Kaçak Yapıya Elektrik Aboneliği 2022

 
BAZI TEDAŞ MÜESSESE MÜDÜRLÜKLERİ İNŞAAT RUHSATI OLMAYAN BİNALARA ELEKTRİK BAĞLAYARAK İMAR AFFI UYGULUYOR

TEDAŞ birimleri tarafından Bütçe Kanunu gerekçe gösterilerek alt yapı hizmetlerinden faydalandığı belgelenen ruhsat almamış ya da alamamış yapılara geçici olarak elektrik bağlandığı bilinmektedir. İnşaat ruhsatı almamış yasa dışı yapılara elektrik, su veya telefon abonelik işlemlerinin yapılmamasına yönelik olarak yeni bir düzenleme getiren Türk Ceza Kanunu'nun 184. maddesi 25611 sayılı Resmi Gazete'de yayınlandığı 12.10.2004 tarihi itibari ile yürürlüğe girmiştir.

 

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun "İmar Kirliliğine Neden Olma" başlıklı 184. maddesi'nde aşağıdaki hükümler yer almaktadır.

MADDE 184.- (1) Yapı ruhsatiyesi alınmadan veya ruhsata aykırı olarak bina yapan veya yaptıran kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Yapı ruhsatiyesi olmadan başlatılan inşaatlar dolayısıyla kurulan şantiyelere elektrik, su veya telefon bağlantısı yapılmasına müsaade eden kişi, yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.
(3) Yapı kullanma izni alınmamış binalarda herhangi bir sınai faaliyetin icrasına müsaade eden kişi iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(4) Üçüncü fıkra hariç, bu madde hükümleri ancak belediye sınırları içinde veya özel imar rejimine tabi yerlerde uygulanır.
(5) Kişinin, ruhsatsız ya da ruhsata aykırı olarak yaptığı veya yaptırdığı binayı imar planına ve ruhsatına uygun hale getirmesi halinde, bir ve ikinci fıkra hükümleri gereğince kamu davası açılmaz, açılmış olan kamu davası düşer, mahkum olunan ceza bütün sonuçlarıyla ortadan kalkar.

3194 sayılı İmar Kanunu'nun da da kullanma izni almayan veya verilmeyen yapıların elektrik, su, kanalizasyon gibi alt yapı hizmetlerinden faydalanamayacağı da hüküm altına alınmıştır. Bu kanun maddesi ile kullanma izni alınmamış olan yapıların alt yapı hizmetlerinden yararlanmaları engellenerek, bina tamamlanmış olsa dahi kalıcı olarak yararlanılması engel olunmaya çalışılmıştır.

Bugüne kadar çıkarılan tüm imar aflarında da İmar Kanunu'nun bu hükmü esas alınarak yapılan düzenlemelerde hep kullanma izni esas alınmıştır. Bilindiği gibi imar mevzuatında yapı ruhsatı ile yapı kullanma izni farklı kavramlar olup yapı ruhsatı inşaata başlamadan önce ilgili idarece (belediye ya da bayındırlık il müdürlükleri tarafından) verilen inşaat izni yerine geçen ruhsat olup, yapı kullanma izni ise; yapının ruhsat ve eklerine uygun olduğu ve kullanılmasında fen bakımından bir sakınca görülmediğinin tespiti sonrasında verilen izindir.

TEDAŞ birimleri tarafından her fırsatta enerjilendirmek için çaba harcanan kaçak yapıların esas tanımı ise kullanma izni olmayan yapı değil, ruhsatı olmayan, yani inşaat izni almamış olan ve doğal olarak da yapı ruhsatı alamayacak olan yapıdır.

24 Aralık 2003 tarihinde kabul edilen 2004 yılı Bütçe Kanununun 49/j maddesinde "Kullanma izni verilmeyen ve alınmayan yapılara; yol, su, telefon, kanalizasyon, doğalgaz gibi alt yapı hizmetlerinin birinin veya birkaçının götürüldüğünün belgelenmesi halinde, ilgili yönetmelikler doğrultusunda fenni gereklerin yerine getirilmiş olması ve bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren başvurulması üzerine kullanma izni alınıncaya kadar geçici olarak elektrik ve/veya su bağlanabilir. Bu kapsamda elektrik ve/veya su bağlanması herhangi bir kazanılmış hak teşkil etmez." hükmü yer almıştır.

TEDAŞ birimleri suç işliyor
Bütçe Kanunu'nu gerekçe göstererek TEDAŞ EDM'leri tarafından kaçak yapılar yoğun olarak enerjilendirilmektedir. Ceza Kanunu'nun yürürlüğe girmesi ile birlikte bazı TEDAŞ Elektrik Dağıtım Müesseseleri iki yasa hükmünün çeliştiği görüşü ile 2004 yılı Bütçe Kanunu ile getirilen "dolaylı imar affının" da uygulamasını bir süre durdurmuş ancak daha sonra kaçak yapıların enerjilendirilmesine devam edilmiştir.

2004 yılı Bütçe Kanununun ilgili madde hükmünün de bu esasa göre yorumlanması gerekmektedir. 49. maddede ruhsat sahibi olmayan yapılar için hiçbir düzenleme getirilmemiş, düzenleme "kullanma izni almayan veya verilmeyen" yapılar için getirilmiştir.

Yasa hükmünü açarak yorumladığımız takdirde de yapı ruhsatı sahibi olan ancak kullanma izni almayan ya da verilmeyen yapılarda yol, kanalizasyon, gaz, telefon gibi altyapılarından herhangi birinin verilmiş olması halinde geçici olarak elektrik ve/veya su hizmetinden de faydalandırılır hükmünün anlaşılması gerekmektedir. Nitekim son Türk Ceza Yasası hükmünde de bu durum açıkça göz önünde bulundurulmuş ve kaçak yapılara ilişkin düzenlemede "kullanma izni" faktörü geri plana itilerek "ruhsat" faktörü ön şart haline getirilmiştir.

184/1 maddesinde düzenlenen suçun faili ruhsatsız olarak veya ruhsata aykırı olarak bina yapan kişidir. 184/2 maddede düzenlenen suçun faili ise Yapı ruhsatiyesi olmadan başlatılan inşaatlar dolayısıyla kurulan şantiyelere elektrik, su veya telefon bağlantısı yapılmasına müsaade eden kişi olarak tanımlanmıştır.

Yukarıda açıklanan tespitler ışığında, Türk Ceza Kanunu'nun anılan maddesinin yürürlülüğe girdiği tarihten önce ya da sonra, ruhsatı olmayan binalara, Bütçe Kanunun 49. madde hükmünü dayanak yaparak elektrik bağlanması yasal değildir.

Bu nedenle TEDAŞ Müesseseleri tarafından yürütülen bu tür tüm işlemler yasa dışıdır ve derhal durdurulmalıdır. Sürekli deprem tehlikesi altında olan ülkemizde belediyelerin de görevi kaçak yapılaşmaya yol açmak değil, vatandaş için daha sağlam ve sağlıklı konut alanları oluşturmaktır. TEDAŞ birimleri belediyelerin başlattığı bu usulsüzlüğe devam etmemelidir. Bundan sonra kaçak yapılaşmaya izin verecek uygulamalardan derhal vazgeçilmelidir.

Elektrik Mühendisleri Odası
Yönetim Kurulu
29 Aralık 2004

İktidar seçime yönelik düzenlemelere bir yenisini daha ekliyor. Kullanma izni olmayan yapılara elektrik ve su bağlanmasına izin vermeye hazırlanan AKP, bunun için bir yıl süre tanınıyor. Ayrıca zeytinliklere elektrik üretim santralları için tesis yapılmasına da kapı açılıyor. Santrallara kaynak sağlayan sahalardaki  zeytinlikler için de benzer bir durum söz konusu olacak.       

Enerji ve madencilikle ilgili olarak hazırlanan ve önümüzdeki günlerde TBMM’ye sunulması beklenen yasa teklifi taslağına göre, Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Yasası’nda değişiklik yapılıyor. Teklif ile özel güvenlik bölgesi ilan edilen sahalardaki zeytinliklere elektrik santralları için tesis yapılabilecek. Santrala kömür sağlayan tesisler inşa edilebilecek. Bu tesisler için Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Yasa’nın sınırlayıcı hükümleri uygulanmayacak. Alandaki mevcut zeytin ağaçlarından taşınabilecek olanlar uygun bir alana taşınacak. Taşınamayacak nitelikteki ağaç sayısının beş katı ağaç dikilmesi şartı aranacak. Teklifte faaliyetin sonlanması halinde alanın eski haline getirilmesi şartı da yer alıyor. Bu koşulların karşılanması kaydıyla özelleştirilen santrallar için de zeytinliklere tesis yapılabilecek. Santralları alan şirketler zeytinliklere tesis kurabilecek. Aynı hak EÜAŞ’a ait elektrik santralları için de geçerli olacak. 

‘GEÇİCİ’ BAĞLANTI

Teklif taslağında yer alan başka bir tartışmalı düzenleme ile İmar Yasası’na geçici madde ekleniyor. Bu madde ile “kaçak yapılara elektrik ve su bağlanmasının” önü açılıyor. Maddeye göre, “kullanma izni verilmeyen ve alınmayan yapılara” elektrik, yol, su, kanalizasyon, doğalgaz gibi alt yapı hizmetlerinin birinin veya birkaçının götürüldüğünün belgelenmesi halinde kullanma izni alınıncaya kadar geçici olarak elektrik ve/veya su bağlanabilecek. Bunun için maddenin yürürlüğe girmesinin ardından bir yıl içinde başvurulması gerekecek. 

A.  Giriş

Devlet Memurları Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Kanun Değişikliği”), 05.07.2022 tarih ve 31887 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

Kanun Değişikliği ile yapılan düzenlemelerden biri de 03.05.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanunu’nun (“Kanun”); yapı ruhsatı alınmış ve buna göre yapılmış olup, kullanma izni verilmeyen yapılara ve belirli bir tarihten önce yapılmış olmak kaydıyla ruhsat alınmamış olan yapılara, geçici olarak su ve/veya elektrik bağlatılabileceğini düzenleyen maddesine^[1] ilişkindir. İşbu bilgi bültenimizde Kanun Değişikliği ile getirilen yeni düzenlemenin detaylı incelemesine yer verilecektir.

B.  Kanun Değişikliği ile Getirilen Düzenleme

Kanun Değişikliği uyarınca 01.07.2022 tarihine kadar yapılmış olmak kaydıyla; inşaat ruhsatı alınmış ve buna göre yapılmış olup, kullanım izni verilmeyen yapılara su ve/veya elektrik aboneliği bağlatılabilecektir. Ancak söz konusu abonelik geçici nitelikte olup, belediyenin ilgili dağıtım şirketlerine aboneliğin iptal edildiğini bildirme haklı saklıdır. Dolayısıyla belirtmek gerekir ki; Kanun Değişikliği ile getirilen düzenleme, herhangi bir kazanılmış hak teşkil etmemektedir.

Kanun Değişikliği ile, yapı ruhsatı alınmış fakat kullanım izni alınamamış yapıların yanında; 31.12.2021 tarihinden önce yapılmış olmak kaydıyla, yapı ruhsatı alınmadan inşa edilen yapılara da geçici abonelik sağlanacağı düzenlenmektedir.

Kanun uyarınca bahsi geçen yapılara ilişkin geçici su ve/veya elektrik aboneliğinin sağlanabilmesi için gerekli koşullar şunlardır:

• 01/07/2022 tarihine kadar, yapı/inşaat ruhsatı alınmış ve yapının buna göre yapılmış olup, kullanım izni verilmemiş olması veya yapının 31.12.2021 tarihine kadar yapılmış ruhsatsız bir yapı olması,
• Yol, elektrik, su, telefon, kanalizasyon, doğal gaz gibi alt yapı hizmetlerinden birinin veya birkaçının yapıya götürüldüğünün belgelenebiliyor olması,
• İlgili yönetmelikler doğrultusunda fenni gereklerin yerine getirilmiş olması,
• Başvurunun, Kanun Değişikliği’nin Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihten[2] sonra yapılmış olması

C.  Genel Değerlendirme ve Sonuç

Kanun Değişikliği uyarınca; 01/07/2022 tarihine kadar alınmış bir yapı ruhsatı doğrultusunda başlanmış ve buna göre yapılmış ancak kullanım izni alınamamış yapılar ile 31.12.2021 tarihine kadar hiç ruhsat alınmadan tamamlanan yapılara, ilgili belediyelere başvurularak geçici olmak kaydıyla su ve elektrik bağlanması mümkündür.

Bilgi ve değerlendirmelerinize sunulur. Konuya ilişkin herhangi bir soru veya talebiniz olması halinde bizlerle her zaman iletişime geçebilirsiniz.

Saygılarımızla,

Gülaç Hukuk Bürosu

[1]03.05.1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanunu’nun Geçici 11. Maddesi

[2]05.07.2022