Idrarda Protein Yüksekliği Nedenleri

 Etrafımızda diyaliz ve böbrek nakli hastalarının varlığı arttıkça  ‘’Acaba böbreklerim nasıl, günün birinde ben de diyalize girmek zorunda kalabilir miyim ?’’ diye bir çok kişiyi  endişeye sokmaktadır. Hastalığın en dikkatici özelliği  sinsi gidişi ve günün birinde bardağı taşıran son damla ile kişiyi hastanelik etmesidir. Birden bir diyaliz gerçeği kişinin yaşamına daha doğrusu tüm ailesine bomba gibi düşebilmektedir. Halbuki bu sorunun yanıtını verebilmek için hekimler çok kapsamlı araştırmalara girişmeden önce basit bir idrar tetkiki yaptırarak işe başlarlar. Çünkü vücudumuzdaki organlarımızdan sadece böbreklerimiz idrar dediğimiz bir ürün dışarı atarak çalışması hakkında adeta bize bir rapor sunmaktadır. Onun için de rastlantısal olarak idrarda herhangi bulgu bulunması da kişiyi yukarıda sözünü ettiğimiz endişeye haklı olarak sevketmektedir.  Böbrekte bir hasarın varlığını göstermede en etkin en güvenilir  idrar bulgusu da proteinüri yani idrarda protein görülmesidir.
PROTEİNÜRİ NEDİR?
İdrarla günde 150mg civarında protein atılır. Bu miktar da rutin kullanımdaki basit idrar incelemelerinde saptanmaz. Genç yaşlarda, 30 yaşından önce,  postural proteinüri dediğimiz  hemen tamamı  günün aktif zamanlarında (gündüz)  atılan hiçbir zaman günde 1gm’ı geçmeyen proteinüri görülebilir. Bu fizyolojik bir durumdur. Yine de bu gibi durumların bazen bir başka böbrek hastalığına ait bir belirti olup olmayacağı bir uzman hekim tarafından araştırılması ve açıklanması zorunluluğu olabilir (Askeri okul muayeneleri veya sigorta işlemleri gibi). Hemen daima böyle bir bulgunun  30 yaşına kadar da izlenmesi gerekir. Ateşli durumlarda ve kalp yetersizliğinde de bir miktar proteinüri geçici veya aralıklı olarak da görülebilir.  Genellikle günde 300mg üstünde bir proteinüri varsa rutin idrar tetkiklerinde saptanabilir.
Tam idrar tetkiki dediğimiz inceleme yöntemi ucuz ama gayet güvenli önemli bir araştırma yöntemidir.  Bu yöntemde idrar bulgularını  bu arada proteinüriyi daldırma çubuğu dediğimiz bir test aracı vasıtasıyla  üzerindeki renk indeksiyle çalışan indikatörler sayesinde   1+ ile 4+ arasında yarısayısal bir ifade ile saptama olanağı vardır. Rastgele alınan idrar örneğinde kolayca saptanan proteinürinin günlük atılımının sayısal olarak toplam değeri ise gayet önemlidir. Bu miktar hastalığın türünü dahi  tahmin etmede yararlı olabilir. Ayrıca  bir çeşit hastalık (minimal lezyon hastalığı) dışında daha yüksek günlük protein atılımı daha olumsuz bir gidişi  düşündürür. Genel olarak  günlük idrarda 500mg ve üzerindeki proteinüri,  özellikle 1gm üzerine de çıktığı zaman anlamlı bir proteinüri olarak algılanır. Hele 3 gm ve üzerinde günlük protein atılımı ise  molekülünün küçük olması dolayısıyla daha çok  albumin kaybı demektir ki  karşılanamayan bir kayıp olduğu için de kanda albumin miktarında düşmeye neden olur. Bunun sonucunda da  vücudun her tarafında (bacaklarda, karında, akciğer zar boşluğunda ) sıvı toplanması yani ödem görülür. Biz bu duruma nefrotik sendrom diyoruz. Nefrotik sendrom daima nefron dediğimiz böbreğin fonksiyonel organcığının kılcal damarlardan oluşan yumakcık (glomerul) dediğimiz  parçasının hastalığıdır, biz bu tür hastalıklara glomerulonefrit diyoruz.
Bir çok çeşiti olan bu hastalıklar ödem dışında tansiyon yüksekliği, idrarda kan gibi  başka yakınmalara da yol açarlar. En önemlisi de bu hastalıkların önemli bir kısmının tedavisinin yapılamadığı durumda böbrek yetersizliği  (üre yüksekliği) ile son bulmasıdır. Basit idrar tetkikinde proteinüri saptandığı taktirde günlük idrar toplanarak bir günlük miktarı saptanmalıdır. Özellikle 1gm ve üstünde günlük proteinüri ile seyrettiği taktirde- erken ve aktif dönemde ve daha böbrek yetmezliği gelişmeden  bir nefroloji kliniğinde böbrek biyopsisi yapılmalıdır. Bu alınan parçanın  bir nefropatoloji laboratuvarında özel yöntemlerle incelenmesiyle glomerulonefritin türünün tayini önem arzetmektedir. Bu hastalıklar vücudumuzu koruyan bağışıklık (immun) sisteminin kendine karşı reaksiyon geliştirerek (oto immun) oluşan antikor-antijen komplekslerinin böbreklere yerleşerek başlattığı yangısal reaksiyon sonucu gelişen  hastalıklardır. Onun için de bağışıklık sistemini baskılayıcı bazı ilaçların bir süre veya sürekli kullanılmasını gerektirecektir. Bu tedavilerle herbir glomerulonefrit türüne göre değişen, hastadan hastaya da farklı olabilen başarılı, kısmen başarılı veya başarısız sonuçları olabilir. Ama şunun altı çizilmelidir ki- birçok hasta diyalize girmek zorunda olduğu noktada hastalığını öğrenmektedir- erken olarak bir tedavi şansı yakalamanın çaresi basitçe  tam idrar tetkiki yaptırıp böbrek hasarının en güvenilir göstergesi olan proteinüri varlığının saptanmasıdır.  

Protein, vücut organ ve dokularına kan ile taşınır. Böbreklerimiz ise kandaki proteinin geçişini engelleyerek kanda kalmasını sağlar. Bu işlevlerini yitirirlerse protein kılcal damarlardan idrara geçer. Yüksek kan basıncı (tansiyon) böbreklerde hasara sebep olduğu için idrarda protein kaçağının başlıca sebebidir. Şimdi idrar tahlilinde yüksek protein ne anlama gelir, idrarda protein nedenleri ve belirtileri nelerdir hep birlikte öğrenelim...

Herkesin kanında protein bulunur. Kanınızdaki ana protein albumin olarak adlandırılır. Proteinler vücudunuzda kemiklerinizi ve kaslarınızı oluşturmak, enfeksiyonları önlemek ve kanınızdaki sıvı miktarını kontrol etmek gibi birçok önemli işleve sahiptir. Peki İdrar tahlilindeki Pro: Protein nedir? İdrarda protein ne anlama gelir? İdrarda protein nedenleri ve belirtileri hakkında merak edilenler haberimizde…

İDRARDA PRO: PROTEİN NEDİR?

Böbrekler, vücuttaki proteinleri de içerecek şekilde korurken, atık ürünleri kandan ayırır. Bununla birlikte, bazı hastalıklar ve koşullar proteinlerin böbreklerin filtrelerinden geçmesine ve böylece idrarda protein oluşumuna izin verir. Yüksek kan basıncı (tansiyon) böbreklerde hasara sebep olduğu için idrarda protein kaçağının başlıca sebebidir.

İDRARDA YÜKSEK PROTEİN NE ANLAMA GELİR?

İdrarda düşük protein seviyeleri normaldir. İdrarda geçici olarak yüksek protein seviyeleri, özellikle egzersiz sonrası veya bir hastalık sırasında daha genç insanlarda olağandışı bir durum değildir. İdrardaki yüksek protein Proteinüri olarak adlandırılır. İdrarda sürekli yüksek protein seviyeleri de böbrek hastalığının bir belirtisi olabilir.

İDRARDA PROTEİN BELİRTİLERİ

İdrarda protein seviyelerinde geçici bir artışa neden olabilecek, ancak mutlaka böbrek hasarını göstermediği durumlar şunlardır:

– Vücudun aşırı susuz kalması (dehidrasyon)
– Duygusal stres
– Aşırı soğuğa maruz kalma
– Ateş
– Ağır egzersiz

Böbrek hastalığına işaret edebilecek idrarda sürekli olarak yüksek protein seviyelerine neden olabilen hastalıklar ve durumlar şunlardır:

– Amiloidoz (organlarınızda anormal proteinlerin birikmesi)
– Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar gibi bazı ilaçlar
– Kronik böbrek hastalığı
– Şeker hastalığı
– Endokardit (kalbin iç tabakasının enfeksiyonu)
– Fokal segmental glomerüloskleroz (FSGS)
– Glomerulonefrit (kandan gelen atıkları filtreleyen böbrek hücrelerindeki inflamasyon)
– Kalp hastalığı
– Kalp yetmezliği
– Yüksek tansiyon (hipertansiyon)
– Hodgkin lenfoması (Hodgkin hastalığı)
– IgA nefropati (Berger hastalığı) (antikor immünoglobulin A’nın birikmesinden kaynaklanan böbrek iltihabı)
– Böbrek enfeksiyonu (piyelonefrit)
– Lupus
– Sıtma
– Multipl miyelom
– Nefrotik sendrom (böbreklerdeki küçük filtreleme kan damarlarına zarar)
– Ortostatik proteinüri (idrar proteini seviyesi dik pozisyonda olduğunda yükselir)
– Preeklampsi
– Gebelik
– Romatoid artrit (inflamatuar eklem hastalığı)
– Sarkoidoz (vücutta inflamatuar hücrelerin toplanması)
– Orak hücre anemisi

İDRARDA PROTEİN NEDENLERİ

Proteinüri olan kişilerde anormal miktarda protein içeren idrar vardır. Durum genellikle böbrek hastalığının bir belirtisidir. Sağlıklı böbrekler, önemli miktarda proteinin filtrelerinden geçmesine izin vermez. Ancak böbrek hastalığından zarar gören filtreler, albümin gibi proteinlerin kandan idrara sızmasını sağlayabilir.

Proteinüri ayrıca proteinlerin vücut tarafından aşırı üretiminin bir sonucu olabilir.

Egzersizgebelikşekerşeker hastalığıyüksek tansiyon