kaynağı değiştir]
Antik Çağ olarak da nitelendirilen İlk Çağ'da yetişen filozoflar ve en önemli eserleri şu şekilde sıralanabilir:
1- Platon - Devlet
2- Aristoteles - Poetika
3- Demokritos - Atomcu Felsefe Fragmanları
4- Heraklitos - Fragmanlar
5- Epikuros - Madde, Haz ve İnsan
İlk Çağ Uygarlıkları Hangileridir?
İlk çağda Mezopotamya ve Anadolu'da birçok uygarlık kurulmuş ve bu uygarlıkların birçoğu ise mutlak monarşi ile yönetilmiştir. İlk Çağ'da kurulan uygarlıkların isimleri şu şekilde sıralanabilir:
1- Sümerler
2- Pers İmparatorluğu
3- Asurlular
4- Babiller
5- Med Uygarlığı
6- Hititler
7- Akadlılar
8- Lidyalılar
İlk Çağ Medeniyetlerinin İsimleri ve Özellikleri Nelerdir?
1- Sümerler:
Yazıyı icat ederek İlk Çağ'ın başlamasında doğrudan etkili olan Sümerler, M.Ö. yılında kuruldu. Kendisinden sonra kurulan birçok devlete öncülük eden Sümerlerin en büyük ve gelişmiş kentleri Ur, Nippur, Sippar ve Eridu'dur. Günümüze kadar ulaşan Gılgamış Destanı, Sümerlerin en önemli destanlarının başında gelir.
Modern matematiğin temelleri de Sümerler döneminde atılmıştır. Sabanı icat eden Sümerler, tarımın gelişmesinde de önemli rol oynamıştır.
2- Pers İmparatorluğu:
Safeviler, Afşar ve Zend başta olmak üzere birçok hanedanlıktan oluşan Pers İmparatorluğu, M.Ö. yılında kurulmuştur. Yaklaşık kilometrekarelik bir yüz ölçümüne sahip olan Pers İmparatorluğu, İlk Çağ'da kurulan en büyük uygarlıklardan biridir. Para birimi Tümen olan imparatorluğa, sırasıyla Meşhed, Şiraz ve Tahran şehirleri başkentlik yapmıştır.
3- Asurlular:
Eski Asur İmparatorluğu M.Ö yılında kurulmuştur. Mızrak ve ok gibi savaş aletlerini ilk kullanan uygarlık Asurlular olmuştur. Bunun dışında ticaret ve tekstil, Asurlular döneminde fazlasıyla gelişmiştir.
4- Babiller:
İlk Çağ'ın en büyük ve gelişmiş uygarlıklarından biri olan Babiller, M.Ö. yılında kurulmuştur. Tarihte ziggurat adı verine tapınakları ilk kuran devlet Babillerdir. Diğer İlk Çağ uygarlıkları gibi çok tanrılı bir dine mensup olan Babiller'in en önemli destanı Enuma Eliş'tir.
Tarihteki ilk yazılı kanun olan Hammurabi kanunları Babiller döneminde yazılmış ve uygulanmıştır.
5- Med Uygarlığı:
M. Ö. yılında kurulan Med Uygarlığı, Pers İmparatorluğunun öncüsü kabul edilir. İlk hükümdarı Deioces olan Med Uygarlığının başkenti Ekbatana'dır. Artan iç isyanlar ile birlikte merkezi otoritede güç kaybına uğrayan Med Uygarlığı, Perslerin yönetimine girdikten kısa bir süre sonra yıkılmıştır.
6- Hititler:
Tarihte hiyeroglif yazısını ilk kullanan devlet Hititler'dir. M.Ö yılında kurulan Hititler, diğer İlk Çağ uygarlıkları gibi mutlak monarşi ile yönetilmiştir. İlk Çağ'da kral ve kraliçeden bağımsız ilk mahkemeler Hititler döneminde kurulmuştur. Bu mahkemelerin kurulması ile birlikte mutlak monarşi yerini meşrutiyete bırakmıştır.
7- Akad İmparatorluğu:
M. Ö yılında kurulan Akad İmparatorluğunun başkenti Agede'dir. En geniş sınırlarına Sargon döneminde ulaşan Akad İmparatorluğu, Naram Sin Döneminde güç kaybetmeye başlamıştır. Bunun en büyük nedeni ülkede çıkan iç isyanlardır.
Yaklaşık yıl hüküm süren Akad İmparatorluğu M. Ö yılında yıkıldı.
8- Lidyalılar
Parayı ve aynayı icat eden Lidyalılar, M. Ö. yılında kurulmuştur.
Mezopotamya bölgesinde bereketli hilal denilen alanda gerçekleşen üretim, kültür ve toplum ile Anadolu'nun son derece verimli toprakları, buralarda tarihin ilklerinin yaşanmasını ve zengin bir üretim olmasını sağlamıştır. Bugün kültür ve sanat denildiği zaman özellikle tarih alanında dünyanın her tarafından insanlar Türkiye'yi görmeye gelir, yabancı ülkelerde çalışmalar yapan akademisyenler bu bölgeyi gezer ve hakkında bilgi edinir çünkü ilkçağ tarihinin ve genel olarak tarihin anlaşılması için bu bölgenin ve medeniyetlerin anlaşılması son derece önemlidir.
Bir uygarlık çerçevesinde kültür tarihinde kendine yer edinebilmiş olan kendine özgü yerleşim yerlerine sahip ilk çağ uygarlıkları aşağıda sıralanmıştır.
Anadolu merkezli uygarlıklar günümüzde modern Türkiye'nin yer aldığı toprakların ilk zeminini oluşturmuştur diyebiliriz. İlkçağ uygarlıklarından Anadolu'da kurulmuş olanları bilmek ve anlamak bu topraklarda gelişen ve yükselen kültürel birikimi anlayabilmek ve tanımak için oldukça önemlidir.
Asurlular: Eski Asur İmparatorluğu kuruluş yılı olarak M.Ö senesinde kurulmuştur. Mızrak ve ok benzeri savaş aletlerini Anadolu'da ilk kullanan medeniyet Asur medeniyeti olmuştur. Genelde dağlık arazilerde konuşlanan ve su kanallarıyla ünlenen Asur medeniyeti ticaret ve tekstil ile de tarih sayfalarına izini bırakabilmiştir.
Hattiler: Anadolu'da MÖ – seneleri zamanında hüküm sürmüş olan Hattiler'e dair en önemli bilgileri bugün Alacahöyük adı verilen yerde elde edilen malzemelerden almaktayız. Güneş kursları, heykelcikler ve altın kupalarla birlikte diğer malzemeler Hatti uygarlığının gelişmişliğini kanıtlar niteliktedir. Bu uygarlık Hititler ile büyük oranda kaynaşarak Hitit kültürü için bir ön kültür özelliği taşımışlardır. Hititler de inanç olarak ve kültür olarak kendilerinden önce Anadolu'da hüküm süren Hattiler'den çok şey miras almışlardır.
Hititler: Hiyeroglif yazısını ilk defa kullanmalarıyla bilinen Hititler M.Ö. senesinde kurulmuş ve tıpkı diğer ilkçağ uygarlıkları gibi mutlak monarşi ile hüküm sürmüştür. İlkçağ döneminde kralın ve kraliçenin dışında bir meclis ilk defa Pankuş Meclisi adına Hitit medeniyetinde gerçekleşmiştir. Mahkeme sistemleri ile de oldukça ileri bir düzeyde olan Hititler, Mısır ile imzaladıkları Kadeş Antlaşması ile tarihin ilk uluslararası antlaşmasına da imza atmışlardır.
Lidyalılar: Sikkeyi icat etmeleriyle bilinen Lidya Devleti Batı Anadolu bölgesinde M.Ö senesinde kurulmuştur. Başkaneti Sardes (Sard) olan medeniyetin inşa ettiği Kral Yolu tarihte etkileşimi arttırması ve ticareti çok canlandırması açısından oldukça önemli bir katkıdır. Altın işlemeciliği alanında kendini oldukça geliştiren Lidyalılar kısa zamanda yıkılmışlardır çünkü orduları kendi milletlerinden düzenli şekilde oluşmuyor, paralı asker kiralayıp korunma ihtiyaçlarını karşılıyorlardı.
İyonyalılar: İyonyalılar İzmir'den başlayıp Büyük Menderes Nehri olarak bilinen bölgeye kadar topraklarını genişletebilmiş bir uygarlıktır. Efes, Foça ve Milet en önemli şehir devletleridir. İyonya'da bir siyasi birliğin varlığından söz edilemez. Yunanistan bölgesinden gelen Akaların burada şehir (polis) devletleri kurarak örgütlendiği tespit edilmiştir.
Frigler: Sakarya nehri civarında kurulmuş olan Frigler'in ilk bilinen kralı Gordias'tır. Kibele ismindeki bereket tanrıçaları daha sonra Roma dünyasına da geçerek ilk çağlarda büyük bir dini tapınım oluşturmuştur. Midas bu uygarlığın en önemli dini merkezidir ve bunun yanında Friglerin başkenti Gordion olarak tespit edilmiştir. Frigyalılar dokumacılıkta ustalaşmış bir millettir. İlk Fabl örneklerini vermiş ve Tapetes ismindeki halı ve kilimleri ile büyük ün kazanmışlardır.
İlkçağ Medeniyetleri genel olarak dünya tarihinin çekirdeğini oluşturmaktadırlar. Bilindiği gibi tarih teknolojinin de kültürün de zaman içerisinde gelişmesidir ve sonucunda günümüz modern alışkanlıklarımızla birlikte kültürümüz oluşmuştur. Tarihi okumaya ilk önce bize bıraktıkları mirası öğrenip kavrayabilmek için İlkçağ medeniyetlerinden başlamakta büyük yarar vardır.