Iyotsuz Tuzun Faydaları
En iyi tuz: İyotlu tuz!
Dr. Ayça Kaya
Doğru bildiğimiz yanlışlardan biri de tuzun sağlığımıza olan etkileri. Dr. Ayça Kaya iyotlu tuzun vücut için önemini yazdı.
İyot; metabolizmanın çalışmasından, hafızadan, cilt sağlığından ve dikkatten tutun da bağırsakların çalışmasına kadar birçok organı doğrudan etkileyen minerallerden biri. Çünkü vücudumuzun en önemli hormonlarından biri olan tiroidin en önemli yapı taşı.Vücut iyodu sentezlemez. O nedenle dışarıdan yiyeceklerle alınması gerekir. Her ne kadar ıspanak, pazı, deniz ürünleri, çilek gibi bazı yiyecekler iyot içerse de her gün bu yiyeceklerden yeteri kadar tüketilemediği için eski yıllarda Türkiye’de guatrın ve tiroid bezinin az çalışmasının en yaygın nedeni iyot eksikliği idi.
’li yıllardan itibaren ülkemizde iyot sofra tuzlarına eklendiği için guatr hastalığı azaldı. Hal böyle devam ederken ’lu yıllarda doğal ve organik ürünlere merakımız artmaya başladı ve piyasalara birçok yiyecekte olduğu gibi tuzlarda da daha doğal ve daha organik başlığı altında Himalaya tuzu veya kaya tuzu gibi tuzlar girmeye başladı. Kaynağından sofranıza tamamen doğal olarak pazarlanan bu tuzlara çok ilgi gösterildi. Ancak doğal olarak bu tuzlara iyot eklenmediği için iyot eksikliği tekrar ortaya çıkacak gibi görünüyor.
Daha sağlıklı bir vücut için tuz alırken dikkat etmemiz gerekenler;
- Eğer tiroid hastası değilseniz ve evinizde tiroid hastası yoksa aldığınız tuzun üzerinde mutlaka "iyotlu tuz" ibaresi olsun. Tuzlar elde edildiği orjinlere göre adlandırılır. Orjini ne olursa olsun tuzun kimyasal yapısı aynıdır. Önemli olan içinde iyot olup olmaması. O nedenle Himalaya tuzu, organik tuz, kaya tuzu veya gurme tuzlarının üzerini mutlaka okuyun. "İyot eklenmiştir" yazısı yoksa bu tuzları satın almayın.
- Eğer tiroid hastası değilseniz ve ailenizde tiroid hastası varsa o zaman iki tür tuz alacaksınız. İyotlu ve iyotsuz olarak. Yemek tuzsuz pişirilecek. Tiroid hastası olan iyotsuz tuz atacak. Sağlıklı olan ev halkı iyotlu tuz atacak.
- Gebeler ve süt veren anneler için iyot özellikle çok önemli. Çünkü çocuğun beyin gelişimi için iyoda çok ihtiyaç var.
- İyot ısıdan ve ışıktan etkilendiği için aldığınız iyotlu tuzu kapalı kutularda saklayın ve yemek piştikten sonra tuzunu atın.
- Özellikle tuzsuz yemeye özen gösteren tansiyon, kalp ve böbrek hastalarında da iyot eksikliği ve buna bağlı tiroid problemleri ortaya çıkabilir. Bu hastaların da hekimlerine danışarak iyot takviyesi almaları gerekebilir. Günlük iyot ihtiyacı yaklaşık mcg’dir.
Etiket: tuz, iyotlu tuz, sağlık, beslenme, monash.pwça kaya
Tiroidiniz fazla çalışıyorsa iyotsuz tuz tüketin: Fazla tuzun yol açtığı 5 hastalık
Dünya Sağlık Örgütü, günlük tuz tüketimini 5 gramla (1 çay kaşığı) sınırlarken, ülkemizde bu miktar 18 grama ulaşıyor. Acıbadem Altunizade Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Özlem Bodur Yalçın, kararında tüketilen tuzun sinir sisteminin sağlıklı işlemesinden kan basıncının düzenlenmesine dek birçok faydası olduğunu, buna karşın günlük miktarın aşılması halinde kalp damar hastalıklarından böbrek hastalıklarına dek birçok ciddi soruna yol açabildiğini vurguluyor.
Yemeklere tuz eklemeden de, yediğimiz besinlerden günde 5 gram tuz temin edebildiğimizi, yüksek oranda tuz içermesinden dolayı işlenmiş besinlerden kesinlikle uzak durmak gerektiğini belirten Yalçın, fazla tuzun yol açtığı 5 hastalığı, tiroidi fazla çalışanların neden iyotsuz tuz tüketmesi gerektiğini anlattı, önemli uyarılar ve önerilerde bulundu.
Fazla miktarda alınan sodyum yüksek kan basıncına neden oluyor ki inmelerin yüzde 62’sinden, kalp hastalıklarının da yüzde 49’undan yüksek kan basıncı sorumlu. Yapılan çalışmalar; yüksek oranda sodyum tüketen çocukların da hipertansiyona daha yatkın hale geldiğini ortaya koyuyor. Diyetle alınan tuzun 10 gramdan 5 grama düşürülmesi ile inme riski, kalp damar hastalıkları riski azalabiliyor.
Tuz tüketiminin azaltılması, böbrek hastalığı tedavisinin en önemli basamağını oluşturuyor. Çünkü fazla tuz tüketildiğinde böbrek içindeki kılcal damarlarda kan basıncı yükselip harabiyet başlıyor ve bu harabiyete bağlı olarak idrardan protein kaçağı meydana geliyor. Protein kaçağının başlaması böbrek hasarının geliştiğini gösteriyor. Fazla tuz tüketimi aynı zamanda böbrek taşı oluşumunda önemli bir rol oynuyor.
Sabahları uyandığınızda ellerinizde ve yüzünüzde şişlikler olması, ayakkabılarınızın ayağınızı sıkması ve çorabınızın ayağınızda iz bırakması ödeminiz olduğunu gösteriyor. Hücreler arası sıvının artması anlamına gelen ödemin en önemli nedenlerinden biri gereğinden fazla tuz tüketmek. Tuz tüketimini kısıtlayarak ve uzun süre hareketsiz kalmamaya dikkat ederek ödeminizin atılmasını sağlayabilirsiniz.
Osteoporoz kemik kütlesinde azalma ve kemik yapısının zayıflaması sonucunda, kemik kırılganlığında artış ile kendini gösteren bir iskelet hastalığı. Gereğinden fazla tuz tüketmek, kemiklerden kalsiyum serbestleşmesine, böbreklerden kalsiyum kaybına ve dolayısıyla osteoporoza yol açıyor. Osteoporozdan korunmak için kalsiyumdan zengin bir diyet, yeterli vitamin tüketimi, düzenli egzersiz yapılması ve gereğinden fazla tuz kullanılmaması gerekiyor.
“Fazla tuz tüketimi şekeri de etkiler mi?” demeyin. Fazla tuz tüketimiyle insülin direnci arasında birçok ilişki bulunuyor. İlk olarak fazla tuz tüketimi, hücrelerdeki insülin sinyal yollarını bozarak insüline karşı artmış dirence yol açıyor. Aynı zamanda fazla tuz tüketimi, yağ deposundan adiponektin isimli maddenin salgılanmasına; adiponektin ise karaciğer yağlanmasını tetikleyerek fazla insülin salgılanmasına neden oluyor. Sağlıklı bir hayat için tuzun şekerle olan bu garip ama gerçek ilişkisini aklınızda tutmanızda fayda var.
İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Özlem Bodur Yalçın “Son günlerde kaya tuzu ve himalaya tuzu gibi iyotsuz tuz kullanımının özendirilmesi ülkemiz açısından önemli sağlık problemlerine yol açabilir. Ülkemiz halen iyot eksikliği olan bölgeler arasındadır ve bu nedenle yılından bu yana sofra tuzlarının iyotlanması zorunlu hale getirilmiştir. İyot sinir sistemi gelişimi için çok kritik bir maddedir ve özellikle hamile kadınların sağlıklı bebek gelişimi için iyotlu tuz kullanması hayati önem taşımaktadır. Ayrıca iyotsuz tuz kullanımının tiroit kanserine yol açtığına dair uyarılar da bulunmaktadır. Bu nedenle tiroit bezi fazla çalışan hastalar dışında iyotsuz tuz tüketimi önerilmemektedir” diyor.
Dr. Özlem Bodur Yalçın, tiroit bezi fazla çalışan hastaların neden iyotsuz tuz kullanması gerektiğini de şöyle açıklıyor: “İyot, tiroit hormonu üretiminde anahtar rol oynar. Düşük iyotlu beslenme ile tiroit hormon sentezi azaltılabilir.”