İdrar yolu enfeksiyonları böbrek, üreter, mesane ve üretrayı ilgilendiren enfeksiyonların genel adıdır. Çoğu mesane ve üretrayı ilgilendiren alt üriner sistemde görülür.
İdrar yolu enfeksiyonları kadınlarda erkeklere oranla daha sık meydana gelir. Mesane ile sınırlı enfeksiyonlar çok ağrılı olabilir. Enfeksiyonun böbreklere yayılması ciddi sonuçlara yol açar.
Hafif idrar yolu enfeksiyonları belirti vermeyebilir. Enfeksiyon ilerledikçe başta idrarda yanma ve koku olmak üzere şu belirtiler görülür;
Kadınların üretrası erkeklere göre daha kısadır. Bu durum mesaneye bakteri geçişini kolaylaştırır. Mesane ve idrar yolu enfeksiyonları kadınlarda daha sık görülür.
İdrar kesesinin enfeksiyonuna sistit denir. Mesane enfeksiyonlarının en sık nedeni Escherichia coli enfeksiyonlarıdır. Bu bakteri normalde bağırsak floramızda bulunmaktadır. Özellikle üretra ile anüs arasındaki kısa anatomik mesafe bu bakterinin genital bölgeye ulaşmasını kolaylaştırır. Cinsel aktif kadınlarda sistit gelişimi daha sıktır. Ayrıca herpes, gonore, mikoplazma ve klamidya gibi cinsel yolla bulaşan mikroorganizmalarda idrar yolu enfeksiyonu yapabilir.
İdrar yolu enfeksiyonu için risk faktörleri şunlardır;
İdrar yolu enfeksiyonlarından korunmak için genital bölge temizliği başta olmak üzere alınması gereken bazı önlemler bulunmaktadır;
İdrar yolu enfeksiyonlarının teşhisi kadındaki belirtiler, idrar tahlili ve kültür ile yapılır. Tekrarlayan idrar yolları enfeksiyonlarının araştırılmasında ultrason başta olmak üzere radyolojik görüntüleme yöntemleri ve sistoskopi de kullanılabilir. Sistoskopi mesane içinin lensli, tüp benzeri bir aletle doğrudan gözlenmesidir.
Ultrason erişilmesi kolay, radyasyon içermeyen hızlı bir görüntüleme yöntemidir. İdrar yolu enfeksiyonlarının araştırılmasında yaygın olarak kullanılır. Böbreklerin boyutu, parankim kalınlıkları, toplayıcı sistemdeki genişlemeler, mesane duvarının kalınlığı, taş ve kum varlığı gibi birçok parametre ultrason ile değerlendirilebilir.
Hafif idrar yolu enfeksiyonları görüntüleme yöntemlerinde bulgu vermeyebilir. Ancak ciddi bir sistit durumunda mesane duvarında kalınlaşma, idrar içinde ekojen odaklar, kum seviyelenmesi gibi bulgular görülebilir. Böbrekler tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarından etkilenmişse boyutlarında küçülme, kontur düzensizliği, parankimde incelmiş alanlar, toplayıcı sistem duvarında kalınlaşma gibi bulgular olabilir.
İdrar yolu enfeksiyonları önemsenmeli ve tedavisi ihmal edilmemelidir. İdrarda yanma ve koku enfeksiyon açısından önemli belirtilerdir. Tedavi edilmeyen alt üriner sistem enfeksiyonları böbreklere ulaşarak kalıcı hasara neden olabilir.
Özellikle tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarında nedenin araştırılması gerekir. 6 ay içinde ikiden fazla, yılda dörtten fazla idrar yolu enfeksiyonu geçirmek normal değildir.
Hamile kadınlarda idrar yolu enfeksiyonları erken doğum riski yaratır. Mesanedeki bir enfeksiyonun böbreklere ilerlemesi daha sonraki süreçte bakterinin kana geçerek, hayatı tehdit eden sepsis tablosunun oluşmasına yol açabilir.
İdrar yolu enfeksiyonlarında ilk basamak tedavi genellikle antibiyotiklerdir. Hangi antibiyotiğin tercih edileceği hastalığın şiddeti, görüntüleme, tahlil ve laboratuvar bulgularına bağlıdır.
Basit idrar yolu enfeksiyonları genellikle tedaviye başlandıktan birkaç gün sonra geriler. Ancak antibiyotik tedavisine doktor kontrolü altında en az bir hafta ya da biraz daha uzun devam etmek gerekebilir. Antibiyotik tedavisi yanında idrarda yanma ve ağrı için ağrı kesici bazı ilaçlar verilebilir.
İdrar yolu enfeksiyonunun şiddetli olması durumunda damardan antibiyotik tedavisi için hastaneye yatış gerekebilir.
Bol su içmek idrar yolu enfeksiyonlarının tedavisinde mutlaka yapılmalıdır. Mesaneyi uyaran kahve, alkol ve asitli meyve sularından kaçınmak gerekir. Orta sıcaklıkta bir su torbası kullanmak pelvik bölgedeki rahatsızlığı azaltacaktır.
Komplike idrar yolu enfeksiyonları idrar yollarında ağır iltihap, böbreklerde enfeksiyon ve apse gelişimi ile sonuçlanabilir. Böyle bir durumda hastane yatışı sonrası ileri tedavi uygulamaları gerekir.
KASIK AÄRISININ SEBEPLERÄ° NELERDÄ°R?
Göbek deliÄinin altı ile bacakların üst kısmı arasındaki aÄrılar kasık aÄrısı olarak deÄerlendirilir. Bunun birçok sebebi olabilir. Yumurtlamaya baÄlı tamamen zararsız bir aÄrı olabileceÄi gibi, bir sindirim sistemi rahatsızlıÄını ya da acilen hastaneye gitmenizi gerektiren bir durumu da gösterebilir.
Apandisit
EÄer saÄ kasıkta keskin bir aÄrı varsa ve buna kusma ve ateÅ eÅlik ediyorsa apandisit olabilir. Bu belirtiler olduÄunda mutlaka bir acil servise gitmelisiniz. Çünkü ameliyat gerekebilir. Geç kalındıÄında organ patlayabilir ve enfeksiyon tüm karın içine yayılabilir, bu da ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Spastik Kolon
Karın aÄrısı, kramplar ve ÅiÅkinlikle birlikte birbirini takip eden ishal ve kabızlık süreçleri yaÅıyorsanız spastik kolon Åüphesi var demektir. Kesin tanı için mutlaka doktora gitmelisiniz. Bu durumun kesin sebebi bilinmemekle birlikte diyet uygulamaları, stres yönetimi ve bazı ilaçların faydalı olabileceÄi bilinmektedir.
Orta AÄrı (yumurtlama aÄrısı)
Bir adet döngüsünün tam ortasındaki günlerde kasıklarınızda aÄrı hissediyorsanız muhtemelen yumurtluyorsunuzdur. Yumurtlama esnasında bir miktar sıvı ve kan da batına döküldüÄü için karın zarının uyarılmasına baÄlı aÄrı oluÅur. Bu zararsızdır, hatta sizin fertil olduÄunuzu yani doÄurganlıÄınızı gösterir.
Bu tür aÄrılar daha çok karın alt kısmında ve belde hissedilir. Genellikle 1-3 gün sürer. AÄrının sebebi her ay dökülen ve yeniden oluÅan endometrium denilen döl yataÄının rahimden dıÅarı atılması için oluÅan kasılmalardır. Böyle durumlarda karın bölgesini sıcak tutmak, bazı aÄrı kesici ilaçlar kullanmak, egzersiz yapmak iyi gelebilir. Doktorunuzla konuÅarak doÄum kontrol hapı ya da anti-depresan ilaçlar da alabilirsiniz.
EÄer embriyo rahim dıÅında bir yere yerleÅip büyümeye devam ederse dıŠgebelik adını alır. Rahim dıÅı yerleÅim genellikle tüplerde olur, tek taraflı keskin, kramp tarzında aÄrılara sebep olur, düzensiz vajinal kanama, bulantı ve halsizlik eÅlik edebilir. Hayatı tehdit eden acil bir durum olduÄundan mutlaka en yakın saÄlık kuruluÅuna baÅ vurulmalıdır.
Kasık aÄrısı bazen cinsel yolla geçen hastalıkların belirtisi olabilir. Bunlardan en sık görüleni Klamidya ve Gonore (bel soÄukluÄu) dir. Her ikisi birden de olabilir. Genellikle aÄrıya idrar yaparken yanma ve sızı, vajinal akıntı ve kanama da eÅlik edebilir. Mutlaka doktora baÅ vurulmalıdır. EÅinizi de yanınızda götürün.
Bu cinsel yolla bulaÅan hastalıkların bir komplikasyonudur ve kadınlarda kısırlıÄın önlenebilir bir nedenidir. Rahimde, yumurtalıklarda ve tüplerde yol açtıÄı hasar erken farkedilip tedavi edildiÄinde geçici olabilir. Aksi halde tedavi de gecikilirse tüpler tıkanabilir ve kısırlık sorunu ortaya çıkar. Kasık aÄrısı, ateÅ, vajinal akıntı ve cinsel iliÅki sırasında ve idrar yaparken aÄrı belirtileri olur. Hızlı bir Åekilde antibiyotik tedavisi verilmelidir.
Bazan yumurtanın içinde bulunduÄu kesecik çatlamaz ve büyümeye devam ederek ya da çatladıktan sonra tekrar kapanarak içinin kan veya sıvı ile dolması nedeniyle kist halini alabilir. Bunlar genellikle zararsızdır ve kendiliÄinden kaybolur. Fakat bunlar kasık aÄrısı, ÅiÅkinlik ve bası hissine neden olabilir. EÄer bu kist patlarsa veya kendi etrafında dönerse ani ve Åiddetli bir aÄrı ile sizi acil servise götürebilir
Bunlar rahim duvarının içinde veya üzerinde büyüyen iyi huylu urlardır. 30-40 yaÅ arasındaki kadınlarda oldukça sık görülür. Genellikle herhangi bir soruna yol açmazlar. Fakat bazen karın ve bel aÄrısı yapabilirler, adet kanamaları artabilir, aÄrılı cinsel iliÅkiye neden olabilirler veya gebe kalmayı engelleyerek kısırlık sebebi olabilirler. Bunlar hastanın Åikayeti veya çocuk istemi olup olmamasına göre ya tıbbi ya da cerrahi olarak tedavi edilirler.
Bazı kadınlarda rahmin iç duvarını döÅeyen ve döl yataÄı da dediÄimiz endometrium dokusu rahmin dıÅında bir yerde de geliÅebilir. Örn; yumurtalıklarda, tüplerin üzerinde, mesanede, baÄırsaklarda ve vücudun baÅka bir bölgesinde olabilir. Adet sırasında tıpkı döl yataÄı gibi bu dokularda yıkılır ama akacakları bir kanal olmadıÄı için oldukları yerde kalırlar. Bu dokular aÄrı ve yapıÅıklıklara sebep olarak kısırlık sorununa yol açabilirler. Burada da hastanın çocuk istemi olup olmamasına göre tedavide ya aÄrı kesiciler, doÄum kontrol hapları, adeti durduracak hormonlar ya da çocuk sahibi olunması için yardımcı üreme teknikleri veya cerrahi giriÅimler yapılır.
Sık sık idrara çıkıyorsanız veya idrar yaparken acı veriyorsa ya da mesanenizin devamlı dolu olduÄu hissi varsa idrar yollarınızda enfeksiyon olabilir. Yani idar yollarınıza mikrop bulaÅmıŠdemektir. Hızlı bir Åekilde tedavi edilirse ciddi boyutlara ulaÅması engellenmiÅ olur. EÄer böbreklere yayılırsa ateÅ, bulantı, kusma, tek veya çift taraflı bel ve kasık aÄrısı yapabilir.
Böbrek taÅı, vücudun idrar yolu ile atmaya çalıÅtıÄı tuz ve mineral parçalarıdır. Bunlar kum tanesi kadar küçük veya golf topu kadar büyük olabilirler. Kanlı idrar yapmaya neden olabilirler. ÇoÄu kendiliÄinden düÅer, bazıları tedavi gerektirir. Bel ve kasık aÄrılarına neden olurlar.
Sistit
Mesane iltihabı neticesinde geliÅir, sürekli aÄrıya neden olur. Genellikle 30-40 yaÅ arası kadınlarda meydana gelir. Sık idrara çıkma Åikayeti vardır. Ä°drar yaparken ve sex sırasında karın alt bölgesinde aÄrı hissedilir.
Genellikle yaÅlanma ile ortaya çıkar. Mesane veya rahim vajenden dıÅarı sarkabilir. Ciddi bir sorun olmamakla birlikte yaÅam kalitesini düÅüren, bel ve kasık aÄrılarına yol açar, cinsel iliÅkiyi zorlaÅtıran bir durumdur. Bazı özel egzersizlerle veya cerrahi olarak tedavi edilebilir.
Daha önce bir ameliyat veya enfeksiyon geçirdiyseniz bunlara baÄlı oluÅan yapıÅıklıklar kasıklarınızda sürekli bir aÄrıya neden olabilir. Bazen bu durum için tekrar cerrahi giriÅim gerekebilir.