Kasık Mantarı Neden Çıkar
Kasık mantarı nedir?
Kasık bölgesinde dermatofit tipi mantarların oluşturduğu kızarıklık, kaşıntı, pullanma, kepeklenme ve kötü koku gibi belirtilerle seyreden derinin yüzeyel mantar enfeksiyonudur.
Kasıkta mantarı nasıl bulaşır?
Aktif mantar hastalığı olan kişilerden, hayvanlardan veya ortak kullanılan alanlardaki yüzeylerden temas yoluyla bulaşabilir.
Kasık mantarının bulaşmasını ve ortaya çıkmasını neler etkiler?
Sıcak iklim şartları, nem, aşırı kilo, aşırı terleme, sıkı giysiler hastalığın ortaya çıkmasını kolaylaştırıcı nedenlerdir. Ortak kullanılan havlular veya banyolar ile kolayca bulaşabilir.
Kasık mantarı hangi şikayetlere neden olur?
En sık uyluğun üst ve iç yan kısmından başlar. Hastalık kaşıntı, kızarıklık, pullanma, kötü koku yapabileceği gibi herhangi bir şikayet olmadan da seyredebilir. Tedavi edilmediğinde hastalık göbek alt kısmı, makat, kalça yan taraflarına doğru yayılabilir. Hastalığın uzun sürmesi durumunda kaşıntıya bağlı deride kalınlaşma ve kahverengi siyah renk değişikliği görülebilir.
Kasık mantarı nasıl tedavi edilir?
Tedavi hastalığın şiddetine ve yaygınlığına göre planlanır. Tedavide mantar kremleri, ağızdan alınan mantar ilaçları, hijyen amaçlı antifungal şampuanlar kullanılır. Hastalık belirtileri iz bırakmadan iyileşebileceği gibi hafif bir kahverengi leke de kalabilir.
Mantar enfeksiyonunun önüne geçme yolları
Genellikle maya ya da mantar mikroorganizmalarının neden olduğu mantar enfeksiyonu, özellikle nemli ve hava almayan ortamlarda daha çabuk oluşur ve yayılır. Oldukça bulaşıcı bir cilt hastalığı olan enfeksiyon, tedavi edilmediğinde vücudun diğer bölgelerine kolayca yayılır ve çok daha ciddi sağlık problemlerine yol açabilir. Antibiyotik kullananlarda, bağışıklık sistemi zayıf kişilerde ve çocuklarda mantar enfeksiyonu görülme oranı daha yüksektir. Mantar enfeksiyonu; ayak mantarı, vücut mantarı, saç mantarı, tırnak mantarı, kasık mantarı ve vajina mantarı gibi vücut bölgelerine göre çeşitlere ayrılır.
Mantar enfeksiyonu nedenleri nedir?
- El ve ayakların sürekli nemli ya da ıslak olması
- Cildin nefes almasını engelleyen ayakkabı kullanımı, özellikle yaz mevsiminde kapalı ayakkabı giyilmesi
- Kişisel hijyen kurallarına dikkat edilmemesi. Örneğin; terlik, havlu, çorap, ayakkabı, tırnak makası, tarak, törpü gibi eşyaların başka kişilerle paylaşılması ve vücut temizliğine gereken önemin verilmemesi
- Ortak havuz, plaj ve hamamlara gidilmesi
- Aşırı terleyen kişilerde ve asker, sporcu ve gençlerde mantar enfeksiyonu daha yaygın olarak görülür.
- Mantar hastalığına sahip kişilerle temas edilmesi
- Çok dar kıyafetler giyilmesi
Mantar enfeksiyonu belirtileri nelerdir?
- Ciltte, özellikle göğüste, sırtta, bacaklarda, kollarda, karında halka şeklinde ve kenarları kırmızı renkli, kabuklu ya da kabuksuz döküntüler ve yumrular
- Ağız içinde ve dilde beyaz noktalar, ayrıca ağız içinde ağrı ya da kızarıklık ve ağız köşelerinde çatlama
- Boğazda ağrı ve yutkunurken zorlanma
- Kalçalarda, bacakların iç kısımlarında, cilt kıvrımlarında ve kasıklarda orta kısmı kırmızıya yakın kahverengi lekelenmeler
- Kadınlarda vajina bölgesinin çevresinde kızarıklıklar ve ağrı ile koyu renkli ve bozuk süt görünümlü akıntı, erkeklerde penis ucunda kaşıntı ve yanma
- İdrar yaparken ağrı ve yanma hissi
- Avuç içi derisinde kuruma, kalınlaşma ve pullanma, elin arka kısmında kırmızı ve pullu lekelenmeler, kabarcıklar
- Parmak arasında açık yaralar, tırnaklarda kalınlaşma, şekillerinde bozulma
Mantar enfeksiyonu ne kadar sürede geçer?
Mantar hastalığı ile karşı karşıya kalındığında hastalığın kendi kendine geçmesinin beklenmesi en sık rastlanılan hatalardan biridir. Hastalık belirtilerine rastlanıldığı andan itibaren hemen önlemlerin alınması ve tedaviye başlanması hastalığın tedavi sürecini belirleyen önemli bir faktördür. Mantar enfeksiyonunun çeşidi ve ilerleme durumu, hem yapılacak tedavinin belirlenmesinde hem de tedavi süresinde önemli rol oynar. Mantar enfeksiyonunun tedavi süreci kişisel özelliklere göre farklılık gösterir. Bazı insanlarda tek doz ilaç kullanımı hastalığın tamamen geçmesini sağlayabilirken kimi hastalarda ise tedavi süreci daha uzun olabilir. Önemli olan hastalığın nedenine göre doğru tedavinin uygulanması ve verilen ilaçların düzenli olarak kullanılmasıdır.
Mantar enfeksiyonu tedavisi
Mantar enfeksiyonu tedavisi de diğer hastalıkların tedavisine benzer şekilde nedenin ortadan kaldırılmasına yöneliktir. Tedavi sürecini belirleyen bir diğer önemli faktör, mantar enfeksiyonunun çeşididir. Vücut mantarı tedavisinde doktor tarafından önerilen ilaçlar kullanılır. Mantar enfeksiyonu için kullanılan ilaçlar düzenli olarak ve doktorun önerdiği miktarlarda tüketilmelidir. Saç mantarının tedavisinde oral olarak verilen ilaçların yanı sıra antifungal şampuan kullanımı da önerilir. En sık karşılaşılan mantar türlerinden biri olan ayak mantarının tedavisi için cilt yüzeyine antifungal özelliğe sahip sprey, krem veya pudralar kullanılabilir. Bunlara ek olarak antifungal ilaçlarla da tedavi desteklenebilir. Tırnak mantarının tedavisi için ojeye benzer antifungal ilaçlar tırnaklara sürülebilir ve ağızdan alınan mantar ilaçları ile de tedavi desteklenir. Kasık mantarının tedavisinde ise genellikle kasık etrafına sürülen antifungal kremler kullanılır. Vajinal mantarın tedavisinde vajina içine antifungal fitiller uygulanabilir ve ağızdan alınan mantar ilaçları ile de tedavi desteklenebilir.
Mantar enfeksiyonuna ne iyi gelir?
Mantar enfeksiyonu yaşanan bölgenin nemli kalmasının engellenmesi için çok iyi bir şekilde kurulanması gerekir. Mantar enfeksiyonuna en iyi gelen uygulama hastalıklı bölgenin kuru tutulmasıdır. Tırnak makası, törpü, tarak, havlu, terlik, ayakkabı ve iç çamaşırı gibi kişisel eşyaların paylaşılmaması hastalığa yakalanma riskini azaltır. Yüzme havuzu, sauna ve hamam gibi ortak kullanım alanlarında çıplak ayakla gezilmemesi, ıslak çorap giyilmemesi ve özellikle hava geçirmeyen dar ayakkabıların kullanılmaması mantar enfeksiyonu görülme olasılığını azaltır.
Kasık Mantarlarının Belirtileri ve Tedavisi
Kasık mantarları dermatoloji hekiminin çok sık karşılaştığı, değişik renkli lekeler, kepeklenme ve sulantı gibi farklı deri belirtileri ve seyir tarzları olan, bulaşıcı hastalıklardır. Genellikle kaşıntıyla birlikte seyretmesi hastayı huzursuz etmekte, günlük yaşantısını ve cinsel hayatını olumsuz yönde etkilemektedir. Bu durum da kişinin moralini bozmaktadır. Erken tanı ve doğru tedavi ile kısa sürede normale dönmek mümkünken tedavinin ihmal edilmesi ya da yanlış ilaçlar kullanılması hastalığın diğer deri bölgelerine yayılmasına, çok daha olumsuz ve tedavisi zaman alan durumların ortaya çıkmasına yol açar.
Kasık Mantarı Nedir?
3 farklı türde mantar tarafından oluşturulan, kasık bölgesi ve civarına yerleşen genellikle kaşıntılı seyreden, deride renk değişiklikleri, kepeklenme ve/veya içi sıvı dolu kabarcıkların görülebildiği yüzeysel deri mantarlarıdır.
Kasık Mantarına Sebep Olan Mantar Türleri Nelerdir?
- Dermatofitlerin oluşturduğu Tinea İnguinalis
- Kandidaların oluşturduğu İnguinal Kandidiyazis
- Malesessia furfurun oluşturduğu Tinea Versicolor (Samyeli)
Kasık Mantarları Nerelerden Bulaşır?
Doğada çok yaygın olan bu mantar türlerinin bulaşması için çok geniş spektrumlu bulaşma ortamı vardır. Mikroplar; insanlardan, hayvanlardan, doğal ve suni su birikintilerinden ve topraktan bulaşabilir. Samyelinde ise mikrobun kaynağı kişinin kendi derisidir.
Kasık Mantarları Nasıl Bulaşır?
Hastalığı oluşturan mantarlar insanların yakın çevresinde çokça bulunan mikrop türleri olduğundan hazırlayıcı faktörler de mevcut ise mikrop kolayca bulaşabilmekte ve çoğalarak deriye yayılabilmektedir.
Kasık mantarlarının bulaşması insanlar, hayvanlar, su kaynakları ve toprakla kişinin direkt ya da dolaylı teması ile gerçekleşir. Örneğin;
- Cinsel ilişki yoluyla
- Ortak havuz, hamam vb. kullanımıyla
- Ortak havlu kullanımıyla
- Ortak çamaşır kullanımıyla
- Mikroplu toprağın deriye temasıyla (çiftçiler)
- Hayvancılıkla uğraşanlarda hayvanlardan
- Samyeli hastalığında normal flora mantarlarının patojen mantara dönüşümüyle (zararsız mikropların şekil değiştirip hastalık yapan hale dönüşmesi ile)
Kasık Mantarlarının Oluşumunu ve Yayılmasını Kolaylaştırıcı Sebepler Nelerdir?
Kasık mantarlarının oluşumunu obezite, diyabet gibi bir çok dahili problem kolaylaştırabilir. Bu durum daha ziyade orta yaş ve üzeri hastalarda görülmektedir. Diğer yandan hastalığın oluşumunu kolaylaştıran dış etkenler de olabilir. Dış etkenlerin ön planda olduğu yaş grubu ise gençler ve genç erişkinlerdir. Ancak bazı kişilerde hem dahili hem harici faktörler kolaylaştırıcı olarak rol oynayabilir. Bunlardan önde gelenleri şunlardır;
- Obezite
- Çok terlemeye yol açan hastalıklar
- Diyabet, Hipertiroidi gibi sistemik hastalıklar
- Bağışıklık sisteminin zayıfladığı durumlar
- Bağışıklığı zayıflatan ilaçların uzun süreli kullanımları
- Antibiyotiklerin uzun süreli kullanımları
- İç çamaşırının yanlış seçimi (sıkı, doğal olmayan kumaşlar)
- Sık yaşanılan cinsellik
- Deodorant kullanımı ya da ağır spor gibi kimyasal ya da mekanik tahriş ile kasık derisinin bütünlüğünün zayıfladığı durumlar
Kasık Mantarlarının Belirtileri Nelerdir?
Kasık mantarlarında genellikle kaşıntı mevcuttur. Bazen yanma hissi eşlik eder. Kasık mantarlarını oluşturan dermatofit, kandida, m.furfur isimli mantar türlerinin her birinde birbirine benzerlik ya da farklılık gösterebilen belirtiler karşımıza çıkar.
Bu yazımızda bu mantarların ayrımına girmeksizin kasık mantarlarında genel olarak karşımıza çıkabilecek görünümleri aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz;
- Kırmızı veya kahve renginin çeşitli tonlarında renk değişikliği ve ince kepeklenme ile seyreden, yavaşça genişleyen plaklar
- Deriden daha açık renkte ve yavaşça birleşerek büyüyen plaklar
- Kenarları belirgin, içi sıvı dolu kabarıklıklar içeren, ortası kırmızı-kahverengi tonlarında ince kepekli plaklar
- Kasık birleşme yerinde çatlağın oluştuğu, parlak kırmızı, keskin ya da flu sınırlı olabilen plaklar
- Az sayıdaki vakada daha büyük sıvı kesecikleri içeren ve bunların patlamasıyla açık yaraların oluştuğu plaklar
Kasık Mantarlarında Hastalığın Seyri Nasıldır?
Tedavi edilmezse kasık bölgesinden başlayan hastalık perine, anüs çevresi, dış genital bölge, gluteus (oturak bölgesi), üst bacak, göbek, sırt gibi diğer deri bölgelerine yayılarak günlük hayatı ve cinsel yaşamı olumsuz yönde etkileyen, deri estetiğini ve kişinin moralini bozan gelişmeler gösterebilir. Diğer yandan sebep olduğu kaşıntı hissi engellenemeyen kaşınmaya yol açtığı için üzerine başka bakterilerin ilave olması, daha da karmaşık ve tedavisi zor durumların oluşması mümkündür. Yine tedavisiz kalan mantar hastalığı, kimyasal tahrişler ve kaşıma etkisiyle ikincil bir egzama (mikotik egzama) oluşumuna yol açabilmektedir.
Kasık Mantarlarında Tanı Nasıl Konur?
Tecrübeli bir dermatolog için en önemlisi muayene bulguları ve hastadan alınan bilgilerdir (anamnez). Gerek görülür ise hasta bölgeden yapılan direkt mikroskobik inceleme ile hastalığı oluşturan mikrop kesin olarak tespit edilir. Nadiren ihtiyaç olursa mikroplu (kontamine) materyalden alınan numune ile kültür yapılabilir.
Kasık Mantarlarının Tedavisi Nasıldır?
Kasık mantarlarının tedavisinde de bütün hastalıklarda olduğu gibi kişiye uygun yaklaşım esastır. Hazırlayıcı ve kolaylaştırıcı unsurlar ortadan kaldırılmalı ve bölge kuru tutulmalıdır. Tecrübeli bir dermatolog takibinde hastaya uygun sistemik ve harici (topikal) tedaviler ile yüz güldürücü sonuçlar elde edilebilmektedir.
Diğer yandan deri mantarları, yanında başka deri hastalığı olmaksızın karşımıza çıkabildiği gibi uzun süre tedavi edilmediği ya da yanlış tedaviler yapıldığı için komplike hale gelmiş olarak da görülebilirler. Mantara bakteri ilave olması ya da mantarlı bölgede egzama oluşumu gibi durumlar buna örnek gösterilebilir. Böyle durumlar çok daha dikkatli bir yakın takibi ve uzun süreli tedavileri gerekli kılabilmektedir. Ancak böyle zor durumlarda bile gereken özen gösterilir, dermatoloji hekiminin tavsiyelerine uyulur ve sonuna kadar takip bırakılmaz ise sonuçlar her halükarda verilen uğraşa değer güzellikte olmaktadır.
Dr. Ahmet ACAR
Deri ve Zührevi Hastalıklar Uzmanı
Kasık mantarı
Kasık mantarı veya tıbbî ismiyle Tinea cruris, kasık bölgesinde oluşan bir mantarenfeksiyonudur. Genellikle sporcularda ve şişman, çok terleyen kişilerde görülür. "Kasık kaşıntısı" diye de bilinir.