstances.

POPULAR ARTICLES ON: Employment and HR from Turkey

Halk arasında sigortalılığın tespiti olarak bilinen hizmet tespit davaları çalışan binlerce işçiyi ilgilendirmekte ve pek çok işçi için bu davalar oldukça önem arzetmektedir. Ne kadar önem arz ettiğini anlamamız açısından Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine bakmamız yeterlidir. yılı TÜİK verilerine göre ülkemizde yılı itibariyle kayıt dışı istihdam oranı %34 olarak belirtilmiştir. Bu çok yüksek bir oran olup bize, hali hazırda çalışan işçilerin 3'te 1'inden fazlasının sigortasız olarak çalıştırıldığını göstermektedir. Biz de bu yazımızda pek çok çalışanı ve işvereni ilgilendiren bu konuyu incelemek ve işçilerin sahip olduğu hakları sizlere açıklamak istedik.

Kural olarak kanunlarımızca işçinin sigortasız olarak çalıştırılması yasaktır. Sigortasız olarak çalışan işçinin hakları emeklilik açısından ciddi olarak sekteye uğramakta; bunun yanı sıra sağlık hizmetlerinden yararlanma ve iş kazası geçirmesi gibi durumlarda sigortasız çalışması kendisi için ciddi hak kayıplarına yol açmaktadır. Ancak pek çok işçi geçim kaygısı ve başka iş bulamama korkusuyla, çalışırken bu duruma itiraz edememekte; deyim yerindeyse içinde bulunduğu şartlar itibariyle bu durumu kabullenmeye zorlanmaktadır. Ancak işçinin bu duruma sessiz kalması sigorta kayıtlarının düzeltilmesini talep etme hakkını sona erdirmemekte;işten çıksa ya da çıkarılsa dahi bu hakkı devam etmektedir. 

Çalışırken bu duruma  itiraz edemeyen işçilerin, işten ayrıldıktan sonra geriye dönük olarak sigorta kayıtlarının düzeltilmesini sağlamak amacı ile dava açmaları mümkündür ve bu dava kanularımızca hizmet tespit davası olarak adlandırılmaktadır. Hizmet tespit davası; sigorta bildirimi yapılmaksızın ve primleri yatırılmaksızın çalıştırılan işçinin, sigortasız çalıştığı bu süreyi, sigortalı olarak çalışmış gibi sigorta kaydında görünmesi ve kayıtların düzeltilmesi için açmış olduğu davadır.

Hizmet Tespit Davası Açabilmenin Şartları Nelerdir?

Hizmet tespit davası açmak isteyen işçilerin yasal olarak öngörülen bir takım şartları yerine getirmiş olmaları gerekir. Dava açmadan önce bu hususlara dikkat etmek oldukça önem arz etmektedir ve olası bir hak kaybına uğramamak adına hukuki destek almanız bu açıdan son derece önemlidir.

• a) Davalı iş yeri Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası hükümlerine uygun şartları sağlayan iş yerlerinden olmalıdır.
• b) Hizmetin davacı işçi tarafından sigortasız olarak görülmüş olması ve bu durumun da SGK tarafından daha önce tespit edilmemiş olması gerekir.
• c) Hizmet tespit davasına ilişkin dava konusu  uzun vadeli sigortalar olmalıdır. Örneğin yaşlılık, ölüm ve malullük sigortaları bu kapsamda değerlendirilmez.
• d) İşçi bu davayı işten ayrıldığı tarihin sona erdiğin yılın bitiminden itibaren 5 yıllık süre içerisinde açmalıdır.(Bu durumun bir takım istisnaları mevcuttur ve aşağıda bunlardan da bahsedilecektir.

Hizmet tespit davalarını kazanabilmek için çalışma döneminin ispatlanması çok önemlidir. Bu ispatın nasıl sağlanacağına değinecek olursak; Delil olarak SGK Kayıtları, İşverenin Kayıtları, İşverende Bulunan Şahsi Sicil Dosyası, Oda Kayıtları, Vergi Kayıtları, Maaş Bordroları ve Tanık Anlatımları gibi deliller oldukça önemlidir.

Hizmet tespit davalarında davacı taraf sigortasız olarak çalıştırılan işçi olabileceği gibi;işçinin vefat etmesi durumunda yasal mirasçıları da bu davayı açabilir. Davalı taraf ise işveren ya da birden fazla işveren varsa bunların tamamıdır.

Hizmet Tespit Davalarında Hak Düşürücü Süre

İşçi kural olarak sigortasız çalışarak geçirdiği sürenin son yılından itibaren başlamak üzere 5 yıl içerisinde hizmet tespiti davasını açma hakkına sahiptir. Bu süre hak düşürücü süre niteliğindedir. Bu süre sonrasında açılan davalar mahkeme tarafından reddedilecektir. Yine işçinin vefatı itibari ile yasal mirasçıları da, işçinin vefatından itibaren 5 yıl içerisinde hizmet tespit davası açma hakkına sahiptir. Hak düşürücü sürenin anlaşılabilmesi açısından örnekleyecek olursak:

Örneğin; yılı Temmuz ayında işten ayrılan ve ondan önce kesintisiz olarak 5 yıl boyunca sigortasız çalışan işçi, 31 Aralık tarihine kadar bu 5 yıllık sürenin tamamı için hizmet tespit davasını açabilecektir.

Ancak yukarıda da belirttiğimiz üzere istisnai olarak bu 5 yıllık hak düşürücü sürenin uygulanmadığı durumlar da mevcuttur. Yargıtay Hukuk Dairesi hak düşürücü süre nedeniyle davası reddolunan bir işçinin temyiz itirazları sonrası hak düşürücü süre ile ilgili emsal olarak kararında şu ifadelere yer vermiştir: “…Davacı, davalı işveren nezdinde çalıştığının tespiti ile işçilik alacaklarının tahsiline karar verilmesini istemiştir. İşverenin, sigortalılara ilişkin hangi belgeleri Kuruma vermesi gerektiği Kanunun 79/1. maddesinde açıkça ifade edildiği üzere yönetmeliğe bırakılmıştır. Atıf yapılan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nde, işverence Kuruma verilecek belgeler; işe giriş bildirgesi, aylık sigorta primleri bildirgesi, dönem bordrosu vs. şeklinde sıralanmıştır. Bu belgelerden birisinin dahi Kuruma verilmiş olması veya Kurumca, fiilen ya da kayden sigortalı çalışma olgusunun tespiti halinde hak düşürücü süreden söz edilemeyecektir…” (Yargıtay HD. / E., / K.)

Yani bu kararla görülmektedir ki; işveren tarafından işe giriş belgesi, sigorta primi bildirgesi, dönem bordrosu gibi belgelerden biri kuruma verilmiş ise, hak düşürücü süre işlemez ve davanızı herhangi bir süre sınırına takılmadan her zaman açabilirsiniz.

Söz konusu dava oldukça hassas bir dava olup açılacak olan davaya SGK'da müdahil olarak katılmaktadır. Bu davaların kazanılması açısından profesyonel bir yardım almanız oldukça önem arz etmektekdir.

Hizmet Tespiti Davası, sosyal güvenlik kurumuna hizmet süreleri eksik bildirilen, sürekli çalışmasına rağmen işe giriş çıkış yaptırılan, sgk girişleri geç yaptırılan veya sigortasız çalıştırılan işçilerin işverene karşı açacağı dava türüdür.

İş Hukuku ile ilgili genel bilgi sahibi değilseniz öncelikle İş Hukuku başlıklı yazımızın incelenmesini tavsiye ederiz.

Hizmet Tespit Davasının Hukuki Dayanağı

Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Maddesinin 9. Fıkrasında “Sigortalının çalıştığı bir veya birden fazla işte, bu Kanunda yazılı şartları yerine getirmiş olmasına rağmen, kendisi için verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgesinin veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin işveren tarafından verilmediği veya verilen aylık prim ve hizmet belgesinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde kazançların veya prim ödeme gün sayılarının eksik gösterildiği Kurumca  tespit edilirse, hastalık ve analık sigortalarından gerekli ödemeler yapılır “ denilmiştir. Buna göre sigortasız çalıştırılan veya sigorta primleri eksik ödenen işçi hizmet davası açabilir.

Hizmet Tespiti Davası Açılabilmesi İçin Gerekli Olan Şartlar

• İşçi ile işveren arasında hizmet sözleşmesinin bulunması gerekmektedir.
• İşçi hizmet ilişkisi kapsamında iş görme borcunu yerine getirmelidir.
• İşçinin sigortasız çalıştırıldığının veya sigorta primlerinin eksik ödendiği durumunun SGK tarafından daha öncesinden tespit edilmemiş olması gerekmektedir.

Hizmet Tespiti Davasında Davanın Tarafları

Davacı, Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 4/a(1) maddesi kapsamında işçi sıfatını taşıyan kişidir. İşçinin vefat etmiş olması halinde ise, mirasçıları hizmet tespiti davasını hak düşürücü süre içerisinde açma hakkına sahiplerdir.

tarihinden önce açılacak olan hizmet tespiti davalarında Sosyal Güvenlik Kurumu’nun davalı olarak gösterilmesi zorunlu iken, sayılı Kanunu’nun Maddesi ile mülga sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 7. maddesi değiştirilmiş ve tarihinden itibaren açılacak olan hizmet tespiti davalarında Kurum’un davalı olarak gösterilmeyeceği, davanın Kurum’a re’sen ihbar edileceği  düzenlenmiştir.

Ancak sayılı İş Mahkemeleri Kanunu, Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu ile yürürlükten kaldırılmıştır. Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 4. maddesinde de “Hizmet akdine tabi çalışmaları nedeniyle zorunlu sigortalılık sürelerinin tespiti talebi ile işveren aleyhine açılan davalarda, dava Kuruma resen ihbar edilir. İhbar üzerine davaya davalı yanında ferî müdahil olarak katılan Kurum, yanında katıldığı taraf başvurmasa dahi kanun yoluna başvurabilir. Kurum, yargılama sonucu verilecek kararı kesinleştikten sonra uygulamakla yükümlüdür. “ denilmiştir.

Sonuç olarak Kanun’da yapılan değişiklik ile açılacak hizmet tespiti davalarında sadece işveren davalı olarak gösterilecek, Sosyal Güvenlik Kurumu’na dava re’sen ihbar edilecektir. Kurum ihbar üzerine fer’i müdahil olarak davaya katılacaktır.

Ayrıca alt işverenlik ilişkisinin varlığı halinde alt işveren ekonomik durumunun kötü olması nedeniyle işçiye borcunu ödeyemeyecek halde ise, asıl işveren söz konusu borçtan dolayı sorumlu olacaktır.

Hizmet Tespit Davasında Hak Düşürücü Süre

Sigortaya işveren tarafından &#; hiç bildirilmeyen hizmetler &#; için hizmet tespiti davası açma süresi işçinin işten ayrıldığı yılın son gününden itibaren 5 yıldır.

Söz konusu süre hak düşürücü süre olup, hakim tarafından re’sen nazara alınacaktır. Ancak 5 yıllık hak düşürücü süreye tabi olması kuralının istisnaları mevcuttur.

5 Yıllık Hak Düşürücü Sürenin İstisnaları

İstisnalardan ilki Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nde sayılan ve Kurum’a verilmesi gereken belgelerden herhangi birinin kuruma verilmiş olması halidir. Söz konusu belgelerden birinin Kurum’a verilmiş olması halinde hak düşürücü süre işlemeyecektir. Bu kapsamda kabul edilen belgeler şunlardır:

• İşe giriş bildirgesi ( Yönetmelik’in Maddesi ),

• Dört aylık sigorta primleri bordrosu (Yönetmelik’in Maddesi ),

• Aylık sigorta primleri bildirgesi ( Yönetmelik’in Maddesi ),

• Sigortalı hesap fişi (Yönetmelik’in Maddesi )’dir.

Diğer istisna hali ise kurumca işçinin, işveren yanında iş akdine tabi olarak çalıştığı tespit edilmesi halidir. Bu haller;

• Müfettiş durum tespit tutanağı ya da tahkikat raporlarıyla çalışma tespit edilmişse,

• Asgari işçilik incelemesi neticesinde işverenden sigortalının primleri Kurumca icra yoluyla tahsil edilmişse,

• İşveren imzalı ücret tediye bordrosunda sigortalıdan sigorta primi kestiğini açıkça gösterdiği halde sigorta primini Kuruma yatırmamışsa,

• Sigortalı durumunda iken memurluğa geçmiş olursa, işe giriş bildirgesi Kuruma süresinde verilmiş; fakat bordrosu ve primi SGK’ya intikal ettirilmemişse,

• İşçilik hakları ( tazminatlarına ) ilişkin aynı döneme ait kesin hüküm niteliğini taşıyan yargı kararlarının mevcut olmasıdır.

Söz konusu hallerde hizmet tespit davasında 5 yıllık hak düşürücü süre işleyemeyecektir.

Özetle sigortalıya ilişkin olarak işe giriş bildirgesi, dönem bordrosu gibi yönetmelikte belirtilen belgelerin Kuruma verilmesi ya da çalışmaların Kurumca tespit edilmesi halinde; Kurumca öğrenilen ve sonrasında kesintisiz biçimde devam eden çalışmalar bakımından hak düşürücü sürenin geçtiğinden söz edilemeyecektir.

Hizmet Tespiti Davasında Görevli Mahkeme

Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 5. Maddesi gereği hizmet tespiti için açılacak olan davalarda görevli mahkeme İş Mahkemeleridir.

Hizmet Tespiti Davasında Yetkili Mahkeme

Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 6. Maddesi gereği yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesidir. Sosyal Güvenlik Kurumu’na karşı açılan davalarda yetkili mahkeme Kurum’un bulunduğu yer mahkemesidir. Hizmet tespiti davasında birden fazla davalının olması durumunda davalılardan birinin yerleşim yeri adresinde dava açılması yeterlidir.

Hizmet Tespiti Davası İle İlgili Yargıtay Kararları

• Davanın 5 yıllık hak düşürücü süre içerisinde açılması gerektiğine dair Yargıtay Kararı

Yargıtay Hukuk Dairesi / Esas, / Karar ve Tarihli bir kararında “ Sayılı Kanun&#;un 79/ maddesi hükmüne göre; Kuruma bildirilmeyen hizmetlerin sigortalı hizmet olarak değerlendirilmesine ilişkin davanın, tespiti istenen hizmetin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içinde açılması gerekir. Bu yönde, anılan madde hükmünde yer alan hak düşürücü süre; yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalışmaları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar için geçerlidir. “

• Hak düşürücü süreye tabi olmadığına dair Yargıtay Kararı

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu / Esas,/ Karar ve   Tarihli bir kararında “ İşverenin, çalıştırmış olduğu sigortalılara ait hangi belgeleri Kuruma vermesi gerektiği Sayılı Kanun&#;un  maddesinin 1. fıkrasında açıkça ifade edildiği üzere yönetmeliğe bırakılmıştır. Atıf yapılan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde işverence verilecek belgeler düzenlenmiştir. Bunlar, aylık sigorta primleri bildirgesi, dört aylık sigorta primleri bordrosu, sigortalı hesap fişi monash.pw Yönetmelikte sayılan bu belgelerden birisinin dahi verilmiş olması hâlinde artık Kanun&#;un maddesinin fıkrasında yer alan hak düşürücü süreden söz edilemez. Yargıtay uygulamasında anılan maddenin yorumu geniş tutulmakta; eğer sayılan belgelerden birisi işveren tarafından verilmişse burada Kurumun işçinin çalışmasından haberdar olduğu ve artık hizmet tespiti davası için hak düşürücü sürenin varlığından söz edilemeyeceği kabul edilmektedir. “

Yargıtay Hukuk Dairesi / Esas, / Karar ve Tarihli bir kararında “ İşverenin çalıştırmış olduğu sigortalılara ait hangi belgeleri Kuruma vermesi gerektiği Kanun&#;un 79/1 .maddesinde açıkça ifade edildiği üzere yönetmeliğe bırakılmıştır. &#; yapılan Sosyal Sigorta işlemleri Yönetmeliği&#;nin dördüncü kısmında işverence verilecek belgeler düzenlenmiştir. Bunlar, aylık sigorta primleri bildirgesi (&#; Yön. Madde l6) , dört aylık sigorta primleri bordrosu (&#; Yön. Madde 17), sigortalı hesap fişi (&#; Yön. Madde 18) monash.pw Yönetmelikte sayılan bu belgelerden birisinin dahi verilmiş olması halinde artık Kanun&#;un 79/10 (eski 8) maddesinde yer alan hak düşürücü süreden söz edilemez. Yargıtay uygulamasında anılan maddenin yorumu geniş tutulmakta; eğer sayılan belgelerden birisi işveren tarafından verilmişse burada Kurumun işçinin çalışmasından haberdar olduğu ve artık hizmet tespiti davası için hak düşürücü sürenin varlığından söz edilemeyeceği kabul edilmektedir. “

• Hizmet tespiti davalarında mahkemece yapılacak incelemenin sırasına ilişkin Yargıtay Kararı

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu / Esas, / Karar ve Tarihli bir kararında “ Öncelikle sayılı Kanunu’nun m/10’daki belgelerin işverence kuruma verilip verilmediği veya çalışmanın kurumca tespit edilip edilmediği araştırılmalı, belgeler verilmişse veya çalışma kurumca tespit edilmişse, davanın hukuki yarar yokluğu sebebiyle reddine karar verilmesi gerekir. Sonra tespiti istenen dönemde kişinin sigortalı niteliği taşıyıp taşımadığı, işyerinin tespiti istenen dönemde gerçekten var olup olmadığı, kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı, yapılan işin kanun kapsamına girip girmediği araştırılmalıdır.”

• İşe giriş bildirgesinin çalışma olgusunun varlığını tek başına kanıtlamaya yetmeyeceğine dair Yargıtay Kararı

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu / Esas, / Karar ve Tarihli bir kararında “ Çalışma olgusu her türlü delille ve bu arada tanıkla da ispat edilebilir. İşe giriş bildirgesinin işlevi kurumu sigortalının çalışmaya başladığından haberdar etmek olduğundan, bildirgenin verilmiş olması mutlaka çalışıldığını göstermez. Bu nedenle, çalışma olgusunun ispatı başka delillere ihtiyaç duyar. Sigortalı hizmetin tespiti için verilen kararlarda, bu davaların özel bir duyarlılık gerektirdiği ve suistimallere açık olduğu düşünülmelidir. “

• Sigortalının hizmet süresinin başlangıçtaki bir bölümünün Kurum’a bildirilmeyerek sonrasının bildirilmesi halinde bildirilmeyen bölüm için hak düşürücü sürenin işlemeye başlayacağı zamana dair Yargıtay Kararı

Yargıtay Hukuk Dairesi / Esas, / Karar ve Tarihli bir kararında “ Ne var ki; sigortalının Kuruma bildiriminin işe giriş tarihinden sonra yapılması, bir başka ifade ile sigortalının hizmet süresinin başlangıçtaki bir bölümünün Kuruma bildirilmeyerek sonrasının bildirilmesi ve Kuruma bildirimin yapıldığı tarihten önceki çalışmaların, bildirgelerin verildiği tarihide kapsar biçimde kesintisiz devam etmiş olması halinde, Kuruma bildirilmeyen çalışma süresi yönünden hak düşürücü sürenin hesaplanmasında; bildirim dışı tutulan sürenin sonu değil, kesintisiz olarak geçen çalışmaların sona erdiği yılın sonu başlangıç alınmalıdır. ”

Hizmet Tespiti Davası Masrafları

Hizmet tespiti davası maktu harca tabidir.  Konu ile ilgili ayrıntılı bilgi almak için Dava Masraflarıile ilgili yazımızın okunmasını tavsiye ederiz.

Hizmet Tespiti Davası Avukatlık Ücretleri ve Masrafları

Avukat masrafları hakkında hesaplama yapmak için avukat ücret tarifesi başlıklı yazımızın incelenmesini tavsiye ederiz.

Hizmet Tespiti davası için ofisimiz iş hukuku avukatıkadrosundan avukatlık hizmeti alabilirsiniz.