Yaşam
Olmaz Denilen Oldu! Tek Yumurtada Oluşmalarına Rağmen Farklı Cinsiyete Sahip Olan Yarı Özdeş İkizler
Yorumlar ve Emojiler Aşağıda
İkiz gebelik rahim içinde birden fazl fetusun oluşmasıdır. Çoğul gebeliklerin büyük çoğunluğunu da ikiz gebelikler oluşturmaktadır. Günümüzde tüp bebek tedavisinin artmasıyla tüp bebek uygulamalarının %’unda ikiz gebelik meydana gelmektedir.
Tek yumurta ikizi, kan grubu, cinsiyet, göz rengi gibi kalıtsal özelliklerle kardeşler birbirlerine çok benzerler.
Döllenen yumurta bazen yumurta gelişimi sırasında bölünür ve birbiriyle birebir uyumlu genetik özellikte birden fazla embriyo oluşur. Nadir görülen bu çoğul gebeliğe halk arasında tek yumurta ikizi (monozigotik) denilmektedir.
Çift yumurta ikizi, tek yumurta ikizinin aksine kardeşler aynı veya farklı cinsiyette olabilir. Birden fazla yumurta hücresinin aynı anda sperm ile döllenmesi sonucunda meydana gelmektedir. Çoğul gebeliklerin üçte ikisi bu şekilde meydana gelmektedir ve halk arasında bu duruma çift yumurta ikizi (polizigotik) denilmektedir.
Etiketler:Çift yumurta ikiziçoğul gebelikDizigot İkizlerikiz gebelikMonozigot İkizlersezaryensezeryanTek yumurta ikizi
Çoğul gebelikle, birden çok gebeliğe hamile olan gebeleri tanımlanmaktadır. Çoğul gebelikler arasında en sık olarak ikiz gebelikler görülmektedir ve ikiz gebelikler doğal yollar ile oluşmuş her 85 gebeliğin 1’inde gerçekleşmektedir. (Bu oran teorikte üçüz gebeliklerde 85*85=, dördüzlerde 85*85*85= ’de bire denk gelmektedir)
(Resim 1- İki amnion ve İki koryonlu haftalık bir ikiz gebeliğin ultrason görünümü)
Doğal yollarla oluşan gebelik tabirinden "kısırlık (infertilite) tedavisi almadan gebe kalanları" kastetmekteyim. Çünkü son yıllara üremeye yardımcı bazı tedaviler ve özellikle de artan tüp bebek tedavileri sonrasında çoğul gebeliklerde gözle görülür bir artış oluşmuştur.
İkizler tek yumurta ikizleri (monozigotik) ve çift yumurta ikizleri (dizigotik) olarak ikiye ayrılır. Monozigotlara "eş (identik)", dizigotlara "kardeş (fraternal)" adı da verilmektedir.
Tüm ikizlerin 1/3'ü monozitotik yani tek yumurta, 2/3'ü dizigotik yani çift yumurta ikizleridir.
Dizigotik ikizler aynı adet döneminde birden fazla sayıda yumurta hücresinin atılması ve bunların birden fazla sperm ile döllenmesi sonucu oluşurlar.
Bu ikizler, genetik olarak aslında benzer değillerdir. Sadece aralarında yaş farkı bulunmayan kardeşlerdir. Bu ikizlerin fiziksel görünümleri, kiloları ve hatta cinsiyetleri bile birbirinden farklı olabilmektedir.
Dizigotik ikizlerin sadece %30'u farklı cinsiyettedir. Yani %70’i aynı cinsiyete sahiptir.
Özellikle infertilite tedavileri ile yumurtalıkların uyarılması sonucunda oluşan gebeliklerin çoğu bu gruptadır.
Monozigot ikizler döllenmiş yumurtanın ikiye ayrılması ile oluşurlar. Bu bölünmenin gününe göre değişen özelliklerde ikiz gebelikler gelişecektir.
Gebelik izlemlerinde ikiz bebeklerin kaç amniyonu (amniyosite) ve kaç plasentasının (koryosite) olduğu son derece önemlidir. Tek yumurta ikizleri bölünme aşamalarına göre değişiklikler gösterirler:
İkizlerin tek yumurta veya çift yumurta olduklarını ayırt etmek için bazı ip uçları vardır:
Bir ikiz bebeğin plasenta (koryonisite) ve amniyon keselerinin (amnionisite) durumunu ultrason ile değerlendirmek için en uygun dönem gebeliğin ilk 15 haftasıdır. Gebelik haftası ilerledikçe bu değerlendirme güçleşmektedir.
Rahim büyüklüğünün beklenenden büyük olması, muayenede birden fazla sayıda fetusa ait kısımların ele gelmesi çoğul gebeliği düşündürür. Ancak çoğul gebeliğin kesin tanısı basit bir şekilde ultrason ile konur.
Son adet tarihinden itibaren 5. haftasında rahim içerisinde iki gebelik kesesi ayırt edilebilir. Ancak burada çok önemli bir nokta vardır. İkiz başlayan her gebelik ikiz doğumla sonuçlanmaz.
İngilizce ’de "Vanishing twin syndrome" olarak geçen Türkçe ‘ye kaybolan ikiz eşi olarak çevirebileceğimiz bir durum; ikiz olarak başlayan gebeliklerin teke düşmesini tanımlamaktadır.Çok erken dönemde iki kese hatta iki fetus saptanmasına rağmen daha sonraki kontrollerde fetus sayısının bire indiği durumlar nadir değildir. Değişik yayınlarda bu oran arasında bildirilmektedir. Bu nedenle erken dönemde ikiz olarak saptanan gebelikler sık ultrason tetkikleri ile değerlendirilmeli ve anormal bir durum erken dönemde saptanmalıdır.
İkiz olarak başlayan bir gebelikte bebeklerden birinin kaybolmasını engellemek için yapılabilecek herhangi bir tedavi şekli bulunmamaktadır.
Çoğul gebelikler riskli gebelik grubuna girer. Çünkü bu tür gebeliklerde hem anne hem de bebekler için bir takım riskler söz konusudur:
Çoğul gebeliklerde yüksek tansiyon ile seyreden gebelik toksemisi (preeklempsi ve eklempsi) daha sık görülür. Yapılan çalışmalarda preeklempsiye çoğul gebeliklerde tekil gebeliklere göre 3 ile 5 misli fazla rastlandığı, hastalığın daha erken dönemde ortaya çıktığı ve daha şiddetli seyrettiği saptanmıştır. Bu artışın kesin nedeni ise bilinmemekle beraber artan plasental volümün salgıladığı hormonlara bağlı olabileceği düşünülmektedir.
Üçüz, dördüz gibi çoğul gebeliklerde tercih edilecek doğum şekli sezaryen iken ikiz gebeliklerde kesin fikir birliği yoktur.
Kimi yazarlar vakit kaybetmeden sezaryen yapılması gerektiğini savunurken bazıları her türlü tedbir alındıktan sonra normal doğum denenebileceğini ileri sürmektedirler. Ancak çoğunlukla tercih edilen sezeryen operasyonlarıdır.
(Resim 2- 3 amnion, 3 koryonlu bir üçüz gebelikğin 8. gebelik haftasındaki ultrason görünümü)
İkiz gebeliklerde kesin sezaryen gerektiren durumlar:
Son yıllarda normal gününe ulaşan ikiz gebeliklerde hiçbir kritere bakmaksızın rutin olarak sezaryen uygulamaları artmaktadır. Bunun nedeni bebekleri doğum travmasından korumak ile anneyi doğum endişesi ve korkusundan uzaklaştırmaktır.