Kan bağışı yalnızca Kızılay Kan Bağış Merkezlerinde yapılmaktadır. Hastane transfüzyon merkezlerinde ancak özel durumlarda Kızılay kan merkezlerinin yetkilendirmesi neticesinde kan bağışı kabul edilebilir. Kimler kan verebilir sorusuna doğru cevap bulmak oldukça önemlidir. Özellikle kan bağışçısı sorgulama formunun doğru ve eksiksiz doldurulması oldukça önemlidir. Kan bağışçısı olabilmenin bazı koşulları vardır. Bu koşulları şu şekilde sıralayabiliriz;
Bağış aralığı ortalama olarak; erkek olan bağışçılarda 90 gün, kadın bağışçılarda ise 120 gün olarak belirtilmiştir. Zaruri durumlardaysa bu süre, kan merkezi doktoru tarafından düzenlenebilmektedir.
Kan bağışı işleminden önce, yoğun olmasa bile karın tok olmalı bilhassa yağlı besinler tüketilmemelidir. Bol sıvı tüketimine dikkat edilmelidir. Bağışçı, fazla yorgun veya uykusuz olmamalıdır. 12 saat evveline kadar alkol almaması gerekir. Nabız, kan basıncı ve beden sıcaklığı belirlenmiş olan uygun aralıkta olmasına özen gösterilmelidir.
Kan bağışı işlemi sonrası ise; bol sıvı alınmalı, en az 1 saat sigara içilmemelidir, kan alımı yapılan kolla ağır yük kaldırılmamalı ve o gün ağır işler ve aktiviteler yapılmamalıdır.
Kan bağışçısı olamama sebepleri çok çeşitlidir. Pek çok etken kan bağışına engel olabilmektedir. Bazı kişiler, bir ömür kan bağışında bulunamaz. Kimler kan veremez sorusunun yanıtı şu şekildedir;
Kan bağışı yaparak bir canı kurtarmak bazı durumlar için mümkündür ancak kan bağışçısı olmak her koşulda mümkün değildir. Kan bağışı; gönüllü ve sağlıklı bir bağışçıdan kan ve kan ürünlerini elde etmek amacı ile kan merkezleri tarafından kan alınması işlemi olarak belirtilir. ‘Bağışçı Bilgilendirme ve Onam Formu’ ile ‘Bağışçı Sorgulama Formu’ okunduktan sonra sorular cevaplanarak form doldurulur. Bağışa engel bir durum söz konu değilse hekimin onayı ve kontrolünden sonra bağış kabul edilir.
Kan bağışçısı olabilme koşulları;19 yaşından gün almak, herhangi bir kronik hastalığı ve bulaşıcı bir hastalık taşımamak oldukça önemlidir. Kan bağışı yaklaşık 10 dakika süren bir işlemdir. İşlem sırasında yaklaşık 450 ml kan alınır. Bunun ile birlikte kan bağışı işlemi öncesinde hastanın aç olmaması, kendini kan verebilecek kadar iyi hissetmesi, yorgun ve uykusuz olmaması gerekmektedir.
Güncelleme Tarihi: 03 Mart 2023
Yayınlama Tarihi: 10 Şubat 2023
Sayfa içeriğinde yer alan bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. İlgili sayfada tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren öğeler yer almamaktadır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.
Kimler Kan Bağışında Bulunabilir?
18-65 yaş aralığında 50 kilogramın üzerindeki her sağlıklı birey kan bağışcısı adayı olabilir.
İlk kez kan verecek olan bağışçılar için üst yaş sınırı: 61 yaşından gün almamış olmalı.
Düzenli kan bağışçıları için üst yaş sınırı: 70 yaşından gün almamış düzenli kan bağışçısı, kan bağış merkezi doktorunun onayı olmak şartıyla, yılda en fazla 1 kez olmak üzere kan bağışlayabilir.
Ne sıklıkla kan bağışı yapılabilir?
-Tam kan bağış sıklığı;
-Trombosit bağışı (Trombosit aferezi) sıklığı;
-Plazma bağışı sıklığı;
-Tam kan bağışından sonra trombosit bağışı yapılacaksa en az 4 hafta geçmeli
-Tam kan bağışından sonra plazma bağışı yapılacaksa en az 4 hafta geçmeli
Bağışlanacak kan hacmi ne kadar olabilir?
Eritrosit konsantresi hazırlamak üzere yapılacak kan bağışının hacmi antikoagülan solüsyon hariç 450 mL ± %10’dur. Toplam vücut kan hacminin %15’inden fazla kan alınmaz.
Bağışcının hayati bulguların değerlendirilmesi?
Diastolik basınç: en az 60 mmHg, en çok 100 mmHg
Kadınlar: en az 12,5 g/dL – en fazla 16,5 g/dL
Bağışçı, kendisine verilen bilgilendirilmiş onam formunu okuyup değerlendirdikten sonra, kan bağışı için uygun olduğunu düşünüyorsa, "Ek-2: Kan Bağışçısı Kayıt Formu"nu ve "Ek-3: Kan Bağışçısı Sorgulama Formu”nu eksiksiz olarak doldurur.
Kan bağışçısı sorgulama formunda "Adı Soyadı" alanı, bağışçının kendi el yazısı ile yazılmalıdır ve bağışçının imzası bulunmalıdır.
Ulusal kan ve kan bileşenleri hazırlama, kullanım ve kalite güvencesi rehberi, 2016