İran, bir millet ve imparatorluk (MÖ 625[24]–MÖ 559) olarak Medler ile başlar. Medler ilk kez Asur kralı III. Salmaneser'in dönemindeki (MÖ 858-824) yazılarda "Mada" adı ile kaydedilmişlerdir.[25] Medlerin şu anki adı, Antik Yunan dilindeki Mêdos'tan (Μῆδος) gelmektedir.[26]Asurlular onlardan Medyan ülkesi, Kurmada, Mata veya Manda olarak bahsederken, Babilliler ise onları Ummān-manda olarak adlandırmışlardır. Genel olarak Medler, eski Yakın Doğu tarihinde önemli bir yere sahip oldukları kabul edilse de, tarihlerini yeniden inşa etmek için yazılı bir kaynak bırakmamışlardır; kendileriyle ilgili anlatılanlar sadece Asurlular, Babilliler, Ermeniler ve Yunanlılar gibi yabancı kaynaklardan bilinmektedir. Medler, Asurluların yıkılmasında önemli roller oynamış ve güçlü Lidya ve Babil krallıklarıyla rekabet etmiştir.
Ahameniş İmparatorluğu[değiştir
Acil yasa tasarısı onaylandı: İkinci el otomobil ithal edecekler
İran Sanayi, Maden ve Ticaret Bakanı Rıza Fatemi Emin, hükümetin hazırlayıp sunduğu ikinci el otomobil ithalatına ilişkin acil yasa tasarının onaylandığını açıkladı. Emin, ülkede otomobil piyasasında sorunlar yaşandığı aktararak, “Geçen yıl ve bu yıl üretim açısından iyi bir seyir izlenmesine rağmen halkın enflasyona karşı varlıklarını korumak için otomobil satın almasına, spekülatif suni talep açıkları da eklenince otomobil sektöründeki aşırı talep nedeniyle kafa karışıklığı yaşandı” dedi.
İthalata öncelik vermenin, otomobil pazarındaki baskıyı hafifletmenin en hızlı yolu olduğunu belirten Emin, "Hükümet bunu yapmak için, ilk meclis oturumunun gündemine alınacak olan ikinci el otomobil ithalatına ilişkin acil bir yasa tasarısını onayladı. Meclisin de bunu hızlı bir şekilde onaylayacağını umuyorum. Arz talep uyumsuzluğu giderilene kadar Merkez Bankası'nın yönlendirmesiyle otomobil ithalatına devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.
İran'da otomobil ithalatı katı kurallara ve yüksek ücretlere tabi tutulurken, "İran Khodro" ve "Saipa" gibi yerli otomobil üreticileri teşvik ediliyor. ABD, 2018'den bu yana yüz binlerce kişiye istihdam sağlayan ve ülkedeki en önemli sektörlerden biri olan İran otomobil sanayisine tek taraflı yaptırımlar uyguluyor. ABD tarafından uygulanan yaptırımlar nedeniyle, başta Fransız otomobil üreticileri Peugeot, Citroen olmak üzere yabancı şirketler İran'daki faaliyetlerini durdurmuştu.
kaynağı değiştir]
Ana maddeler: Ahameniş İmparatorluğu ve Büyük Kiros
Büyük Kiros, Medler ve Perslerden tarihteki ilk Pers devleti olan Ahameniş İmparatorluğu'nu oluşturarak birleşik bir imparatorluk kurmuş ve daha ileride, insanlar ile kültürler arası bir birleşme olana dek, kendi zamanının en büyüğü olmak üzere hükmetmiştir.[24]Kiros, söylenceye göre bir gün Pers ordusuna çalıları temizletmiş, ertesi gün ziyafet vermiş ve kendisini destekleyip lüks içinde yaşamak varken neden Medlerin kölesi olarak kaldıklarını sormuştur. Bu hamlesiyle birlikte tüm Pers ordusunun desteğini kazanmıştır.[27]
Bir Pers devleti olan Ahameniş İmparatorluğu, Büyük Kiros ve I. Darius devrinde o zamana kadar insanlık tarihindeki en büyük imparatorluk hâline gelmişti.[28] Pers İmparatorluğu'nun sınırları doğuda İndus Nehri ve Ceyhun Nehri'nden batıda Akdeniz'e kadar uzanıyor, Anadolu'nun neredeyse tamamı ile Mısır'ı da kapsıyordu.
Atina, MÖ 499'da Sardis'in yağmalanması ile sonuçlanan Milet'teki bir isyana destek vermiştir. Bu durum, MÖ 5. yüzyıl boyunca süren Yunan-Pers Savaşları olarak bilinen savaşları çıkartacak ve Yunanlara karşı bir Ahameniş harekâtına neden olacaktır. Yunan-Pers Savaşları sırasında Persler bazı büyük üstünlükler ele geçirmişler ve MÖ 480'de Atina'yı yıkıp yerle bir etmişlerdir. Ancak Yunanların bir dizi zaferinden sonra Persler çekilmek zorunda kalmışlardır. Savaşlar, MÖ 449'da imzalanan Callias Barışı ile sona ermiştir.
Pers Ahamenişlerin en büyük çalışması, kurdukları imparatorluğun kendisiydi. Zerdüşt'ün öğretilerinden kaynaklanan kurallar ve ahlak; insan hakları, eşitlik ve köleliğin yasaklanmasına dayandırılan politikaları geliştiren ve uygulayan Ahamenişler tarafından sıkı bir şekilde takip edilmiştir. MÖ y. 6. yüzyıldan itibaren İran coğrafyasına hakim olan Zerdüştlük inancı, Ahamenişler zamanında, özellikle Babil'e sürgün edilmiş olan YahudilerinBüyük Kiros tarafından özgür bırakılması ve onların Kutsal Topraklar'a geri gönderilip tapınaklarını yeniden inşa etmelerine izin verilmesiyle daha çok tanıtıldı ve İbrahimî dinleri etkiledi. İlerleyen zamanlarda Kiros, bu olay nedeniyle Yahudiler tarafından övgüyle bahsedilmiştir.
Aristoteles, Platon ve Sokrates'in yaşadığı Atina'nın Altın Çağı sırasında Yunanların Pers İmparatorluğu ve Orta Doğu ile bazı temasları oluşmuştur. Çünkü Ahamenişler, Batı Asya'dan Anadolu'nun batısına ve Mısır'dan Mezopotamya'nın kuzeyine kadar olan geniş alanda uzun yıllar hükmetmişlerdir. Orta Doğu ve Balkanlar halklarına sağlanan barış, asayiş, güvenlik ve zenginlik, tarihte nadir görülen bir dönemi oluşturmuş; bu dönem, ticaretin bu oranda arttığı tek dönem olmuş ve bölge insanlarının yaşam standartları yükselmiştir.[29]