Karın Sol Üst Bölgesinde Ağrı

Stj.Dr.Ezgi Arı, Stj Dr.Şebnem Erol, Prof.Dr.Ahmet Dobrucalı

Karın ağrısı insan hayatında sıklıkla karşılaşılan, çoğu zaman kendiliğinden geçen ve tedavi gerektirmeyen bir durumdur. Karın ağrısının sebebi fazla gıda alımı, uygunsuz beslenme, basit enfeksiyonlar olabileceği gibi, ciddi hastalıklar da olabilir.
Karnın değişik bölgelerinin ağrıları o bölgeye has organların hastalıklarından kaynaklanabilir. Mide bağırsak bozuklukları, böbrek hastalıkları, kadın ve erkek üreme organlarının hastalıkları, böbrek üstü bezi hastalıkları, kadınlarda adet sancıları, bazı kan hastalıkları, kurşun vb madde zehirlenmeleri ve zona gibi hastalıklar karın ağrısına sebep olabilir.

Karın bölgesi dışında akciğer ve akciğer zarı iltihapları, kalp krizi,  kalp zarı hastalıkları, kaburga kırıkları gibi karın dışındaki organların hastalıkları ve zona  da karında ağrı hissedilmesine neden olabilir. 

Karın ağrısının değerlendirilmesinde aşağıdaki mnemonic  (SOCRATES) sıklıkla kullanılır;

S (Site):  Ağrının  yeri
O (Onset): Ağrının  ortaya çıkış şekli (en alttaki tabloya bakınız)
C (Charecter): Ağrı tipi (Batıcı, yakıcı, künt, keskin vb.)
R (Radiation):  Ağrının yayılımı (Omuza, göğüse,sırta, kola, kasıklara vb.)
A (Associated symptoms):  Ağrıya eşik eden diğer bulgular (Bulantı, kusma, ateş, sarılık, terleme vb.)
T (Time): Ağrının geliş zamanı özellikleri
E (Exacerbating and alleviating factors): Ağrıyı artıran ve azaltan faktörler
S (Severity): Ağrı şiddeti (Hastaneye gitmeyi gerektirecek şiddette vb.)

YERLEŞİM BÖLGELERİNE GÖRE KRONİK KARIN AĞRILARI

Karın içindeki hasta organ genellikle bulunduğu karın bölgesinde ağrı oluşturur ancak bazen organın bulunduğu bölge dışında karnın farklı bölgelerinde de ağrı hissedilebilir. Bu tür ağrı yansıyan ağrı olarak adlandırılır. Karın ağrısında ağrının lokalizasyonu için karın duvarı topoğrafik bölgelere ayrılır;

ÜST KARIN BÖLGESİNDE (epigastrium bölgesi) AĞRIYA SEBEP OLAN HASTALIKLAR

-Peptik ülser: Toplumun yaklaşık olarak %10 unda görülen bir hastalıktır. Ülser midede ise ağrı genellikle yemekten kısa süre sonra başlar. Ülser onikiparmak barsağında (duedonum) ise ağrılar yemekten 2-3 saat sonra veya uzun süren açlık sonrasında başlar, gece uykudan uyandırır, sırta vurabilir, antiasit almakla ve yemek yemekle geçer. Her iki ülser tipinde de açlık ağrıyı şiddetlendirebilir. Bulantı ve kusma ağrıya eşlik edebilir.

-Gastritler: Gastritlerde genellikle yemek sonrasında artan hafif veya orta şiddette ağrı bulunur. Bulantı, şişkinlik hissi ve geğirme eşlik edebilir. Ağrı antiasit almakla hafifler.

-Mide kanseri: Ne yazık ki mide kanserleri çoğunlukla ileri derece büyüyene kadar bir belirti vermezler. Peptik ülserden farklı olarak mide kanserinde ağrı genellikle yemekle ilgisizdir ve devamlı karakterdedir, ancak bazen erken dönemdeki vakalarda ağrı mide ülserini taklit edebilir. İştahsızlık ve kilo kaybı belirgindir. Tümör mide çıkışını tıkadığında kusma görülür.

-Safra kesesi ve yolları hastalıkları: Safra kesesi enfeksiyonuna (kolesistit) bağlı olarak üst orta karın bölgesinde sürekli ağrı yada taşın safra yollarından geçişi sırasında kramp tarzında aralıklı ağrılar görülebilir.

-Mezenter iskemi: Barsağı besleyen damarların tıkanması ya da daralması ile barsağa giden kan akımının azalması sonucu ortaya çıkan ağrılardır. Yemeklerden 30-45dk sonra ortaya çıkıp 1.5-2 saat kadar sürer ve daha sonra kaybolur. (Abdominal angina). Ağrı künt karakterdedir. Bu nedenle hastalar aç kalarak ağrıyı önlemeye çalışırlar ve kilo kaybederler.

-Kronik pankreatit: Ağrı genellikle yemeklerden sonra oluşur, kuşak biçiminde sırta ve bele yayılır. Hastalar ağrı oluşmaması için yemek yemekten kaçınırlar. Bu hastalarda ayrıca pankreasın fonksiyonunu kaybetmesi nedeniyle oluşan sindirim bozukluğuna bağlı olarak yağlı ishal, kilo kaybı, protein, yağ, vitamin eksikliklerine bağlı bulgular, insüline ihtiyaç gösteren şeker hastalığı (diabet) ve safra yollarının tıkanıklığına bağlı sarılık görülebilir.

-Pankreas kanserleri: Pankreas başı kanserinde devamlı ve şiddeti gittikçe artan karakterde, üst orta karın ve bazen göbek çevresinde veya sol üst kadranda hissedilen bir ağrı mevcuttur. Ağrının yemekle ilgisi yoktur ve ara vermeden artarak devam eder. Pankreas kanserleri kuyruğa doğru yer değiştirdikçe ağrının sırta vurma özelliği de belirginleşir. İştahsızlık ve kilo kaybı belirgindir.

 Üst karında ağrı yapabilecek ciddi bir durum akut miyokard infarktüsüdür (kalp krizi). Akut miyokard infartüsünün tipik ağrısı göğüste hissedilirse de  bazı hastalar göğüs  ağrısı   tanımlamayabilir ve sadece üst karın ağrısı ile  başvurabilirler. Ağrıya bulantı ve kusma eşlik edebilir. Hastanın öz ve soy geçmişinde kalp hastalığı öyküsü bulunmayabilir, bazı hastalarda ağrı birkaç  günden beri var olabilir. Yeni başlayan üst karın ağrısı ile doktora başvuran 30 yaş üzerindeki her hastada kalp kaynaklı bir ağrı olasılığını uzaklaştırmak amacıyla önce EKG çekilmeli, normal olduğu görüldükten sonra diğer incelemelere geçilmelidir. Hastanın daha önce mide vb. sindirim sistemi hastalığı olduğunun bilinmesi bu yaklaşımı değiştirmemelidir. Akut myokard infarktüsü geçirmekte olan hastada teşhis ve tedavinin gecikmesi  kalpte telafisi mümkün olmayan zararlara ve/veya ölüme yol açabilir. 

SAĞ ÜST KADRAN AĞRISINA SEBEP OLAN  HASTALIKLAR;

-Safra kesesi ve yolları hastalıkları: Safra kesesi enfeksiyonuna (kolesistit) bağlı olarak sürekli ağrı yada taşın safra yollarından geçişi sırasında kramp tarzında aralıklı ağrılar görülebilir. Üşüme, titreme, ateş ve sarılık eşlik edebilir. Ağrı sırta, sağ kürek kemiği bölgesine ve sağ omuza yayılabilir.

-Karaciğer nedenli ağrılar: Hepatitler, karaciğer yağlanması, sağ kalp yetmezliği, karaciğerin primer ve metastatik tümörleri, karaciğer apseleri ve kistleri bu bölgede bazen sırta ve omuza vuran ağrıya neden olabilir.

-Kalın barsak (sağ kolon) tümörlerine bağlı ağrılar: Bu bölgenin tümörleri nadiren ağrı yaparlar, daha çok demir eksikliği anemisi (kansızlık) ile ortaya çıkarlar.

– Kalın barsağın sağ taraf kıvrımına bağlı ağrılar: Bazı insanlarda kalın barsağın (kolon) sağ taraftaki kıvrımı karaciğer ile diafram arasına girerek bu bölgede omuza ve göğüse vurabilen ağrılar oluşturabilir (Chiliaditi sendromu).

SAĞ ALT KADRAN AĞRISINA SEBEP OLAN HASTALIKLAR;

-İnflamatuar bağırsak hastalıkları (Crohn ve ülseratif kolit)
-Kalın bağırsağın bakteriyel ve paraziter enfeksiyonları (Tüberküloz, amip)
-Çekum (kör bağırsak) tümörleri ve iltihapları.

SOL ÜST KADRAN AĞRISINA SEBEP OLAN HASTALIKLAR;

-Pankreas kanserleri: Pankreasın kuyruk bölümünde yerleşmiş olan tümörlerde bu bölgede devamlı karakterde ve  sırta vurabilen ağrı oluşur. İştahsızlık ve kilo kaybı belirgindir.
-Kronik pankreatit: Ağrı kuşak biçiminde sırta ve bele yayılır, yemeklerden sonra ortaya çıkar. Bazı hastalar ağrı oluşmaması için yemek yemekten kaçınırlar ve kilo kaybederler. Bu hastalarda ayrıca pankreasın fonksiyonunu kaybetmesine bağlı olarak kilo kaybı, protein, yağ, vitamin eksikliklerine bağlı bulgular, yağlı ishaller, genellikle insüline ihtiyaç gösteren şeker hastalığı ve  safra yollarının daralmasına  bağlı sarılık oluşabilmektedir.

-Kalın barsağın sol taraf kıvrımına bağlı ağrılar: Bazı insanlarda kalın barsağın (kolon) sol taraftaki kıvrımı uzun ve geniş olabilir ve gaz ile dolduğunda bu bölgede omuza ve göğüse vurabilen ağrılar oluşturabilir (splenik fleksura sendromu).

SOL ALT KADRAN AĞRISINA SEBEP OLAN HASTALIKLAR;

-İnflamatuar bağırsak hastalıklarından ülseratif kolit bu bölgede ağrı oluşturabilir. Genellikle kanlı ishal ağrıya eşlik eder.

-Kalın bağırsak divertiküllerinin iltihabı: Divertiküller kalın bağırsakta görülen kesecikleşmelerdir. Divertikülün iltihaplanması sonucu ağrı, ateş, makattan kan gelmesi ve ishal görülebilir.

-Kalın bağırsak tümörleri: Kalın barsak kanserlerinde nadiren ağrı duyulur. Kalın barsağın bu kısmında yerleşen tümörlerin yol açtığı en önemli bulgular dışkı şeklinin ve biçiminin değişmesi, makattan kan gelmesi ve dışkılama alışkanlığında değişiklik  olmasıdır.

GÖBEK ALTI VE KARIN ALT BÖLGESİNDE (hipogastrium veya suprapubik bölge)  AĞRIYA SEBEP OLAN HASTALIKLAR;

-Kadın genital sistemi hastalıkları

-Mesane retansiyonu: Mesanenin çıkış yolundaki darlıklara ve bazen de nörolojik hastalıklara bağlı olarak boşalamayıp, mesane duvarının gerilmesi sonucunda oluşan şiddetli ağrılardır.

-Sistit: idrar yollarının iltihaplanması sonucu ağrı, idrar yaparken yanma, sık idrara çıkma ve ateş ile karakterize bir tablodur. Kadınlarda idrar kanlı gelebilir.

 Abdominal / retroperitoneal ağrıların ve yansıyan ağrıların lokalizasyonları

AKUT KARIN AĞRILARI

Ani başlayan, bulantı,  kusma, gaz ve dışkı çıkaramama ve ateş gibi ek yakınmalarla birlikte olabilen şiddetli karın ağrısı  akut  karın (akut batın) olarak adlandırılır.
Akut karına neden olan karın içi organ hastalıkları;

-Akut apandisit: Bulantı, iştahsızlık ve  şiddeti değişken göbek çevresi ağrısıyla başlar. Bu ağrı 6-8 saat sonra sağ alt kadrana geçebilir ve periton irritasyon bulguları gelişebilir. Ateşin ve lökositozun varlığı perforasyon (delinme) ya da apse gelişiminin habercisi olabilir. Akut apandisitin tedavisi cerrahidir.

-Akut kolesistit: Safra kesesinin iltihabına verilen isimdir. Akut kolesistitte epigastrium veya sağ üst kadranda lokalize ve sağ kürek kemiğine yayılabilen inatçı bir ağrı bulunur. Bulantı, kusma, hafif ateş ve sararma eşlik edebilir.  Sağ üst kadranda hassasiyet vardır.

-Akut pankreatit: Alkol ve safra kesesi taşına bağlı olarak pankreas enzimlerinin ve safranın pankreas kanallarında aktive olması sonucu ortaya çıkan ağrılı bir akut karın olayıdır. Ağrı epigastriumda ve umbilikal bölgede ortaya çıkar ve şiddeti birkaç saat içinde hızla artar. Azalmadan uzun süre devam edip kuşak tarzında sırta ve sol kürek kemiği bölgesine yayılır. Ateş, iştahsızlık, bulantı, kusma  ve şok bulunabilir.

-Duedonum (onikiparmak barsağı) ülseri perforasyonu: Epigastriumda hissedilen ağrı ani,keskin, şiddetli ve bıçak saplanır tarzda bir ağrıdır. Ağrı daha sonra, karın duvarı zarının iltihaplanmasına bağlı olarak,  tüm karına yayılır. Fizik muayenede tahta gibi sert bir karın saptanması son derece karakteristiktir.

-İnce bağırsak tıkanması: Ani, keskin ve şiddetli umbilikal bölge ağrısı ön plandadır. Bunun hemen ardından bulantı kusma başlar. Ağrı kolik tarzındadır (dakikalar içinde artıp azalan ataklar halinde)

-Akut divertikülit: Başlangıçta göbek çevresi veya hipogastriumda ağrı,iştahsızlık,bulantı ve kusma görülür. Daha sonra ağrı sol alt kadrana yerleşir.

-Akut mezenter iskemisi: Bağırsakları besleyen damarların gerektiğinden az kanlanması sonucu epigastrik ve umbilikal bölgede  saniyeler  içinde başlayan şiddetli ağrıyla karakterizedir.

Yeni başlayan karın ağrılarında ağrının özelliklerinin ayırdedilmesi önemlidir.  Bıçak saplanır veya yırtılır tarzda birden bire başlayan ağrı  iç organ perforasyonları (mide, onikli parmak bağırsağı, safra kesesi vb. organların delinmesi), aort  (kalptan çıkan büyük atar damar) anevrizması rüptürü (yırtılması), dış gebelik rüptürü, over torsiyonu (yumurtalık tüpü dönmesi) ve  akut mezenterik iskemi (bağırsak damarlarını  tıkanması) gibi hastalıkları düşündürür.  Safra yolları, idrar yolları ve bağırsakların  tıkanmasına  yol açan patolojilerin  oluşturduğu  ağrılar  belirli  aralıklarla  şiddetlenme ve hafifleme  gösterir  ve sıcak uygulaması ile azalır (kolik tarzında ağrı, biliyer, üriner ve intestinal kolikler). İç organların iltahaplanmalarında oluşan ağrılar  genellikle  şiddeti saatler içinde   giderek artan  ağrılardır (apandisit, kolesistit, pankreatit, divertikülit vb.) (Aşağıdaki tabloya bakınız).

HANGİ DURUMLARDA DOKTORA BAŞVURULMALI?

Karın ağrısı sorunu olan kişilerin aşağıdaki durumlarda kesinlikle doktora başvurması gerekir;

– Ani başlayan veya giderek artan şiddette, tekrarlayıcı veya devamlı karakterde ağrılar
– Ağrı ile nefesin kesilmesi, baygınlık hissi, kanama, kusma ve yüksek ateş olması
– Ağrının göğüse, boyuna, sırta ve omuza yayılması
– Dışkıda kan görülmesi
– Karındaki ağrılı bölgeye dokunmayla hassasiyet ve ağrı hissedilmesi
– Karında gerginlik ve şişme olması, gaz ve dışkı çıkarmada güçlük

DOKTORUNUZA DANIŞMADAN AĞRI KESİCİ ALMAYIN!
Yeni başlayan karın ağrısı olan bir hastanın doktor tavsiyesi dışında ağrı kesici alması sakıncalıdır !!! Özellikle akut karın hallerinde ağrı kesici alınması hastalığın teşhisini güçleştirebilir, doktora gidilmesini geciktirerek ölümcül sonuçlara yol açabilir.

KAYNAKLAR

1-Golstein PE, Askenasi R,Cremer M. Abdominal pain. In:Gastroenterology and hepatology. Eds:CrremerM,Krejs G,Ramadori G,Madson JR. McGraw-Hill, London, 1999: 35-47.
2-Glasgow RE,Mulvihill SJ.Acute abdominal pain. In: Gastrointestinal and liver disease.Eds:Feldman M,Friedman L, Sleisdenger MH. 8’th edition,Vol-1, Saunders, Philadelphia,2007:90-98.
3-Battle EH,Yeaton P. Abdominal pain, In: Clinical Practice of Gastroenterology Ed: Brandt LJ. Churchill Livingstone,Philadelphia,1999: 210-214.
4-Aktan H.Abdominal ağrı. Gastroenteroloji. Ed: Aktan H. Makro yayıncılık. Ankara, 1988:1-11.
5-Kapıcıoğlu S. Karın ağrısı ve akut karın.Gastroenteroloji. Ed:Telatar H, Simsek H. Hekimler yayınbirliği,1993:23-39.

Gıda zehirlenmesinden üşütmeye, ishalden gaza kadar birçok faktör sebebiyle ortaya çıkan karın ağrısı; birçok hastalığında habercisi olabilmektedir. Ağrı dediğimiz şeyin vücudun bize mesaj vermesi” olarak algıladığımız zaman birçok hastalığın önüne geçebiliriz. Aksi halde, önemsenmeyen karın ağrıları sebebiyle ilerde ciddi cerrahi operasyonlarla karşı karşıya kalmak kaçınılmaz bir son olabilir. Şiddetli ve değişken karın ağrısı şikâyeti yaşayanların sorduğu karın ağrısı ile ilgili soruların yanıtlarının yer aldığı bu içerikte bölgeye göre karın ağrısının olası sebeplerini ve karın ağrısının tedavisinin nasıl yapılacağına dair bilgileri bulabilirsiniz.

Karın Ağrısı Nedir?

Göğüs ve pelvis bölgesinde hissettiğimiz “şiddetli “ tanımların hepsi “karın ağrısı” olarak açıklanmaktadır. Bıçak batması, kramplı ağrı gibi birçok ağrıyı tarif etmeye yarayan kelimelerin hepsinin karşılığı karın ağrısıdır. Kramp yada kolik şeklinde kendini gösterebilen karın ağrıları, belirli bir organdan kaynaklandığı zaman lokalize karın ağrısı tanımını alır. Örneğin, mide ülseri lokalize olmuş karın ağrılarına en iyi örnek olacaktır.

İshal, kabızlık, gaz ve şişkinlik ile de ilintili olan karın ağrısı alt ve üst sindirim sistemleriyle ilgili iken diğer yandan dişi üreme organlarıyla da ilgili olarak gelişebilir. Bu nedenle, karın ağrısının yeri ve yarattığı etki de ağrının tedavi edilebilmesi açısından önemli bilgilerdir.

Örneğin, kramp şeklinde gelen ağrılar genellikle alt sindirim sistemi iltihaplanmaları sonucunda ishalle sonuçlanmaktadır. Ancak, kolik tarzında oluşan karın ağrıları, safra yada böbrek taşı gibi olguların habercisi olabilir.

Kramp şeklinde meydana gelen ağrı ishal, kabızlık, şişkinlik veya gaz ile ilişkili olabilir. Kadınlarda bu adet, düşük ya da dişi üreme organlarında meydana gelen komplikasyonlar ile ilişkili olabilir. Bu ağrı gelir ve gider ve tamamen tedavi olmadan giderilemez

Karın Ağrısının Nedenleri

Karın ağrısının sebepleri elbette oldukça fazla. Ancak, bulunduğu bölge ile oldukça ilintili olan karın ağrısı şikâyetinde o bölgedeki organların incelenmesi gerekebilir.Kan hastalıkları

• Mide- bağırsak bozuklukları
• Şeker hastalığı
• Adet sancısı
• Böbrek üstü bezleri
• Safra iltihabı başta olmak üzere birçok problem yada hastalık karın ağrısıyla kendini belli ediyor olabilir.

Nerenin ağrıdığına bakarak karın ağrımızın sebebini bulabilir ve ilgili branşın doktoruna muayene olabiliriz. İşte, detaylı olarak karın ağrısının yerleri ve sebepleri!

Sindirim Sistemini Etkileyen Faktörlerin Neden Olduğu Karın Ağrısı Sebepleri

• Gastroözogafeal reflü hastalığına sahip olmak
• İrritabl bağırsak sendromu yaşamak
• Crohn hastalığının varlığı
• Laktoz intoleransı gibi birçok faktör sebebiyle karın ağrısı yaşanabilir.

Karın Bölgesine Yayılan Ağrıların Sebepleri

• Crohn hastalığı
• İdrar yolu enfeksiyonu
• Grip
• Travmatik yaralanmalar
• Apandisit iltihabı

Alt Karın Bölgesinde Oluşan Ağrının Sebepleri 

• Bağırsak tıkanması
• Dış gebelik
• Apandist

Üst Karın Bölgesindeki Ağrının Sebepleri

• Kalp krizi
• Hepatit yani karaciğer iltihabı
• Zatürre
• Safra kesesi taşlarının varlığı

Karnın Merkezinde Ağrı Oluşmasının Sebepleri

• Gastroenterit
• Yaralar
• Apandist
• Üremi

Sol Alt Karın Bölgesinde Ağrının Sebepleri

• Kanser
• Yumurtalık kistleri
• Böbrek enfeksiyonları
• Crohn hastalığı
• Apandisit 

Sol Üst Bölgede Görülen Karın Ağrısının Sebepleri

• Dalak büyümesi
• Böbrek enfeksiyonu
• Kalp krizi
• Dışkı impaksiyonu
• Yasar
• Kanser

Sağ Alt Bölgede Görülen Karın Ağrısının Sebepleri

• Fıtıklar
• Böbrek enfeksiyonu
• Kanser
• Grip
• Apandisit

Sağ Üst Bölgedeki Karın Ağrısının Sebepleri

• Yaralar
• Zatürre
• Apandisit
• Hepatit

Karın Ağrısı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Sebebine göre tedavi edilmesi gereken karın ağrıları, birçok hastalığın habercisi. Reflü veya ülseri bizlere işaret eden karın ağrıları, birçok sebepten ötürü de meydana gelebiliyor olabilir. BT taraması ve endoskopi ile karın ağrısı şikâyetlerinizde alt ve üst sindirim sisteminizi detaylı olarak inceler ve karın ağrınıza sebep olabilecek tüm faktörleri ortaya koyarız. Siz de geçmeyen karın ağrılarınızdan şikâyetçi iseniz Dr. Meral Sözen’den randevu alarak karın ağrınızın sebeplerini öğrenebilir ve eğer ki Gastrointestinal sistemden kaynaklanan bir problem var ise en uygun tedavi seçeneklerini Dr. Meral Sözen ile birlikte belirleyebilirsiniz.

Karın boşluğu birçok organı barındırmaktadır. Bu organların her birinin çeşitli hastalıkları ağrıya neden olabilir. Bu organların hastalıklarını değerlendirirken ağrı genellikle baş ağrısı ve bel ağrısından farklı olarak uyarıcı nitelik taşır. Karın ağrısı vakit geçirilmeden değerlendirilmesi gereken bir belirtidir. Diğer kronik ağrılarda ağrı kesiciler verilirken, karın ağrılarında neden belirlenmeden ağrı kesici verilmesi son derece sakıncalıdır. Çünkü bu durumda ağrının kesilmesiyle altta yatan hastalık gizleneceğinden tedavide geç kalınarak daha büyük zararlara yol açılabilir.

Karın boşluğunda mide, bağırsaklar, karaciğer, pankreas, safra kesesi, safra yolları, dalak, apandis, böbrek ve idrar yolları, mesane, kadınlarda rahim ve yumurtalıklar, erkekte prostat bulunmaktadır. Bütün bu organlardan ve karın duvarından kaynaklanan birçok akut ve kronik ağrı vardır. Bütün bu ağrıların değerlendirilmesi oldukça zordur. Hastanın iyi tetkiki gereklidir.

Karın ağrıları içerisinde en sık görülenler apandisite bağlı karın ağrıları, safra kesesinin iltihap ve taşlarından kaynaklanan ağrılar, mide ve onikiparmak bağırsağı ülserinden kaynaklanan ağrılar, pankreas bezinin iltihaplarından kaynaklanan ağrılardır. Ayrıca karın organlarının kanserlerinde şiddetli ağrılar ortaya çıkar.

Karın ağrıları genellikle tanıya daha kolay ulaşabilmek için ağrının yerleştiği bölgeye göre sınıflandırılırlar. Bu amaçla karın bölgesi çeşitli kısımlara ayrılır.

Göbek çevresi

Göbek çevresindeki ağrılar ince bağırsak hastalıkları ve apandis iltihabı (apandisit) ile ilişkili olabilir.

Üst orta bölge

Bu bölgeye epigastrik bölge de denir. Göbeğin üstünde orta hatta yer alır. Bu bölgenin ağrıları genellikle mide hastalıkları ile ilgilidir. Bunlar mide ekşimesi, gastrit ya da ülser olabilir. Ayrıca ince bağırsağın üst bölümü (onikiparmak bağırsağı), pankreas ve safra kesesi hastalıklarında da bu bölgede sürekli ve şiddetli ağrı oluşabilir. Bu bölgede ağrıya neden olan bir başka durum ise diyafram fıtığıdır. Tüm bunlardan başka bölgede yer alan organların (mide, pankreas) kanserlerinde de karnın üst orta bölgesinde şiddetli ağrı ortaya çıkar.

Üst sol bölge

Bu bölgede ağrı çok sık değildir. Bazen mide, dalak, pankreas ve kalın bağırsakla ilgili hastalıklarda görülebilir.

Üst sağ bölge

Üst sağ bölgede şiddetli ağrının en önemli nedeni safra kesesinde iltihaplanmadır. Bu durumda ortaya çıkan ağrı göbeğe ve bele yayılabilir. Bazen pankreas veya onikiparmak bağırsağından kaynaklanan hastalıklar da karnın sağ üst bölgesinde ağrıya neden olabilir.

Alt orta bölge

Bu bölgede ağrı kalın bağırsak iltihaplarına, kadınlarda idrar yolu enfeksiyonları ya da üreme organları ile ilgili hastalıklara bağlı olabilir. Bölgenin sık görülen bir ağrılı hastalığı da spastik kolondur.

Alt sol bölge

Sıklıkla son bağırsaktan kaynaklanan problemler bu bölgede ağrıya yol açar. Divertikülit adı verilen özel bir kalın bağırsak iltihabı ve Crohn hastalığı örnek olarak sayılabilir.

Alt sağ bölge

Kalın bağırsak hastalıklarında bu bölgede de ağrı görülür. Apandisit ağrısı da başlangıç döneminin ardından karnın sağ alt bölümüne yayılır.

Yansıyan ağrı

Akciğerlerin alt kısımları, böbrekler, rahim ve yumurtalıklar gibi karın dışında yer alan organlardan kaynaklanan ağrılar bazen karın bölgesine yayılır. Bu tip ağrıya yansıyan ağrı adı verilir. Ayrıca karın organlarından kaynaklanan ağrıların da başka bölgelere yayılmasına sık rastlanır. Örneğin safra kesesi ağrısı göğse ve sağ omuza, pankreas ağrısı bele ve kürek kemiklerinin arasına yayılır. Bunlar da yansıyan ağrıya örnek durumlardır.

Karın Ağrısında Tanı

Karın ağrısı nedeniyle hekime başvuran hastalarda ağrının nedenini ortaya koymak için öncelikle hastanın şikayeti, ağrının niteliği ayrıntılı bir şekilde sorgulanır, bunu fiziksel muayene, çeşitli laboratuvar testleri, görüntüleme yöntemleri ve gerektiğinde endoskopik incelemeler izler.

Ağrının başlama şekli önemlidir. Örneğin, ani başlayan bir ağrı bağırsaklarda beslenme bozukluğu, safra kesesi kanallarında veya bağırsaklarda tıkanma gibi ani başlayan bir hastalığın habercisidir.

Ağrının şekli de tanı için değerli bilgiler sağlar. Örneğin bağırsak tıkanmalarında bağırsakların kasılmalarına bağlı kramp şeklinde ağrılar ortaya çıkar. Safra yollarının tıkanması üst karın bölgesinde şiddetli ve sabit bir ağrıya yol açar. Akut pankreatitte tipik olarak üst karın bölgesinde ve sırtta, çok şiddetli, dayanılmaz, sabit bir ağrı vardır. Akut apandisitte ağrı göbek çevresinde başlar ve tablo ilerledikçe karnın sağ alt bölgesine kayar.

Bir başka önemli tanı kriteri ağrının süresidir. Örneğin, spastik kolit ağrısı aylar ve hatta yıllar boyunca artma ve azalmalarla sürüp gider. Safra kesesi ağrısı birkaç saatten daha uzun sürmez. Pankreas iltihabına bağlı ağrı ise birkaç gün devam eder.

Karın ağrılarının tanısında görüntüleme yöntemlerinin çok önemli yeri vardır. Direkt grafi (röntgen) ile bağırsak tıkanmaları veya delinmeleri saptanabilir. İlaçlı röntgen çekimleri mide-bağırsak sistemi ile ilgili değerli bilgiler verir. Ultrasonografi de tanıda çok değerli bir yöntemdir. Safra kesesi hastalıkları, apandisit, karaciğerle ilgili sorunlar, böbrek ve idrar yolu hastalıkları ultrasonografi ile saptanabilir. Bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans ise karın bölgesinin anatomisini mükemmel bir şekilde göstermeleriyle pek çok hastalıkta kesin tanıya ulaşılmasını sağlayan görüntüleme yöntemleridir.