Iş Kazası Malulen Emeklilik Şartları

Fiziksel ya da ruhsal olarak hastalanan birey, emeklilik hakkını kazanabilmek için bazı şartları taşıyor olmalıdır. Bu şartları tanımlayan ve düzenleyen sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun'dur. Pek çok kişi malulen emeklilik şartları detaylarını merak etmektedir. Yeni yasaya göre malulen emeklilik şartları şu şekildedir;

- Çalışan vatandaşın en az 10 yıllık sigortalı olma durumunu tamamlamış olması

- günlük primin ödenmiş olması

- Oluşan malullük durumunun yani kişinin çalışamayacak hale gelmesinin, sigortalı işe girdikten sonraki dönemde gerçekleşmesi gerekmektedir.

- Bireyin malulluğunun belgelenmesi için maluliyet raporunu gerekli yerlerlerden almış olması

- Maluliyet raporu ile emekliliğe başvurmak için en az %60 güç kaybı olmalıdır.

Malulen emeklilik şartlarını karşılayan vatandaşlar gerekli prosedürleri uygulayarak malulen emekliliğe başvurabilmektedirler. Ancak günlük primin ödenmiş olma durumuyla ilgili bir istisna bulunmaktadır. Sigortalı çalışan kişinin güç kaybının %60 olduğu ispatlandığında günlük prim ödeme şartı aranmamaktadır. Bu noktada en önemli olan durum bireyin yaşadığı sağlık probleminin ölçüsüdür. Aynı zamanda malulen emekliliğe başvurmak isteyen kişiler borçlanma ile gün tamamlama konusunu da merak etmektedirler. Borçlanma, sigortalı çalışanların sağlaması gereken şartları yerine getirdikten sonra gün sayısında eksiklik olması durumunda başvurduğu yöntemdir. Borçlanma erkeklerde askerlik, kadınlarda ise doğum borçlanması olarak bilinmektedir. Askerlik ve doğum gibi nedenlerle geriye dönük borçlanma yapılarak emekli olunabilmektedir. Malulen emeklilik konusunda da borçlanma ile gün tamamlanabilmektedir.

Malulen Emeklilik Hangi Hastalıkları Kapsıyor?

Malulluk, kişinin iş yerindeki görevini yerine getiremeyecek yahut yerine getirmekte çok zorlayacak düzeyde olmalıdır. Bireyin işini yapamayacak duruma gelmesi ve yeni bir iş bulabilmesini de zorlaştırması sonucunda yaşanacak mağduriyetin giderilmesi amaçlanmıştır.

Ancak her türlü hastalık malulen emeklilik hakkını bireye sağlamaktadır. Malulen emeklilik hangi hastalıkları kapsıyor konusu sigortalı çalışanlar tarafından oldukça merak edilmektedir. Malulen emekli olunabilecek hastalıklar şu şekildedir;

- Kaner

- Epilepsi

- Parkinson

- Beyin tümörü

- Behçet hastalığı

- Kemik iliği hariç organ nakli

- Aids

- Tüberkiloz

- Karaciğer sirozu

- Zeka geriliği

- Şizofreni

- Bipolar bozukluk

- MS

- Serebral Palsi

- Felç

- Uzuv kayıpları

- Demans

- Görme kaybı

Malulen Emeklilik Maaşı En Az Ne Kadar?

Malulluk durumunu yaşayan ve belirli şartlara sahip olan kişiler maluliyet raporu ile Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvuru yaparak emekli olabilirler. Bu noktada malulen emekli adayları, maaşla ilgili bazı soruları sıklıkla sormkaktadır. Bunlardan biri de iş kazası emeklilik maaşı konusudur. Öncelikle iş kazası ve malulluk durumu ilişkisine açıklık getirelim. Malulen emeklilik gerekçelerinden biri de iş kazaları Ancak her iş kazası malulen emeklilik nedeni olarak da kabul edilmiyor. İş kazasında oluşan güç eğer yüzde 60 ise malulen emeklilik için başvuru yapılabiliyor. Yani malulen emeklilik şartlarında yer alan yüzde 60 güç kaybı kuralı iş kazası içinde geçerlidir. İş kazası ya da diğer nedenlerle malulluk durumunu yaşayan ve emekliliğe başvuranlar malulen emeklilik maaşı en az ne kadar sorusuna cevap arıyorlar. Her sene maaşlarla ilgili yeni düzenlemeler yapıldığını biliyoruz. yılının gelmesiyle birlikte malulen emeklilik maaşı en az ne kadar sorusunun yanıtı ise - TL aralığındadır.

Malulen emeklilik için sigortalının veya işverenin talebi üzerine Sosyal Güvenlik Kurumunca yetkilendirilen hastanelerin sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek sağlık kurulu raporları ve dayanağı tıbbi belgeler Sosyal Güvenlik Kurumu bünyesinde kurulan sağlık kurulları tarafından incelenmesi sonucu, 4/1-(a)(SSK) ve 4/1-(b)(BAĞ-KUR) sigortalıları için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60’ını kaybettiği tespit edilmelidir. Malulen emeklilik ile sigortalıya malullük aylığı bağlanabilmesi için sigortalının;

• Kanunun 25 inci maddesine göre malul sayılması,
• En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması,
• Maluliyeti nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan veya işyerini kapattıktan veya devrettikten sonra Kurumdan yazılı istekte bulunması gerekmektedir.

Kamu görevlileri kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az % 60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalılar malul sayılır.  Sigortalıların sağlık hizmeti sunucularından alacakları maluliyete ilişkin raporlar, Kanuna göre malul sayılmaları için yeterli değildir. Sigortalının malul sayılabilmesi için, çalışma gücünün veya meslekte kazanma gücünün en az % 60’ını kaybettiğinin Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilmesi gerekir.

Malulen Emeklilik Nedir?

Malulen emeklilik, işe başladıktan sonra çalışma gücünü belli oranda kaybedenlerin diğer şartların da gerçekleşmesi halinde faydalanabilecekleri bir emeklilik türüdür. Çalışanın çalışma hayatına başladıktan sonra sağlık problemleri yaşaması, iş kazası veya meslek hastalığına yakalanması iş gücü kaybı yaşamasına neden olabilmektedir. İş gücü kaybına uğrayan çalışanın yeniden iş bulması veya mevcut işinde çalışması zor olabileceğinden veya imkânsız hale gelebileceğinden çalışanın kaybı sonucu oluşan mağduriyetini telafi etmek adına uygulanan bir emeklilik sistemidir. Malullük şartını sağlayan çalışanların emekli maaşı ve birtakım başka sosyal haklar elde edebilmesi mümkün olabilecektir.

Ancak bazı durumlarda malulen emeklilik ile engelli emekliliği karıştırılmaktadır. Malulen emeklilikte, malul sayılmak için maluliyetin sigortalı olarak işe başladıktan sonra ortaya çıkması gerekmektedir. Engelli emekliliğinde ise kişinin işe başlamadan önce engelli durumda olması veya doğuştan bir engeli bulunması gerekmektedir.

Uzun vadeli sigortaya ilişkin hükümler, sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4. Bölümünde düzenlenmiştir. Bu kanunun maddesinde malulen emeklilik yer almaktadır. Kurum tarafından yetki verilen sağlık kurullarınca düzenlenecek raporlar ve ilgili evrakın incelenmesi sonucunda çalışma gücünü kaybettiği belirlenen sigortalı, malûlen emekli kabul edilir.

Malulen Emeklilik Şartları

Malulen emekli olmak için aranan şartlar, sayılı kanunun Maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre malulen emekli olmanın şartları şunlardır:

• 10 Yıllık Sigortalılık Süresinin Doldurulmuş Olması

Malulen emeklilik için kişinin 10 yıl fiilen çalışmış olması gerekir. Yani, sigortanın başlamasının üzerinden 10 yıl geçmesi yeterli değildir. Kişinin 10 yıl süresince sigortalı olarak çalışması aranmaktadır. Başkasının sürekli bakımına muhtaç derecede malul olanlar için 10 yıllık sigortalılık süresiyle ilgili istisna getirilmiştir. Bu durumda olanlar için 10 yıllık sigortalılık süresinin doldurulmuş olması şartı aranmaz. Başkasının sürekli bakımına muhtaç derecede malul olanlar, sigortalılık süresine bakılmaksızın, gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemeleri halinde malulen emekli olabilirler. Bu durumdaki kişilerin başkasının bakımına muhtaç derecede malul olduklarını tam teşekküllü sağlık kurulundan alacakları raporla ispatlamaları gerekir. Bunun için ise kişiyi hastaneye Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili Müdürlüğünün sevk etmesi lazımdır.

• Gün Prim Ödenmiş Olması

Sigortalının gün prim ödemiş olması gerekir. Burada şu var ki; eksik primleri tamamlama olanağı vardır. Kişi, eksik olan primlerini toplu olarak ödeyerek de emekli olabilir.

• Malullüğün Sigortalı İşe Girdikten Sonra Meydana Gelmesi

Bir kişinin malulen emekli olabilmesi için, onun maluliyetin işe girdikten sonra meydana gelmesi de gerekir. Öte yandan, malulen emekliliğe başvurulabilmesi için işten ayrılması da lazımdır.

• Malullüğü Belgeleyen Maluliyet Raporunun Alınması

Sigortalının çalışma gücü kaybını ya da iş kazası yahut meslek hastalığı sonucunda maluliyetini belgeleyen maluliyet raporunu alınması gerekir. Bu rapor, tam teşekkülü sağlık kurulundan alınmalıdır.

Maluliyet Raporu

Maluliyetin belirlenmesi için alınacak maluliyet raporu ile ilgili olarak bazı hususlara dikkat edilmesi gerekir. Bu hususlar ana hatlarıyla şu şekildedir:

• Malulen emekli olabilmesi için, sigortalının geçirdiği kaza veya hastalık sonucunda çalışma gücünün % 60’ını kaybettiğinin raporla tespit edilmesi koşulu aranmaktadır.

• Sigortalı anılan raporu almak için, ikametgâhının olduğu Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne ya da Sosyal Güvenlik Merkezine yazılı olarak başvurmalıdır. Anılan Müdürlük ya da Merkez, kişiyi yetkili sağlık kurumuna sevk etmelidir.

• Sigortalı ancak bu şekilde sevk edildiği sağlık kurulundan maluliyet raporu alabilir. Yoksa bu şekilde başvuru ve sevk yapılmadan, kişinin kendisinin aldığı raporla malulen emekli olmasına olanak bulunmamaktadır.

• Prim gün sayısı yeterli olmayanların hizmet borçlanması yapabileceklerini, prim gün sayısını daha sonra tamamlayabileceklerini belirtmiştik. Ama eksik prim bedelini ödemeden önce sevk edilen sigortalı maluliyetinin belirlenmesi için yapılan masrafları kendisi öder.

• Öte yandan sigortalının maluliyetinin belirlenmesini istemesi için fiilen çalışıyor olması şart değildir. Çalışmayan, ama malulen emeklilik için gereken sigortalılık süresini ve primini tamamlayan sigortalı da, maluliyetinin tespitini isteyebilir. Bunun için son çalıştığı işyerinin bağlı olduğu Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne ya da Sosyal Güvenlik Merkezine başvurabilir.

Ayrıca çalışmaya devam ederken maluliyetinin tespiti yapılan kişinin emekli olabilmesi için kuruma başvurmadan önce çalışmayı sona erdirmesi de gerekir. Hizmet sözleşmesi devam ederken, malulen emeklilik talebinde bulunmak mümkün değildir.

Kanser Hastası Malulen Emeklilik

yılında Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliğinde değişiklik yapılarak kanser hastalarına bazı istisnalar tanınmıştır. Daha önce kanser hastaları malullük aylığı konusunda bazı mağduriyetler yaşamakta idi. Değişiklikten önce, kanser hastaları haklarında düzenlenmiş belgelerdeki teşhis tarihi itibariyle malul sayılıyordu. Ama malullük aylığı konusunda bilgisi olmayanlar teşhis tarihinden sonra değil, ne zaman öğrenirlerse o zaman, kuruma başvuruyorlardı. Böylece 18 ay süresince değil, başvuru tarihinden başlayarak malullük aylığı alıyorlardı.

Yönetmelikte yapılan değişikliğe göre, kanser hastaları başvuruya dayanarak alınmış sağlık kurulu raporunun tarihinden itibaren 18 ay boyunca malul kabul edilmektedir. Bunun için maluliyet başvurusu tarihinden önce bir yıl içinde teşhis konulması gerekir. Böylece kanser hastalarının bilgisizliklerinden ötürü malullük aylığından kısa süre faydalanmaları önlenmiş oldu.

Sonuç olarak kanser hastası, kanser hastası olduğunu belirten raporla, bu raporu aldığı tarihten itibaren 1 yıl içinde maluliyet aylığı için başvuruda bulunabilir. Şartları taşıyan kanser hastaları kural olarak,18 ay boyunca geçici maluliyet aylığı alabilirler. Ama bu süre, kanserin türüne göre değişebilmektedir. Kanser hastalarının geçici maluliyet aylığı almaları için, 10 yıl sigortalı olmaları ve gün prim yatırmaları koşulları aranır. Ama en az % 60’lık malullük şartı aranmaz.

Fakat kanser hastası, 18 aylık geçici maluliyet aylığı süresinin sonunda sürekli maluliyet aylığı almak isterse, az % 60’lık malullük şartı aranır. Tekrar kontrol muayenesine giren kanser hastası, çalışma gücünü % 60 oranında kaybetmişse ve yukarıda anılan diğer şartlar da yerine gelmişse, sürekli maluliyet aylığı alabilir.

Malulen Emeklilik Başvurusu İçin Gereken Belgeler

Malulen emeklilik başvurusu için gereken belgeler sigortalının durumuna göre değişir. Bu belgeler ana hatlarıyla şunlardır:

SSK.lılar (4/A) ve Bağ-Kur’lular (4/B) için gereken belgeler şunlardır:

• Sigortalı işten ayrılma bildirgesi (işi bıraktıktan sonra 10 gün içinde başvuranlar için),
• Tahsis başvuru ve taahhüt belgesi.

Emekli Sandığı’na bağlı olanlar (4/C) için gereken belgeler ise şunlardır:

• Açıkta olanların şahsen; çalışanların kurumları aracılığıyla yapacakları başvuru,
• Malulen emekliliğe sevk onayı,
• Sağlık kurulu raporu.

Sağlık Kurulu Raporuna İtiraz

Sağlık kurulunun kişinin çalışma gücünün %60’ını kaybetmediğine dair rapor vermesi halinde sigortalıya itiraz hakkı tanınmıştır. Sağlık kurulunun kişinin çalışma gücünün %60’ını kaybetmediğine dair rapor vermesi halinde sigortalı, raporu Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun incelemesini talep edebilir. Bunun için dilekçe, kişinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne veya sosyal güvenlik merkezine verilir.

Malulen Emeklilik Başvurusunun Reddi Halinde Açılacak Davalar

Kişi, sağlık kurulu tarafından tespit edilen malullük oranını yetersiz bulursa, bu konudaki itirazı da reddedilirse; “maluliyet oranının tespiti davası” açabilir. Bu dava ile maluliyet oranının tespiti talep edilir. Bu dava adli yargıda açılır.

Öte yandan SGK.’nın malulen emeklilik talebini reddi halinde ise; bu “red işleminin iptali davası” açılabilir. Bu dava ile emeklilik talebinin reddi işleminin iptali talep edilir. Bu dava, idare mahkemesinde açılır.

Malulen Emeklilik Aylığı Bağlandıktan Sonra Çalışma İmkanı Var Mıdır?

Maalesef malullük aylığı alan bir kişinin çalışmaya başlaması halinde malullük aylığı kesilecektir. Konuya ilişkin getirilen düzenleme gereği sayılı Kanun`a göre ya da yabancı bir ülke mevzuatına göre çalışmaya başlayan kişinin aylığı kesilecektir. Hatta bu Kanun kapsamında geçen çalışmaları nedeniyle ayrıca prim de tahsil edilir. Şunu belirtmek gerekir ki malullük aylığından yararlanabilmek için çalışmama şartının getirilmesi kanaatimizce yerinde olmamıştır.

Söz konusu kişilere en azından sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışabilme olanağı getirilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde zaten malul olması nedeniyle mağdur olan kişilerin bir kez daha mağduriyet yaşamasına sebep olunacaktır.

Malullük Aylığının Kesilmesi

Aşağıdaki durumlarda kişiye bağlanan malullük aylığı kesilir:

• Kişinin sigortalı olarak bir işte çalışması,
• Kişinin başka bir devletin mevzuatına göre çalışması,
• Kontrol sonucunda maluliyetine neden olan durumun ortadan kalktığının anlaşılması,
• Kurumun yapacağı kontrol muayenesinde kişinin aslında malul olmadığının anlaşılması.

Kurumun yapacağı kontrol muayenesinde kişinin aslında malul olmadığının anlaşılması halinde, kişinin aldığı malullük aylıkları kesilir; ödenen aylıklar faizi ile birlikte geri alınır.