Kara Sineğin Kaç Ayağı Vardır
fazla oku
Yaz aylarında evleri istila eden sivrisinekler, birçok kişinin korkulu rüyası. Zira bu minik böcekler, bazı geceler vızıltılarıyla ev sakinlerini uykusuz bırakabiliyor.
Peki sivrisinekler neden özellikle insanların kulaklarının dibinde dolaşıyor? Ayrıca bu sinir bozucu vızıltıyı nasıl üretebiliyor?
Aslında ayakları daha çok seviyorlar
Arizona Üniversitesi'nden entomoloji profesörü Michael Riehle, "Kulaktaki uğultu, çoğunlukla sivrisineklerin kanat çırpmasının yan etkisi" diyor.
Profesör, "Bu sesin menzili uzun değildir. Bu nedenle onu, sineklerin en çok kulaklarınızın etrafında uçtuğu sırada fark edersiniz" diye ekliyor.
Buna göre insanlar kulakları etrafında vızıldayan sivrisinekleri kolayca algılayabilse de sivrisineklerin çoğu, kafa yerine ayakları tercih ediyor olabilir. Zira ayaklar, sivrisinekleri cezbeden kokuları yayan bakterileri besliyor.
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Trends in Parasitology isimli hakemli bilimsel dergide 'da yayımlanan bir araştırma, sıtma parazitini bulaştırmaktan sorumlu olan Anopheles cinsi dişi sivrisineklerin, insan ayaklarındaki bakterilere çekildiğini ortaya koymuştu.
Brevibacterium linens isimli bu bakteri, Limburger peynirine kendine özgü kokusunu veriyor. Bir diğer hakemli bilimsel dergi PLOS One'da 'te yaymlanan takip çalışması, sivrisineklerin aslında Limburger peynirine de çekildiğini doğrulamıştı.
Yine de Prof. Riehle'ya göre çoğu kişi, ayak bileklerinin etrafında vızıldayan sivrisineği fark etmiyor.
Duyduğunuz vızıltılar, çoğu zaman dişilerden geliyor
Bunun yanı sıra ev sakinlerini rahatsız eden o vızıltılar, genelikle dişi sivrisineklerden geliyor. Nedeni, erkek ve dişilerin çok farklı hayatlar yaşaması.
Erkekler çoğu zaman çiçeklerin nektarını yudumluyor ve ortalıkta dolaşan insanları daha az umursuyor. Ancak dişilerin yumurta üretmek için yeterli enerjiyi toplaması ve bu nedenle çiftleştikten sonra emecek kan bulması gerekiyor.
Prof. Riehle, "Vücudumuzdan koni şeklindeki tüyler halinde dışarı attığımız karbondioksit, dişi sineklere sinyal verir. Karbondioksit dişi sivrisinekleri konak aramaya başlamaları için uyarır" diyor.
Başka bir deyişle dişi sivrisinekler insanların başlarının etrafında da uçuşuyor çünkü en fazla karbondioksit bu bölgeden dışarı atılıyor. İşte bu esnada insanlar o rahatsız edici vızıltıları kulaklarının dibinde buluveriyor.
Sinir bozan vızıltı, erkek sineklere müzik gibi geliyor
Uzmanlara göre dişi bir hedefe doğru uçarken kanatlarını ila hertz frekansında saniyede yaklaşık kez çırpıyor. Üstelik bu frekans, La notasına ayarlanıyor.
Bu ses insanlara sinir bozucu ve tiz bir uğultu gibi gelse de erkek sivrisinekler için adeta bir müzik. Aslında kanatları dişilere göre daha yüksek frekansta çırpan erkekler, eş ararken dişilerin tatlı seslerini dinliyor.
Independent Türkçe, Livescience
Derleyen: Çağla Üren
Bütün böceklerde olduğu gibi, bir iç iskelet sistemine sahip olmayan karasineğe bunun yerine muazzam mekanik avantajlar sağlayan kitinden yapılmış bir dış iskeletleri bulunmaktadır. Bu sert kabuk, sineğin, kanatları saniyede defa çırpmasını sağlar. Kanatların yüzeyinde ve başının arka kısmında bulunan hassas duyu organları olan antenleriyle uçuşla ilgili mesajları anında beyne nakleder. Mesela, sinek, uçuş esnasında yeni, farklı bir hava akımına maruz kalırsa, bu duyu organları hemen beyne gerekli sinyalleri iletirler. Kaslar da beyinden gelen bu sinyallere göre kanatları, yeni duruma uygun harekete geçirir. Bu sistem, günümüzün modern uçaklarına ilham kaynağı olmakta şimşek gibi hızlı manevralarla, kendisini yakalamak isteyenleri çileden çıkaran sineği vurmak için kullandığımız sineklik ile çok defa ıskalamamızın sebebi, bu harikulade duyu organlarıdır. Sinek bunlarla, sinekliğin havada meydana getirdiği yeni hava akımını hemen algılar ve bu durumun bir tehlike oluşturduğunu anlayarak, ani bir hareketle uçup, kurtulur. Reflekslerinin, yani ani hareket kabiliyetinin, insandan 10 kat fazla olduğu kabul edilir.