İnsanoğlu olarak etinden ve sütünden faydalandığımız inek dostlarımızın gebelik süreçleri de hassasiyet gerektiren dönemlerdir. Bu dönemlerde dikkat edilmesi gereken birçok hususlar vardır. İneklerin gebeliğinin anlaşılmasından başlayarak doğuma kadar geçecek sürede izlenmesi gereken detaylar konusunda veterinerlerden destek alınmalıdır.
Özellikle inek üreticilerinin ya da bu işi yapmayı düşünenlerin merak ettiği konuların başında gelen ineklerde gebelik süresi ortalama olarak gün arasıdır. Tabi ki bazı durumlarda bu sürenin uzadığını görebiliriz. Düvelerde ise doğum ineklere göre birkaç gün erken olabilir. İneklerin genç olanlarına düve adı verilir. Ayrıca genellikle ilk doğumunu gerçekleştiren ineklerdir.
İneklerin hamilelik boyunca titizlikle bakılmaları gerekir. Özellikle doğuma 60 gün kala dikkat edilmesi gereken hususlar söz konusudur. Bunların başında da doğumuna iki ay kalan ineğin kuruya çıkarılması gelir. Artık son 2 ayda sağım gerçekleştirilmez. Bunun nedeni de ineğin gücünü, kuvvetini kaybetmemesidir. Doğal olarak yavrunun da sağlığını korumak için inekler gebeliklerinin son 2 ayında kuruya çekilirler. Bu süreçte diğer hayvanlardan da ayrılırlar ama dikkatli beslenme ile de hayvanın çok yağlanmasına izin verilmez.
Yüksek oranda normal doğum gerçekleşen ineklerde 1 ile 3 saat arası sancı ve ıkınma süresi olabilir. 1 saat kadar da yavrunun dışarı çıkması için vakit harcanabilir. İlk doğumlarını gerçekleştirecek olan düvelerde ise sancı ve ıkınma süresi 2 ile 4 saat arasına çıkar. Düvelerde yavrunun gelmesi de 2 saati bulabilir. Bu süreçlerde panik yapılacak bir durum yoktur. Belirttiğimiz gibi olağanüstü bir durum olmadıkça inekler normal doğum yaparlar. İneklerde güç doğum oranı çok çok düşüktür.
İnek kaç ayda doğurur ve inek kaç saatte doğum yapar gibi sorular özellikle hayvan yetiştiricileri ve besiciler tarafından etraflıca araştırılmaktadır. Özet geçmek gerekirse ineklerde hamilelik süresi gün arasıdır. İstisna durumlarda bu süre uzayabilir. Doğum yapma süresi de düvelerde 2 ile 4 saat arası sancı ve ıkınma ile geçer. Yavrunun çıkması da 2 saati bulabilir. İneklerde ise 1 ile 3 saat arası ıkınma ve sancı, yaklaşık 1 saat kadar da yavrunun dışarı çıkması ile geçer.
İri buzağı, güç doğuma yol açması bakımından, önemli bir risk faktörüdür. ABD’de Sürü Yönetimi ile ilgili bir sorun olarak kabul edilir. Ülkemizde bazı yetiştiriciler iri buzağı doğmasından hoşlanırlar. Ancak; güç doğuma yol açarsa, daha sonra buzağılama aralığının uzadığı da bir gerçektir.
Bu konuda söylenecek en önemli söz şudur; “her şeyin normali iyidir, aşırılar iyi değildir”.
Buzağıların doğum ağırlıklarını aşağıdaki etkenler belirler.
Boğa, ortam sıcaklığı, besleme, gebelik süresi, ineğin ırkı, düvenin veya ineğin yaşı, kaçıncı doğum olduğu, buzağının cinsiyeti.
Buzağıların doğum ağırlıklarında en başta gelen etken “boğa” dır. Kullanılan boğa spermasının denenmiş boğa sperması olması, güç doğum, kolay doğum, First Calf Calving Ease (ilk doğumda doğum kolaylığı) gibi değerlerinin bilinmesi gerekir. Bu değerler özellikle, düvelerin tohumlanmasında çok önem verilerek bakılması gereken değerlerdir.
Ortam sıcaklığının da bu konu da etkisi vardır. Soğuk havalarda gebeliğinin son 45 gününü geçirenlerin buzağıları daha iri, sıcaklarda son 45 günü geçirenlerin buzağıları ise daha küçük oluyorlar. Genel olarak böyle. Hatta, son 45 günü sıcaklık stresi altında geçiren ineklerin buzağılarında intrauterin (rahim içi) büyüme geriliği (IUGR) ortaya çıkabilir.
Besleme iri yavru ile yakın ilişkili. Son 45 günde aşırı besleme yapılan ineklerin buzağıları iri olabiliyor. Ayrıca inek ya da düve de yağlandırılmış ise güç doğum olma ihtimali yükseliyor. Son 45 gündeki besleme düzeyine, özellikle de protein düzeyine dikkat edilmeli.
İneklerin gebelik süresi ortalama gündür. Fakat gün ile gün arası normal kabul edilir. Gebelik süresinin uzaması “iri yavru” ya neden olabilir.
Tabii ki ineğin ırkı da önemli. Örneğin; holstein ırkı bir inekle, jersey ırkı bir ineğin buzağıları aynı doğum ağırlığında olmaz.
Düvenin veya ineğin yaşı da “iri buzağı” konusunu etkiler. Fizyolojik gelişmesini henüz tamamlamamış düvelerin yavruları daha küçük, birkaç doğum yapmış ineklerin yavruları daha büyük olabilir.
Kaçıncı doğum olduğu da yine aynı şekilde yavrunun doğum ağırlığı ile ilgilidir. Erkek buzağıların dişi buzağılardan daha iri oldukları da herkes tarafından bilinir.
Görüldüğü gibi; buzağıların doğum ağırlığını etkileyecek olan 8 ayrı etmen saydık. Dolayısıyla iri buzağı konusunu bir tek etkene bağlayamayız.
Koruyucu Hekimlik
İri yavru ve iri yavruya bağlı olan güç doğum olayları yavrunun ve annesinin aşırı yıpranmasına, bazen de kayıplara yol açabilir. Diğer yandan güç doğumların ardından boş günlerin sayısı ile buzağılama aralığının uzadığı da bilinen, yaşanan en büyük sorundur.
Eğer bu sorunları yaşamak istemiyorsak, boğa kullanmak yerine suni tohumlamayı tercih etmek, suni tohumlamada ise denenmiş boğaların spermalarını iyice inceledikten sonra karar vermek yerinde olacaktır.
Kuru dönemde önerilen besleme şekline uygun davranılması da koruyucu hekimliktir. Kuru dönemdeki besleme hatalarının yol açabileceği sorunlar içerisinde iri yavru, yağlanmış inek ve güç doğum da sayılmaktadır.
Sıcak günlerde serinletme yapılması da ısı stresinden hayvanların kurtarılması ve normalden küçük yavru doğmasının önlenmesi bakımından koruyucu hekimliktir.
Dünya genelinde et ve süt üretiminin kaynanda inekler çok önemli bir rol oynar. Hayvancln en önemli canllarndan, ineklerin gebelik zamanlar oldukça dikkat edilmesi gereken dönemlerdir. Yeni yavrularn doaca bu süreçte dikkat edilmesi gereken pek çok konu bulunur. Gebeliin tehisinden itibaren, doum gerçekleene kadar ki süreç aralnda mutlaka veteriner hekimlerden destek alnmas gerekir.
Özellikle hayvanclkla uraan ya da çeitli sebeplerden bu süreç hakknda bilgi edinmek isteyenlerin aratrd konular arasnda ineklerin gebelik süresi yer alr. neklerde gebelik süresi genellikle gün arasnda gerçekleir. Baz istisnai durumlarda gebelik süresinin artt görülebilir. neklerin ilk doumunu gerçekletirecek ve daha genç olanlar düve olarak bilinir. Düveler genellikle dier ineklere göre daha erken doum yaparlar. Bu süre birkaç gün olarak deiebilir.
Sadece doum zaman deil, tüm gebelik süreci boyunca hamile ineklerin titiz bakm ve kaliteli beslenmeye ihtiyaçlar vardr. Elbette doumdan önceki 60 gün daha dikkatli olunmaldr. Gebelik yaayan ineklerin erkek hayvanlardan ayr olarak durmas gerekir. Bu dönemde baarl bir doum gerçekleebilmesi için inein vücut direncini korumak son derece önemlidir. Bu yüzden son 2 ayda inekten süt alnmamaldr. Kaliteli bir beslenmeyle inein gücü korunurken çok da yalanmasna izin verilmemelidir. Bu dönemde dier hayvanlardan da uzak tutulmaldr.
nekler gebelik süreci boyunca hassas bakm isteyen canllardr. Özellikle gebeliin son 2 ay önemlidir. Dikkat edilmesi gereken hususlarn banda; inein gücünü toplayabilmesi için gebeliin son 60 günü kuruya çkarlmas gerektiidir. Bu süreçte inein genel vücut salna dikkat edilmeli, yeterli ve yararl besinler ile beslenmelidir. Bu durum hem annenin hem de yavrunun geliimi yönünden önem tar. Beslenme düzeninde, bebek ve annenin doal geliimine fayda salayacak, kaliteli besinler ve gerekirse ek gdalar kullanlmaldr. Gebeliin ardndan buzann da salkl bir ekilde büyümesi için dikkat edilmesi gereken noktalar bulunur.
neklerde doum süreci genellikle 12 ay gibi bir süre olarak hesaplanyor. Bu süre baz artlara bal olarak 12 –14 aya kadar uzayabiliyor. Buna göre bir buza doumu için 2 tohumlama ilemi olmas gerekir. nekler bir yllk süreç içerisinde günde doum yaparlar. Bu süre aya vurulduunda 9 aylk bir zaman ortaya çkyor. Bu durumda 1 sene içerisinde her inek sadece 1 yavru dourabilir.
Anne karnndaki buza yeterince büyüdüünde, döl yatana samayp, besin almakta zorlanmaya balar. Bu süreçte buzann atklar birikir ve annenin bedeni uyarlmaya balar. Doum balamas annenin en rahat ettii gece saatlerini bulabilir. Doumun balad esnada inein rahatsz edilmemesi gerekir. nekler genellikle normal doum gerçekletirirler. Normal bir doumda 1 –3 saat aras sanc ve knma süresi olur. Bu sürenin ardn yavrunun darya çkabilmesi de 1 saat sürebilir. lk kez doum yapacak olan düveler ise saat aras sanc çekerler. Yavrunun doarak dar çkmas ise 2 saat sürebilir. Bu anormal bir durum deildir. nekler çok farkl bir sorun yaamadkça normal olarak doururlar. Doumda çok zorlanmalar ise çok düük bir orandr.
ANASAYFAYA DÖNMEK ÇN TIKLAYINIZ
11, görüntülenme
Cevap Ver
Soruyu Soranın Seçtiği Cevap
Inekler yavruladıktan sonra süt vermeye başlar. Sütünü sağdığınız sürece (ister buzağının ememesi ile olsun, ister manuel veya makina sağımı olsun) süt verimi devam eder. Bununla birlikte hormonal mekanizmanın düzenlenmesi ve bedenin dinlenmeye ihtiyacı vardır. Endüstriyel hayvan yetiştiriciliğinde "kuruya çekmek" denilen ineklerin sütünün sağılmadığı, özel yemlerle beslenip dinlendirildiği bir dönem uygulanır. Bu dönem sonunda inek tekrar gebe kalarak (doğal veya sunni döllenmeyle) yavrular ve yine süt vermeye başlar. Kuruya almak ineğin sağlığı ve ömrünün uzunluğu için önemlidir.
görüntülenme
Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara DönEvrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın % okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki
Bugün Öğrendim ki
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Kafana takılan neler var?
'te bilimi Türkiye'nin her yanına götürmemize yardım etmek ister misiniz?
Bu yıl sayfamızda gezdiniz.
Yeni yıl, yeni fırsatlar demek ve 'ten beklentimiz, bilimin Türkiye'nin her köşesine yayılması ve daha erişilebilir olması. Evrim Ağacı olarak, bu görevi yerine getirmek için gece gündüz demeden çalışıyoruz ve çalışmaya devam edeceğiz. Bizim milyarder sahiplerimiz yok, koca koca şirketler arkamızda durmuyor, herhangi bir elçilikten fon almıyoruz. Bizim sorumlu olduğumuz tek kişi var: Sizsiniz! Ve tabii ki sizin gibi yüz binlerce bilimsever. Biz, siz gibi bilimseverlerin maddi destekleri sayesinde Türkiye'nin en büyük popüler bilim platformu olduk ve aynen bu çizgide devam etmek istiyoruz. Eğer bize destek olursanız, bu yıl da bilimin Türkiye geneline yayılmasına katkı sağlamış olacaksınız. Tek seferlik destek olun veya daha iyisi, aylık destekçilerimiz arasına şimdi katılın.
Kreosus (₺)YoutubePatreonDiğer Yöntemler
Evrim Ağacı
Türkiye'deki bilimseverlerin buluşma noktasına hoşgeldiniz!
Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.
Geri dön
Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.
Geri dön
“ Sınırlı sayıda kalp atışımız olduğunu düşünüyorum ve benimkileri boşa harcamaya hiç niyetim yok!”
Neil Armstrong
Bilim İçin 30 Saniyeniz Var mı?
Evrim Ağacı, tamamen okur ve izleyen desteğiyle sürdürülen, bağımsız bir bilim oluşumu. Ücretsiz bir Evrim Ağacı üyeliği oluşturmanın çok sayıda avantajından biri, sitedeki reklamları %50 oranında azaltmak (destekçilerimiz arasına katılarak reklamların %'ünü kapatabilirsiniz). Evrim Ağacı'nda geçirdiğiniz zamanı zenginleştirmek için, sadece 30 saniyenizi ayırarak üye olun (üyeyseniz, giriş yapmanızı tavsiye ederiz).
Üye Ol
Giriş Yap
Üyeliğin Avantajları