Bebeklerde ishal, tıpkı kabızlık gibi bebeklerde sık görülen rahatsızlıklardan biridir. İshal bebeklerin sağlık durumunu izlemek yine annelerin üzerine düşen önemli görevlerdendir. Öncelikle bebeğinizin vücut ısısının normal olup olmadığını kontrol etmeniz gerekir. Çünkü ishal eğer ateşle birlikte görülüyorsa ciddi sorunlara işaret edebilir ve hızla doktor kontrolü gerekebilir.
Her sıvı dışkılama ishal demek değildir. Yeni doğan bebekler her beslenmeden sonra kaka yaparlar ve kakaları genelde yumuşaktır. Bunun yanı sıra anne sütü de bebeğin kakasını etkiler. Dolayısıyla bebeğin her zamankinden farklı bir şekilde kaka yapması endişelenecek bir durum değildir. İshal vakaları soğukkanlı ebeveynleri bile alarma geçirirken, birçok aile genelde ishal vakalarının hafif geçeceğini düşünerek, bebek susuz kalmadığı sürece bunu sağlık tehdidi olarak algılamaz.
Zaten en çok dikkat edilmesi gereken nokta da susuzluk halidir. İshal olan bir bebekte susuzluk ciddi, hatta hayati bir durum olabilir. Bu sebeple bebeğinizin ishal olması halinde yeteri miktarda su aldığından emin olmalısınız.
Doktora başvurmakta zamanlama önemli
3 aylık ya da daha küçük bebeğiniz ishal olduysa, mutlaka doktor kontrolünden geçmelidir. Eğer daha büyükse ve 24 saat içinde bir düzelme görülmemişse, aşağıdaki durumların varlığı halinde doktora gitmelisiniz:
Bebeğinizi ishalden korumanın yolları
Bebeğinizi ishalden korumak için yapabileceğiniz birkaç şey var:
Süt ve süt ürünleri, lif bakımından zengin meyveler ve meyve suyu, yumurta, sıcağa dayanıklı olmayan ve çabuk bozulmaya müsait yiyecek ve içecekler bebeğinizde ishale sebebiyet verebilir. Bebeğinizin gıda alerjisi de olabilir. Alerji yapan besin tüketildiğinde ishale kusma da eşlik edebilir.
Son zamanlarda bebeğinizin kaka miktarı arttıysa, bunun nedeni araştırılmalıdır. Ama aniden ortaya çıktıysa sorumlu yiyecekler olabilir. Bebeklerde ishali tetikleyen etkenler arasında anne sütünün etkisi hiç de azımsanacak durumda değildir.
Dolayısıyla emziren annenin de yediklerine dikkat etmesi gerekir. İşte süt veren annelerin bebeğini ishalden koruması için uzak durması gereken besinler:
Bebeklerde ishale neden olan birçok şey vardır. Viral ya da bakteriyel enfeksiyonlar ishale neden olabilir. Bunun dışında bağırsak paraziti, antibiyotik ya da beslenme düzeni de ishale sebebiyet verebilir.
Bakteriyel enfeksiyon durumlarında ise, ishal çok daha ciddi bir hal alır. Bu tür durumlarda kramplar, dışkının kanlanması ve ateşlenme görülebilir. En kısa sürede doktor yardımı almanız gerekir.
İshal durumununda bebeğiniz kulaklarını çekiştiriyorsa ve keyfi yerinde değilse, kulak enfeksiyonu olmuş olabilir. Bu durum, ishal olmasının bir nedeni olabilir.
Eğer bebeğinizde gaz varsa, midesi rahatsızlanıyorsa, ishal dışkısı yağlıysa parazit sorunu olabilir. Bu enfeksiyonlar çok bulaşıcıdır. Bir doktor gözetiminde ilaç tedavisi görülmesi gerekir.
Antibiyotik kullanımında verilen ilaç çok önemlidir. Kullanılan antibiyotik, öldürmesi gereken bakterilerle birlikte yararlı bakterileri de öldürüyor olabilir. Bu da ishale neden olabiliyor. Doktor kontrolünde, bu sorunu çözebilirsiniz.
Şekerli içecekler ve meyve suları ishale neden olabilir. Bu tür gıdaları azaltırsanız, ishal de beraberinde azalacaktır. Bebeğinize meyve suyu yerine, mevyenin kendisini vermeyi tercih edebilirsiniz.
Gıda hassasiyeti sıkça görülen bir durumdur. Laktoz hassasiyeti, bebeklerde en çok görülen hassasiyettir. Bu durum da ishale neden olabilir. İshalin yanında karın ağrısı ve gaz da görülür.
İshalin yanında kusma görülüyorsa, bebeğiniz yiyecek dışında ilaç, bitki, kimyasal gibi başka bir madde yutmuş olabilir. Bir an önce hastaneye gidilmelidir.
İshal olan bebeğinizin yemesi gereken besinleri öğrenin!
Bebeklerde ishal, her bebeğin başına gelebilecek bir rahatsızlıktır. Bu dönemde bebeğinizin ateşlendiğini ve halsiz düştüğünü gözlemleyebilirsiniz. Bu belirtiler sizi korkutmasın. Bebeğinize ishal sürecini kısaltacak besinler yedirerek onun daha hızlı iyileşmesine yardımcı olabilirsiniz.
Uzun süre geçmeyen ishallerde ise mutlaka bir uzmana gitmelisiniz.
Herkeste olduğu gibi bebeklerde de su, ishal için çok faydalıdır. İshalle birlikte vücut halsiz düşer ve sürekli sıvı kaybeder. Bu durumun önüne geçmek için bebeğiniz ishal olduğu andan itibaren ona doktorunuza sorarak bol bol su içirmelisiniz. Belli aylardan önce çocuklara su verilmediğini göz önünde bulundurmak şartıyla.
Şeftali, muz, elma gibi faydalı besinler bebeğinizin ishalini geçirmede yardımcı olacak besinlerdir. Bu meyveleri bebeğinize yedirmeden önce mutlaka bol su ile yıkamalısınız. Eğer minik yavrunuz bu meyveleri ısırarak yiyemeyecek kadar küçükse, meyveleri püre halinde de yedirebilirsiniz.
Pirinç lapası, patates püresi, yoğurt çorbası gibi besinlerin sindirimi kolay olduğundan bebeğinize güvenle verebilirsiniz. Bu dönemde bebeğinizin yağdan uzak durması gerektiği için bu lapaların yapımında kesinlikle yağ kullanmamalısınız.
Tıpkı meyvelerde olduğu gibi lapa yapımına başlamadan önce malzemelerinizi bol su ile yıkamalısınız.
Bebeğiniz ishali boyunca en az su kadar vitamin ve mineral kaybı yaşayacaktır. Kaybettiği vitamin ve mineralleri ise besinlerle yerine koyabilmeniz mümkün. Bu konudaki en büyük destekçiniz ise kesinlikle havuçtur!
İster suyunu sıkın ister haşlayarak püre haline getirin, havucun ishal tedavisinde etkili bir sebze olduğunu unutmayın.
Uzm. Dr. Nihan Çehreli tarafından onaylanmıştır
Emzirme uzun bir süreç olduğu için bazen annelerin emmeye ara vermesi bazen de emzirmenin tamamen sonlandırılması gereken durumlar olabilmektedir. Gerçekten emzirmenin sakıncalı olduğu ve emmeye ara verilmesi gereken durumların sayısı aslında oldukça azdır. Ama gerek bilgi yetersizliği gerekse fazla endişe ve kaygı ile bazen anne sütünün kesildiği durumlar olmaktadır.
Örneğin annelerin çoğu grip veya ishal olduğu zaman sütten mikropların geçeceğini düşünerek emzirmeye ara vermek ister. Ama her enfeksiyonda sütün kesilmesi gerekli değildir. Ayrıca annenin kullanması gereken ilaçlar olduğunda veya her yapılması gerekli tetkiklerde emzirmeye ara verilmesi gerekli değildir.
Çünkü gereksiz yere emzirmeye ara verilmesi maalesef daha sonra sütün tamamen kesilmesine neden olabilir. Bu nedenle anne sütü gerçekten gerekli olduğu durumlarda kesilmelidir.
1-Annenin Enfeksiyonları: Pek çok enfeksiyon aslında emzirmeye engel olmasa da bazı ciddi enfeksiyonlarda emzirmenin kesilmesi gerekir. Bu enfeksiyonlar;
2-Bebeğin Doğumsal Metabolik Hastalıkları: Bazı doğumsal metabolik hastalığı olan bebeklerin anne sütü veya normal mamalar ile beslenmesi uygun değildir. Bu bebeklerin özel içeriği olan mamaları kullanması gerekir. Bu tür metabolik hastalıkla doğan bebekler de anne sütü kesilmelidir.
3-Anneye Tanı veya Tedavi Amaçlı Verilecek Radyoaktif Maddeler: Emziren annelerin bazı hastalıkları için yapılacak testlerde veya tedavi amaçlı radyoaktif iyot kullananımı varsa emzirme kesilmelidir.
4-Annenin Kullanması Gereken İlaçlar: Annenin kullandığı ilaçlar süte çok az miktarda geçer. Ama her ilaç kullanımında anne sütü kesilmesine gerek yoktur.
Uygun rehberler takip edilerek hangi ilacın zararlı hangisini emzirirken kullanabileceğiniz saptanabilir. Ama bazı ilaçları kullanırken anne sütünün kesilmesi gereklidir. Bu ilaçlar;
Annenin yasa dışı eroin, kokain, maruana gibi uyarıcı maddelerin kullanımı bebeğe zarar verebileceği için bu durumlarda emzirme önerilmez. Ayrıca emziren annelerin alkol kullanımı da tavsiye edilmez. Alkol tüketen annelerin belli süre emzirmeye ara vermesi gerekir.
Aslında görüldüğü gibi emzirmeye ara verilmesi gereken durumlar oldukça nadirdir. Bu nedenle çevrenizden duyduğunuz olumsuz söylemlerden etkilenerek emzirmeye ara vermeyin. Gerçekten bazen anne sütü konusunda yeterli bilgi ve tecrübe sahip olmayan sağlık çalışanları bile gereksiz yere emzirmeye ara verilmesini söyleyebilir.
Eğer emzirmeye ara verilmesi gerektiğini düşündüğünüz bir konu varsa mutlaka anne sütü ve emzirme konusunda deneyimli sağlık çalışanlarından destek almanız en iyisidir.
Soğuk havaların kendini iyiden iyiye hissettirmeye başladığı günlerde kış hastalıklarına yakalanan bebek ve çocuk sayısında ciddi anlamda artış yaşanıyor. Okula ya da kreşe yeni başlayan büyük kardeşlerin bulunduğu evde eğer bir yenidoğan varsa her zamankinden daha özenli davranmak ve en önemlisi bebeği hastalıklardan korumak için emzirmek gerekiyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümünden Uzm. Dr. Seçil Sözen Çakır, “ Ekim Emzirme Haftası” kapsamında emzirmenin hem anne hem de bebek sağlığı için önemi hakkında bilgi verdi.
Anne sütünün bebeğin ihtiyacı olan vitamin ve mineralleri içerdiğini vurgulayan Dr. Çakır, anne sütünün yararları hakkında şunları söyledi:
“Anne sütü, yenidoğan için eşsiz bir gıda ve beslenmedeki tek kaynaktır. Bebeğin tüm vücut sağlığı kadar ruh sağlığı için de büyük önem taşır. Benzersiz içeriği nedeniyle diğer sütlerden ayrılan anne sütünün doğumdan hemen sonra bebeğe verilmesi için annenin emzirmeye başlaması istenir. Bebekler ilk 6 ay sadece anne sütü ile beslenmelidir ve bu süreçte bebeğe asla ek gıda ya da su gibi takviye sıvılar verilmesine gerek yoktur. Çünkü anne sütünde D vitamini dışında bir bebeğin ihtiyacı olan her şey mevcuttur.
“GRİP OLAN ANNE BEBEĞİNİ EMZİRMEYE DEVAM ETSİN”
Anne sütü alan bebekler sağlıkla büyürler ve gelişirler. İçeriğindeki akyuvarlar ve bir dizi antienfektif faktörler sayesinde başta ishal olmak üzere enfeksiyon hastalıklarından korunurlar. Ayrıca anne sütünde annenin geçirmiş olduğu enfeksiyonlara karşı da antikorlar bulunur. Bu sayede emen bebekler hem annenin edindiği yeni enfeksiyonlardan hem de aile ortamındaki enfeksiyonlardan etkilenmeyecektir. Yani anne asla hasta olduğunu düşünerek bebeğinden uzaklaşmamalı ve emzirmeye devam etmelidir. Anne sütünün içeriğindeki yağ, diğer sütlerdeki yağa göre çok daha kolay sindirilir. Böylece bebekleri ciddi anlamda rahatsız eden gaz ve kabızlık gibi sindirim sistemi şikayetleri daha az olur. Anne yeterli ve dengeli besleniyorsa sütü hemen hemen tüm vitamin ve mineralleri içerecektir. Hatta öyle ki anne sütündeki A vitamini bebeğe yaşamının ikinci yılında bile yeterli olacaktır.
EMZİRMEK ANNEYE DE İYİ GELİYOR
Anne sütünün bol olması için bebek sık sık emzirilmelidir. Emzirme bebek için olduğu kadar anne için de yararlıdır. Erken emzirme sayesinde annenin doğum sonu kanamaları çabuk kesilir. Memelerde şişme ve iltihaplanma sorunu daha az görüleceği için lohusalık süreci kolaylaşır. Annenin bebeğini emzirmesi ile anne-bebek ilişkisi güçlenir, annenin bebeğini benimsemesi, bebeğin sağlıklı bir kişilik kazanması sağlanır. Rahmin ilk büyüklüğüne dönmesi hızlanır. Böylece kanamanın azalmasını sağlayıp, anneyi kansızlıktan korur. Emzirme annede yumurtalık kanseri ve meme kanseri riskini düşürür.
BEBEKLER İNEK SÜTÜNÜ SİNDİREMİYOR
Anne sütünde enerjinin çoğunu sağlayan yağ, enfeksiyonlardan koruyan protein ve laktoz bulunur. Hayvan sütleri ise anne sütünden nitelik ve nicelik yönünden farklıdır; çok daha fazla protein içerir. Protein önemli bir besin maddesidir; daha fazla proteinin daha iyi olduğunu düşünülse de öyle değildir. Hayvan sütündeki protein bebeğin tam olgunlaşmamış böbrekleri için zararlı olabilir. Ayrıca inek sütündeki proteinin çoğu kazeindir. Kazein de bebeğin midesinde yoğun ve sindirilemeyen pıhtılar oluşturur.
FORMÜL SÜTLER EGZAMA VE ASTIM YAPABİLİR
Formül mama ile beslenen bebeklerde hayvan sütü proteinine entolerans gelişebilir. Değişik türde protein içeren besinleri alan bebeklerde ishal, karın ağrısı, alerjik döküntü görülebilir. İshal problemi kronikleşebilir. Büyüme-gelişme geriliği yapabilir. Süt formülleri ile beslenen bebeklerde, anne sütü alanlara göre egzamaya ya da astıma yol açan alerjiler hastalıklara daha fazla yatkınlık saptanmıştır.”
Fotoğraflar: Getty Images Turkey
VİDEO: ANNE SÜTÜNÜ AZALTAN VE ARTTIRAN BESİNLER NELER?