Kalp Delikliği Belirtileri Nelerdir

Kalp Deliği Nedir?

Kalp deliği, kalp odacıkları arasında yer alan duvarlarda görülen boşluklara verilen isimdir. Yenidoğan bebeklerin yaklaşık %1’inde kalp hastalığı görülür, kalp delikleri de bu hastalıklar arasında en çok görülenlerden biridir. Bebeklerde kalp deliği doğuştan gelmektedir, sonradan oluşmaz.
 

Kalp Delikleri Neden Oluşur?

Kalp deliklerinin neden oluştuğu kesin bilinmemekle beraber; çevresel ve genetik faktörlerin etkili olduğu tahmin edilmektedir. Gebelik döneminde karşılaşılan enfeksiyon, diyabet gibi sorunlar, alkol ve uyuşturucu madde kullanımı veya kromozoma bağlı yapısal bozukluklar kalp deliğine sebep olabilecek faktörler arasındadır.
 

Kalp Deliği Çeşitleri Nelerdir?

Kalp deliklerinin üç çeşidi vardır. Bunlar; kalbin karıncıkları arasındaki delikler (entriküler septal defektler, VSD), kulakçıkları arasındaki delikler (atrial septal defektler, ASD), kulakçıklar ve karıncıklar arasında yer alan geniş deliklerdir (atrioventriküler septal defektler, AVSD). Kalp deliğinin bir başka çeşidi de foramen ovale adı verilen, kalp kulakçıkları arasında yer alan açıklıktır. Anne karnındaki bir bebekte foramen ovale görülmesi normaldir, bu açıklık doğumdan sonra kendi kendine kapanır. Nadir olarak bazı bebeklerde doğumdan sonra da kapanmaz ve bu duruma patent foramen ovale (PFO) denir. PFO, genellikle bulgu vermediği ve herhangi bir sorun yaratmadığı için müdahale gerektirmez.
Aort ile akciğer atardamarı arasındaki damarsal açıklıkların normalde doğum sonrası kapanması gerekir. Ancak bazı bebeklerde bu açıklık kendi kendine kapanmaz ve sorun yaratabilirler (patent duktus arteriozus, PDA),  bu sebeple dışarıdan müdahale ile kapatılmaları gerekebilir. Bütün bu delikler tek başlarına olabilir, birkaçı bir arada da bulunabilir veya doğuştan gelen kompleks kalp hastalıklarında bozukluğun bir parçası olabilmektedir. (Fallot tetralojisi, büyük damarların transpozisyonu gibi)

Kalp Deliği Belirtileri Nelerdir?

Kalp delikleri küçük boyutlarda olduğu takdirde herhangi bir belirti vermezler. Bu sebeple aileler tarafından anlaşılamazlar. Bazı kişilerde yıllarca belirti vermeyen bu delikler, bazı kişilerde de doğduğu günden itibaren kendini belli ederler. Bebeklerde morarma, emerken yorulma, emmeyi becerememe, sık nefes alma; çocuklarda ise efor kapasitesinde azalma, çabuk yorulma, göğüs ağrısı, bayılma, çarpıntı en çok görülen kalp deliği belirtileri arasındadır. 
Yetişkinlerde ise en sık görülen belirtiler; spor yaparken ortaya çıkan nefes darlıkları, halsizlik, bacaklarda, ayaklarda ya da karında şişme, felç, kalpten stetoskopla duyulabilen ses gelmesi, ritim bozukluğu ve çarpıntıdır.

Kalp Deliklerinin Tedavisi 

Kalp deliklerinin kapatılması için günümüzde iki seçenek vardır. Bunlar; ameliyatlı veya ameliyatsız yöntemlerdir. Bu yöntemlerden hangisinin seçileceğine kardiyoloji uzmanları karar vermektedir. Kalp deliği kapama ameliyatı, göğüs açılması açık kalp ameliyatı olarak yapılmaktadır. Klasik açık cerrahinin yanı sıra sıkça tercih edilen bir diğer yöntem de minimal invaziv cerrahidir. Minimal invaziv cerrahi yöntemde göğüs kemiği kesilmeden, göğüs yanından ve koltuk altından küçük kesilerle kalp deliği ameliyatı başarılı bir şekilde yapılabilmektedir.
Ameliyatsız yöntemde ise kalp deliklerinin kapatılması için, kalp durdurulmadan işlem yapılır, bu esnada kateter kullanılır. Ameliyatsız yöntemde vücut dokusu zamanla deliğe yerleştirilen kateterin üzerini kendiliğinden kapatır. 

Kendisi veya bir yakını bu hastalıktan muzdarip olanlar en çok “Kalp deliği kendi kapanır mı?” ve “Kalp deliği büyür mü?” gibi soruları merak etmektedirler. Öncelikle ASD olarak adlandırılan kalp kulakçıkları arasında yer alan delikler erken çocukluk döneminde kendiliğinden kapanabilmektedir. Ancak bu dönem geçtikten sonra kendiliğinden kapanma görülmez mutlaka tedavi olunması gerekir.
Bir diğer soruya gelinecek olursa, kalp delikleri zamanla büyümez, aynı şekilde kalırlar. Çok küçük delikler kişide herhangi bir probleme sebep olmaz ancak büyük boyutlu delikler mutlaka kapatılmalıdır.

Kalp deliği, kalbin iki üst odası olan kulakçıklar arasındaki septum duvarında ortaya çıkan deliğe verilen addır. Kalpte delik oluşması genellikle doğuştan gelen bir problemdir. Peki, kalpte delik olursa ne olur? Kalbi delik olanlar nelere dikkat etmeli? Kalpteki delik nelere yol açar? Avicenna Ataşehir Hastanesi Kardiyoloji Bölümü uzman hekimleri, kalpte delik hakkında merak edilenleri anlattılar.

Kalp Deliği Hakkında

Tıp dilinde atriyal septal defekt olarak da bilinen kalpte delik hastalığı, genellikle herhangi bir sağlık sorununa yol açmadan kendi kendisine iyileşebilmektedir. Özellikle bebeklerde ve çocuklarda görülen delikler için endişe duymaya gerek yoktur. Ancak ilerleyen yaşlarda çeşitli problemlere neden olabilmektedir. Peki, yetişkinlerde kalp deliği nasıl anlaşılır? Kalp deliği tedavi edilmezse ne olur?

Kalpteki delik, akciğerlere giden kan miktarının artmasına neden olur. Yani, büyük ya da uzun süredir var olan bir delik, akciğerlere ya da kalbe zarar verebilmektedir. Böyle durumlarda oluşabilecek komplikasyonların engellenebilmesi için cerrahi operasyon elzem hale gelebilir.

Bu hastalığın VSD ve ASD olmak üzere iki türü bulunur. ASD, oldukça sık rastlanan türdür. Kalbin üstündeki iki kulakçık arasındaki duvarın delik olması olarak tanımlanabilir. VSD ise, iki karıncık arasındaki delikler için verilen isimdir. Bu her iki hastalıkla birlikte ele alınan bir diğer hastalık da PDA hastalığıdır. Kalp ile iki büyük atardamar arasında bir ara damar bulunur. Bu damar bebek doğduktan 3 gün sonra kapanmaya meyillidir. Doğumdan sonra kapanmayan damar açıklıkları için PDA hastalığı tanımı yapılabilmektedir.

Kalp Deliği Belirtileri

Kalbinde delikle doğan çocuklarda genel olarak herhangi bir belirtiyle karşılaşılmamaktadır. Ancak belirtiler ve semptomlar yetişkinlerde kendisini gösterebilmektedir.

Yetişkinlerde ortaya çıkabilecek kalpte delik belirtileri şu şekildedir:

• Spor yaparken ortaya çıkan nefes darlıkları
• Halsizlik
• Bacaklarda, ayaklarda ya da karında şişme
• Felç
• Kalpten stetoskopla duyulabilen ses gelmesi
• Ritim bozukluğu
• Çarpıntı

Eğer kendinizde ya da çocuğunuzda bu tarz belirtilerle karşılaşırsanız, bir doktor kontrolüne ihtiyacınız var demektir.

Kalpte Delik Nedenleri

Doktorlara göre doğuştan gelen kalpte delik, gelişim aşamasında meydana gelen kusurlara bağlı olarak oluşmaktadır. Ancak bu gelişimsel problemlerin anne karnındayken belirlenmesi ve kalpteki delik oluşumuna engel olunması henüz mümkün değildir. Aynı zamanda hastalığın ortaya çıkmasında genetik ve çevresel etkilerden de söz edilebilmektedir. Sonuç olarak hastaların ya da hasta yakınlarının en merak ettiği sorulardan birisi olan “kalp deliği kronik hastalık mı?” sorusunun yanıtı olumludur. Kalpte delik oluşması kronik bir hastalıktır.

Risk Faktörleri

Kalte delik problemlerinin kesin nedenleri bilinmemektedir. Ancak belli başlı risk faktörleri elbette bulunmaktadır. Örneğin hamilelik döneminde etkisi altında kalınan bazı etkenler, kalp kusurlarının oluşmasına neden olabilmektedir. Bu koşullar genel olarak şunlardır:

• Kızamıkçık: Hamileliğin ilk aylarında annenin kızamıkçık geçirmesi, bebekte kalp problemlerinin oluşmasına neden olabilmektedir.
• Uyuşturucu, alkol ve tütün ürünü kullanımı: Hamilelikte tütün ürünleri, alkol ya da uyuşturucu kullanmaya devam eden anneler, bebeklerine çok sayıda farklı zararı verebilirler. Bu zararlardan birisi de, kalp hastalıklarıdır. Hamilelik esnasında bilinçsizce kullanımına devam edilen rutin hastalıkların da kalp hastalıklarına neden olabileceği unutulmamalıdır.
• Şeker hastalığı: Şeker hastalığı olan bir anne, bebeğinde çeşitli kalp hastalıklarının oluşabilmesine neden olabilir.

Önleyici Yöntemler

Atriyal septal kusurların önlenebilmesi oldukça zordur. Ancak gebe kalmayı planlayan her anne adayı, aşağıda yer alan önleyici yöntemleri uygulamalıdır.

• Kızamıkçık aşısı
• Rutin sağlık kontrolleri
• Ailenin tıbbi geçmişi hakkında doktor bilgilendirmesi

Kalp Deliği Tedavisi

Kalpte delik oluşumu, genellikle çocukluk döneminde yaşanmaktadır. Bu yüzden hastaların büyük bir bölümünde herhangi bir tedaviye gerek duyulmamaktadır. Bu tarz kalp delikleri bebeklik ya da çocukluk döneminde kendi kendisine geçebilmektedir. Ancak, deliğin uzun süredir var olması ve kapanmaması ya da fazla büyük olması halinde, cerrahi operasyon gerekebilir. Peki, kalp deliği ameliyatı riskli mi? Her ameliyatta olduğu gibi, kalpte delik ameliyatında da belli başlı riskler bulunmaktadır. Ancak uzman ellerin altında sorunsuz olarak yapılabilmektedir. Bazı hastaların kalpte delik, ameliyatla tedavi edilemez türden olabilir. Doktorlar böyle hastalar için ameliyat değil, semptom azaltıcı tedavi yöntemleri önerirler.

Sıkça Sorulan Sorular

Avicenna Hastanesi Kardiyoloji Bölümü Doktorlarımız

Kardiyoloji bölümü doktor listesi aşağıda yer almaktadır:

Kardiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyemiz Doç. Dr. Hasan Güngör, günümüzde teknolojinin gelişmesi ile birlikte doğuştan kalp deliği olan çocukların hem teşhisinin hem de erken tedavisinin mümkün olduğunu belirterek, atriyal septal defekt (ASD) ismi verilen kalp deliği hakkında merak edilen soruları cevaplandırdı.

ASD nedir?

Hekimlik hayatımızda erişkin yaşa ulaşmış ve ilk defa teşhis konulmuş hastalar ile karşılaşılmaktadır çünkü 1500 canlı doğumda 1-2 kişide ASD mevcuttur.
Kalbin sağ ve sol kulakçıkları arasındaki duvarda doğuştan delik bulunması ASD olarak adlandırılmaktadır. ASD varlığında sol kulakçıktaki temiz kan sağ kulakçığa geçer böylece sağ kalbin pompalaması gereken ve akciğerlere ulaşan kan miktarı artar. 

Semptomlar nelerdir?

ASD hastaları erişkin yaşlarda özellikle 20-50 yaş aralığında bizim karşımıza çabuk yorulma, nefes darlığı, çarpıntı, göğüs ağrısı, ayak şişliği gibi ya da rutin muayene sırasında üfürüm duyulması nedeniyle hekim tarafından yönlendirilerek gelmektedir. Her iki kulakçıklardaki basınç düşük olduğu için delik olsa bile kalbin sağ tarafının bozulması geciktiği için bu kişiler uzun süre semptomsuz seyretmekte ve tanı yaşı 60’lı 70’li yaşlara ulaşabilmektedir. 

Nasıl teşhis edilir?

Bu semptomlar ile gelen hastada yapılan muayenede üfürüm duyulduğunda öncelikle kalp ultrasonu adını verdiğimiz ekokardiyografi yapılmalıdır. Ekokardiyografi sırasında kalbin iki kulakçığı arasında zarın olmaması ve kan geçişi gözlenmesi bize tanıyı koydurmaktadır. Tabi ki sağ kalp büyümesi, kapaklarda bozulma gibi diğer bulgularda dikkatli görüntülenmelidir.

Her delik kapatılmalı mıdır? 

ASD hastaları eğer delik çapı 8 mm’den daha az ise, şikayetler yok ve kalbin sağ tarafında büyüme yok ise yakın ekokardiyografi takibi ile izlenebilir. Büyük delikler, hastada şikayet meydana getiren ve özellikle kalbin sağ tarafını büyüten delikler akciğere kirli kanı taşıyan damarda geri dönüşümü olmayan hasar meydana getirmeden kapatılmalıdır.

Tedavi seçenekleri nelerdir?

ASD’ler açık kalp ameliyatı ve kapalı kasıktan anjiyografi benzeri bir sistem ile şemsiye benzeri bir cihaz ile kapatılabilmektedir. Kapalı yöntem ile kapatma yapılabilmesi için hastanın yemek borusundan girilip yapılan kalp ultrasonu (TEE) ile deliğin çapı iyi ölçülmeli ve şemsiye isimli cihazın tutmasını sağlayacak kenar dokuların yeterli olduğu görülmelidir. Eğer delik 35 mm’den büyük, kenar dokular yetersiz, sekundum tip dışındaki delikler, kalp içinde pıhtı, kan sulandırıcı kullanmaya engel durum, beraberinde kapak ya da damar değişmesi gerekli, şemsiye benzeri cihaza karşı alerji var ise açık kalp cerrahisi ile delik yama ile kapatılmalıdır. 

Doç. Dr. Hasan Güngör, “Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji bölümü ASD isimli kalp deliklerini uygun hastalarda kapalı şemsiye yöntemi ile kapatma konusunda iyi bir tecrübeye sahiptir. Özellikle teknolojinin gelişmesi ile flex cihazlar sayesinde hastaya hiç anestezi vermeden ve işlem sırasında yemek borusundan ultrasona gerek olmadan 10-15 dakikalık işlem ile hastalar sağlığına kavuşturulmaktadır.” sözleriyle Hastanemizde uygulanmakta olan işlem hakkında bilgi vererek açıklamalarına son verdi.

Hazırlayan :  Zeynep Şule Yüksel - Ezgi Toygar

Dahili: 2599 - 2534