Kalça çk doumdan sonraki ilk birkaç ay içinde ortaya çkabilen bir durumdur. Kalça çk kalça eklemindeki kemiklerin normal yerlerinden çkmas veya doru ekilde gelimemesi sonucu oluur. Erken tehis ve tedavi edilmemesi durumunda kalc hasarlara ve hareket kstllna neden olabilir. Bu nedenle kalça çk bebeklerde sk bir ekilde takip edilmeli ve tedavi edilmelidir.
Bebeklerde kalça çknn nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte baz faktörlerin kalça çkna neden olabilecei düünülmektedir. Bunlar unlar içerebilir:
Bu faktörlerin kalça çkna neden olabilecei düünülse de baz bebeklerde kalça çk nedeni tam olarak belirlenemeyebilir. Kalça çk tehisi konulan bebeklerin çou doru tedavi ile salkl bir ekilde iyileebilir.
Bebeinizde kalça çk olabileceine dair birkaç belirti vardr. Kalça çk bebeklerde unlar içerebilir:
Bebeklerde kalça çk belirtileri bazen belirgin olmayabilir veya gözle görülmez olabilir bu nedenle doktorunuzun bebeinizin geliimini ve büyümesini takip etmesi önemlidir. Bebeinizin kalça sal hakknda endieleriniz varsa doktorunuza danmanz önemlidir.
Bebeklerde kalça çk doumdan sonraki ilk birkaç ay içinde ortaya çkabilen bir durumdur. Bebeklerde kalça çkkl nasl belli olur sorusuna yant olabilecek birkaç cevap unlardr:
Bebeklerde kalça çk, erken tehis edilip tedavi edilmezse kalc hasarlara neden olabilir. Bu nedenle bebein ilk kontrolünden itibaren doktorlar tarafndan düzenli olarak kontrol edilmesi gerekmektedir. Doktor kalça çkn fiziksel muayene ve ultrason gibi görüntüleme testleri kullanarak tehis edebilir. Tedavi yöntemleri arasnda Pavlik bandaj, Frejka yast, pelvik osteotomi gibi seçenekler bulunur.
Bebeklerde kalça çk erken tehis edilip tedavi edilmezse kalc hasarlara neden olabilir. Bu nedenle kalça çk olan bebeklerin tedavisi önemlidir. Tedavi yöntemleri arasnda Pavlik bandaj, Frejka yast, pelvik osteotomi gibi seçenekler bulunur. Pavlik bandaj kalça çknn hafif veya orta dereceli olduu durumlarda kullanlan bir tedavi yöntemidir. Bu yöntemde bebein kalçasna özel bir bandaj uygulanarak kalça ekleminin doru pozisyonda kalmas salanr. Bu bandajn uygulanmas, bebein kalça eklemini hareket ettirmesini engeller. Pavlik bandaj genellikle hafta boyunca kullanlr ve çkk tamamen iyileene kadar takip edilir.
Frejka yast ise kalça çknn daha ciddi olduu durumlarda kullanlan bir tedavi yöntemidir. Bu yöntemde bebein bacaklar belirli bir açda tutulur ve kalça ekleminin doru pozisyonda kalmas salanr. Frejka yast, Pavlik bandajndan daha sk bir ekilde uygulanr ve daha uzun bir süre kullanlr. Pelvik osteotomi ise kalça çknn çok ciddi olduu durumlarda uygulanan bir cerrahi ilemdir. Bu yöntemde kalça kemikleri kesilerek yeniden ekillendirilir ve kalça ekleminin doru pozisyonda kalmas salanr. Pelvik osteotomi, Pavlik bandaj ve Frejka yast gibi konservatif tedavilerin baarsz olduu durumlarda uygulanr.
Bebeklerde kalça çk tedavisi, erken tehis ve doru yöntemlerin seçilmesiyle baaryla tedavi edilebilir. Tedavi seçenei kalça çknn derecesine ve bebein yana bal olarak belirlenir.
Kalça çk olan bebek alar m?
Bebeklerde kalça çk olan bebekler bazen ar veya rahatszlk hissetmeden de kalça çkna sahip olabilirler. Bununla birlikte baz bebekler kalça çk nedeniyle ar ve rahatszlk yaayabilirler. Bu bebekler, özellikle bacaklarn hareket ettirdiklerinde veya belirli pozisyonlarda iken alayabilirler.
Bebeklerde kalça çk nasl anlalr sorusu yeni ebeveynlerin en çok sorduu konulardandr. 1 aylk bebeklerde kalça çk asimetrik bacak pozisyonlar ve tkrt sesleri gibi belirtilerle kendini gösterir. Bebein bacaklarndan biri dierine göre daha ksa veya daha az hareketli olabilir. Kalça eklemindeki kemiklerin birbirine doru sürtünmesinden kaynaklanan tkrt sesi duyulabilir. Bebek bacaklarn açmakta zorlanabilir veya ar hissedebilir. Bu belirtiler kalça çk olan bebeklerde daha sk görülebilir. Bu nedenle bebeklerin düzenli olarak doktor kontrolünde olmas kalça çk gibi durumlarn erken tehis ve tedavi edilmesine yardmc olabilir.
Yeni doan kalça çk nasl anlalr sorusu yeni ebeveynlerin en çok sorduu konulardandr. 2 aylk bir bebekte kalça çk genellikle gözle fark edilemez. Ancak baz belirtiler vardr ve ebeveynler bu belirtilere dikkat etmelidirler.
Bunlar arasnda bebein bir bacann dierine göre daha ksa görünmesi, ayaklarn farkl yönlere bakmas, kalçada bir çknt hissi, kalçada asimetri (bir tarafn dierine göre daha büyük veya daha çkk görünmesi), bacaklarn açk pozisyonda olmas veya bir bacan dierine göre daha fazla açk pozisyonda olmas, bebein tek bacakla yukar doru itildiinde veya çapraz bacak pozisyonunda iken alamas veya rahatszlk hissetmesi saylabilir. Bu belirtilerden herhangi birini fark ederseniz doktorunuzla görümeniz önemlidir.
Bebeklerde kalça çizgisi erilii doutan kalça çk veya dier kalça problemleri nedeniyle oluabilen bir durumdur. Kalça çknda olduu gibi bu durum da erken tehis edilip tedavi edilmezse kalc hasarlara neden olabilir. Bebeklerde kalça çizgisi erilii, genellikle doumdan sonraki ilk birkaç ay içinde fark edilir. Bu durum bebein kalça eklemindeki kemiklerin uygun ekilde gelimemesi veya yer deitirmesi nedeniyle oluabilir.
Erilik derecesi ve nedeni doktor tarafndan belirlenerek uygun tedavi yöntemi seçilir. Tedavi yöntemleri arasnda Pavlik bandaj, Frejka yast veya cerrahi ilem gibi seçenekler bulunabilir. Tedavi edilmeyen kalça çizgisi erilii ilerleyen yalarda kalça ars, yürüme güçlüü ve kalça çk gibi sorunlara neden olabilir.
Kalça çk olan bir bebek normal bir ekilde yürümekte zorlanabilir ve yürüme becerileri normal geliim gösteren bebeklere kyasla farkl olabilir. Bu bebekler yürürken bir bacaklarnn dierinden daha ksa veya daha az güçlü görünmesi, topallama veya yürürken sallanma, yürüme srasnda dengesizlik veya düme eilimi, dizlerinin birbirine çarpma veya ayaklarnn da doru dönmesi gibi belirtiler gösterebilirler.
Bununla birlikte kalça çk tedavi edildikten sonra bebekler normal bir ekilde yürümeyi örenebilirler ve yürüme becerileri normal geliim gösteren bebeklerle benzer olabilir.
Kanguru taycs veya kanguru srt çantas bebekleri tamak için popüler bir yöntemdir. Ancak bu tayclar bebeklerde kalça çkklna neden olabilecek risk faktörlerinden biridir. Kanguru taycsnda bebein bacaklar kanguru pozisyonunda yani bacaklar açk kalçalar bükük ekilde aslr. Bu pozisyon bebein kalça eklemlerinin uygun ekilde gelimesini engelleyebilir ve kalça çkkl riskini artrabilir.
Bu nedenle bebeklerin kanguru taycsnda tanmas önerilirken doru pozisyonun salanmas ve düzenli aralklarla bebeklerin hareket ettirilmesi gerekmektedir. Kanguru taycs kullanmadan önce bebeklerde kalça çkklna neden olabilecek dier risk faktörlerinin de göz önünde bulundurulmas önemlidir.
Yeni doan bebeklerde kalça çkkl tarama testi doumdan sonraki ilk birkaç hafta içinde yaplmaldr. Amerikan Pediatri Akademisi bebeklerin doumdan sonraki ilk muayenelerinde, ay ve ay arasndaki rutin kontrollerde kalça çk taramas yaplmasn önerir. Bu test bebeklerin bacaklarn kontrol ederek kalça eklemi çkkl, kalça eklemi açsnda farkllk veya kalça eklemi üzerinde kayma olup olmadn tespit etmeyi amaçlar. Bu tarama testleri erken tehis ve tedavi için önemlidir çünkü kalça çk tedavi edilmezse kalc hasar veya kalça eklemi bozukluuna yol açabilir.
Prematüre bebeklerde kalça ultrasonu erken doum nedeniyle kalça çkkl riski daha yüksek olan bebeklerde rutin olarak yaplr. Prematüre bebeklerin kalça eklemleri zamanndan önce dünyaya gelmeleri nedeniyle tam olarak gelimemi olabilir ve bu nedenle kalça çkkl riski daha yüksektir. Bu nedenle prematüre bebeklerin doumdan sonraki ilk haftalarnda veya yaamlarnn ilk birkaç aynda kalça ultrasonu ile kontrol edilmeleri gerekmektedir.
Kalça ultrasonu doumdan sonraki ilk 6 hafta içinde yaplmas önerilen bir tarama testidir. Erken tehis edilip tedavi edilmezse kalça çkkl bebeklerde ilerleyen yalarda kalc hasarlara neden olabilir. Bu nedenle prematüre bebeklerin düzenli olarak kalça ultrasonu ile kontrol edilmesi kalça çkkl gibi durumlarn erken tehis ve tedavi edilmesine yardmc olabilir.
Bebek kalça çkkl tedavisi genellikle ortopedi bölümünde uzmanlam doktorlar tarafndan yönetilir. Bununla birlikte kalça çk tarama testi bebeklerin doumundan sonraki ilk muayenelerinde, ay ve ay arasndaki rutin kontrollerde çocuk doktorlar tarafndan yaplabilir.
Tarama testinde bir sorun tespit edilirse çocuk doktoru çocuu ortopedi doktoruna sevk edebilir. Ortopedi doktorlar çocuun kalça eklemi geliimini izlemek için röntgen, ultrason veya MRG gibi görüntüleme testleri yapabilirler. Ayrca bebeklerin kalça çkklarnn çou konservatif tedavilerle (örnein Pavlik tipi bir atel veya yay eklinde bir cihaz kullanarak) düzeltilebilir ancak baz durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir.
ANASAYFAYA DÖNMEK ÇN TIKLAYINIZ
Çocuklarda kalça çıkığı eskiden doğuştan kalça çıkığı olarak adlandırılmaktaydı. Ancak günümüzde Gelişimsel Kalça Çıkığı olarak adlandırılmaktadır. Bunun nedeni kalça çıkığının bebek anne karnındayken başlıyor olmasıdır. Anne karnında bebekte kalça çıkığı bulguları ne kadar erken oluşmaya başlarsa, doğduktan sonra kalçalar o kadar ileri derecede etkilenmiş olmaktadır. Daha geç etkilenenlerde hastalık daha hafif olarak karşımıza çıkmaktadır.
Kalça çıkığı tam çıkık, yarı çıkık ve muayene sırasında eklemde hafif oynama olarak sınıflandırılır. Tüm bu tiplerin tedavi edilmesi gerekir. Hafif olan tiplerde tedavi daha çabuk sonlandırılırken, tam çıkık olanlarda daha uzun sürmektedir.
Kalça Çıkığı Nedenleri ve Riskli Bebekler
İlk çocuk
Kız çocuk
Makat gelişi doğum
Amnion sıvısının az olması
Ailede kalça çıkığı hikayesi olması
İkiz-üçüz bebekler
Kalça Çıkığı Belirtileri ve Riski
Bebekte boyunda eğrilik, ayaklarda şekil bozuklukları, omurgada eğrilik gibi hastalıklar varsa, kalça çıkığı görülmesi riski daha fazladır. Ayrıca bebekte kalp ve damar hastalığı, idrar yolları hastalıkları ve mide bağırsak hastalıkları da varsa, kalça çıkığı riski yüksektir. Yenidoğan döneminde (ilk 2 ayda) kalçadan hareket ile klik sesi gelmesi, aşırı hareket ile kalçada gevşeklik hissedilmesi önemlidir. Kalça çıkığının tespit etmenin en erken ve doğru yolu yenidoğan döneminde bebeğe kalça ultrasonografisi yapmaktır. Ultrasonografi anneye gebelik sırasında birçok kez yapılmaktadır. Ancak gebelik sırasında yapılan ultrasonografilerde bebeğin kalçasının muayenesi yapılmamaktadır. Bu nedenle her şey normal olan bir gebelikte doğumdan sonra bebekte kalça çıkığı saptanabilmektedir. Yenidoğan döneminde el ile muayenede % 10 oranında hatalı sonuç çıktığı yapılan çalışmalarda saptanmıştır. Bu nedenle yenidoğan döneminde mutlaka kalça ultrasonografisi ile kalçalar muayene edilmelidir. 4 aydan sonra ise kalça ultrasonografisi artık doğru sonuç vermesi azaldığından, kalça röntgeni çekilmektedir.
Doğduktan sonra kundak uygulaması ailenin sağlam kalçaları olan bir bebeğe yapabilecekleri en büyük kötülüktür. Sağlam ve yuvasında olan kalçalar kundak uygulaması ile yerinden çıkabilmektedir.
Çocuğumda kalça çıkığı problemi olduğunu nasıl anlarım ?
• 3 aylıktan daha büyük bebeklerde kalçalarda yana açılmada kısıtlanma, bacak boylarında eşitsizlik, kasık ve bacak çizgilerinin eşit olmaması çok önemli bulgulardır.
• 12 aydan sonra çocuklar artık yürümeye başlarlar.Yürümeye başladıktan sonra, tek taraflı tam çıkık varsa o zaman çocuktaki aksama fark edilir.
• İki taraflı çıkıklarda aksama tecrübeli kişiler tarafından fark edilebilir.
• Çocuğun ayakta duruşunda karın öne daha çıkıktır ve arkadaki bel çukuru daha oyuktur.
Tek taraflı ve çift taraflı çıkıklar çocuğun yürümesini geciktirmezler. Çocuk normal çocuklar gibi yaşından önce yürür.
Kalçası çıkık olan çocuklarda, yenidoğan dönemi de dahil hiçbir dönemde bacak hareketleri kalçada huzursuzluk ve ağlamaya neden olmaz. Bez değiştirirken huzursuz olması ve olmaması kalça çıkığının bir bulgusu değildir.
Tedavide altın dönem yenidoğan dönemindeki ilk 3 aydır. Yapılan çalışmalarda ilk 3 ayda kalçanın hem kemik hem de kıkırdak dokularının iyileşme potansiyeli en fazladır. Bu dönemde tedavi bazen 1 ayda bile tamamlanabilmektedir.
Yenidoğan döneminde ultrason ile tanı konan kalça çıkıklarında Pavlik bandaj ile kısa sürede iyileşme sağlanmaktadır. Pavlik bandaj yıllardır dünyada en yaygın kullanılan ve fizyolojik bir tedavi şeklidir. Kalçalar bükük ve yana açık şekilde tutularak, iyileşme sağlanmaktadır.
1 yaş civarında artık ameliyat yapılması gerekmektedir.
yaştan sonra ise kalça yuvasına ve bacak kemiğini de kesecek ve düzeltecek daha kapsamlı ameliyatlar yapılmaktadır.
7 yaştan sonra saptanmış kalça çıkıklarında ameliyat yapılmamaktadır.
Kalçalar olduğu haliyle bırakılmaktadır.
yaşlarında ağrı yapmaya başlarsa o dönemde ameliyat yapılmaktadır.
Bu nedenle 7 yaşından önce kalça çıkığı tedavilerinin hepsi tamamlanmış olmalıdır.