İsim tamlamaları dilimiz açısından çok önemlidir. İsimler bazen cümle içerisinde bir varlığı tek başlarına belirtemez. Bu nedenle isim tamlamaları kullanılır. İsim tamlamaları 4 çeşittir. Bunlar; belirtili isim tamlaması, belirtisiz isim tamlaması, takısız isim tamlaması ve zincirleme isim tamlamasıdır. İsim tamlamalarının birbirinden farklı pek çok özellikleri bulunmaktadır. Zincirleme isim tamlamasının özellikleri ise şunlardır:
- En az üç ismin birleşmesi ile oluşan isim tamlamasına denir.
- Bir isim tamlamasının başına veya sonuna isim getirilerek oluşan bir tamlama çeşididir.
- İki isim tamlamasının bir araya gelmesi ile oluşabilir.
- Tamlanan ise mutlaka tamlanan eki almalıdır.
Zincirleme İsim Tamlaması Örnekler İle Konu Anlatımı
İsim tamlamaları hakkında pek çok örnek vermek mümkündür. Kişiler genellikle günlük hayatta cümle içerisinde pek çok isim tamlaması kullanırlar. Fakat pek çoğumuz bunun farkında değildir. Bu nedenle cisim tamlamaları cümle içerisinde kullanımı dilimiz açısından çok önemlidir. İsim tamlaması çeşidi olan zincirleme isim tamlaması ile ilgili örnekleri, şu şekilde verebiliriz: - Öğrencilerin sınav sonuçları bugün açıklandı.
Bu cümlede bulunan zincirleme isim tamlaması ''öğrencilerin sınav sonuçları'' olmaktadır.
- Edebiyat sanatının sorunları ele alındı.
Buradaki zincirleme isim tamlaması ise ''edebiyat sanatının sorunları'' olmaktadır.
- Sağlık bakanının görevleri hakkında bilgi verdi.
Buradaki zincirleme isim tamlaması ise ''sağlık bakanının görevleri'' olmaktadır.
Belirtisiz tamlamada tamlayan ek almaz, yani yalın haldedir; tamlanan ise -iiyelik ekini alır:[1]
Tamlanan isim ünlü ile bitiyorsa, iyelik eki arasına "s" yardımcı ünsüzü (kaynaştırma harfi) girer.
Tamlanan isim "su" sözcüğü ise kaynaştırma harfi "y"dir:
Cami, sanayi gibi bazı Arapça kökenli sözcükler tamlanan olarak kullanıldıklarında, aldıkları iyelik eki hem "-i" hem de "-si" şeklinde yazılabilir. Örneğin uçak sanayii ve uçak sanayisi kullanımlarının her ikisi de doğrudur.[2] Aynı şekilde Beyazıt Camii ve Beyazıt Camisi kullanımlarının her ikisi de doğrudur.[3]
Belirtisiz isim tamlamalarının pek çoğu kalıplaşmış sözcük grubudur ve cümlede birleşik isim gibi görev alır: