Kan Sulandırıcı Ilaçlar

Kan damarlarında Pıhtı oluşmasını ve gelişmesini engelleyen ya da oluşmuş pıhtıyı eriten ilaçlara kan sulandırıcı ilaçlar denir.

Kanın damarlarımızda belli bir akışkanlıkla akması gerekir. Vücudumuzda bulunan doğal mekanizmalar sayesinde normal şartlarda damarlarda pıhtılaşma meydana gelmez. 

Pıhtı Oluşmasını Engelleyen Doğal Mekanizmalar
• Sağlıklı kalp damar sistemi;(Tansiyonun ve kan yağlarının normal sınırlarda olması, damar sertliğinin olmaması)
• Sağlıklı karaciğer;

Kanın damarlarda belli bir akışkanlıkta akması gereklidir. Bu akışkanlığın bozulması iki ucu keskin bıçaktır. Çünkü akışkanlık arttığında kanamalar meydana geldiği gibi, akışkanlık azaldığında ise pıhtılaşmalar ve buna bağlı olarak inme meydana gelir. 

Aynı şekilde kan sulandırıcı ilaçların dozlarının ayarlanması ve hasta tarafından kullanılması sırasında da azami özen ve dikkate ihtiyaç vardır. Dozun az gelmesi pıhtılaşmalara fazlalığı ise kanamalara neden olur. 
Kan sulandırıcılar için doz ayarlamadaki zorluk hem ilaçlar ile hem de hastalar ile ilgilidir. 

İlaçlar ile ilgili faktörler,
Bu ilaçların tedavi dozları ile kanama meydana getiren dozlarının birbirlerine çok yakın olması nedeni ile vücut fizyolojisindeki ufak tefek değişiklikler yada aldığımız besinler tedavi dozunu kanama yapan doza çıkarabilir. 

Hasta ile ilgili faktörler: 
Kan sulandırıcı ilaçları metabolize eden karaciğer enzimlerinin çalışma hızlarındaki farklılıklar ilacın kan düzeyi üzerinde oldukça etkilidir. Karaciğer enzimleri arasındaki bireysel farklılıklar ilaç standart dozda kullanılsa da etkisizliğe yada yan etkiye neden olabilir.

Bu nedenle hastalara ilaçlar gerekli kan testleri yapıldıktan sonra en düşük dozda başlanır ve yavaş yavaş artırılarak ideal doz bulunmaya çalışılır. Bu deneme yanılma sürecinde hasta kanama yada pıhtılaşma açısından risk altında kalır.

Bu konuda hastayı korumak uygun hastaya uygun ilacı, uygun dozda başlayabilmenin en önemli yolu farmakogenetik testlere başvurmaktır. Bu testler ile karaciğer enzimlerinin çalışma hızları hastaya özel olarak tespit edilebileceği için düşük doz başlayıp hastanın ihtiyacına göre artırılan deneme yanılma süreci atlanarak hastaya uygun doz ilaç başlamak mümkün olabilir. Warfain kullanan hastada yapılan çalışmada, farmakogenetik testleri yapıldığında, hastaların tanesine mg/gün, 59 tanesine 1,54/mg gün, 11 tanesine ise mg gün ilaç ile tedavi edilmişlerdir. Oysaki bu testler yapılmamış olsa idi en düşük doz ile başlanıp hastaya en uygun dozun bulunmaya çalışıldığı deneme yanılma yöntemine başvurulmak zorunda kalınacaktı. Bu süreçte düşük doz başlanmış ama yüksek doza ihtiyacı olan hastalar pıhtılaşma ve buna bağlı inme riskine maruz kalabileceklerdi.

Ayrıca kan sulandırıcı ilaçları metabolize eden enzim etkinliği çeşitli besinlerden etkilenebilir. Örneğin greyfurt ilacın metabolizmasını azaltıp kanamalara neden olabili.

İlaç besin etkileşmesi:
Kan sulandırıcı ilaçlar karaciğerde K vitamini varlığında sentezlenen pıhtılaşma faktörlerinin sentezine engel olarak etki gösterirler. Bu nedenle K vitamininin eksikliği yada fazlalığı ilacın etkisini değiştirir. Yeşil yapraklı sebzeler ( Lahana, ıspanak, pazı, brokoli, kıvırcık, marul, yeşil soğan, maydanoz, nane, dereotu, roka, tere, semizotu, asma yaprağı), şalgam, mayonez, hardal, soya ve kanola yağı yüksek miktarda K vitaminini içerirken kuşkonmaz, karnabahar, bezelye ve avokado orta miktarda  K vitamini içermektedir.

Kan sulandırıcı ilaç kullanırken fazla miktarda yoğurt tüketimi veya probiyotik destek kullanımı önerilmemektedir, çünkü barsak bakterilerindeki artış beraberinde K vitamini sentezindeki artışı ve ilaç etkisinde azalmayı beraberinde getirir. Aynı şekilde barsak bakterilerinde azalmaya neden olan antibiyotik kullanımı da K vitamini sentezini azaltacak olduğundan kanamalara yol açabilir.

Kan sulandırıcı kullanan hastaların özellikle bitkisel besin destekleri kullanırken çok dikkatli olmaları gerekir, özellikle içeriklerinde K vitamini bulunan destekler ilacın ekinliğini azaltırken kan sulandırıcı etkinliği olduğu bilinen besinler ise ilacın etkinliğini artırabilir.

Kan Sulandırıcı Ne İşe Yarar?

Kan inceltici veya kan cıvıtıcı ilaç olarak bilinen kan sulandırıcı ilaçlar, vücudun kalp ve damar sisteminde kanı sulandıran ve akışkanlığın artmasına yardımcı olur. Bu ilaçların kullanılmasının temel amacı kalp ve kan damarlarının içinde pıhtı oluşmasına engel olmaktır.

Kan Sulandırıcı Nasıl Kullanılır?

Kan sulandırıcılar vücutta yeni pıhtı oluşmasını engeller fakat bu engelleme tamamen etkili değildir. Bazı durumlarda pıhtının büyümesini engeller bazı durumlar da ise pıhtı oluşabilir. İki tür ilaç bulunur. Bunlar antikoagülan ilaçlar ve antiagregan ilaçlardır.

Antikoagülan ilaçlar güçlü kan sulandırıcılardır. Antikoagülan ilaçlar şunlardır:

• Damardan kullanılan Heparin, hastane ortamında kullanılır.
• Düşük molekül ağırlıklı heparinler, sık kullanılan, hazır iğnelerle deri altına uygulanır.
• Coumadin, hap olarak kullanılır. Kişiden kişiye göre doz miktarı değişmektedir. K vitaminiyle ilgili bir ilaçtır bundan dolayı kullanılırken yüksek miktarda K vitamini içeren yiyecekler azaltılmalıdır.
• Doğrudan etkili antikoagülanlar, tablet şeklinde ağızdan alınan ilaçlardır.

Antiagregan ilaçlar genellikle atardamar tıkanmalarında veya tedavi sonrasında tercih edilir.

Size uygun ilaç ve dozlar için doktorunuza danışmalısınız.

Kan Pıhtılaşması Olduğu Nasıl Anlaşılır?

Vücudun herhangi bir yerinde meydana gelen yaralanma ya da kesilmede vücut kan pıhtısı oluşturur ve kanamayı durdurur. Trombosit denilen proteinler, parçacıklar kan pıhtısı oluşturmak için birbirlerine yapışırlar. Pıhtı oluşturma sürecine pıhtılaşma denilmektedir. Pıhtılaşma devam ettirilemezse oluşabilecek küçük bir kanamada bile kan durdurulamayabilir.

Kan pıhtılaşmasının kesin belirtileri bulunmamaktadır. Pıhtılaşma oluşan yerde meydana gelecek belirtiler birbirinden farklıdır. Akciğerde ya da kalpte meydana gelen pıhtılaşma belirtileri, göğüs, kol, sırt ve boyunda ağrı, nefes darlığı yaşanmasıdır. Bacaklarda ise bacağın alt bölgesinde ağrı ve kızarıklık oluşabilir. Beyinde yaşanan pıhtılaşmalarda konuşmada bozukluk, hareket edememe, anlamada güçlük yaşama ve baş ağrısı görülebilmektedir. Kan pıhtılaşmasından şüphelenen, belirtilerden bir veya birden fazlasını gören kişiler vakit kaybetmeden bir uzmana danışmalıdır.

Doktor fiziki muayene yapar ve hastanın şikayetlerini dinler. Kan sayımı testi ister ve testi değerlendirerek teşhis koyar. Genetik faktörler etkiliyse doktor farklı testler isteyebilir.

Aşırı Pıhtılaşmaya Neden Olan Durumlar

Genetik ya da sonradan pıhtılaşma yaşanabilir. Sonradan pıhtılaşma yaşanmasına neden olan faktörler şunlardır:

• Kanser
• Travma, ameliyat
• Obezite
• Gebelik
• Oral kontraseptif haplar
• Hormon değişim terapisi
• Hareketsizlik
• Kalp krizi, konjestif kalp yetmezliği
• Heparine bağlı trombositopeni
• HIV/AIDS
• Nefrotik sendrom
• İnflamatuar bağırsak sendromu
• Antifosfolipid antikor sendromu
• Polisitemi vera veya esansiyel trombositoz benzeri miyeloproliferatif bozukluklar

Pıhtı Olmaması İçin Ne Yapılmalı?

Hipertansiyona ve diyabete dikkat edilmelidir. Beslenmeye önem verilmelidir. Damarların kontrolünü gerçekleştirmek, rutin tetkikleri yaptırmak önemlidir. Düzenli beslenmek, yağsız gıdalar tüketmek, şeker ve tuz tüketimini sınırlamak beslenmede dikkat edilmesi gereken faktörlerdir. Egzersiz, spor yapmak kolesterol ve yağ oranını kontrol altına almaya yardımcı olur.

Kan Sulandırıcı Yiyecekler Nelerdir?

• Sarımsak
• Zeytinyağı
• Zerdeçal
• Kırmızı biber
• Kızılcık
• Üzüm
• Limon
• Zencefil
• Ihlamur
• Tarçın

Kan Sulandırıcı İlaç Kullananlar Nasıl Beslenmelidir?

K vitamini açısından zengin ilaçlar da kullanılmaktadır. Bundan dolayı K vitamini düzeyine dikkat edilmelidir. Yüksek miktarda K vitamini içeren besinler; lahana, ıspanak, pazı, maydanoz, semizotu, kıvırcık, marul, şalgam, brokoli, balık yağıdır.

Sağlıklı bir kişinin günlük K vitamini ihtiyacı mcg civarındadır.