Ideal Tansiyon Ve Nabız Değerleri

Nabız Nedir?

Kalbin dakikada attığı sayı nabızdır. İdeal nabız yetişkinlerde istirahat halindeyken atıştır. Bu kalp atışı, boyunda ve bileklerde hissedilir. Örneğin; kalbiniz 70 defa kasılırsa yani atarsa, nabzınız 70 demektir. Nabza, ‘kalp atış hızı’ da denebilir.

Normal nabız, düzenli bir ritimdedir. Yani kalp atış hızı belirlidir. Bazı kişilerde ritim düzensizdir. Bu ‘düzensiz nabız’ (aritmi) olarak adlandırılır.

Kalp Atış Hızı ile Nabız Aynı mı?

Nabız, kalp atış hızı olarak bilinir. Kalbinizin her dakikadaki bu atışı, kimi zaman düşük kimi zaman yüksek olabilir. Nabız düşüklüğü ve nabız yüksekliği bir hastalığın sonucu olabileceği gibi yaş, ruh hali, sigara, kafein tüketimi gibi etkenlere de bağlıdır. Herkesin nabız hızı aynı değildir.

İdeal Nabız Kaç Olmalıdır?

Nabız dinlenirken daha düşüktür; egzersiz ile yükselir. Çünkü egzersiz anında vücut daha fazla oksijenli kana ihtiyaç duyar. Korku ve heyecan gibi durumlarda da nabız yükselebilir. İdeal nabız 60 ila arasında değişkenlik gösterir. Nabız herkeste aynı değildir. Örneğin; kondisyona sahip bir atletin istirahat halindeyken nabzı 40 olabilir. Yine çocuklarda nabız daha yüksektir. Yaş ilerledikçe kalp atışı düşer. “Nabız kaç olmalı?” sorusuna çocuklarda ( yaş) , yetişkinlerde (18 yaş ve üstü) cevabı verilebilir. Kalp atış hızının aşağıdaki faktörlere bağlı olabileceğini unutmayın:

• Yaş
• Egzersiz
• Sigara
• Kafein içrne gıda tüketimi (kahve, kola)
• Kardiyovasküler hastalıklar, diyabet, tiroid bezi hastalıkları, kansızlık
• Hava sıcaklığı
• Yatar ya da ayakta pozisyonda olmak
• Duygusal durum
• Vücut ölçüleri
• İlaçlar

Nabız, hastalıklara bağlı olarak da yüksek veya düşük olabilir. Yüksek nabız ve düşük nabız teşhisi için doğru bir ölçüm gerekir.

Nabız Nasıl Ölçülür?

“Nabız nasıl ölçülür?” sorusuna verilebilecek en iyi cevap; nabzın bilekten ölçülebileceğidir. Bu kolay nabız ölçme yöntemidir. Avucunuz yukarı bakacak şekilde elinizi çevirin. İşaret, orta veya işaret, orta ve yüzük parmağınızı, başparmağınızın olduğu tarafta bileğinize koyun. Nabzınızı hissetmek için hafifçe bastırın. Bir şey hissetmiyorsanız biraz daha bastırın. 15 saniye bu atışı kontrol edin ve bunu 4 ile çarpın ya da 30 saniye bu atışı kontrol edip bunu 2 ile çarpın. Bu sayede nabız sayınızı bulabilirsiniz. Nabzınızı boynunuzdan da ölçebilirsiniz. İşaret ve orta parmağınızın uçlarını nefes borunuzun (her iki yan da olabilir) yanına yerleştirin ve atışı hissetmeye çalışın. Nabzınızı doğru sonucu vermesi için hareket haldeyseniz 5 dakika dinlendikten sonra ölçün. Doğru sonuç her zaman nabzın dinlenirken ölçülmesidir. Aktif halde daha fazla oksijen almak için kalp daha fazla attığından doğru sonucu vermez. Mesela koşarken nabzınız daha yüksek çıkar. Sıkı egzersiz yapıyorsanız, o an kalp atış hızınız dakikada veya daha fazla olabilir. Yine kafein, nikotin, kullanılan ilaçlara, heyecanlı veya korku dolu bir ana göre kalp daha hızlı atar.

Düzensiz bir nabız ise kalbin düzenli bir ritimle atmadığı anlamına gelir. Nabız düzensizliğinden şüpheleniyorsanız mutlaka bir kardiyoloğa gitmelisiniz. Eğer nabzınız düzensiz atıyor ise atriyal fibrilasyon denilen ritim bozukluğunuz olabilir. Kalp doktorunuz EKG (elektrokardiyogram) çekerek düzensiz nabzınızı kontrol edebilir ve tanıyı koyabilir. Klinikte en yaygın karşılaşılan ritim bozukluğu artmış felç riskine neden olan atriyal fibrilasyondur. Aritmi yani ritim bozuklukları durumları yüksek nabız ve düşük nabız olmak üzere ikiye ayrılır.

Yüksek Nabzın Nedenleri ve Belirtileri Nelerdir?

Nabız yüksekliği, istirahat halindeyken sürekli olarak kalp atışınızın ’ün üzerinde olması demektir. Buna taşikardi denir. Taşikardinin sebepleri şöyle sıralanabilir:

• Doğumsal kalp hastalıkları
• Kan akışını etkileyen kan hastalıkları
• Kalp krizi gibi kalpte meydana gelen sorunlar
• Ventriküler veya supraventriküler ritim bozuklukları
• Anksiyete ve stres
• Aşırı kafein tüketimi
• Aşırı alkol tüketimi
• Elektrolit dengesizliği
• Anemi
• Tiroit gibi hormonal sorunlar (hipertiroidizm)
• Ateş
• Yoğun ve yorucu egzersiz ya da fiziksel aktivite
• İlaçların yan etkileri
• Sigara içme
• Uyuşturucu kullanımı
• Hamilelik

Yüksek nabzın belirtileri şunlardır:

• Nefes darlığı
• Bayılma nöbetleri
• Sersemlik veya baş dönmesi
• Göğüste çarpıntı hissi
• Göğüste ağrı veya rahatsızlık hissi
• Egzersiz yapamama

Düşük Nabzın Nedenleri ve Belirtileri Nelerdir?

Nabız düşüklüğü ise, istirahat halindeyken sürekli olarak kalp atışınızın 60’ın altında olması demektir. Buna bradikardi denir. Bradikardinin sebepleri şöyle sıralanabilir:

• İlaçların yan etkileri
• Elektrolit dengesizliği
• Uyku apnesi
• Altta yatan bir sağlık sorunu (kalp hastalığı gibi)
• Yaşlılık
• Kalbin iletim sistemiyle ilgili sorunlar

Düşük nabızda da şu belirtiler görülür:

• Nefes darlığı
• Göğüste sıkışma ya da ağrı
• Baş dönmesi, sersemlik
• Bayılma
• Egzersiz yapamama

Kalp atışındaki düzensizlik, kalp çarpıntısı olarak kendini hissettirebilir. Bazen uzanırken de bunu göğsünüzde ve kulaklarınızda hissedebilirsiniz. Kalp atışınız size çok hızlı veya çok yavaş gelebilir. Ara sıra kalp çarpıntısı hissetmek normaldir. Bunu düzenli olarak hissetmeniz halinde doktora gitmelisiniz. Kalp hastalıkları, kalp yetmezliği ya da kalp hastalığı geçmişinin olması kalp atışında dalgalanma yaratabilir. Bunun fark edilmesi halinde mümkün olan en kısa sürede doktora gidilmelidir. Düşük ve yüksek nabızda görülen semptomlar ciddi bir kalp hastalığı durumuna işaret edebilir. Doktor teşhis koyabilmek için bazı cihazlardan yararlanır. Bunlar şöyle sıralanabilir:

• Holter
• Elektrokardiyogram (EKG)
• Stres testi (efor testi)
• Tilt testi (eğik masa testi)
• Görüntüleme yöntemleri (EKG, BT ve MR gibi)
• Elektrofizyolojik testler

Nabız Nasıl Normale Döndürülür?

Uzun vadede nabzı düşürmek için spor yapmak faydalıdır. Kalp hastalığınız varsa hangi egzersizi nasıl yapacağınıza doktorunuz karar vermelidir. Yine kafein ve alkollü içecekleri kesmek nabzın düzene girmesi için önemli bir adımdır. Sigarayı bırakmak ve sağlıklı beslenmek de normal nabız için faydalıdır. Nabzınızı anlık normale döndürmek için dinlenme pozisyonuna geçebilir, derin nefes alabilir, meditasyon gibi gevşeme teknikleri uygulayabilirsiniz. Eğer nabız problemi ritim bozukluğuna bağlı ise kardiyoloğunuza başvurmanız önerilir.

Tansiyon ve kalp atış hızı çoğu insanın zihninde yakın rollerdedir. Sonuçta bu iki hayati işaret genellikle doktorun ofisinde aynı anda ölçülür.

Ancak her biri kalp sağlığınızla ilgili farklı faktörleri ölçer. Kan basıncı, atardamarınızın duvarlarına doğru akan kanın kuvvetidir. Kalp atım hızı (yani nabız), kalbinizin her dakikadaki kasılıp gevşeme sayısıdır.

Ancak bu ikisiyle ilgili doğru bilinen bir takım yanlış yargılar var:

1. Tansiyon ve kalp atış hızı her zaman bağlantılıdır.

Yanlış: Tansiyon ve kalp atış hızınız sıklıkla yükselip düşebilir; yani değişkendir. Örneğin, tehlikeyle karşı karşıya kaldığınızda kan basıncınız ve nabzınız aynı anda yukarı çıkabilir. Ancak kalp atış hızınız artarsa bu otomatik olarak kan basıncınızın yükseleceği anlamına gelmez; ya da tam tersi

Farklı yönlerde seyretmeleri bir hastalığa da işaret edebilir. Örneğin susuz kalıyorsanız, kanama yaşıyorsanız veya ciddi bir enfeksiyon geçiriyorsanız, kan basıncı tipik olarak düşer ve nabız artar.

2. Kan basıncı ve kalp atış hızının normali hep sabit bir değere sahiptir.

Yanlış: Kurallar var, ancak normal olan şey kişiden kişiye değişir.

En uygun kan basıncı tipik olarak mm Hg sistolik - yani kalbinizin kasılıp kanı vücuda pompaladığı basınç - 80 mm Hg diyastolik - - kalbin gevşettiği basınç olarak tanımlanır. Dinlenme kalp atış hızınız için hedef dakikada 60 ile atış arasındadır (BPM).

Kalp atış hızı ve kan basıncının kişiye göre değişebileceğini unutmayın. Sizin için normal olan değerleri öğrenmek için doktorunuzla birlikte çalışmanız gerekir.

3. Düşük nabız veya kan basıncı daima sorun olduğunu gösterir.

Yanlış: Bir kişi için sağlıklı olan, bir başkası için tehlike olduğunu gösterebilir. Örneğin sürekli spor yapan ve ölçüm esnasında oturan bir kişinin nabzı 50 hatta 40 civarında olabilir. Bu aslında kötü bir şey değildir.

Düşük tansiyon, özellikle yaşlı hastalarda ve kalp hastalığı olanlarda daha tehlikeli olabilir. Ama kontrollerde sağlık sorunu çıkmayanlarda kan basıncı değerinin düşük olması, kişi kendini iyi hissediyorsa problem değildir.

4. Yüksek tansiyon, yüksek bir kalp atış hızından daha tehlikelidir.

Doğru: Yine normal kabul edilenler değişkenlik gösterir. Ama kan basıncı yüksekliğinin felç ve kalp krizi riskini arttırdığına yönelik çok fazla kanıt vardır. Yüksek tansiyonun fiziksel etkileri, kan damarlarınız üzerinde olumsuz etkilere neden olur. Temel olarak, mmHg sistolik üzerindeki her 20 mmHg artış için kalp krizi, felç, kalp yetmezliği veya kronik böbrek hastalığı riski iki katına çıkıyor.

Yüksek kalp atış hızı da bir tehlike işareti olabilir, ancak sebep-sonuç ilişkisi çok net değildir. Çalışmalar, istirahat esnasında kalp atım hızları daha yüksek olan kişilerin kalp problemleri ve erken kalp ölümü ihtimalinin daha yüksek olduğunu gösteriyor. Dinlenme hızının yüksek olmasının en yaygın nedeni düşük kondisyon, yani düzensiz yaşam stili

5. Doğru ölçüm

Doğru: Dinlenme kalp atış hızınızı ve kan basıncınızı ölçmek için güvenilir ve tekrarlanabilir bir zaman aralığı seçin. İlaç almadan önce, sabahları ve akşam yemeği öncesi uygun zamanlardır. Egzersizlerden hemen sonra yapılan ölçümler hatalı sonuç verecektir.

Ölçüm sırasında bacak bacak üstüne atarsanız sistolik kan basıncınız 10 mm Hg yüksek çıkabilir. O yüzden arkaya yaslanmalı, en az 5 dakika beklemeli ve kan basıncını öyle ölçmelisiniz. Çoğu tansiyon aleti nabzınızı da ölçecektir. Ama atrial fibrilasyon durumunda bu yöntemin hassaslığı azalır. Bu durumda kalp hızını ölçmek için en iyi yöntem göğüs duvarından kalp atışlarını dinlemektir.