Kaçak Akım Rölesi Iptal Etme

Kaçak akım koruma şalterleri insan hayatını tehlikeli elektrik kaçak akımlarına karşı, elektrik tesisatını ve o tesisata bağlıelektrikle çalışan tüm cihazları ise yangın riskine karşı korur.

Kaçak Akım Koruma Şalterleri Neden Atar?

1) En sık rastlanan neden elektrik tesisatındaki veya bu tesisata bağlı çalışan elektrikli cihazlarda oluşabilecek izolasyon hatasıdır. İzolasyon hataları elektrik kablo yalıtkanlarında hasar oluşması sonucu, kablo bağlantı terminallerinin doğru bağlanmamış olması, kettle gibi nemli/ıslak ortamda bulunabilen cihazların mekanik aksamına su/nem girmesi gibi durumlar sonucu oluşur.

Kablo İzolasyon Hatası

2) Bir başka neden ise tesisatta veya tesisata bağlı elektrikli cihazların bünyesinde bulunan sabit kaçak akımlardır. Bu durum, cihazların aktif akım taşıyan bölümleri ile gövdesinin doğru izole edilmemesinden, zaman içerisinde cihazlarda oluşan deformasyona bağlı yalıtımın zarar görmesinden veya cihaz gövdesinin standartlara uygun şekilde topraklanmamış olmasından kaynaklanabilir. Özellikle endüstriyel tesislerde kullanılan makinalarda gövde kaçağına daha yüksek akım değerlerinde rastlanabilmekle birlikte can ve mal güvenliği açısından doğru topraklama ve yalıtım dikkat edilmesi gereken en önemli noktadır.

Bünye Kaçağı, Doğrudan Temas

3) Aşırı gerilim darbelerinin sebep olduğu geçici kaçak akımlarda kaçak akım koruma şalterleri devreyi nedensiz açabilirler. Aşırı gerilim darbeleri iki çeşittir.

1. Yıldırım akımının toprağa boşalması sonucu elektrik tesisatında oluşan aşırı gerilimler
2. Elektrik tesisatına bağlı elektrikli cihazlarının anahtarlanması (açılıp kapatılması) esnasında oluşabilecek aşırı gerilimler.

Aşırı Gerilim Darbesi

Tesisatta oluşan bu aşırı gerilimler kaçak akım koruma şalterlerinin kaçak akım olarak algılayabileceği akım darbelerine neden olabilir. Bu nedenle aşırı gerilim darbeleri oluşması sırasında kaçak akım koruma şalterleri devreyi açabilirler.

4) Harmonik akımları, yani akım dalga formunun yüksek frekanslı bileşenleri, elektrik tesisatında istenmeyen bir durumdur. Harmonik akımlarının var olduğu elektrik tesisatında harmonik filtrelerin kullanılması arızaların azaltılması ve enerji kalitesi açısından son derece önemlidir. Harmonik akımları ile ilgili bir diğer istenmeyen durum, arıza ve enerji kaybının yanı sıra, kaçak akım koruma şalterinin sebepsiz ve belirsiz zamanlarda atmasına da neden olmalarıdır. Kaçak akım koruma şalterleri elektrik tesisatında bulunan harmonik akımlarını kaçak akım gibi algılayarak sebepsiz açmalara ve elektrik sisteminin enerjisiz kalmasına neden olabilirler. Harmonik akımının olduğu işletmelerde ve uygulamalarda doğru kaçak akım koruma şalteri seçimi son derece önem taşımaktadır.

Harmonik Akımı

5) Kaçak akımların güvenli bir şekilde toprağa iletilmesi için standartlara ve yönetmeliklere uygun topraklama sistemi oluşturulması büyük önem taşır. Elektrik sisteminde oluşan bir kaçak akım veya hata akımlarının can ve mal güvenliği açısından toprağa iletilmesi gerekir. Topraklama direncinin yüksek olduğu elektrik tesisatlarında kaçak akımın bir kısmı da temas sonucu insan üzerinden geçebilir ve istenmeyen kazalara ve can kayıplarına sebep olabilir.

Topraklama

İşte tüm bu istenmeyen açmaların önüne geçebilek için bakımların kontrollerin zamanında yapılması doğru ürünün seçilmesi, topraklamanın standart ve yönetmeliklere uygun tesis edilmesi, harmonikli işletmelerde harmoniklere karşı çözümler üretilmesi, aşırı gerilimlere karşı dış yıldırımlılık (paratoner) ve iç yıldırımlılık (parafudr) sistemlerinin kullanılması tavsiye edilir.

Kaçak akım koruma şalteri arızalanma ya da devre dışı kalma durumlarını anlayabilmek için öncelikle kaçak akım koruma şalterinin neden kullanıldığını ve nasıl çalıştığını kısaca inceleyelim.
 

Kaçak akım koruma şalteri iç elektrik tesisatında mutlaka bulunması gereken bir koruma elemanıdır. Kaçak akım koruma şalteri, sigorta ile kesinlikle karıştırılmamalıdır. Elektrik sigortası belirlenen akım değerine kadar elektrikli cihazların akım çekmesine izin verir ve genelde kısa devreden kaynaklı oluşan, beklenmeyen akımlardan devreyi korumak için kullanılır. Bu akım değeri aşıldığında sigorta devreyi açar ve elektrik tesisatını korur. Kaçak akım koruma şalteri bundan farklı olarak prizlerden çekilen akımla ilişkili değil aynı zamanda tesisattaki izolasyon veya yalıtımdan kaynaklı oluşan kaçak akımı algılar.
 

Devreye giren ve devreden çıkan akım değerleri arasındaki fark; hayat koruma şalterlerinde 15-30mA arasında, yangın koruma şalterlerinde 150-300mA arasında iken, kaçak akım algılanarak devre açılır.
 

 

► İlginizi Çekebilir: Kaçak Akım Şalterleri-Sigma Elektrik

Sigortanın üzerindeki izin verilen akım değerlerinden de anlaşılacağı üzere kaçak akım koruma şalteri ile sigorta arasındaki en önemli fark; sigorta, elektrik devresini ve elektrik devresine bağlı elemanları aşırı akımlardan korumak için, kaçak akım koruma şalteri ise insan hayatını korumak ve izolasyon hatalarından kaynaklı oluşabilecek olası bir yangını önlemek için kullanılır.Elektrik iç tesisleri yönetmeliğinin 18. maddesi gereği kaçak akım koruma şalteri kullanımı zorunlu hale getirilmiştir. Bu maddeye aykırı olarak yapılan tesise, işletme izni kesinlikle verilmez.
 

Sisteme giren nötr ve faz iletkenleri kaçak akım rölesi içindeki toroidal akım ölçüm trafosuna bağlanır. Sistemde bir kaçak akım oluşmamışsa faz ve nötr iletkenlerinden eşit ve zıt yönlü olacak şekilde bir akım akacaktır. Faz ve nötr iletkenlerinden eşit miktarda akım aktığı sürece akım trafosunun üzerinde bir manyetik akı indüklenmeyecektir.
 

Sistemde bir kaçak akım oluştuğu takdirde faz üzerinden akan akım miktarının tamamı nötr üzerinden geri dönmez. Oluşan kaçak akım nedeni ile kaçak akım koruma şalterinin içinde bulunan  toroidal akım trafosu üzerinde bir fark akımı oluşarak cihazın açtırma bobinine sinyal gönderir ve cihaz devreyi açarak kaçak akımlara karşı koruma sağlanmış olur.
 

Sisteme giren nötr ve faz iletkenleri kaçak akım rölesi içindeki toroidal akım ölçüm trafosuna bağlanır. Sistemde bir kaçak akım oluşmamışsa faz ve nötr iletkenlerinden eşit ve zıt yönlü olacak şekilde bir akım akacaktır. Faz ve nötr iletkenlerinden eşit miktarda akım aktığı sürece akım trafosunun üzerinde bir manyetik akı indüklenmeyecektir.

Sistemde bir kaçak akım oluştuğu takdirde faz üzerinden akan akım miktarının tamamı nötr üzerinden geri dönmez. Oluşan kaçak akım nedeni ile kaçak akım koruma şalterinin içinde bulunan toroidal akım trafosu üzerinde bir fark akımı oluşarak cihazın açtırma bobinine sinyal gönderir ve cihaz devreyi açarak kaçak akımlara karşı koruma sağlanmış olur.

Kaçak akım rölesinin atma durumunu iki farklı başlıkta ele alabiliriz. Kaçak akım rölesi sisteme enerji verildiği zaman ya da enerji altında çalışırken atabilir.

Bu durum genellikle bağlantı ile ilgili bir hata yapılması sonucu ortaya çıkar. Başlıca sebeplerini sıralayacak olursak;

► Nötr ve toprak arası kısa devre

► Nötr yerine toprak hattının bağlanması

► Kaçak akım rölesinin arızalanması

► Kaçak akım rölesinin uygun değerlerde seçilmemesi. ( 30mA ve 300mA)  

► Sisteme bağlı makinelerde kaçak akım olması

► Kaçak akım rölesinin devreye yanlış bağlanması
 

Bu durum genellikle ortam şartlarının değişmesi ve sistemin zaman geçtikçe ömrünün azalması ile ilgilidir. Başlıca sebeplerini sıralayacak olursak;

► Sistemde kullanılan cihazların bağlantılarında kir ve nem gibi sebeplerden dolayı temassızlık oluşması

► Aşırı nem ve kötü hava şartları

► Sistemdeki elemanların (duy, buat, priz) temassızlıkları sonucu atlamaların meydana gelmesi

 

 

 

Kaçak akım rölesinin çalışmaması durumunu da iki farklı olası senaryo için inceleyelim.
 

Sistem enerjisiz kalmışsa bu direkt olarak kaçak akım rölesinin arızalı olduğunu göstermez. Kaçak akım rölesi neden atmaz başlığı altında bahsedilen durumlar irdelenir. Bu arızalardan hangisi gerçekleşmişse uygun çözüm yöntemi uygulanır. Şayet bu durum kaçak akım koruma şalteri mekanik olarak bozulmasıyla ilgili bir durumsa röle değiştirilir.
 

Bu durum enerjisiz kalma durumundan çok daha tehlikelidir. Eğer bir kaçak akım arızası varsa ve buna rağmen röle atmıyorsa bu durumun anlaşılması zaman alabilir. Yangına, can ve mal kaybına sebep olabilir. Kaçak akım rölesinin devreyi açmamasının sebebi içerisindeki mekanik yapının bozulması veya bağlantıda oluşan bir sorundan kaynaklı olabilir.

Böyle durumların yaşanmaması için belirli aralıklarla, kaçak akım koruma şalterinin mekanik sisteminin ve elektriksel sistemin olası kaçak akım durumlarının ayrı ayrı test edilmesi gerekir. Kaçak akım rölesinin üzerinde test butonu vardır. Bu butona basıldığında kaçak akım rölesi mekanik olarak çalışıyorsa atacaktır ve sistemi enerjisiz bırakacaktır. Fakat bu kesinlikle kaçak akım rölesinin sistem içerisinde sağlıklı bir şekilde çalıştığını kanıtlamaz.

Kaçak akım rölesinin tam testi için;

Hayat koruma şalterlerinde sisteme 30mA ve 15mA'lik kaçak akımlar uygulanmalıdır. 30mA değerinde kaçak akım sonucu şalterin devreyi açması beklenirken 15mA değerinde uygulanan kaçak akım için şalterin devreyi açmaması beklenir.

Yangın koruma şalterlerinde ise 300mA'lik ve 150mA'lik kaçak akımlar uygulanır. 300mA değerindeki kaçak akım sonucu şalterin devreyi açması beklenirken 150mA değerinde uygulanan kaçak akım için ise şalterin açmaması beklenir. Böylece kaçak akım koruma şalterinin  doğru çalışıp çalışmadığı gözlemlenebilir.
  
Not: Koruma elemanları elektriksel sistem ile bir bütün halindedir. Bu elemanlar kullanılmadan sistemin elektriksel cihazları çalıştırıyor olması koruma elemanlarına ihtiyacın olmadığını göstermez. Evinizde, iş yerinizde elektriksel koruma elemanlarının suistimal edildiğini gözlemlerseniz hem kendinizi hem çevrenizi korumak için yetkili kişilere en kısa zamanda bu durumu belirtmeniz gerekir. 


Aşağıdaki videoda kaçak akım koruma şalterleri hakkında detaylı bilgi edinebilirsiniz.
 

 

Kaynak:

► Elektrik İç Tesisat Yöentmeliği - EMO

KARGO BEDAVA

Kurumsal Fatura

Satıcı : VİRAELEKTRİK

Koleksiyona Ekle

Hızlı Teslimat: 2 gün içinde kargoda

57 favori

• 15 gün içinde ücretsiz iade. Detaylı bilgi için tıklayın.
• Bu ürün VİRAELEKTRİK tarafından gönderilecektir.
• Bu üründen en fazla 50 adet sipariş verilebilir. 50 adetin üzerindeki siparişleri Trendyol iptal etme hakkını saklı tutar.
• Kampanya fiyatından satılmak üzere 10 adetten fazla stok sunulmuştur.
• İncelemiş olduğunuz ürünün satış fiyatını satıcı belirlemektedir.
• Bu ürün indirim kampanyasına dahil değildir.
• Bir ürün, birden fazla satıcı tarafından satılabilir. Birden fazla satıcı tarafından satışa sunulan ürünlerin satıcıları ürün için belirledikleri fiyata, satıcı puanlarına, teslimat statülerine, ürünlerdeki promosyonlara, kargonun bedava olup olmamasına ve ürünlerin hızlı teslimat ile teslim edilip edilememesine, ürünlerin stok ve kategorileri bilgilerine göre sıralanmaktadır.

ÜRÜNÜN TÜM ÖZELLİKLERİ

Ürünün Diğer Satıcıları (9)

Hızlı Teslimat: 2 gün içinde kargoda

Hızlı Teslimat: 2 gün içinde kargoda

Tahmini Kargoya Teslim: 3 gün içinde

Laleli Elektrik Ticaret Limited Şirketi

9.6

Tahmini Kargoya Teslim: 3 gün içinde

DAHA FAZLA SATICI GÖSTER

Ürün Değerlendirmeleri

Ürün Bilgileri

VİKO Vtr2-40300 Kaçak Akım Koruma Rölesi 2x40 300ma

• Bu üründen en fazla 50 adet sipariş verilebilir. 50 adetin üzerindeki siparişleri Trendyol iptal etme hakkını saklı tutar.
• Kampanya fiyatından satılmak üzere 10 adetten fazla stok sunulmuştur.
• İncelemiş olduğunuz ürünün satış fiyatını satıcı belirlemektedir.
• Bu ürün indirim kampanyasına dahil değildir.
• Bir ürün, birden fazla satıcı tarafından satılabilir. Birden fazla satıcı tarafından satışa sunulan ürünlerin satıcıları ürün için belirledikleri fiyata, satıcı puanlarına, teslimat statülerine, ürünlerdeki promosyonlara, kargonun bedava olup olmamasına ve ürünlerin hızlı teslimat ile teslim edilip edilememesine, ürünlerin stok ve kategorileri bilgilerine göre sıralanmaktadır.