Kadinlarin Tupleri Neden Tikanir

Rahimin her iki tarafından çıkan ve yumurtalıklarla rahimin bağlantısını sağlayan tüplere fallop tüpleri denilir. Her ay sağ veya sol yumurtalıktan çıkan bir adet yumurta (oosit) bu tüplerden geçerek rahim içine ulaşır. Tüplerde tıkanıklık olması veya fonksiyonlarının bozulmasından kaynaklanan kısırlık tubal faktör olarak tanımlanmaktadır.

En sık tubal faktöre bağlı infertilite sebebini enfeksiyonlar oluşturulmaktadır. Diğer sık görülen sebepler ise, endometriozis, pelvik inflamatuvar hastalık, cinsel yolla bulaşan hastalıklar (en sık klamidya ve gonore), dış gebelik ve geçirilmiş cerrahi öyküsüdür. Bütün bunlar tüplerde hasara neden olabilmektedir.

Bazı durumlarda tüpleri laparoskopik olarak tamir edilebilmek mümkün olabilmektedir. Bu yöntemden yanıt alınamayan hasta grubunda ise tüp bebek tedavisi yapılmaktadır. Hidrosalpenks (tüplerin içinde sıvı birikmesi) durumunda ise tüp içinde biriken sıvı rahim içine akarak gebelik oluşma şansını düşürmektedir. Bu durumlarda da tüp bebek tedavisi yapılmadan önce laparoskopi ile tüpün rahim ile olan ilişkisi kesilmekte veya tüp çıkarılmaktadır.

Formu doldurun, biz sizi arayalım:

Kadına Bağlı Kısırlık Nedenleri

Üreme çağındaki sağlıklı her kadın ayda bir kez yumurtlamakta ve eğer bu süre içinde korumasız cinsel ilişkiye girildiyse, diğer şartlar da uygunsa gebelik gerçekleşmektedir. Ancak bunun için yumurtalıklardan dışarı atılan yumurtanın fallop tüpleri tarafından yakalanıp döl yatağına ulaştırılması gerekmektedir. Kadında yumurtlama gerçekleştikten sonra yumurta kanalının içini döşeyen yapıdaki siler maddesi, karın boşluğundaki sıvıyı ve yumurtayı kanala çeker ve döl yatağına ulaşımı sağlar. Başka bir deyişle tüpler yumurta ve spermi buluşturur ve embriyoyu oluşturur. Yaklaşık 12 santimetre uzunluğunda olan bu tüpler sağ ve solda iki tane bulunmaktadır. Kadında doğal yolla ya da üremeye yardımcı tedavilerle gebelik elde edilebilmesi her iki kanalın da tam olarak açık ve aktif olmaları gerekmektedir. Tüplerle ilgili kısırlık sorunlarında ya tüpler kısmen ya da tamamen kapalıdır veya hasar görmüşlerdir. Kadınlardan kaynaklanan kısırlık vakalarının neredeyse yarısında tüplerle ilgili sorunlar gözlenmektedir. Bu tüplerden birisi tıkalı ya da hasarlı ise gebelik daha zor gerçekleşir, her ikisinin de tıkalı veya hasarlı olduğu durumlarda gebelik için tek çare tüp bebek tedavisidir.

Tüplerle ilgili sorunlar nelerdir?

1. Tüplerde iltihaplanma: Tüplerle ilgili geçirilen iltihap ve enfeksiyonlar tıkanıklıklara ve tüplerde hasara yol açabilmektedir. Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan ve neredeyse tüm genital yollar enfeksiyonları tüplerin işlevlerini bozar.
2. Tüplerde sıvı birikmesi: Tüplere uygulanan Laparoskopide ya da ultrasonografide tüplerde sıvı biriktiği gözlenebilmektedir. Biriken bu sıvının toksik maddeler içermesi ve bu maddelerin de embriyoya zarar vermesi dolayısıyla, tüp bebek tedavisi öncesinde kesinlikle tüplerin alınması gerekmektedir.
3. Tüplerde Endometriozis: Tüplerin yakınında ve ağzında Endometriozis (çikolata kisti) oluşması tüplere ciddi hasar verebilmekte, tıkayabilmektedir.
4. Tüplerde irin oluşması: Her hangi bir sebepten dolayı kadının tüplerinin içinde irin (cerahat) oluşması gebelik oluşumunu tehlikeye atabilecek, acil tedavi gerektiren bir durumdur. Tüplerde oluşan enfeksiyonel bu durum, hastanede yatarak tedaviyi ve ameliyatı gerektirebilmektedir.
5. Tüplerin tıkalı olması: Hangi sebeple olursa olsun kadının tüplerinden her ikisi de tıkalı ise doğal yolla gebelik imkansızdır, sadece biri tıkalı ise doğal yolla gebelik elde etmek için belli bir süre denemek, ardından aşılama ve hala başarı sağlanamadıysa tüp bebek tedavisi gerekir.

Tüplerle ilgili sorunlar nelerden kaynaklanır?

Tüplerle ilgili sorunlar doğuştan kaynaklı ya da sonradan olabilir. Ancak çoğunluğunda sonradan oluşan hasar ve tıkanıklıklar görülmektedir. Bu bağlamda kadının birden fazla kez kürtaj olması, sezaryen doğum, apandisit patlaması gibi karın içi operasyonlar kadının tüplerinde hasara yol açabilmektedir. Bunların yanında tüplerle ilgili enfeksiyonlar geçirilmesi, genital yollarla ilgili iltihaplar, kadının cinsel yolla bulaşan bir rahatsızlığının olması, tüberküloz ve Endometriozis adı verilen çikolata kistinin tüplerin ağzına yakın bir yerde oluşması da tüpleri tıkayabilir, tüplere hasar verebilir. Ayrıca polip oluşumu sebebiyle tüplerde gelişen tıkanıklıklar, tüp içinde yapışıklık oluşması, tüplerin şişmesi ve sıvı toplaması da tüplere zarar verdiğinden gebeliği zorlaştırmaktadır.

Tüplerdeki tıkanıklık nasıl tespit edilir?

Tüplerdeki tıkanıklıklar klasik ultrason ile tespit edilemez, bunun için mutlaka ilaçlı rahim filmi çekilmesi veya laparoskopi yapılması gerekir. İlaçlı rahim filmi tüplerin tıkanıklığı ile ilgili fikir verir, ancak laparoskopi yöntemiyle tıkanıklık tam olarak tespit edilir. Zira ilaçlı rahim filminde tüplerin açık olarak gözlenmesi gebelik için yeterli değildir. Tüpler açıktır, ancak başka sorunlardan dolayı işlevlerini yerine getiremiyordur. Örneğin tüpler ve çevresindeki dokularla yapışıklık olması, tüp içindeki dokuların hasar görmüş bozulmuş olması tüplerin doğal işlevlerini gerçekleştirmelerine engel olabilmektedir. Bu durumda laparoskopi ile incelemek çok daha faydalı bir yol olabilmektedir.

Tüplerde tıkanıklık nasıl tedavi edilir?

Kısırlık şikayetiyle doktora başvuran kadınlarda çekilen rahim filmi sonucunda tüplerin birinde veya ikinde tıkanıklık olduğu tespit edildiğinde laparoskopi (kapalı ameliyat) uygulanır. Laparoskopi; kadına genel anestezi uygulanarak göbek deliğinden ucunda kamera olan bir cihazla girilerek karın boşluğunun izlenmesi ve gerekiyorsa tedavi uygulaması da yapılmasına olanak veren bir tanı ve tedavi yöntemidir. Örneğin kadının tüpleri Endometriozis (çikolata kisti) sebebiyle tıkanmışsa Laparoskopi ile tüpler açılabilir. Laparoskopide tüplerde birisinin tıkalı olduğu gözlendiyse ve başka bir sorun da yoksa kadının doğal yolla gebe kalabilmesi için bir süre korumasız düzenli cinsel ilişki önerilir. Bu şekilde gebelik gerçekleşmezse aşılama tekniği ile kadının hamile kalması sağlanır. Tüplerin her ikisinin de hafif derecede tıkalı ve hasarlı olması durumunda mikro-cerrahi ile tüpler açılır. Ancak tüplerin her ikisinin de tamamen tıkalı olduğunun tespit edilmesi durumunda vakit kaybedip yaşın da ilerlemesine fırsat verilmeden tüp bebek tedavisine başlanır.

Tüplerde tıkanıklık kısırlığın önemli bir nedenidir. Fallop tüpleri, yumurtalıklar ile uterusu (rahim) birbirine bağlayan kadın üreme organlarıdır. Adet döngüsünün ortasında meydana gelen yumurtlama sırasında her ay, fallop tüpleri yumurtalıktan uterusa bir yumurta taşır. Bir yumurta sperm tarafından döllenirse, yerleşmek için tüpten uterusa hareket eder. Ancak bir fallop tüpü tıkanırsa, spermin yumurtalara ulaşma yolu ve döllenmiş yumurta için rahme geri dönüş yolu kapanmış olur. Tıkanmış fallop tüplerinin yaygın nedenleri arasında skar dokusu, enfeksiyon ve pelvik adezyonlar bulunur.

Tüplerde tıkanıklık genellikle semptomlara yol açmaz. Bu yüzden, birçok kadın kısırlığın nedenini araştırmaya başlayana kadar bunun farkına varmaz. Bazı durumlarda, tıkalı fallop tüpleri, karnın bir tarafında hafif, düzenli ağrıya neden olabilir. Bu durum genellikle hidrosalpinks adı verilen ve sıvının tıkalı bir fallop tüpünü doldurması ve büyütmesi esnasında olur. 

Fallop tüpünün tıkanmasına neden olabilecek durumlar kendi semptomlarına neden olabilir. Örneğin, endometriozis sıklıkla çok ağrılı ve ağır adet dönemlerine ve pelvik ağrıya neden olur. Tıkalı fallop tüpleri riskinizi artırabilir.

Tüplerde tıkanıklık dış gebeliğe yol açıyor mu? 

Tüplerde tıkanıklık kısırlığın yaygın bir nedenidir. Döllenme için sperm ve yumurta fallop tüpünde buluşur. Tıkalı bir tüp bunların birleşimini engelleyebilir. Her iki tüp de tamamen tıkalıysa, tedavisiz gebelik imkansızdır. Fallop tüpleri kısmen tıkalıysa, potansiyel olarak hamile kalabilirsiniz ancak ektopik gebelik (dış gebelik) riski artar. Bunun nedeni, döllenmiş yumurtanın tıkanıklıktan dolayı rahme gitmesinin zor olmasıdır. Bu durumda, doktorunuz tedavinin mümkün olup olmadığına bağlı olarak tüp bebek tedavisi (IVF) önerebilir.

Yalnızca bir fallop tüpü tıkanıksa, tıkanma büyük olasılıkla doğurganlığı etkilemez. Çünkü bir yumurta tıkanık olmayan fallop tüpünden geçmeye devam edebilir. Doğurganlık ilaçları, açık tarafta yumurtlama şansınızı artırmanızı sağlayacaktır. 

Fallop tüpleri neden tıkanır?

Fallop tüpleri genellikle skar dokusu veya pelvik adezyonlar tarafından tıkanır. Bunlara neden olan başlıca faktörler şunlardır; 

• Pelvik inflamatuar hastalık - Bu hastalık yara izi veya hidrosalpinkse neden olabilir.

• Endometriozis - Endometrial doku fallop tüplerinde birikerek tıkanmaya neden olabilir. Diğer organların dışındaki endometrial doku da fallop tüplerini tıkayan adezyonlara yol açabilir. 

• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (STI'ler) - Klamidya ve bel soğukluğu skarlaşmaya (yara izi) neden olabilir ve pelvik inflamatuar hastalığa yol açabilir.

• Ektopik gebelik geçirmiş olmak - Ektopik (dış) gebelik yaşamış olmak, fallop tüplerini yaralayabilir. 

• Miyomlar - Bu büyümeler, fallop tüpünü, özellikle uterusa bağlandıkları yerde tıkayabilir.

• Geçmiş karın ameliyatı - Geçmişte yapılan ameliyatlar, özellikle fallop tüpleri üzerinde tüpleri tıkayan pelvik adezyonlara neden olabilir.

Tüplerde tıkanıklık genellikle önlenemez ancak cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanarak STI (cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar) riskinizi azaltabilirsiniz.

HSG yani rahim filmi nedir? 

Histerosalpingografi (HSG), tıkanıklıkları teşhis etmeye yardımcı olmak için fallop tüplerinin içini incelemede kullanılan bir tür X-ışınıdır. HSG sırasında doktorunuz rahminize ve fallop tüplerinize bir boya uygular. Boya, doktorunuzun fallop tüplerinizin içini röntgende daha fazla görmesine yardımcı olur. 

Tüplerde tıkanıklık teşhisi için birinci adım olan HSG'de vajina ve serviksten ince bir tüp geçirilir. Kontrast madde olarak bilinen madde rahim içine enjekte edilir. Bir dizi röntgen veya floroskopi, uterusa ve ardından tüplere girerken röntgende beyaz görünen boyayı takip eder. Rahim şeklinde bir anormallik varsa, ana hatlarıyla belirtilir. Tüp açıksa, boya yavaş yavaş tüpleri doldurur. Ardından boya pelvik boşluğa dökülür ve vücut tarafından emilir. 

HSG genellikle doktorunuzun odasında yapılabilir. Ancak bu işlem, âdet döngünüzün ilk yarısında gerçekleşmelidir. Yan etkiler nadirdir fakat yanlış pozitif sonuçlar mümkündür.

Fallop tüplerindeki tıkanıklık nasıl tedavi edilir?

HSG kesin tanı sağlamazsa laparoskopi yapılır. Doktor işlem sırasında bir tıkanıklık bulursa tıkanıklığı açacaktır. Fallop tüpleriniz küçük miktarda yara dokusu veya adezyonlarca tıkanmışsa, doktorunuz tıkanıklığı gidermek ve tüpleri açmak için laparoskopik cerrahi kullanabilir. Fallop tüpleriniz büyük miktarlarda yara dokusu veya adezyonlarca tıkandıysa, tıkanıklıkları gidermek için tedavi mümkün olmayabilir.

Ektopik gebelik veya enfeksiyon nedeniyle hasar gören tüpleri onarmak için cerrahi işlem yapılabilir. Fallop tüpünün bir kısmının hasar görmesi nedeniyle tıkanma varsa, cerrah hasarlı kısmı çıkarabilir ve iki sağlıklı parçayı birbirine bağlayabilir.

Tüplerde tıkanıklık tedavi edilip giderildiği takdirde hamile kalmak mümkündür. Hamilelik şansınız, tedavi yöntemine ve tıkanıklığın ciddiyetine bağlıdır. 

Başarılı bir hamilelik, tıkanma rahim yakınındaysa daha olasıdır. Tıkanma yumurtalık yakınındaki fallop tüpünün ucunda ise başarı oranı daha düşük kaydedilmektedir. 

Bir enfeksiyon veya ektopik gebelik nedeniyle hasar gören tüpler için ameliyattan sonra hamile kalma şansı azdır. Başarı şansı, tüpün ne kadarının ve hangi kısmının çıkarıldığına bağlı olarak değişir. 

Tüplerde tıkanıklık ve tedavisinin en yaygın komplikasyonu ektopik gebeliktir. Bir fallop tüpü kısmen tıkalıysa, bir yumurta döllenebilir ancak tüpe sıkışabilir. Bu, acil bir tıbbi durum olan ektopik gebelikle sonuçlanır.

Ayrıca fallop tüpünün bir kısmını çıkaran cerrahi işlemler de ektopik gebelik riskini artırır. Bu riskler nedeniyle, doktorlar, fallop tüpleri tıkalı ancak sağlıklı olan kadınlar için ameliyat yerine genellikle IVF'yi (tüp bebek tedavisi) önermektedir.

Yayınlanma tarihi: 30 Kasım Salı

Tüp nedir?

Tüpler, rahimin her iki yanından çıkan ortalama 15 cm uzunluğunda olan yapılardır. Tüp yapısı ve görevi son derece özeldir. Bazı özel görevleri olan tüplerin en önemli özellikleri şunlardır;

• Tüp içerisindeki akım yumurtalıktan rahme doğrudur,
• Sperm ve yumurta ilk tüpte birleşirler,
• Oluşan gebelik, tüpteki akım sayesinde rahme doğru yolculuğa çıkar,
• En dar yeri 1mm, en geniş yeri mm açıklıktadır,
• Tüpteki bu akım yönünde bozulma olur ise dış gebelik oluşur.

Tüp hastalıkları nelerdir?

Tüp bölgesi sıklıkla Klamidya denen bakteri tarafından enfekte edilir. Ancak bunun dışında bazı diğer mikroplarda bu alana gelebilir. Normalde çok sıkı korunan bu bölgenin enfeksiyonu, tüpte tıkanıklığa ve kısırlığa neden olması açısından önemlidir.

Tüp hastalıkları riskini artıran durumlar;

• Yeni cinsel partner,
• Prezervatif kullanılmaması,
• Adet döneminde ilişki olması,
• Basit vajinal enfeksiyonların tedavi edilmemesi.

Tüp hastalıklarının nedenleri nelerdir?

Tüp hastalıkları sıklıklaenfeksiyona ikincil olarak gelir. Tüp iltihabı, sonrasında gelişen apse ve sonucunda tüplerin tıkanması kötü senaryodur.

Bu nedenle hemen kısa zamanda tedavi edilmelidir. Sıklıkla klamidya buraya gelir iken, gonore, mycoplazma, tüberküloz ve diğer nadir enfeksiyon ajanları da tüplere ilerleyerek hastalıklara neden olabilir.

Tüp hastalıklarının belirtileri nelerdir?

Tüp enfeksiyonları akut dönemde çok şikâyete neden olur. En sık neden olduğu şikâyet, kasık ağrısıdır.

Sağ veya solda kasık ağrısı olabilir, beraberinde ateş, akıntı ve bulantı kusma olabilir. Bazen anormal kanama bile yapabilir.

Özellikle genç, aktif cinsel hayatı olan kadında kasık ağrısı olması durumunda akla tüp hastalıkları gelmektedir. kısa zamanda muayene olunmalıdır. 

Tüp hastalıklarının türleri nelerdir?

• Enfeksiyonlar
• Tubal tıkanıklık
• Dış gebelik
• İçerisinde iltihap veya sıvı birikmesi
• Tüp kanserleri
• Tüp ve yumurtalık dönmesi ( torsiyon )

Tüp hastalıklarının tedavileri nelerdir?

Tüp hastalıklarının tedavisi hastalık nedenine göre değişmektedir. Enfeksiyon kaynaklı hastalıklarda tedavi olarak antibiyotikler kullanılmaktadır. Diğer hastalık nedenlerinde ise farklı tedaviler uygulanabilir.

Eski yıllarda tüp tıkanıklığı açılmaya çalışılır iken, günümüzde tüp açılmaya çalışılmamakta ve hatta tüp bebek öncesi bozuk ve içinde sıvı birikimi olan tüpler alınmaktadır.

Dış gebelik olması durumda ilaçla veya ameliyat ile tedavi edilmeye çalışılır. Metotreksat denen ilaç ile tüpteki gebelik yok edilmeye çalışılır, ancak bazen de bu ilaç işe yaramaz ve ameliyat ile dış gebelik tedavi edilir.

Dış gebelik hakkında ayrıntılı bilgi almak için tıklayınız.

Apse veya içerisinde sıvı birikmesi durumunda ise sıklıkla tüpler alınmaktadır.  Günümüzde tüp bebek tedavilerinin kolaylaşması nedeni ile tüpte düzeltici ameliyat artık çok tercih edilmemektedir.

Tüpler neden tıkanır?

Sağ ve sol olmak üzere iki adet olan tüpler bazen tıkanmaktadır. Tüp tıkanıklığı ise yumurtanın sperm ile karşılaşmasını engellemektedir. Bu nedenle kısırlığa neden olmaktadır.

Tüp tıkanıklığının en sık nedeni enfeksiyondur. Özellikle klamidya enfeksiyonudur. Ancak tek bir atakta kadın tüpleri tıkanmaz. Sıklıkla kez ayrı ayrı zamanda geçirilen klamidya enfeksiyonu tüplerin tıkanmasına neden olmaktadır.

Tüpün tıkalı olduğu nasıl anlaşılır?

Tüplerin tıkalı olması durumunda, sıklıkla ultrasonda tüpte sıvı birikimi ( hydrosalpinks) görülebilmektedir. Ancak bazen de görülmez. Bu durum rahim filmi denilen HSG işlemi ile kolaylıkla tanınabilmektedir. Rahim filmi rahim ve tüpler hakkında ayrıntılı bilgi vermektedir. Adet sonrası çekilen bu işlem, ek olarak bebek şansını da arttırmaktadır.

Tıkalı tüpler nasıl açılır?

Rahim filmi işlemi sırasında bazen tüplerde olan basit tıkanıklıklar açılabilmektedir. Ancak enfeksiyon nedeni ile oluşan tıkanıklıklar maalesef açılmamaktadır. Eski yıllarda tüplerin açılması için bazı teknikler kullanılmaktaydı. Ancak günümüzde bu teknikler bırakılmıştır. Hatta bazen tüp bebek öncesi tüpler bizler tarafından alınmakta veya kapatılmaktadır.

Tüp bağlatma nedir?

Tüp bağlatma, kadında gebeliğe karşı yapılan kalıcı bir korunma yöntemidir. Basit bir ameliyat ile yapılabildiği gibi sezaryen sırasında da yapılabilir. Tüp bağlatma kadının cinsel hayatına olumsuz etki yapmamaktadır. Tam tersine faydası olabilmektedir.

Tüp bağlatmayı düşünen hastaların sordukları sorulara kısa cevaplar verecek olursak;

Tüp bağlatma adeti azaltır mı?

Hayır, adet kanına etkisi olmaz.

Tüp bağlatma menopoza neden olur mu?

 Hayır, menopoz yaşına etkisi yoktur.

Tüp bağlatma yumurtalık kanserini azaltır mı?

 Evet, tüp bağlatma yumurtalık kanserini azaltır.

Tüp bağlatma kesin bir doğum kontrol yöntemi midir?

 Sıklıkla evet, ancak son derece nadir yine de gebelik oluşabilir. Genel olarak kalıcı bir yöntem olması nedeniyle anne ve baba adayının bu konuda kesin kararlı olması gerekir. Artık bebek düşünmeyen 35 yaş üstünde kadında tüp bağlatma yöntemi önerilebilir.

Tüp bağlatma operasyonu sonrasında tüpler açtırılabilir mi?

Teknik olarak bağlanmış tüpler ameliyat ile açılabilir. Ancak bu işlem sonrası dış gebelik riski artmaktadır. Bu nedenle çok zorda kalmadıkça kapalı tüpler ameliyat ile açılmamaktadır. Ancak anne ve baba adayının isteği ile tüpler kapalı ameliyat ile açılabilmektedir.