Türkiye’de en çok tercih edilen papağan türü ise Jako Papağanı ve bu papağanların Hastalık ve Tedavisi ile ilgili yazımızı okumanızı tavsiye ederiz. İnsanlara yakınlığı ve iyi taklitçiliği nedeniyle çok çabuk şekilde evcilleşmektedirler. Bu papağan türlerinden en çok beslenenlerden biri de Jako papağanlarıdır. Jako papağanları hem akıllı hem de evde beslemesi oldukça kolay ve keyifli olan bir papağan cinsidir. Jako papağanlarının diğer bir adı da Gri Afrika papağanı olarak geçmektedir. Yaklaşık olarak 30 santime varabilen boyuyla, biraz büyük türler arasındadır, ancak evcilleşince konuşması en çabuk olan türlerden biridir, dikkatli ve iyi bakıldığında 80 yıl kadar yaşayabilmektedir. Evinizde sağlıklı bir papağan beslemek için bakımları ve hareketlerinin takibi çok önemlidir.
Papağanların normal hareketlerinin dışında değişikliklerin yaşanması durumunda, hasta olma ihtimalini akıllara getirir. Bir jako papağanının hasta olduğuna dair, sık görülen belirtilerin başında, kilo kaybı, kambur gibi duruşu, titreme, kendi kendine yapması gereken kişisel bakım yapmama, tüylerin yolunması ve gaganın kafesin dışına sarkıtılması, hasta olduğunu belirtileridir. Bu belirtilerin yanı sıra dışkıda değişiklik, gözlerin devamlı kısık olması, tüylerin aşırı miktarda dökülmesi, ayakların şişmesi ve ses değişimi de papağanın hasta olduğunun belirtileridir. Bu gibi durumlardan dolayı papağanın hasta olması, hemen bir veterinere götürülmesi ve tedavi edilebilmesini gerektirmektedir. Veterinerin önerileri ve vermiş olduğu antibiyotik, vitaminler gibi ilaçları önerdiği şekilde kullanarak papağanınızın bir an önce sağlığına kavuşmasını sağlayabilirsiniz.
Hastalıklar konusunda, insanlardan daha hassas bir bünyeye sahip olan papağanlar için ayrı bir hassasiyet ve bakım gerekmektedir. Bu bakım ve hassasiyet gösterilmemesi durumunda, papağanınızın çeşitli hastalıklara yakalanma ihtimali de yüksek olacaktır. Papağanlarda en çok rastlanan hastalıklar, papağan humması, iştahsızlık, depresyon hali ve gözde çapaklanmayla kendini gösteren bu hastalık, kuşun ölümüne neden olabilir. Mantar, bu hastalıkta papağanın tüylerinde dökülmelere neden olur ve son derece bulaşıcıdır. Polyoma virüsü, papağanın ishal olması, kusması, karın bölgesinde şişliğe ve kuşun iştahsızlığına neden olur. Giyardiya kisti, ciltte kuruluk, ishal ve halsizlik gibi belirtiler gösterir. Bu hastalıklar görüldüğünde hemen veteriner götürülmesi gerekir.
Papağanlarınızın çeşitli hastalıklar yakalanmaması için bir dizi önlemler almanız gerekir. Bu önlemleri başında kafes temizliği ve kuşun bakımı yer almaktadır. Bunun sonrasında, kuşun cereyan gibi hava akımına maruz kalmamasına dikkat edilmesi gerekir. Gerekli vitamin ve bitlenme gibi durumlara karşı eczane veya kuş malzemeleri satan yerlerden temin edebileceğiniz, bit spreyi ile 2 veya 3 sefer ilaçlamanız, kuşunuzun hastalanmaması için alınacak önlemler arasında yer alır. Bunlar dışında, papağanınızı belirli aralıklarla veterinere götürmeniz ve gerekli aşılarını yaptırmanız, kuşunuzun daha sağlıklı olmasına neden olacaktır. Ayrıca papağanınıza yedirmeniz gereken gıdaları özenle seçmeniz, kuşunuzun hastalanmaması için alınacak önlemlerdendir.
Tavsiye Bağlantı: Jako Papağanı Özellikleri ve Bakımı
Papağanınızın sağlıklı olup olmadığını, papağanınızın hal ve hareketlerini, belli aralıklarla takip etmeniz gerekmektedir. Sağlıklı papağanda görülmesi gerekenleri kısaca sıralayacak olursak; Gözler canlıdır, meraklıdır, dikkatlidir. Tehlikelere karşı uyanıktır ve kendini savunmaya her an hazırdır, dışkısı normaldir, iştahı yerindedir. Gün içinde bir ya da iki defa su içer, oyun oynar, keyiflidir, şekerleme yaparken çıtırdar, ayağının birini karnına çeker, tüyleri sağlıklı, parlak ve bakımlıdır, tüylerinin renginde ve şeklinde en ufak bozulma olmaz. Papağanınızın bu şekilde sağlıklı kalması için gerekli bakımlarını zamanında yapmanız, periyodik olarak veteriner kontrolüne götürmeniz, papağanınızın daha uzun ömürlü ve sağlıklı olmasına neden olacaktır.
Jako Papağanı
Tarım ürünlerine olan ziyanlarından dolayı bol avlanmaktadırlar. Esaret hayatına rahat alıştıklarından kafeste kolayca beslenebilirler. Fakat "papağan hastalığı" diye bilinen psittakozu, insana bulaştırdıklarından zararlı olabilirler.
Çeşitlerine göre tomurcuk, çiçek, meyve ve tohumlarla beslenirler. Bu arada hayvansal besin alan birkaç tür de mevcuttur.
Papağanlar beslenme ihtiyaçlarına göre (genel olarak) ikiye ayrılabilir:
ZARARLI YİYECEKLER | |
---|---|
Avokado | İçi dışı her şeyiyle avokado kuşlar için toksindir, kalp iflasına neden olur. |
Kafein | Kola, kahve, soda gibi kafein içeren HER TÜR ÜRÜN papağanlara verilmez. Yüksek toksindir. |
Süt | Papağanlar sütü hazmedemez. Bebek bisküvileri de dahil olmak üzere içeriğinde süt olan hiçbir gıda papağanlara verilmez. |
Tütün | Papağanlara toksindir. Lütfen, tütün, doğanın çöpçü bitkisidir, elbette zararlı. |
Kiraz Çekirdeği | toksindir |
Elma Çekirdeği | toksindir |
Şeftali çekirdeği | toksindir |
Kayısı Çekirdeği | toksindir |
Erik çekirdeği | toksindir |
Yeni dünya çekirdeği | toksindir |
Çikolata | sindirim sistemini iflas ettirir, kusma, ishal ve sonunda papağanı krize sokarak ölümüne neden olur, asla verilmez. |
Mantar | mantar papağanlara toksindir, karaciğer iflasına neden olur. |
Soğan | Toksin etkisi vardır ve kan değerini düşürür, çiğ ya da pişirilmiş, soğan verilmez. |
Şeker | Papağanlara zararlıdır körlüğe neden olabilir |
Tuz | Papağanlara zararlıdır ancak "doğal deniz ya da kaya tuzu" çok çok çok az miktarda verilebilir. |
Alkol | Papağanlara zehirlidir ASLA verilmez. |
Çiğ Patates | pişmişi faydalı olmakla birlikte çiğ halde verilmemelidir. |
Siyah Çay | Siyah çay kan koyulaştırır ve damarlara zararlı gelir. Papağanlara siyah çay içirilmemelidir. |
Patlıcan | Papağanlara toksin etkisi yapar. |
Tereyağı | zararlıdır |
Yer fıstığının kabuğu | Bilhassa çiğ yer fıstığı kabuğu zararlıdır. Kabuğunda mantar rahatsızlıklarına neden olacak bakteriler bulunmaktadır. |
Domates yaprağı/sapı | Domatesin kendisi yararlıdır, ancak sap ve yaprağı kuşlara toksittir. |
Kuşkonmaz | toksindir |
Pişmemiş fasulye/ bezelye türü gıdaların tümü | Pişmiş fasulye ve bezelye gıdaları çok faydalı olmakla birlikte çiğ ve kuru olanları kesinlikle verilmemelidir. Hemaglutin adlı bir zehir içerir. |
Abur cubur yiyecekler | Her tür cips, bisküvi, şekerleme papağanlara ASLA verilmemelidir. Sindirim sistemlerini çökertir, karaciğer ve böbrek iflasına yol açar. |
Ticari içecekler (asitli/asitsiz) | Marketlerde satılan meyve suları, kola, gazoz, ayran, şalgam vs. türü her tür içecek papağanlara ASLA verilmemelidir. |
Trabzon Hurması | Papağanlar için toksit olup olmadığı hala net değildir. Ancak çok az miktarda verilebilir. Potasyum, Fosfor, Demir ve C vitamini içerir. |
MEYVELER | |
---|---|
Muz | B1, B2 vit., C vit., E vit. A vit. potasyum, kalsiyum, fosfor, demir, sodyum, iyot |
Elma | Karaciğer ve sindirim sistemini sağlıklı tutar, antioksidan, A vit., zengin lif |
Kivi | C vit., E vit., Potasyum, protein |
Kavun | A vit., beta-karoten, C vit. Kalsiyum, potasyum, fosfor, niyasin |
Karpuz | A vit., C vit., potasyum, fosfor, tiamin |
Çilek | A vit., B vit., C vit., Kalsiyum, demir, fosfor, Potasyum |
Kiraz | Antioksidan içerir, A vit. C vit. Magnezyum, Kalsiyum |
Vişne | A vit. |
Armut | A vit., B1, B2 vit. C vit., Potasyum |
Ayva | A vit. C vit. Mineral tuzları |
Mango | A vit., niyasin, C vit. Potasyum, papağanlar için önemli bir meyvedir. |
Yenidünya | A vit., potasyum, Demir, fosfor, kalsiyum |
Mandalina | C vit. Beta-karoten, B1, B2, B3 vit., Magnezyum, Potasyum |
Portakal | Yüksek C vit. içerir, kalsiyum, potasyum |
Ananas | C vit. B1 Vit, Manganez, papağanlar için önemli bir meyvedir. Elmayla birlikte verilmesi ekstra yarar sağlar. |
Şeftali | A vit., Riboflavin, potasyum |
Kayısı | A vit, B vit., C vit., Kalsiyum, demir, kükürt, bakır, krom, manganez |
Limon | Antioksidan, C vit. |
Üzüm | Böbreklere iyi gelir, C vit., tiamin, potasyum, B6 vit., antioksidan |
Dağ çileği (kocayemiş) | C vit. |
Yabanmersini | C vit., E vit., Manganez, Antioksidan |
Böğürtlen | Manganez, C vit. K vit., |
Dut | B1 vit. B2 vit. C vit. Kalsiyum, Demir |
Ahududu | C vit., A vit. |
İncir | Kalsiyum, Demir, Potasyum |
Hindistan cevizi | Demir, Fosfor, çinko, Protein |
Papaya | Sindirimi kolaylaştırıcı papain içerir, C vit. |
Erik | C vit. Potasyum, antioksidan |
Greyfurt | C vit. |
Nar | Böbreklere iyi gelir, C vit., B vit., Potasyum |
Hurma | A vit., B1,B2, B3, B6 vit.,Folik asit, Kalsiyum, Protein, Potasyum, Fosfor, demir.. |
Nektarin | A vit.,Niyasin |
Guava | A vit., B vit.,C vit. Kalsiyum |
Çarkıfelek meyvesi | C vit., A vit., Demir, Kalsiyum |
Kızılcık | Böbreklere iyi gelir, C vit. Manganez, Antioksidan |
Kuşburnu | C vit., B1, B2 vit., E vit, K vit. P vit. karoten,/ çekirdekleri de verilebilir. |
SEBZELER/YEŞİLLİKLER | |
---|---|
Brokoli | A vit., E vit.,B1, B2 vit., C vit., sodyum, potasyum, protein |
Havuç | A vit., folik asit, demir, sodyum, potasyum, fosfor |
Domates | C vit., E vit.,potasyum, sodyum, fosfor |
Turp | B vit, C vit.,kükürt, iyot |
Ispanak | A vit., C vit., K vit., kalsiyum, fosfor. Papağanlar için önemli bir besindir. |
Semizotu | Fosfor, potasyum, lif |
Dereotu | Kalsiyum, E vit. C vit. tiroid bezini normalleştirir. Papağanlar için önemli bir besindir. |
Pancar | A vit. B vit. C vit. P vit. kalsiyum |
Biber | C vit. P vit. K vit. |
Taze/Kuru Fasulye | Kalsiyum, fosfor, E vit, B1,B2,B3 vit.,protein, K vit., /ancak pişmiş verişlir |
Barbunya | demir, magnezyum, potasyum, lif/ancak pişmiş verilir |
Bezelye | lif, protein, sodyum, vitaminler, /ancak pişmiş verilir |
Soya fasulyesi | ancak pişmiş verilir |
Kabak | B1 vit. C vit. protein,lif, K vit. |
Balkabağı | Betakaroten, demir, potasyum, sodyum, fosfor, kalsiyum, magnezyum, lif |
Nane | kalsiyum, A vit. protein, demir. |
Tere | C vit., rahatlatıcı, hazmı kolaylaştırıcı |
Roka | K vit., karaciğere iyi gelir. |
Kırmızı Havuç | betakaroten, antioksidan |
Karnabahar | A vit, B vit.,E vit., protein, fosfor, demir, potasyum |
Reyhan | hazmı kolaylaştırır. |
Maydanoz | A vitamini, kalsiyum, potasyum, kükürt, demir /küçük papağanlara sadece sapı verilmelidir. Büyük ve orta boy papağanlar yaprak kısmını da yiyebilir. |
Enginar | Kalsiyum, A vit. Potasyum |
Yerelması | A vit. C vit. Kalsiyum, demir, fosfat |
Patates | Protein, kalsiyum, B vitaminleri /ancak pişmiş verilir ÇİĞ VERİLMEZ |
Mısır | B1 vit., B3 vit. C vit. protein Ölçülü verilmelidir. Konserve mısır, besin değeri düştüğünden ve tuz/şeker içerebildiğinden tercih edilmemelidir. |
Pırasa | C vit. Potasyum, sodyum, kalsiyum, fosfor |
Salatalık | A vit., Potasyum, kalsiyum, folik asit, küçük papağanlara ölçülü verilmelidir. |
Kırmızı lahana | B vit. C vit. E vit. potasyum, kalsiyum, kükürt, demir |
Bamya | A vit., B1, B2 vit., magnezyum, demir |
Taze Kekik | bakteri, virüs, mikrop öldürücü |
Kereviz | Protein, demir, sodyum, folik asit, demir |
Brüksel Lahanası | Kalsiyum, demir, betakaroten, E vit. |
Karahindiba/Radika | A vit. B vit. C vit. D vit. papağanlar için önemli bir besindir, çiğ verilmelidir. |
Ebegümeci | A vit. C vit. E vit. demir, kalsiyum |
Lahana | C vit., E vit. K vit. |
Marul | A vit., C vit. Kalsiyum. Ölçülü verilmelidir, fazlası ishale yol açar. |
Bakla | B1, B2, B6 vit. K vit. Protein, potasyum |
Pazı | A vit. K vit. C vit. E vit. demir kalsiyum, magnezyum |
Şeker kamışı | Çok sık olmamak kaydıyla papağanlara ödül olarak verilebilir. |
TOHUM, ÇEKİRDEK ve NUTLAR | |
---|---|
Ceviz | A vit. Omega 3/6, protein, kalsiyum, fosfor, Çiğ olarak daha faydalıdır. Kuru da verilebilir. Papağanların zeka gelişimini destekler. |
Badem | Kalsiyum, A vit. B vit. C vit. E vit. demir, magnezyum, potasyum, fosfor, çinko. Papağanlar için önemli bir besindir. |
Fındık | E vit. Protein, Tuzsuz ve çiğ olarak verilmelidir. |
Şamfıstığı | Protein, B1 vit., fosfor, E vit. Tuzsuz ve çiğ olarak verilmelidir. |
Çam fıstığı | Protein, B1, B2 vit. C vit., Omega 3/6 |
Kaju | D vit., selenyum, bakır, magnezyum, Tuzsuz ve çiğ olarak verilmelidir. |
Kabak Çekirdeği | K vit., magnezyum, manganez /Tuzsuz ve çiğ olarak verilmelidir. |
Kavun Çekirdeği | A vit. C vit. E vit. B vit. kalsiyum |
Karpuz Çekirdeği | B vit, C vit. beta karoten. |
Limon çekirdeği | İnsanlara yararlı olmasa da, papağanınıza limon çekirdeklerini vermenizde bir mahsur yoktur. Ağrı kesici etkisi vardır. |
Portakal çekirdeği | Ayrıca greyfurt ve mandalina çekirdeklerini de verebilirsiniz. |
Nar çekirdeği | C vit., B vit. demir, fosfor |
Üzüm çekirdeği | kuvvetli bir antioksidan |
Böğürtlen çekirdeği | Böğürtlen, dut, yabanmersini gibi meyvelerin çekirdekleri gayet faydalıdır. |
İncir çekirdeği | İncir çekirdeği de faydalıdır. |
Aspir Tohumu | vücuttaki gereksiz yağları erittiği için papağanalrda dengeleyici bir besindir. Tenya düşürür. Çimlendirilerek taze verilirse daha faydalıdır. |
Keten Tohumu | B12 vit. Omega3/6. Papağanların B12 vit. alabilecekleri tek besindir. |
Susam | A vit. Kalsiyum, potasyum, fosfor. çiğ verilmelidir. |
Kenevir tohumu | protein, albumin, omega 3/6, yağ oranı yüksektir, ölçülü verilmelidir. |
Buğday/Karabuğday | B2, B6 vit., E vit., niyasin, folik asit. Buğday yemeyen papağanlara buğday unundan çeşitli mamalar yapılabilir. Çimlendirilerek taze verilirse daha faydalıdır. |
Yulaf | B vit. kalsiyum, magnezyum, fosfor. Papağanlara tüm tahıllardan daha faydalıdır. Yulaf unu mama yapımında kullanılabilir. Çimlendirilerek taze verilirse daha faydalıdır. |
Arpa | protein, B1, B3,B6 vit. Arpa unu mama yapımında da kullanılabilir. Çimlendirilerek taze verilirse daha faydalıdır. |
Pirinç/esmer pirinç | E vit., B1 vit., potasyum, kalsiyum, demir. Esmer pirinç daha faydalıdır. Mama yapımında pirinç unu iyi bir temel malzemedir. |
Nohut/leblebi | SADECE PİŞMİŞ OLARAK VERİLİR. Leblebi halinde verilirken tuzsuz olmasına dikkat edilmelidir. |
Mercimek | Protein, nişasta içerir/ pişmiş olarak verilir. |
Kestane | potasyum, kalsiyum. Kalorisi yüksek olduğu için çok sık vermemek gerekir. |
Ay çekirdeği | E vit. Kalsiyum. Yağ oranı yüksektir ve AZ MİKTARDA VERİLMESİ GEREKİR. Ana besin kaynağı olamaz. Tuzsuz ve çiğ olarak verilmelidir. Çimlendirilerek taze verilirse daha faydalıdır. |
Yerfıstığı | Protein. Yağ oranı çok yüksektir. ANCAK HAFTADA BİR, tuzsuz olarak verilmelidir. KABUKLU VERİLMEMELİDİR. Kabuğu iç mantar rahatsızlıklarına yol açabilir. |
Tohum, çekirdek ve nut gıdalar, eğer papağanınız sebze-meyveye henüz alışmadıysa, gerekli vitamin ve minerallerin karşılanması için önemli olacaktır. Ancak bu durumda ay çekirdeği ve yer fıstığı gibi gereksiz besinler yerine, kabak çekirdeği, badem, fındık ve diğerlerine ağırlık vermeniz daha doğru olur. Yine de unutmayın, bu besinler "normalde" papağanların beslenme yüzdesinin bir kısmını oluşturur ancak. Ne kadar uğraştırırsa uğraştırsın, papağanınızı meyve sebzeye geçirin.
Aşağıdakileri ayrı ayrı verebileceğiniz gibi, ileride anlatılacak "LAPA MAMA"larının içine katık olarak da kullanılabilirler.
DİĞER SAĞLIKLI GIDALAR | |
---|---|
Arı Poleni | Her papağana birkaç günde bir verilmesi gerekir. Bir amazon için bir çay kaşığı yeterlidir. Muhabbet kuşlarına günde üç beş tane verilmelidir. |
Bal | Orta boy bir papağana haftada bir, birkaç damla yeterlidir. Papağanın büyüklüğüne göre arttırılmalı, ya da azaltılmalıdır. |
Yoğurt | Orta boy bir papağana haftada bir çay kaşığı verilmeli. Kalsiyum desteği için gereklidir. Yarım yağlı yoğurt verilmeli. |
Beyaz peynir | Kalsiyum için gereklidir. Suyun içinde bekletip tuzunu almayı unutmayın. |
Yumurta | Haftada bir yumurtanın sarısı ve kabuğu kalsiyum desteği için verilmelidir. Yumurta ve kabuğunu aşırı vermek midenin bozulmasına neden olur. Ölçülü olunmalıdır. |
Zencefil | Mide rahatlatıcıdır. Toz halinde mamaya katılabilir. |
Tarçın | İç mantar sorunlarına iyi gelir, mamaya katılabilir, ya da çaya |
Tavuk ve Balık eti | 15 günde bir, minik bir böcek kadar verilmeli. |
Makarna | Protein desteği için çiğ ya da pişmiş verilebilir. |
Ruşeym | Buğdayın en değerli kısmıdır. |
İrmik | buğdaydan üretilir ve çok faydalıdır. |
Tahin | Katkısız olmasına dikkat edilmelidir. müthiş bir kalsiyum kaynağıdır. Verirken aşırıya kaçılmamalıdır. Tadı papağanlar tarafından çok beğenilir. Pekmez verilmez, sadece tahin. |
Patlamış mısır | Ödül olarak verilebilir. Tuzsuz ve yağsız olmasına dikkat edilmelidir. |
Red Palm Oil | Afrika gri papağanlarının gerçek ve ana besin kaynağı Red palm'dan üretilen yağdır. Meyve ve yağı ancak yurtdışından temin edilebilir. |
Papatya | rahatlatıcıdır |
Devedikeni tohumu/çiçeği | karaciğere iyi gelir. |
Gül | Gülün yaprakları ve tohumları papağanlar tarafından sevilir. |
Hanımeli | Çiçekleri papağanlarca sevilir. |
Karanfil | Taze karanfil çiçekleri papağanalrın çiğnemekten hoşlandığı bir besindir. |
Japon Gülü | Papağanlar japon gülünün polenlerini ve çiçeklerini çok beğenir. |
Leylak | Çiğnemekten çok hoşlanırlar. |