Itme Çekme Kuvveti Uygulayarak Her Cismi
İtme ve Çekme Kuvvetinin Cisimler Üzerindeki Etkileri Nelerdir?
İtme ve çekme, duran cisimleri harekete geçirmek, hareket halindeki cisimleri ise durdurmak için kullanılan kuvvetlerdir. Her iki kuvvet de cismin hareket yönüne göre ayırt edilebilir. Çekme kuvveti, kuvveti uygulayan kişiye doğru nesneyi hareket ettirme eğilimindeyken, itme kuvveti nesneyi kişiden uzaklaştırır. İtme ve çekme, doğada var olan en temel kuvvetlerdir.
İtme ve çekme kuvvetleri duran cisimlere uygulandığında hareket etmelerini sağladığı gibi hareket halindeki cisimleri hızlandırabilir, yavaşlatabilir, durdurabilir veya yön değiştirmelerini sağlayabilir. Söz konusu etkileri maddeler halinde sıralamamız gerekirse;
- Hareketsiz (duran) cisimleri hareket ettirir.
- Hareket halindeki cisimleri hızlandırır, yavaşlatır, durdurur veya bazı durumlarda yönlerini değiştirir.
- Hareket halindeki cismi hızlandırmak için hareket yönüne doğru uygulanması (itme), durdurmak veya yavaşlatmak için ise hareket yönünün ters istikametine doğru (çekme) uygulanması gerekir.
Makaleye Genel Bakış
İtme ve Çekme Kuvvetine Örnekler
İtme ve çekme kuvvetini günlük yaşantımızda sıklıkla kullandığımızı biliyor muydunuz? Aşağıda, bu kuvveti kullandığımız yerlere örnekler verdik. Konuyu daha iyi anlayabilmek için örneklere göz atın…
Pano raptiyeleri
Ders programınızı, yapmanız gereken ödevlerinizi veya hatırlatma notlarınızı asmak için mantar pano kullanıyor musunuz? Kağıdı panoya tutturmak için raptiyeye uygulanan kuvvet türü itme kuvvetidir. Kağıdı çıkarmak için raptiyeye uyguladığınız ters istikametli kuvvet ise çekme kuvvetidir.
Kapıyı veya pencereyi açma ve kapatma
Kapı ve pencerelerin çalışma prensibi itme-çekme kuvvetine bağlıdır. İtme ve çekme kuvveti sayesinde pencereler, kapılar, dolap kapakları ve çekmeler gibi pek çok şeyi açıp kapatırsınız.
Arabayı itmek veya çekmek
Genellikle arabaların aküsünde sorun olduğunda çalıştırmak için manuel olarak itilmesi gerekir. İtme kuvveti bu gibi durumlarda tercih edilen bir yöntemdir. Benzer şekilde, at arabaları ve köpek kızakları, hayvanların uyguladığı çekme kuvveti sayesinde hareket eder.
Prize fiş takmak veya çekmek
Elektrik prizlerine fişi takmak için itme kuvveti gereklidir. Yuvaya yerleştirmek için fişi kendinizden uzağa doğru hareket ettirmiş, yani bir başka ifadeyle itme kuvveti uygulamış olursunuz. Tam tersi olarak, fişi çıkarmak istediğinizde ise kendinize doğru kuvvet uygulayarak çekersiniz.
Futbol oynamak
İtme ve çekme kuvvetine bir diğer örnek futbol oynamaktır. Topa vurduğunuzda sizden uzaklaştırmış olursunuz ve buna itme kuvveti denir. Topu kendi tarafınıza doğru hareket ettirmeniz için de çekme kuvvetine ihtiyacınız vardır. Ayrıca, size doğru gelen topa ayağınızla dokunarak yönünü değiştirebilirsiniz. Bu, itme ve çekme kuvvetinin cismin yön değiştirmesine güzel bir örnektir.
İtme ve çekme kuvvetini kullandığımız yerlere birkaç farklı örnek verdik ancak hepsi bunlarla sınırlı değil. Mobilyaları itmek, perdeyi çekmek, arabanın vitesini değiştirmek, tekerlekli bavulu sürüklemek, kutuplarına bağlı olarak çekme veya itme yapabilen mıknatıs manyetizması, şemsiyeyi açıp kapatmak, halat çekme oyunu ve herhangi bir butona basmak gibi sayısız aktivite için itme veya çekme kuvveti gerekir.
İtme ve Çekme Kuvveti Konu Anlatımıİtme ve Çekme Kuvveti Nedir?İtme ve Çekme Kuvvetine Örnek Durumlar
İlkokul 3. sınıf Fen Bilimleri dersi, Kuvveti Tanıyalım ünitesi, Cisimleri Hareket Ettirme ve Durdurma konu anlatımını bu sayfada bulabilir ve pdf olarak indirebilirsiniz.
CİSİMLERİ HAREKET ETTİRME VE DURDURMA
BU KONUDA NELER ÖĞRENECEĞİZ?
→ Kuvvet nedir?
→ Kuvvet varlıkları nasıl etkiler?
→ Hareketli cisimlerin sebep olabileceği tehlikeli durumlar nelerdir?
Günlük hayatımızda duran bir cismi hareket ettirmek veya hareket halindeki bir cismi durdurmak isteriz. Peki bunu nasıl yaparız? Hareket halindeki cisimleri durdurmak tehlikeli mi? Şimdi bu soruların cevaplarını arayalım.
Kuvvet Nedir?
Hareket eden cisimleri durduran, duran cisimleri harekete geçiren itme veya çekme şeklindeki etkiye kuvvet denir.
Cisimleri iterek kendimizden uzaklaştırır, çekerek kendimize yaklaştırırız. Günlük hayatımızda birçok işte itme-çekme kuvvetini kullanırız. Örneğin, testereyle çalışan birisi testereye hem itme hem de çekme kuvveti uygular.
İtme ve Çekme Bir Kuvvettir
Kapıyı, pencereyi ve çekmeceyi kapatırken itme kuvveti uygularız. Kumanda ve bilgisayar tuşlarına basarken itme kuvveti uygularız. Futbolcular şut çekerken topa itme kuvveti uygular.
Bahçeden meyve toplarken çekme kuvveti uygularız. Kapıyı, pencereyi ve çekmeceyi açarken çekme kuvveti uygularız.
Kuvvet, varlıkların hızlanmasına, yavaşlamasına, durmasına, yönünün ve şeklinin değişmesine veya dönmesine neden olabilir.
Hareketli Cisimlerin Sebep Olabileceği Tehlikeli Durumlar
Hareketli cisimler tehlikeli durumlar oluşturabilir. Hızlı hareket eden veya dönen cisimlere dokunmak, onları durdurmaya çalışmak kazalara neden olabilir.
- Kapı ve pencerelerin hızla ve ani bir şekilde açılması veya kapanması ciddi yaralanmalara sebep olabilir.
- Çığ, sel, deprem gibi felaketler varlıkları harekete geçirerek can ve mal kaybına sebep olabilir.
- Hareket halindeki bir vantilatör pervanesini durdurmaya çalışmak yaralanmalara sebep olabilir.
- Aşırı hız ve ani fren gibi durumlar trafik kazalarına, can ve mal kaybına sebep olabilir.
- Teneffüste koridorlarda koşarak hareket ettiğinizde durmakta olan bir öğrenciye çarpabilirsiniz.
3. sınıf Cisimleri Hareket Ettirme ve Durdurma konusunu pekiştirelim
3. Sınıf Fen Bilimleri Cisimleri Hareket Ettirme Ve Durdurma konu anlatımı
Hem itme hem de çekme kuvvetleri günlük hayatımızda bizim için büyük bir öneme sahiptir. Şimdi öncelikle itme kuvveti ile neler yaptığımızı öğrenelim.
İtme kuvveti: Birçok cisme itme kuvveti gerçekleştiririz ve kullanırız.
- Kapıyı itme kuvveti ile kapatırız.
- Pencereye itme kuvveti ile kapatırız.
- Televizyon kumandasına itme kuvveti uygulayarak televizyonu açarız.
- Bilgisayarın tuşlarına basarken itme kuvvetini kullanırız.
- Futbolcular topa vururken itme kuvvetini kullanır.
Gördüğümüz gibi itme kuvvetini birçok farklı yerde kullanırız. İtme kuvvetine öğrendikten sonra şimdi de çekme kuvvetini nerelerde ve nasıl kullandığımıza bakalım.
Çekme kuvveti: İtme kuvvetine olduğu gibi aynı şekilde pek çok cisme çekme kuvveti uygularız.
- Bahçede ağaçlardan meyve toplarken çekme kuvvetini uygularız.
- Pencereyi çekme kuvveti uygulayarak açarız.
- Aynı şekilde kapıyı çekme kuvveti uygulayarak açarız.
Varlıklara ve nesnelere kuvvet uyguladığımız zaman bazı etkiler yaratırız. Böyle durumlarda cisim yavaşlar, hızlanır, durur, döner, şekli ya da yönü değişebilir.
Mesela elimizdeki bir taşı attığımız zaman taş hızlanır. Aynı zamanda bize doğru gelen farklı bir topu yavaşlatabiliriz. Veya topun yönünü değiştirebiliriz. Başka bir örnek ise oyun hamuru ile oynarken elimizde itme kuvveti uyguladığımız zaman hamuru sıkıştırırız ve hamurun şekli değişebilir. Bu şekilde daha birçok değişik örnek verebiliriz.
Hareketli Cisimlerin Sebep Olabileceği Tehlikeli Durumlar Nelerdir?
Hareketli cisimler bazı tehlikeli durumlar yaratabilir. O yüzden çok hızlı bir şekilde dönen bazı hareketli cisimlere kesinlikle dokunmamalıyız.
- Kapıların ve pencerelerin hızlı ve ani bir şekilde kapanması ciddi yaralanmalara neden olabilir.
- Kuvvet çığ, sel ve deprem gibi bazı doğal olayları harekete geçirebilir. Böyle durumlarda can ve mal kaybı yaşanabilir.
- Hareket halinde olan bir vantilatörü eğer durdurmaya çalışırsak kendimize zarar verebiliriz. O yüzden böyle durumlarda vantilatörden uzak durmalıyız.
- Arabalar ya da motosiklet ve bisiklet gibi araçlarda ani hız ve fren kazalara yol açabilir. Bu yüzden çok ciddi yaralanmalar geçirebiliriz.
- Teneffüste okul koridorunda hızla koşarken durmakta olan bir öğrenciye çarparsak ona zarar verebiliriz. Ayrıca kendimiz de zarar görebiliriz.
Yukarıda saydığımız tüm bu durumlara çok dikkat etmemiz gerekmektedir. İtme ve çekme kuvvetini gerekli yerlerde kullanmalıyız. Ayrıca bu kuvveti gerektiği kadar kullanmamız gerekir.