Indus Savaşı
İndus Muharebesi
İndus MuharebesiHarezmşahlar Devletinin son sultanı Celaleddin Harezmşah ile Cengiz Han arasında İndus Nehri yakınlarında yılında yapılan savaştır. Cengiz Han komutasındaki Moğol ordusu, tüm Harezmşah ordusunu yok etmiş, Celaleddin'in ise kaçmasına izin vermiştir.[5]
Arka Plan[değiştir kaynağı değiştir]
Celaleddin'in nehri geçmesi sonrası Moğol birlikler de nehri geçmek istemesine karşın Cengiz han onları durdurmuş ve ertesi gün oğlu Çağatay han'ı 2 tümen asker ile Celaleddini bulması ve tekrar güçlenmeden önce işini bitirmesi için görevlendirmiştir. Bu görevde Bela Noyan adlı Moğol komutan da Çağatay hana eşlik etmiştir. İndus nehrinin doğusuna yerleşen Celaleddin izini kaybettirmiş ve devamında yeni ordu kurarak Lahor'da yerel birlikleri yenerek toprak kazanmıştır.
Kayıtlara göre, Celaleddin asker sayısını binlere çıkartarak küçük bir ordu kurarak yerel güç haline gelmiştir. Bunu duyan Cengiz han Celaleddinin güçlenmeden işi bitirilmesi için bu sefer izciliği, bireysel dövüş yetenekleri ve yavuzluğu ile bilinen, Celaleddin gibi genç ve dinamik olan, Celaleddinle baş edebileceğini düşündüğü genç komutanı Dörbey Doqshin'i görevlendirmiştir. Dörbey Doqshin'in büyük orduyla geldiğini gören Celaleddin Delhi sınırlarına yakın yere yerleşmiş ve Delhi Sultanlığı ile savaş başlatmaktan kaçınmak isteyen Dörbey Doqshin Semerkant'a geri dönmüş Cengiz han'a durumu izah etmiştir. Sinirlenen Cengiz han Dörbey Doqshin'i aynı görevle geri göndermiş. Dörbey Doqshin önderliğinde gelen Moğol ordusu Harezm kontrolünde olan Nandana şehrini Celaleddin'in valisinden almayı başarmışlardır, devamında Multan şehrini de kuşatmaya almışlardır. Şehir direnmesine rağmen Dörbey Doqshin kuşatmayı 42 gün sürdürmüş, Celaleddin gelerek Dörbey Doqshini geri püskürtmüştür. Bu muharebeden sonra Hindistan havalarının aşırı sıcak olmasıyla Dörbey Doqshin Hindistanı terk etmiştir.
Dörbey Doqshin üçüncü kez de aynı görevle geri gönderilmiş ama Celaleddin'e karşı birkaç başarısız muharebe sonrası Celaleddin'e olan saygısından ötürü Celaleddinin hizmetine girmiş ve İslam dinine geçmiştir.[21][22]
Kaynakça[değiştir kaynağı değiştir]
Cengiz Han ve ordusu Semerkant ve Buharayı istila ederek ele geçirdikten sonra birçok şehre saldırı düzenlemiştir. Alâeddin Muhammed'i yakalatmak için Cebe Noyan, Sübedey ve Tohuçar Noyan emrinde müfreze göndermiş, başkent Gürgençi zaptetmek ve Celaleddin Harezmşah ortadan kaldırmak içinse Cuci komutasında güçlü bir ordu sevketmiştir. Fakat Celaleddin Harezmşah, kuşatma başlamadan önce şehirden ayrılmış, Doğu İran yolu üzerinden Afganistana ulaşmayı ve orada ordusunu güçlendirerek Moğollar üzerine saldırmayı planlamıştır. Gazneye vardığında Emineddin Melik onu kişilik bir orduyla karşıladı.[6] Daha sonra Sultan İgrak ve Gurlu emirlerin de Celaleddin Harezmşahın yanında yeralmasıyla ordu daha da kuvvetlendi. Afganistanda Harezm ordusunun Celaleddin komutasında yeniden toparlandığı haberini alan Cengiz Han, ordusuyla birlikte güneye doğru hareket ederek karşısına çıkan şehirleri istila etmeye devam etti. Şiki Kutugu Noyan komutasında kişilik bir Moğol ordusunu Celaleddin üzerine saldırıya gönderdi ve yapılan Pervan Muharebesinde Moğol ordusu hezimete uğradı. Güney'e doğru geri çekilmeye başlayan Celaleddin Harezmşah, Hindistan yolu üzerindeyken Emineddin Melik ve Sultan İgnak arasında çıkan anlaşmazlık yüzünden Gurlular Harezm ordusundan ayrıldılar.[7]Cengiz Han, Celaleddin Harezmşah üzerine gönderilen ordunun aldığı mağlubiyeti öğrenince olaya bizzat kendisi el atmış, savaşın yapıldığı yere giderek Moğol komutanına savaş sırasında yaptığı taktik hatalarını göstermiştir. Ardından dağılan orduyu toplayarak Celaleddin Harezmşah üzerine yürümüş ve onu ordusuyla birlikte İndus Nehri kenarında yakalamıştır.
Savaş[değiştir kaynağı değiştir]
Celaleddin ona verilmiş unvan olmakla beraber Türkçe isminin ne olduğu tam olarak bilinmemektedir Arapça MNBRNY ünsüz diziliminin o zamanlar nasıl telaffuz edildiği bilinmediği için.[2] Modern tarihçiler öncelikle bu dizilimi Mengüberti (veya benzer telaffuzlar) anlamında yorumlasalar da günümüzde en yaygın kabul gören telaffuz Mengburni ("burnunda doğum beni olan") ya da Mingirini ("bin askere bedel şövalye savaşçı") varyantlarıdır.[3] Tabaqat-i Nasiri'yi İngilizceye çeviren Henry George Raverty Tabaqat-i Nasiri tercümesinde Celaleddin'in ismi hakkında şunları dipnot olarak ekler:[4]