Ikizlerin Ikizi Olur Mu
kaynağı değiştir]
İkizler kediler, koyunlar, dağ gelincikleri, dev pandalar, köpekler, geyikler, cüce ipek maymunu, ve pembe maymunları kapsayan çeşitli hayvan türlerinde yaygındır. İkizlilik oranı sığırlarda 1–4% arasındadır ve araştırma eğer komplikasyonlar kaçınabilir veya idare edilebilirse damızlık için daha karlı olabilen ikizlilik oranını arttırmak için sürüyor. Dişi buzağı bir boğanın kısmen erilleştirilmiş ikizi haline gelir ve freemartin (genellikle sığırlarda erkek-dişi ikizliğinde ikizlerin dişi olanında meydana gelen doğuştan anomali çeşidi) olarak bilinir.
Ayrıca bakınız[değiştir İkiz
İkizler aynı gebelikte doğmuş iki döldür.[1] İkizler monozigotik ("tek yumurta"), yani tek zigotun bölünerek iki embriyo halinde gelişen, ya da dizigotik ("çift yumurta"), yani iki farklı yumurtanın ayrı spermlerle döllenmesinden oluşan biçimde olabilir.[2]
Aksine, rahimde yalnız gelişen fetüse tekiz denir ve çoklu doğumun bir yavru için genel terimi çokludur.[3]
İstatistikler[değiştir kaynağı değiştir]
İkiz doğum oranı Amerika Birleşik Devletleri'nde 1980'den 2009'a her 1000 doğumda 18,9'dan 33,3'e 76% arttı.[4] Yorubalar ikiz doğumda dünyanın en yüksek oranına sahiptir, her 1000 canlı doğumda 45-50 ikiz çifti (ya da 90-100 ikiz) doğar,[5][6][7] muhtemelen her taraftan bir yumurta serbest bırakmak için yumurtalıkları uyaran doğal pitoestrojen içeren yamın belirli bir tipinin yüksek tüketiminden dolayıdır.[8][9]
Orta Afrika'da her 1000 canlı doğumdan 18-30 ikiz çifti (ya da 36-60 ikiz) doğar.[10] Latin Amerika, Güney Asya ve Güneydoğu Asya'da, en düşük oranlar görülmektedir; her 1000 canlı doğumda yalnızca 6–9 ikiz çifti doğar. Kuzey Amerika ve Avrupa orta dereceli oranlara sahiptir (her 1000 canlı doğumda 9–16 ikiz çifti).[10]
Çoğul gebeliklerde tekil gebeliklere göre tam dönem hamilelik oranı daha azdır. Ortalamaya göre ikiz gebelikler yalnızca 37 haftada biter (tam dönemden 3 hafta kısa).[11]
Çift yumurta ikizleriyle dolu aile geçmişi olan kadının çift yumurta ikizi doğurma şansı diğerlerine göre daha yüksektir çünkü hiper-ovülasyon için genetik bağlantılı eğilim vardır. Tek yumurta ikizlerindeki genetik bağlantılı eğilim bilinmemektedir.[12] Bunun dışında annenin yaşının geç olması, doğurganlık ilaçları ve diğer doğurganlık tedavileri, beslenme ve önceki doğumlar çift yumurta ikizleri doğurma olasılığını arttırmaktadır.[13]
Zigosite[değiştir kaynağı değiştir]
Dizigotik ikizler arasında, nadir durumlarda, yumurtalar iki ya da daha fazla cinsel ilişki eylemiyle farklı zamanlarda döllenmiş olabilir, ya bir adet döngüsü içinde (süperfekundasyon) ya da, gebelikten sonra daha seyrek (süperfetasyon). Bu, farklı babalardan çift yumurta ikizleri taşıyan bir kadının olması olasılığına yol açabilir (bunlar, yarı kardeştir). Bu olgu çok babalı süperfekundasyon olarak bilinir. 1992'deki bir çalışma dizigotik ikizler arasında çok babalı superfekundasyon sıklığını anne babalık davasının dahil edilmesiyle yaklaşık % 2.4 olduğu tahmin etmektedir; daha fazla detay için aşağıdaki kaynakça bölümüne bakınız.
Melez çiftlerden dizigotik ikizler bazen etnik ve ırksal özellik farklılıkları sergileyen karışık ikiz olabilir. Böyle bir eşleştirme 2008'de Almanya'da Almanya'dan beyaz baba ve Gana'dan siyah anne ile doğmuştur.[64][65]
Heterotopik gebelik dizigotik ikizliliğin normal olarak rahim içinde bir ikiz naklettiği ve diğer kalıntıların dış gebelik olarak fallop tüpünde olduğu nadir bir tipidir. Dış gebelikler çözülmüş olmak zorundadır çünkü onların hayatı anneleriyle tehdit altında olabilir. Ancak, çoğu durumda, intrauterin gebelik kurtarabilir.
Monozigotik ikizler, nadir durumlarda, farklı cinsiyetlerde (bir oğlan, bir kız) doğmuş olabilir.[66] Monozigotik ikizlerin farklı cinsiyetlerde doğması kromozomal kusurlar yüzünden olmuştur. Eğer embriyonun cinsiyet geninde fazladan bir x kromozomu varsa (döllenmiş yumurta xxy olabilir) yumurtanın bölünmesinde, bir xx (kız) geni ve bir xy (oğlan) geniyle onlar monozigotik oğlan/kız ikizler olabilir. Bu nadirdir, ama olanaksız değildir. Rekorlar bu tip ikizlerden bilinen 10 çift ikiz olduğunu gösterdi. Bunun olasılığı katlara sahip farklı cinsiyetler evrensel olarak kabul edilecek utero klinik tayini için sağlam bir temel olarak katları monozigotik olmayacak biçimde çok küçüktür. Farklı cinsiyetlerde tek yumurta ikizlerine neden olabilen başka bir anormallik yumurtanın erkek sperm tarafından döllenmesi ama hücre bölünmesi boyunca X kromozomunun duplike olabilmesidir. Bu sonuçlar bir sıradan erkek (XY) ve bir Turner sendromlu dişiyle oluşur (45,X).[67] Bu durumlarda,ikizler aynı yumurtadan döllenmiş olmasına rağmen, karyotipleri farklı olduğundan beri onları genetik özdeş olarak düşünmek yanlıştır.
Yarı aynı yumurta ikizleri[değiştir
nest...
İkiz
İkizler aynı gebelikte doğmuş iki döldür.[1] İkizler monozigotik ("tek yumurta"), yani tek zigotun bölünerek iki embriyo halinde gelişen, ya da dizigotik ("çift yumurta"), yani iki farklı yumurtanın ayrı spermlerle döllenmesinden oluşan biçimde olabilir.[2]
Aksine, rahimde yalnız gelişen fetüse tekiz denir ve çoklu doğumun bir yavru için genel terimi çokludur.[3]
İstatistikler[değiştir kaynağı değiştir]
İkiz doğum oranı Amerika Birleşik Devletleri'nde 1980'den 2009'a her 1000 doğumda 18,9'dan 33,3'e 76% arttı.[4] Yorubalar ikiz doğumda dünyanın en yüksek oranına sahiptir, her 1000 canlı doğumda 45-50 ikiz çifti (ya da 90-100 ikiz) doğar,[5][6][7] muhtemelen her taraftan bir yumurta serbest bırakmak için yumurtalıkları uyaran doğal pitoestrojen içeren yamın belirli bir tipinin yüksek tüketiminden dolayıdır.[8][9]
Orta Afrika'da her 1000 canlı doğumdan 18-30 ikiz çifti (ya da 36-60 ikiz) doğar.[10] Latin Amerika, Güney Asya ve Güneydoğu Asya'da, en düşük oranlar görülmektedir; her 1000 canlı doğumda yalnızca 6–9 ikiz çifti doğar. Kuzey Amerika ve Avrupa orta dereceli oranlara sahiptir (her 1000 canlı doğumda 9–16 ikiz çifti).[10]
Çoğul gebeliklerde tekil gebeliklere göre tam dönem hamilelik oranı daha azdır. Ortalamaya göre ikiz gebelikler yalnızca 37 haftada biter (tam dönemden 3 hafta kısa).[11]
Çift yumurta ikizleriyle dolu aile geçmişi olan kadının çift yumurta ikizi doğurma şansı diğerlerine göre daha yüksektir çünkü hiper-ovülasyon için genetik bağlantılı eğilim vardır. Tek yumurta ikizlerindeki genetik bağlantılı eğilim bilinmemektedir.[12] Bunun dışında annenin yaşının geç olması, doğurganlık ilaçları ve diğer doğurganlık tedavileri, beslenme ve önceki doğumlar çift yumurta ikizleri doğurma olasılığını arttırmaktadır.[13]
Zigosite[değiştir kaynağı değiştir]
Dizigotik ikizler arasında, nadir durumlarda, yumurtalar iki ya da daha fazla cinsel ilişki eylemiyle farklı zamanlarda döllenmiş olabilir, ya bir adet döngüsü içinde (süperfekundasyon) ya da, gebelikten sonra daha seyrek (süperfetasyon). Bu, farklı babalardan çift yumurta ikizleri taşıyan bir kadının olması olasılığına yol açabilir (bunlar, yarı kardeştir). Bu olgu çok babalı süperfekundasyon olarak bilinir. 1992'deki bir çalışma dizigotik ikizler arasında çok babalı superfekundasyon sıklığını anne babalık davasının dahil edilmesiyle yaklaşık % 2.4 olduğu tahmin etmektedir; daha fazla detay için aşağıdaki kaynakça bölümüne bakınız.
Melez çiftlerden dizigotik ikizler bazen etnik ve ırksal özellik farklılıkları sergileyen karışık ikiz olabilir. Böyle bir eşleştirme 2008'de Almanya'da Almanya'dan beyaz baba ve Gana'dan siyah anne ile doğmuştur.[64][65]
Heterotopik gebelik dizigotik ikizliliğin normal olarak rahim içinde bir ikiz naklettiği ve diğer kalıntıların dış gebelik olarak fallop tüpünde olduğu nadir bir tipidir. Dış gebelikler çözülmüş olmak zorundadır çünkü onların hayatı anneleriyle tehdit altında olabilir. Ancak, çoğu durumda, intrauterin gebelik kurtarabilir.
Monozigotik ikizler, nadir durumlarda, farklı cinsiyetlerde (bir oğlan, bir kız) doğmuş olabilir.[66] Monozigotik ikizlerin farklı cinsiyetlerde doğması kromozomal kusurlar yüzünden olmuştur. Eğer embriyonun cinsiyet geninde fazladan bir x kromozomu varsa (döllenmiş yumurta xxy olabilir) yumurtanın bölünmesinde, bir xx (kız) geni ve bir xy (oğlan) geniyle onlar monozigotik oğlan/kız ikizler olabilir. Bu nadirdir, ama olanaksız değildir. Rekorlar bu tip ikizlerden bilinen 10 çift ikiz olduğunu gösterdi. Bunun olasılığı katlara sahip farklı cinsiyetler evrensel olarak kabul edilecek utero klinik tayini için sağlam bir temel olarak katları monozigotik olmayacak biçimde çok küçüktür. Farklı cinsiyetlerde tek yumurta ikizlerine neden olabilen başka bir anormallik yumurtanın erkek sperm tarafından döllenmesi ama hücre bölünmesi boyunca X kromozomunun duplike olabilmesidir. Bu sonuçlar bir sıradan erkek (XY) ve bir Turner sendromlu dişiyle oluşur (45,X).[67] Bu durumlarda,ikizler aynı yumurtadan döllenmiş olmasına rağmen, karyotipleri farklı olduğundan beri onları genetik özdeş olarak düşünmek yanlıştır.