En önemli bilim dalları arasında jeoloji gelmektedir. Dünyanın pek çok farklı yerinde ve değişik araştırma merkezlerinde hala jeoloji ile ilgili çalışmalar devam ediyor. Hem bu mesleği icra etmek isteyenler hem de bu konuda bilgi almayı arzu eden kişiler, jeolojinin ne demek olduğunu ve hangi alanları kapsadığını öğrenmeye çalışmaktadır.
Jeoloji Nedir?
Dünyanın çekirdeği başta olmak üzere birçok değişik katman yeryüzüne kadar ulaşır. Bu katmanların önemli bir kısmı hala insanoğlu için bir bilinmez olarak sırrını koruyor. İşte bu sırrı ve bilinmeyenleri öğrenmek ve açığa çıkarmak için araştırma yapan bilim dalına jeoloji denmektedir. Yani diğer bir deyişle yeryüzünü ve yerküreyi inceleyen bilim dalıdır.
Dünyayı oluşturan altyapılar, mineraller ve kayaçlar ile beraber birçok farklı unsur jeoloji bilim dalı içerisinde araştırılır. Ayrıca dünya yüzeyinde yaşayan pek çok organizmanın da incelemesini gerçekleştiren önemli bilim alanlarından biridir. Diğer yandan pek çok alt kategorisi ile beraber farklı dallar üzerinden yerküre biyoloji anabilim dalı altında incelenir.
Jeolog Ne Demek?
Dünyayı şekillendiren tüm süreçleri ele alarak inceleyen kişiye jeolog denir. Yeryüzü katmanları ile beraber bu katmanlarda bilinen tüm hususlar, maddeler ve organizmalar jeologun görev çatısı altındadır. Özellikle toprak ve mineral ile beraber kaya kalıntıları üzerinden yeryüzünün zamanına bağlı olarak inceleme jeologun en önemli görevleri içerisinde yer alır. Kısacası yeryüzü ile ilgili bütün farklı materyaller ele alınmak suretiyle, jeoloji anabilim dalı kapsamında jeolog tarafından incelemeye alınır.
Jeolog aynı zamanda jeoloji mühendisi olarak da ele alınır. Bu doğrultuda yenilenmeyen enerji kaynakları ile beraber tatlı su kaynakları ve tüm yeraltı kaynak çeşitleri biyoloji mühendisliği çatısı altında incelenir. Bu doğrultuda veriler elde edilir ve analiz edilmek suretiyle programlar geliştirilerek planlama gerçekleşir. Daha çok sahada yürütülen çalışmalar üzerinden gerçekleştirilen bu işlemler, jeolog ve Jeoloji Mühendisliği çatısı altında ele alınmak suretiyle yeryüzü incelemesi yapılır.
Jeoloji Neyi İnceler?
Jeoloji konusunda en çok merak edilen hususlar içerisinde hangi alanları incelediği ön plana çıkıyor. Özellikle internet üzerinden çok sık karşılaşılan jeoloji kelimesi ile beraber jeolog, dünya çapında pek çok farklı sektör için büyük bir öneme sahiptir. Ele alınan çalışmalar insanlığa katkı sağlayacak yanıma doğrusunda uygulamaya dökülür ve bu uygulamanın başında jeolog yer alır. Böylece jeoloji şu kısımları yerkürenin farklı katmanları üzerinden inceler;
- Dünyayı ve onu şekillendiren süreçler incelenir.
- Madencilik alanı ile ilgilenir.
- İnşaat ve yakıt sondajı alanlarında kullanılır.
- Arazi ıslahı ile beraber nükleer silahların test edilmesinde çalışmalar gerçekleştirilir.
- Yeraltı su kaynakları incelenir.
- Mineral ve kaya kalıntılarını toplanması, incelenmesi, ölçülmesi ve sınıflandırılması jeoloji alanı içerisinde bulunur.
- Doğalgaz ve petrol ile beraber yeraltı su kaynakları gibi noktaların tespiti için çalışmalar gerçekleşir.
Bütün bu alanlar jeoloji bilim dalının içerisinde yer alır. Özellikle insanlığın gelişmesi ve yaşama devam edebilmesi için jeoloji ile beraber jeolog büyük bir öneme sahiptir. Bu yüzden planlı ve prensipli bir şekilde, detaylı çalışmalar doğrultusunda pek çok farklı alanda jeoloji ele alınır.
Jeoloji ya da yer bilimi, temel inceleme konusu Dünya ve özellikle de Yerkürenin üzerinde yaşadığımız dış kabuğunu oluşturan katı maddesi "taş küre"nin içeriğinin, yapısının, fiziksel özelliklerinin, tarihinin ve yer kabuğunu şekillendiren süreçlerin incelendiği bilim dalıdır. Jeolojinin temel konusu Dünya olmakla birlikte yer benzeri gezegenler (Mars, Venüs, Merkür) ve doğal uyduların incelenmesini de içerir. Yer bilimleri bünyesinde ele alınır.
Jeoloji geniş anlamı ile, yerküresinin güneş sistemi içerisindeki durumundan onun fiziksel ve kimyasal özelliklerine, oluşumundan bu yana geçirdiği değişikliklere, üzerinde yaşayan canlıların evrimine kadar geniş bir kapsama sahiptir. Yeryuvarlağın tarihinden, yaşam, yerkabuğunun bileşimi ile yapısal koşullardan ve yer üzerinde gelişen evrimlere hakim kuvvetlerden bahseden bilimdir.
Jeoloji, dar anlamı ile ya da çoğunlukla algılandığı biçimiyle, bütün yeryuvarlağının değil, özellikle ortalama kalınlığı 35km olan katı yerkabuğunun bilimidir. Bu şekliyle jeoloji, yeryüzünü ve yeryüzü ile insan toplulukları ilişkisini inceleyen coğrafyadan ve yerküresini tüm olarak fiziksel yöntemlerle inceleyen jeofizikten, jeokimyasından ve jeodeziden ayrılmaktadır.
Astrojeoloji ise güneş sistemindeki diğer cisimlere jeolojik prensiplerin uygulanmasını içerir. Bununla birlikte, selenoloji (Ay bilimi - Ay'ın incelenmesi) gibi, özelleşmiş terimler de kullanılmaktadır.
Jeolojoglar Dünya'nın yaşının yaklaşık olarak 4,6 milyar (4,6x109) yıl olarak tanımlanmasına yardımcı olmuşlar, Dünya'nın litosferinin hareketli tektonik plakalara ayrıldığını tespit etmişlerdir. Teorik boyutun yanı sıra, jeoloji çok geniş bir pratik alana sahiptir; jeolojoglar örneğin Dünya'nın doğal kaynaklarının ve metallerin yerlerinin tespit edilmesine ve idare edilmesine yardımcı olurlar. Ayrıca değerli taşlar ve birçok mineral ile de ilgilenirler.
Jeoloji sözcük olarak ilk kez Jean-André Deluc tarafından yılında kullanılmış ve Horace-Bénédict de Saussure tarafından yılında sabit bir terim olarak ortaya atılmıştır. Bu bilim dalı Encyclopædia Britannicanın 'de tamamlanan üçüncü baskısında yer almasa da 'da tamamlanan dördüncü baskıda uzun bir açıklama ile yer almıştır[1]. Sözcüğün daha eski bir anlam taşıyan ilk kullanımı ise Richard de Bury tarafındandır ve dünyevi ile teolojik hukukun ayrıştırılması anlamını taşır.
Türkçede kullanılan sözcük, Türkçeye Fransızcagéologie sözcüğünden gelmiştir. Fransızca sözcük ise Latincegeologiadan türemiştir.
Jeolog, Dünya'yı ve onu şekillendiren süreçleri incelemekle sorumludur. Gezegeni oluşturan tüm materyalleri inceler. Jeolog tarafından elde edilen bilgiler madencilik, inşaat ve yakıt sondajı sahalarında kullanılır. Jeolog, arazi ıslahı ve nükleer silahların test edilmesinde devlet kurumları için hizmet verebilir.
Jeolog olmak için, üniversitelerin dört yıllık Jeoloji Mühendisliği bölümünden lisans derecesi ile mezun olmak gerekmektedir.