Judith Of Bethulia

judith of bethulia

Gentileschi'nin "Judith ve Holofernes" İsimli Tablosu

If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Bağlandığınız bilgisayar bir web filtresi kullanıyorsa, *monash.pw ve *monash.pw adreslerinin engellerini kaldırmayı unutmayın.

Artemisia Gentileschi, Judith ve Holofernes, , tuval üstüne yağlı boya, x cm (Uffizi Galerisi, Floransa)
Konuşmacılar: Dr. Steven Zucker ve Dr. Beth monash.pwal video Beth Harris ve Steven Zucker tarafından hazırlanmıştır.

Video açıklaması

Floransa Uffizi Galerisi’nde, Barok bir Artemisia Gentileschi tablosuna bakıyoruz. Artemisia’nın en popüler eserlerinden Judith ve Holofernes konulu bu tablo İncil temalıdır. Eski ahitten. Özellikle kadın bir ressam hakkında konuşan bir sanat tarihçisi olduğunuzda Kahraman bir kadını konu alan bu tablo, son derece kullanışlı olur. Genel olarak kadın ressamların tablolarından yaşamlarını anlamak kolaydır. Ama önce, gelin bir göz gezdirelim. Barok dönemi tarzını iyi yansıtan bir tablo. Karanlık ve derin bir şekilde yansıtılan dramatik bir aydınlanma ile karşı karşıyayız. Ana figürleri ön plana çıkaran müthiş bir karanlık. Asurlu General Holofernes’in çadırındayız. Judith, Holofernes’in yönettiği Asur ordusu tarafından kuşatılmış Bethulia’lı Yahudi ve dul bir kadın ve Bethulia’da kuşatılmak üzere. Judith’in Bethulia’yı kurtarmak için bir planı var. Holofernes’in dikkatini çekmek ve düşmanlarının arasına sızmak için… kendi şehrine ihanet ediyor gibi giyinmiş. Yorumlara göre amacı generali baştan çıkarıp sarhoş ettikten sonra… uykusunda başını gövdesinden ayırmak Ve işte biz bu anı görüyoruz. Judith’in sağ kolunun, onunla iş birliği içinde olduğu görülüyor. Artemisia’nın söz konusu hikayenin devamı olan sonraki tablosunda kesilen başı kurtuluş sembolü edasında Bethulia halkına göstermek için bir heybe içine koyuyorlar. Hizmetçisinin tüm gücüyle generale baskı yaptığı ve generalinde buna sarhoş haliyle verebildiği kadar karşılık verdiği görülüyor. Ve tam bu anda Judith generalin başını kan revan içinde gövdesinden ayırıyor, korkunç derecede vahşi. Sıkıca kavradığı sakal ve saçlardan, kuvvet uygularken ne kadar zorlandığını anlayabiliyoruz Aynı temada olan Caravaggio versiyonunda bu zorlanış resmedilmemiş. Burada Judith, sanki böyle bir güce sahip değilmiş gibi duruyor. Narin ve zarif. Ölçekteki kontrasta baksanıza, generalin hizmetçiye doğru sallamaya çalıştığı yumruğun hizmetçiye göre olan oranına bakın. Generali alt etmek için ikisinin gücü anca yetmiş. Judith ve hizmetçinin kolları dümdüz olmasına rağmen generalin kol ve bacakları bükülmüş. Bu, parçalanış duygusunun sadece gövdeden ayrılan başta değil vücudun diğer kısımlarında da yaşandığını gösteriyor. Kadınların kolları generalin bacaklarına paralel olarak dik bir şekilde merkeze basınç uyguluyor Ve tüm bu açılar, bizi generalin çektiği acıya yöneltiyor. Vücudu Barok sanatından alışık olunduğu gibi yanındakilere göre devasa bir boyutta Ve tablonun en içler ürpertici tarafı, boynundan çarşafa yayılan ve adeta fışkıran kan. Judith’in generalin başını tuttuğunu söylemiştik, ama asıl amacı onu gövdesinden koparmak sanırım. Barok sanatında çok sık gördüğümüz ışık ve gölgenin tezatlığını görüyoruz. Aydınlık ve karanlığın dramatize sentezi var. Ve yarattığı göz alıcı fiziksellik. Bana öyle geldi ki Judith bu işi yapmak için gerçek anlamda kollarını sıvamış. Barok sanatının kalbinde olduğu gibi doğallık burada da çok aşikar.

Bir önceki yazıda, kesik başlardan söz etmiş ve Judith'le Holofernes'in öyküsünü bu yazıya bırakmıştım. Sanırım ilk dikkatimi çeken Judith ve Holofernes eseri, Floransa'da Palazzo Vecchio'nun önünde duran Donatello'nun heykeliydi (meydanda duran kopyası, bronzdan yapılmış olan aslı Palazzo Vecchio'nun zambaklar salonunda bulunuyor). Bir kadının heybetli bir adamın başını gövdesinden ayırmasını gösteriyordu heykel.

Donatello

Sonra merak sardım \"Judith ve Holofernes\"lere ve dünyanın çeşitli müzelerinde, kitaplarda ve sonra internet bahçelerinde bir dedektif gibi araştırdım. Boticelli'den Vasari'ye, Michelangelo'dan, Artemisia Gentileschi'ye, Caravaggio'ya, Goya'ya, Rubens'e, Titian'a, Veronese'ye, Klimt'e, ve yüzyıl sanatçılarına uzanan bir süreçte tekrar tekrar pek çok ünlü sanatçı, bu müthiş sahnenin resmini yapmıştı.

Bu vahşi sahne, yani Judith'in Holofernes'in başını kesmesi sahnesi, ilham alınan bir dini öyküden, erotik yanlar içeren bir öykü haline dönüşmüştü. Aslında erotizm daha ilk başlarda bile, örneğin Jan Massijs'in yüzyıl tablosundaya da Giovanni Baglione'nin 'de yaptığı resimde de vardı.

Jan Massijs

Ama zaman içinde Caravaggio'nun, kadın ressam Artemisia Gentileschi'nin ve Alman ressam Johann Liss'in resimlerinde olduğu gibi ürkütücü sahneyi bütün canlılığıyla yansıtan eserler öne çıktı.

Caravaggio

Boticelli 'Venüs'ün Doğuşu'nda çıplak bir kadını bütün güzelliğiyle resmetmişken 'Judith'in Dönüşü' isimli yapıtında muhafazakar bir Judith yorumu yapmıştı.

Boticelli

Michelangelo'nun Sistina Şapeli'nin tavanında yarattığı muazzam dünyada ise küçük bir Judith vardır. Orada yardımcısının Holofernes'in başını taşıdığı sıradan bir kasabalı kadın olarak görürüz Judith'i, hatta Michelangelo yorumunda arkası dönüktür, saçına bağlamış olduğu aksesuarlardan anlarız süslenmiş olduğunu, ürkütücü olan çadırın içinde başsız yatan Holofernestir.

Michelangelo

Judith'in hikayesi Eski ve Yeni Ahit arasına sıkışmış Apocrypha kitabında anlatılır. Asur orduları komutanı Holofernes, bir Musevi kenti olan Bethulia'yı kuşatır. Şehrin su kuyularını toprakla doldurur, şehirde kuraklık başgösterir. Bir süre sonra ahali, Bethulia'yı Holofernes'e teslim etmeyi tartışmaya başlar. Tanrı yağmur yağdırmadığına göre şehrin teslim edilmesini istemektedir. Bethulia'da yaşayan, kocası bir süre önce vefat etmiş bulunan genç dul Judith (evli kaldıkları sürece kocasıyla birlikte olmamıştır, bakiredir) kendini tamamen dine vermiştir. Aslında çok güzel bir genç kadındır, ancak evden dışarı çıkmadan bütün gün dua eder. Şehrin Holofernes'e teslim edilme düşüncesi Judith'i çok kızdırır. Tanrının ne isteyip istemeyeceği üzerine nasıl fikir yürütürsünüz, Tanrı'ya nasıl şart koşarsınız der ve bir plan yapar. Gece yarısı, en güzel ve dekolte (burası kitapta dekolte diye geçmiyor elbette ama öyle olduğu anlaşılıyor) giysilerini giyer, süslenir, takılarını takar, makyajını yapar, kaleden çıkıp hizmetçisiyle birlikte Holofernes'in karargâhına gider. Hizmetçi kadın sepetinde güzel yemişler, meyveler taşımaktadır. Bethulia halkının tanrıya karşı geldiğini, günah işlediklerini, Holofernes'in gelişinin tanrının gazabı olarak Bethulia halkını cezalandırmak üzere olduğuna inandığını ve kentin anahtarını ona vereceğini söyler. Holofernes Judith'i konuk eder, kampında üç gün geçirir, dördüncü gün Holofernes bir şölen verir. Şölen sırasında epeyce içer, akşam herkes gittikten sonra, çadırda Judith ve Holofernes baş başa kalırlar ve birlikte olurlar. Gecenin ilerleyen saatlerinde Holofernes uyuduktan sonra Judith, onun kılıcıyla başını keser, hizmetçinin yemiş sepetine koyar ve Bethulia'ya geri dönerler. Oradaki askerlere sabah erkenden Holofernes'in ordusuna saldırmalarını söyler. Baskın başladığında komutanın çadırına giden Asur askerleri başsız gövdeyle karşılaşınca panik başlar ve bozguna uğrarlar. Böylece kent kurtulur ve Judith de dualarına geri döner.

Judith daha en baştan Holofernes'le birlikte olmayı kafasına koymuştur. Friedrich Hebbel'in* Judith isimli tiyatro oyununda, kendi kendine \"Ona bir erkek olarak kapılmam umarım\" der, Holofernes'le seviştikten sonra başını kesebilmek için onun kötülüklerini, günahlarını düşünmeye çalışır. \"Dudaklarımda kalan onur kırıcı öpücük lekelerini onun kanıyla yıkayacağım\" der. Uyuyan Holofernes'e yaklaşır, Holofernes uykusunda gülümser. Judith \"Gülümsüyor, bu lanet gülümsemeyi tanıyorum, böyle gülümsemişti beni kendine çekip de sonra… Öldür onu Judith, bekaretini bu kez de uykusunda bozuyor\" der ve kendi kılıcıyla keser başını Holofernes'in.

Aslında Holofernes Judith'e tecavüz etmemiştir. Tam tersine Judith onu baştan çıkartmıştır. Dini öyküde nasıl yas giysilerini çıkartıp süslendiği, takılar taktığı, yüzünü renklendirdiği anlatılır. Birlikte geçirdikleri birkaç gün boyunca da cilve yapmıştır Judith. İşte tam da bu noktadan tutarlar öyküyü erotik boyutuyla yorumlayan sanatçılar. de Franz von Stuck'ın yaptığı tabloda çıplak bir Judith adeta sadist bir zevkle başını kesmeye hazırlanmaktadır Holofernes'in.

Franz von Stuck

Erotik yorumlarda en öne çıkan iki tanesi, Gustav Klimt'in ve yılında yaptığı Judith I ve Judith II'dir. Klimt'in neredeyse bütün resimlerindeki o altın renginin çeşitlemeleri arasında yarı çıplak hülyalı bir Judith'i yanında kesik bir Holofernes kafasıyla görürüz. Hele de Judith I'de, adeta az önceki sevişmenin etkisinden çıkamamış gibidir.

Klimt

O kadar değişik kültürden ve çağlardan sanatçılar, yazarlar, müzisyenler bu öyküyü yorumlamışlardır ve yorumlamaya devam etmektedirler ki, belki de sanat tarihinde en çok işlenen konulardan biri olmuştur Judith ve Holofernes. Örneğin Isfahanlı müslüman sanatçı Muhammed Zaman'ın 'de yaptığı Judith ve Holofernes ya da yakın zamanda dijital sanatçı Ben Agnotti'nin photoshop kullanarak yaptığı, uzakdoğulu Judith ve Holofernesya da Augusto Rendon'un monash.pw'da bulabileceğiniz çırılçıplak bir Judith'in bacaklarının arasındaki kesik Holofernes başı, Japon sanatçı Kei Kobayashi'nin Gentileshi'nin resminin çizgilerinden devşirdiği bir uzay karakteri olarak Judith ya da porno bir çizgi roman fasikülünde hikâyenin ortaya konması ya da Thomas Theodor Heine'nin, yukarda sözünü ettiğim Hebbel'in tiyatro oyunu için yaptığı Art Nouveau tarzı Judithleri

Ben Agnotti

Hebbel'in oyunu, Schumann, Wagner ve von Reznicek tarafından bestelenen Judith ve Holofernes operalarına da esas teşkil etmiştir. Freud da oyunu okumuş, esere atıfla bakireliğin tabu olması meselesiyle ilgili yorum yapmıştır.

Daha yüzlerce örnek verebilirim, bitmemiştir bu konuya olan ilgi. Tam tersine büyüyerek sürmektedir. Bu ilham kaynağının nedenini, teologlar, psikologlar, sanat tarihçileri açıklayabilir belki. Benim için yeni bir Judith ve Holofernes keşfetmek eğlenceli bir oyun.

Günümüz Türkiye'sinde bunca kadın cinayeti olurken, bu yazı da iki kadının bir erkeği boğazlama sahnesini en korkutucu hâliyle resmetmiş olanlardan kadın ressam Artemisia Gentileshi'nin resmiyle bitsin.

Artemisia Gentileshi

Artemisia bu resmiyle adeta binlerce yıldır süren ve kendinden sonra da devam edecek erkek egemen toplum düzenine bir mesaj yollamıştır. Biz de bayramlarda kart olarak yollayalım kadın katillerine.

* Friedrich Hebbel Judith: Türkiye İşbankası Kültür Yayınları, Hasan Ali Yücel Klasikler Dizisi, 1. Baskı Ekim

&#;&#; Aşk ve Judith Sahnede!

Güzel bir ilişkinin bitişinden sonra kişi, ayrılık acısının ona yaşattığı kabustan nasıl kurtulur ve ne şekilde hayata dönebilir?

Üç Aşk, 'bitiş' ile başlar, 'başlangıç' ile biter; başlangıçta sonu, sonda başlangıcı görürüz. Aynı hayat gibi…Bir kısır döngü… İkinci perdede ise,dünya bale repertuvarına giren ilk ve tek eser olan Judith seyirci ile buluşacak.

Üç Aşk ve Judith Sahnede

Çetin Işıközlü'nün müziği üzerine 45 yıl sonra günümüz modern anlayışıyla Deniz Özaydın'ın koreografisini yaptığı bale, geçtiğimiz sezon prömiyerini yapmış ve büyük beğeni kazanmıştı.

Üç Aşk ve Judith Sahnede

Kuşatılmış Bethulia şehrinin surları dışında, genç fatih Holofernes ve askerleri, şehrin muhtemel düşüşünü kutlamaya başlamışlardır. Şehir halkı, kentlerini yağma edilmekten kurtarmak üzere, Holofernes’ in aklını çelmek için genç dul Judith’ i seçmiştir. Judith, Holofernes’in tarafında olduğuna onu ikna eder ve genç fatihin güvenini kazanır. Bir yandan da Holofernes’e aşık olmuştur. Ulusu için görevini yerine getirmek ile Holofernes’e hissettikleri arasında kararsız kalır.

False