Kalvinizm Nedir
CALVIN ve KALVİNİZM NEDİR? Yazdır
Protestanlığın ayrı bir dalının kurucusuna ve yaydığı fikirlerin manzumesine verilen isimlerdir. Jean Calvin, Fransız asıllı olup 1509-1564 yılları arasında yaşamıştır. 1532 de Papa'nın otoritesini red ile katoliklikten ayrılan Calvin, kul ve Tanrı arasında hiçbir aracı kabul etmeyerek, ilahi kanunun tek kaynağını İncil'de görmüştür. Calvin Cenevre'ye yerleşmiştir. Fikirleri oradan başlayarak Fransa'da, İskoçya'da, İngiltere'de, Batı Avrupa kıyıları ile beraber Amerika'nın Yeni İngiltere denilen bölgesinde akisler yaratmış ve Püritanizm (yani Hıristiyanlığı aslına çevirmeyi hedef tutan, arındırıcı ve çoğu zaman disiplinci ve aşırı derecede perhizkar olan mezhep) şeklinde yayılma göstermiştir. Calvinisme'in iktisat tarihinde ve özellikle modem kapitalizmin kuruluşunda oynadığı rol, Alman tarihçi ve sosyologu Max Weber tarafından tahlil edilmiştir. Kalvinizm, Weber'e göre, son derece disiplinli olan meslek ahlakı ve ciddiliği, tasarruf şuuru ve çalışma intizamı ile kapitalist zihniyetin doğuşunda birinci derecede müessir olmuştur. Max Weber, bununla her şeyi maddi üretim araçları ve tekniği ile izah eden Marx görüşü karşısında onun tam zıddı olan ikinci bir görüşü çıkarmış oluyordu. Ancak tek taraflı yorumlandığı takdirde, Weber tarafından savunulan görüşün Marx'ın maddeciliği kadar abartılı olduğu söylenebilir. Bununla beraber, Kalvinizmin tek sebep değil, fakat başka sebeplere refakat eden ve kapitalist gelişimin zihniyet tarafını yoğurmak suretiyle kendisi de ayrı bir halka olarak sebep ve illet zinciri içine dahil olduğu inkar edilemez. Basit bir ziraatçilik temelinden ve Ortaçağ tertibi esnaflıktan büyük ticaret ve endüstri çağına ayak basan Batı'nın böylesine bir gelişmede Kalvinizm ve Protestanlığın tasarruf, çalışkanlık, meslek ciddiliği ve sorumluluk şuuru ile geniş ölçüde teşvik gördüğünü söylemekte hata yoktur. (Bk; Max Weber).
Kalvinizm nedir ve Kutsal Kitap’a uygun mudur? Kalvinizmin beş noktası nelerdir?
Soru
Yanıt
Kalvinizm’in beş noktası İngilizce açıklanmalarının baş harflerinden oluşan TULIP akronimiyle özetlenebilir. T harfi, tamamen yoz olma durumu; U harfi, kayıtsız şartsız seçilmişlik; L harfi, sınırlı kefaret; I harfi, karşı konulamaz lütuf ve P harfi de kutsalların sebatı için kullanılmıştır. Aşağıda Kalvinistler’in inançlarını savunmak için kullandıkları tanımlar ve Kutsal Kitap kaynakları bulunuyor:
Tam ahlak bozukluğu: Adem’in günaha düşmesinin sonucu olarak, insanlığın tümü bundan etkilendi; tüm insanlık suçlar ve günahlar içinde ölüdür. İnsan kendisini kurtarmaktan acizdir (Yaratılış 6:5; Yeremya 17:9; Romalılar 3:10-18).
Kayıtsız şartsız seçilmişlik: İnsan günah içinde ölü olduğundan Tanrı’ya kendiliğinden karşılık vermekten aciz olduğundan bu yüzden Tanrı sonsuz geçmişte belirli kişileri kurtuluş için seçmiştir. Seçilmişlik ve önceden belirlenmişlik kayıtsız şartsızdır, insanın vereceği karşılığı temel almazlar (Romalılar 8:29-30;9:11; Efesliler 1:4-6, 11-12), çünkü insan olumlu karşılık vermekten acizdir, ayrıca bunu yapmayı da istemez.
Sınırlı Kefaret: Tanrı, kayıtsız şartsız seçilmişliğin sonucu olarak belirli kişileri kurtulmaları üzere önceden belirlediğinden, Mesih’in sadece seçilmişler için ölmesini uygun görmüştür. Tanrı’nın seçmiş olduğu ve Mesih’in kendileri için ölmüş olduğu herkes kurtulacaktır (Matta 1:21; Yuhanna 10:11; 17:9; Elçilerin İşleri 20:28; Romalılar 8:32; Efesliler 5:25).
Karşı Konulmaz Lütuf: Tanrı, seçmiş olduklarını karşı konulmaz lütuf aracılığıyla Kendisine çeker. Tanrı insanı Kendisine yaklaşmaya istekli hale getirir. Tanrı çağırdığı zaman, insan O’na olumlu karşılık verir (Yuhanna 6:37, 44; 10:16).
Kutsalların Sebatı: Tanrı’nın seçip Kutsal Ruh aracılığıyla Kendisine çekmiş olduğu belirli kişiler imanda sebat edeceklerdir. Tanrı’nın seçmiş olduklarının hiçbiri kaybolmayacaktır, onlar sonsuzluk boyunca güvendedir (Yuhanna 10:27-29; Romalılar 8:29-30; Efesliler 1:3-14).
Bütün bu doktrinlerin Kutsal Kitapsal temeli olduğu halde, birçok insan bunların hepsini ya da bir kısmını reddeder. “Dört noktaya inanan Kalvinciler” Tamamen Yozluk, Kayıtsız Şartsız Seçilmişlik, Karşı Konulamaz Lütuf ve Kutsalların Sebatı’nı Kutsal Kitap’a uygun doktrinler olarak kabul eder. İnsan kesinlikle günahkâr ve kendi başına Tanrı’ya iman etmekten aciz durumdadır. Tanrı insanları sadece Kendi iradesini temel alarak seçer: seçim, seçilen insanın herhangi bir erdemini temel almaz. Tanrı’nın seçtiği herkes iman edecektir. Gerçekten yeniden doğan herkes imanına sebat edecektir. Ancak dört noktaya inanan Kalvinciler, İsa’nın sadece seçilmişlerin günahları için değil, tüm dünyanın günahları için öldüğünü savunarak kefaretin sınırsız olduğuna inanır. “O günahlarımızı, yalnız bizim günahlarımızı değil, bütün dünyanın günahlarını bağışlatan kurbandır” (1. Yuhanna 2:2). Sınırlı kefarete muhalif olan diğer ayetler şunlardır: Yuhanna 1:29; 3:16; 1 Timoteos 2:6 ve 2.Petrus 2:1.
Ancak beş noktaya inanan Kalvinciler, dört noktaya inanan Kalvincilikte bazı sorunlar görürler. İlk olarak, eğer insanın Ahlakı gerçekten Tamamen Bozuksa, o zaman Sınırsız Kefaretin doğru olması mümkün değildir, çünkü eğer İsa her insanın günahları için öldüyse, o zaman ölümünün bir birey için uyarlanıp uyarlanmayacağı o kişinin Mesih’i “kabul edip etmeyeceğine” bağlıdır. Ama Ahlakın Tamamen Bozukluğunun yukarıda gördüğümüz tanımında gördüğümüz gibi, insanın doğal konumunda Tanrı’yı seçme kapasitesi yoktur, hatta bunu yapmayı istemez bile. Buna ek olarak, eğer Sınırsız Kefaret doğru ise, o zaman cehennem Mesih’in kendileri için ölmüş olduğu insanlarla doludur. Kanını onlar için boşuna dökmüştür. Beş noktaya inanan Kalvinciler için bu düşünülemez bir şeydir. Lütfen dikkat: Bu makale, Kalvinizmin beş noktasının sadece kısa bir özetidir. Daha derin bir bakış için lütfen aşağıdaki sayfaları ziyaret edin: Ahlakın Tamamen Bozuk Oluşu, Kayıtsız Şartsız Seçilmişlik, Sınırlı Kefaret, Karşı Konulamaz Lütuf ve Kutsallların Sebatı.
English
Kalvinizm nedir ve Kutsal Kitap’a uygun mudur? Kalvinizmin beş noktası nelerdir?