Çin Yeni Yılı 2021

2023'te Çin Takvimi Yeni Yıl Günü, 22 Ocak Pazar günü kutlanacak.

Yeni Yıl kutlamalarında dört unsur bulunuyor. Küçük Yıl bir hafta sürer, Yılbaşı gününü bir günlük anma ve dua günü izler; ve ardından bir günlük yeniden bir araya gelme ve hediye günü kutlanır.

Bahar Festivali olarak da bilinen Çin Yeni Yılı, Fener Festivaline kadar 15 gün sürer.

NSW Üniversitesi’nde Çin ve Asya Çalışmaları Öğretim Üyesi Dr Pan Wang, Lunar Yeni Yılın, Çin Takvimi yılının başlangıcı olduğunu söylüyor. Wang, "Ayın dönmesini temel alır, Lunar New Year, Çin Yeni Yılı veya Bahar Festivali olarak anılır. Çin ve Kore, Vietnam, Japonya gibi diğer Doğu Asya ülkelerinde kutlanır," diyor.

Ayrıca, Malezya ve Moğolistan ve dünyada diaspora toplumlarda da kutlanır.

Dr Wang, Çin Yeni Yılı’nın Xia veya Shang hanedanlığından başlayan, 4 bin yıllık bir tarihi olduğunu da kaydediyor.

Source: Getty Images/Kiszon Pascal

"Güneydoğu ve Doğu Asya kültürlerini öğrenmek için bir fırsat"

Dr Kai Zhang, Canberra’daki Avustralya Ulusal Üniversitesi’nde Kültür, Tarih ve Dil Okulu, Modern Çin Dili Programı’nda çalışıyor.

Zhang, Avustralya’daki Çin Yeni Yıl kutlamalarının, dünyanın her yerinden gelmiş kişilere Çin ve Güneydoğu ve Doğu Asya kültürünü tanımaları için büyük bir fırsat olduğunu söylüyor.  

Zhang, "İçinde çok zengin, sembolik anlamların yer aldığı, köklü bir geçmişi olan kültürel bir olay," diyor.

Çin Yeni Yılını kutlama biçimleri

Çin Yeni Yılı aktivitelerinde, yılbaşı günü ev dekore edilir, ailece yemek yenir, kırmızı zarflar ve diğer hediyeler sahiplerine verilir, havai fişek ve çatapat patlatılır, ejderha ve aslan dansları izlenir.

Dr Wang, "Çin Yeni Yılı balık, dumplings gibi yiyecekler, aile ve arkadaşlarla bir araya gelerek kutlanır," diyor.

"Kırmızı rengin şans getirdiğine inanılır, bu nedenle dekorasyonlarda bol miktarda kırmızı renk kullanılır. Yeni yılda çocukların büyümesini kutlamak amacıyla Çinliler çocuklara kırmızı zarflar da verir."

Chinese dancers perform during the Sydney Lunar Festival Media Launch at the Chinese Garden of Friendship in Sydney on February 9, 2021. Source: AAP Image/Bianca De Marchi

Çin’de doğan Iris Tang, 20 yıl önce Avustralya’ya göç etti.

Avustralya ve Çin’deki yeni kutlamaları arasındaki farkın, Çin’deki resmi tatilin uzun olmasında yattığını söylüyor. Çin’de tatil dönemine denk gelen yeni yıl nedeniyle milyonlarca Çinli, yeni yıl kutlaması için memleketlerine gider.

Tang’a göre yemek Avustralya’da da, Çin’de olduğu gibi Çin Yeni Yıl kutlamalarının önemli bir unsurudur.

"Ben şahsen Çin Yeni Yılını Canberra’da ailem ve arkadaşlarımla bol miktarda yemek hazırlayarak geçiririm. Masa etrafında toplanır, yılbaşında yüzlerce dumpling yeriz. Yaptığımız bol miktarda yemeği dondurur, kutlamalar süresince tüketiriz."

Geleneksel Çin Takvimi

Günümüzde Çin, Gregorian takvimi kullanıyor olsa da, geleneksel Çin takvimi de hem Çin’de, hem de yurt dışında yaşayan Çinliler arasında, Çin yeni yılını, Fener ve Qingming festivallerini gösterdiği için yaygın olarak kullanılır.

Dr Pan Wang, geleneksel Çin takviminin ayrıca, yıl boyunca insanların evlenmek, cenaze kaldırmak, taşınmak veya yeni bir işe başlamak için seçeceği uğurlu günlerin terimlerini de sağladığını kaydediyor.

Dr Pan Wang, "Bu takvimde ay başı, ayın şekline göre belirlenir. Bu nedenle yılın ayları 29 veya 30 gündür. Yılbaşı da güneşe göre belirlenir," diyor.

Doğu Asya’da Çin geleneksel takviminin çeşitli versiyonları kullanılır.

Source: Getty Images/d3sign

Pan Wang, her yıl yılbaşı gününün Ocak veya Şubat ayında bir güne denk geldiğini söylüyor.

Wang, "Yılbaşı günü, Ocak sonu ile Şubat ortası bir gün olabilir. Bu yıl Şubat ayına tesadüf etti," diyor.

Fener Festivali

Çin Yeni Yıl kutlamaları yaklaşık iki hafta sürer. Çin Yeni Yıl günü başlar ve Çin yeni Yılı’nın 15’inci günü kutlanan Fener Festivaliyle sona erer.

Çin takvimine göre Fener Festivali ilk ayın 15’inci günü kutlanır.

Dr Kai Zhang, "Aileler çocukları için küçük fenerler hazırlar, evlerinin önünde bu fenerleri yakarlar. Bu nedenle Fener Festivali olarak adlandırılmıştır," diyor.

"Tarihin çok eski zamanlarında, Tang Hanedanından itibaren büyük eğlence ve etkinliklerin düzenlendiği bir festivaldir."

"Atalara saygı gösterme zamanı"

Bir süre Tayvan ve Güney Kore’de yaşayan Melbourne Üniversitesi Asya Enstitüsü’nde Çince Tercüme Çalışmaları Öğretim Üyesi Dr Craig Smith, her iki ülkede de Çin Yeni Yılı kutlamalarına ilişkin çok güzel anıları olduğunu söylüyor.

Smith, Güney Kore’de kutlanan Çin Yeni Yılı’nın, başka geleneksel kültürlerde de olan, atalara saygı temelinde kutlandığını söylüyor.

Smith, "Yeni yıl günü, herkes ölen büyükleri için yemek düzenler, onlara saygılarını sunar ve kadeh kaldırır," diyor.

رقص شیر Source: Getty Images/Nigel Killeen

"Binlerce yıllık tarih"

Dr Smith, Çin dışında kutlanan geleneksel Çin Yeni Yılında pek çok unsur bulunduğuna dikkat çekiyor.

Bunlardan biri, yeni yıl yürüyüşlerindeki Aslan dansı.

Smith, "Akademisyenler aslan dans geleneğine baktığında, aslında binlerce yıl geriye bakıyorlar. Pek çok geleneğin, din, müzik ve sanatın, Çin’e şimdi Batı ve Orta Asya ülkeleri dediğimiz ülkelerden, özellikle de ünlü İpek Yolu ülkelerinden geldiğini uzun zamandan bu yana biliyoruz" diyor.

A stall seen selling Chinese New Year products during the Georges River Lunar New Year Festival in Sydney on January 18, 2020. Source: AAP Image/Jeremy Ng

2023 Tavşan yılı. Çin Yeni Yılı günü başlayıp 10 Şubat 2024'e kadar sürüyor.

Çin burç yılı, Çin Yeni Yılında başlar ve biter. Tavşan yılı Çin zodyakının dördüncü sırada.

Burçlar kuşağındaki 12 yılın her biri, 12 yılda bir turu tamamlayan ve her biri bir burç hayvanı tarafından temsil edilen ve ayrı özellikleri olan yıldan oluşur.  

Bu hayvanlar sırasıyla: Sıçan, Öküz, Kaplan, Tavşan, Ejderha, Yılan, At, Keçi, Maymun, Horoz, Köpek ve Domuz’dan meydana gelir.  

Ülke, 12 Hayvanlı Ay Takvimi'ne göre 22 Ocak’ta "Kaplan Yılı"nı geride bırakarak "Tavşan Yılı"na girdi.

"Sıfır vaka" olarak adlandırılan katı salgın önleme ve kontrol tedbirlerinin geçen yılın sonunda terk edilmesinin ardından ülke, üç yıl sonra ilk kez Ay Yeni Yılı'nı toplu testler, karantina tedbirleri ve seyahat kısıtlamaları olmadan karşıladı.

Yeni yıl arifesinde başkent Pekin’de ve ülkenin pek çok şehrinde caddeler ve sokaklar, kırmızı renkli Çin fenerleriyle süslendi.

Evlerin kapılarının üzerine tavşan figürlerinin yeni yıl dileklerini ifade eden Çince karakterlerin yazılı olduğu ikili şeritler yapıştırıldı.

Çinliler, yeni yılda ebeveynlerini ziyaret etti, arife akşamı yeni yıl yemekleri ailece yenildi, yeni yıl günü tapınaklara ziyarette bulunuldu.

Memlekete göç

Salgın döneminde seyahat kısıtlamaları, karantina endişesi ve çalıştıkları kurumların ve şirketlerin getirdiği yasaklar nedeniyle yaşadıkları şehirleri terk edemeyen çok sayıda göçmen işçi ve çalışan, bu yılbaşında memleketlerine dönme fırsatı buldu.

Çin geleneğine göre insanların yeni yıl öncesi memleketlerine dönmesi, yılbaşını ailelerinin yanında geçirmesi önemli görülüyor. Ay Yeni Yılı'nı içine alan "Bahar Bayramı" döneminde milyonlarca kişi, memleketlerini ziyaret etmek için ülke içinde yolculuklar yapıyor.

"Çunyün" adı verilen Bahar Bayramı yolculukları, "dünyanın en büyük kitlesel göçü" olarak adlandırılıyor. Ulaştırma Bakanlığı, bu yıl 7 Ocak-15 Şubat'ı kapsayan 40 günlük tatil döneminde 2,1 milyar seyahat yapılmasının beklendiğini bildirdi.

COVID-19 salgını nedeniyle "Seyahate çıkmayın" uyarılarının yapıldığı 2021'de Bahar Bayramı'nda gerçekleştirilen yolculuklar, 2020'ye göre yüzde 50,3 azalmıştı. 2022'deki seyahatler 2021'e göre yüzde 21,8 artsa da salgın öncesi seviyenin altında kalmıştı. Tedbirlerin kaldırıldığı 2023'te ise geçen yıla göre iki kata yakın artış bekleniyor.

Tavşan Yılı

Çin astrolojisine göre Tavşan Yılı, 12 yıllık çevrimlerde dördüncü yıla denk geliyor.

Efsaneye göre hızına güvenen tavşan, yılların sırasını belirleyecek göksel yarışta kendisini rakipsiz görmektedir. Gün ağarırken başlayan yarışta hızla yol alan tavşan, bitişe yaklaştığında etrafında hiçbir hayvan yoktur. Yarışı nasılsa kazanacağını düşünerek dinlenmek için yol kenarına kıvrılıp uykuya dalar. Uyandığında üç hayvanın kendisinden önce yarışı bitirdiğini görür. Sıçan kurnazlığı, öküz gayreti, kaplan ise atılganlığıyla onun hızını alt etmiştir.

Çin kültüründe tavşan figürü, 12 hayvan içerisinde en şanslısı görülüyor. Tavşan, merhameti, masumiyeti ve zarafeti temsil ediyor. Sakin, barışçı, münakaşadan kaçınan, içe dönük ve duyarlı kişilik yapısı, Tavşan Yılı'na ve bu yıllarda doğanlara atfedilen özellikler arasında sayılıyor.

Çinliler, yeni yılda tavşan ruhunun ülkeye barış, sükunet ve huzur getirmesini umuyor.

Salgın endişesi devam ediyor

Çin'de COVID-19 tedbirlerinin geçen ayın başında aniden kaldırılmasıyla ülke, bugüne dek görülen en büyük kitlesel yayılmayla karşı karşıya kalmıştı. Büyük şehirlerdeki yayılmanın tetiklediği salgın dalgasının ardından Bahar Bayramı'ndaki seyahatlerin, küçük ve orta ölçekli şehirlerde ve taşra yerleşimlerinde yeni salgınlara yol açabileceğinden endişe ediliyor.

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi'nden Baş Epidemiyelog Vu Zunyou, yayımladığı açıklamada, kitlesel hareketin virüsün ülkenin farklı bölgelerine yayılmasına yol açabileceğini fakat 1,4 milyarlık Çin nüfusunun yaklaşık yüzde 80'inin halihazırda ilk dalgada enfekte olduğunu, dolayısıyla gelecek 3-4 ayda yeni bir dalganın ortaya çıkmasını beklemediklerini bildirdi.

Merkezi Londra'da bulunan sağlık veri hizmetleri ve analiz şirketi Airfinity ise yeni yıl kutlamasının öncesini ve sonrasını kapsayan iki haftalık dönemde vaka sayısının ülke genelinde yeniden yükselişe geçeceği tahmininde bulunmuştu.

Şirket, yayımladığı raporda, 13-27 Ocak tarihlerini kapsayan iki haftalık dönemde günlük vaka sayısının 4,8 milyona, günlük ölüm sayısının 36 bine kadar çıkabileceğini kaydetmişti.

Zorunlu Çerezler

Bu çerez, insanlarla botları ayırt etmek için kullanılır. Bu, web sitelerinin kullanımı hakkında geçerli raporlar hazırlamak için kullanılmakta olup web sitesi için faydalıdır.

İşlevsel Çerezler

Kullanıcının web sitesinin seçtiği dil sürümünü hatırlar.

Performans/Analitik Çerezler

Ziyaretçinin web sitesini nasıl kullandığına ilişkin istatistiksel veriler oluşturmak için kullanılan benzersiz bir kimliği kaydeder. Google Analytics tarafından talep oranını kısmak için kullanılır.

Reklam/Pazarlama Çerezleri

Bu çerez, Alexa Analytics'e gönderilen tüketici davranışları hakkında bilgi toplamak için kullanılır. (Alexa Analytics bir Amazon şirketidir.)