Kasık Mantarı

Genellikle maya ya da mantar mikroorganizmalarının neden olduğu mantar enfeksiyonu, özellikle nemli ve hava almayan ortamlarda daha çabuk oluşur ve yayılır. Oldukça bulaşıcı bir cilt hastalığı olan enfeksiyon, tedavi edilmediğinde vücudun diğer bölgelerine kolayca yayılır ve çok daha ciddi sağlık problemlerine yol açabilir.  Antibiyotik kullananlarda, bağışıklık sistemi zayıf kişilerde ve çocuklarda mantar enfeksiyonu görülme oranı daha yüksektir. Mantar enfeksiyonu; ayak mantarı, vücut mantarı, saç mantarı,  tırnak mantarı, kasık mantarı ve vajina mantarı gibi vücut bölgelerine göre çeşitlere ayrılır.

Mantar enfeksiyonu nedenleri nedir?

• El ve ayakların sürekli nemli ya da ıslak olması
• Cildin nefes almasını engelleyen ayakkabı kullanımı, özellikle yaz mevsiminde kapalı ayakkabı giyilmesi
• Kişisel hijyen kurallarına dikkat edilmemesi. Örneğin; terlik, havlu, çorap, ayakkabı, tırnak makası, tarak, törpü gibi eşyaların başka kişilerle paylaşılması ve vücut temizliğine gereken önemin verilmemesi
• Ortak havuz, plaj ve hamamlara gidilmesi
• Aşırı terleyen kişilerde ve asker, sporcu ve gençlerde mantar enfeksiyonu daha yaygın olarak görülür.
• Mantar hastalığına sahip kişilerle temas edilmesi
• Çok dar kıyafetler giyilmesi

Mantar enfeksiyonu belirtileri nelerdir?

• Ciltte, özellikle göğüste, sırtta, bacaklarda, kollarda, karında halka şeklinde ve kenarları kırmızı renkli, kabuklu ya da kabuksuz döküntüler ve yumrular
• Ağız içinde ve dilde beyaz noktalar, ayrıca ağız içinde ağrı ya da kızarıklık ve ağız köşelerinde çatlama
• Boğazda ağrı ve yutkunurken zorlanma
• Kalçalarda, bacakların iç kısımlarında, cilt kıvrımlarında ve kasıklarda orta kısmı kırmızıya yakın kahverengi lekelenmeler
• Kadınlarda vajina bölgesinin çevresinde kızarıklıklar ve ağrı ile koyu renkli ve bozuk süt görünümlü akıntı, erkeklerde penis ucunda kaşıntı ve yanma
• İdrar yaparken ağrı ve yanma hissi
• Avuç içi derisinde kuruma, kalınlaşma ve pullanma, elin arka kısmında kırmızı ve pullu lekelenmeler, kabarcıklar
• Parmak arasında açık yaralar, tırnaklarda kalınlaşma, şekillerinde bozulma

Mantar enfeksiyonu ne kadar sürede geçer?

Mantar hastalığı ile karşı karşıya kalındığında hastalığın kendi kendine geçmesinin beklenmesi en sık rastlanılan hatalardan biridir. Hastalık belirtilerine rastlanıldığı andan itibaren hemen önlemlerin alınması ve tedaviye başlanması hastalığın tedavi sürecini belirleyen önemli bir faktördür. Mantar enfeksiyonunun çeşidi ve ilerleme durumu, hem yapılacak tedavinin belirlenmesinde hem de tedavi süresinde önemli rol oynar. Mantar enfeksiyonunun tedavi süreci kişisel özelliklere göre farklılık gösterir. Bazı insanlarda tek doz ilaç kullanımı hastalığın tamamen geçmesini sağlayabilirken kimi hastalarda ise tedavi süreci daha uzun olabilir. Önemli olan hastalığın nedenine göre doğru tedavinin uygulanması ve verilen ilaçların düzenli olarak kullanılmasıdır.

Mantar enfeksiyonu tedavisi

Mantar enfeksiyonu tedavisi de diğer hastalıkların tedavisine benzer şekilde nedenin ortadan kaldırılmasına yöneliktir. Tedavi sürecini belirleyen bir diğer önemli faktör, mantar enfeksiyonunun çeşididir. Vücut mantarı tedavisinde doktor tarafından önerilen ilaçlar kullanılır. Mantar enfeksiyonu için kullanılan ilaçlar düzenli olarak ve doktorun önerdiği miktarlarda tüketilmelidir. Saç mantarının tedavisinde oral olarak verilen ilaçların yanı sıra antifungal şampuan kullanımı da önerilir. En sık karşılaşılan mantar türlerinden biri olan ayak mantarının tedavisi için cilt yüzeyine antifungal özelliğe sahip sprey, krem veya pudralar kullanılabilir. Bunlara ek olarak antifungal ilaçlarla da tedavi desteklenebilir. Tırnak mantarının tedavisi için ojeye benzer antifungal ilaçlar tırnaklara sürülebilir ve ağızdan alınan mantar ilaçları ile de tedavi desteklenir. Kasık mantarının tedavisinde ise genellikle kasık etrafına sürülen antifungal kremler kullanılır. Vajinal mantarın tedavisinde vajina içine antifungal fitiller uygulanabilir ve ağızdan alınan mantar ilaçları ile de tedavi desteklenebilir.

Mantar enfeksiyonuna ne iyi gelir?

Mantar enfeksiyonu yaşanan bölgenin nemli kalmasının engellenmesi için çok iyi bir şekilde kurulanması gerekir. Mantar enfeksiyonuna en iyi gelen uygulama hastalıklı bölgenin kuru tutulmasıdır. Tırnak makası, törpü, tarak, havlu, terlik, ayakkabı ve iç çamaşırı gibi kişisel eşyaların paylaşılmaması hastalığa yakalanma riskini azaltır. Yüzme havuzu, sauna ve hamam gibi ortak kullanım alanlarında çıplak ayakla gezilmemesi, ıslak çorap giyilmemesi ve özellikle hava geçirmeyen dar ayakkabıların kullanılmaması mantar enfeksiyonu görülme olasılığını azaltır.

Mantar hastalıkları, mantar adı verilen parazitler tarafından oluşturulur. Mantarların bazıları saprofit (yararlı mikroorganizmalar) olarak canlıların üzerinde yaşar. Ancak bazı koşullarda (patojen) hastalık yapıcı hale geçerler. Bazıları her zaman hastalık yapıcıdırlar.

Mantar Hastalığının Etkenleri Nelerdir?

Mantar hastalığı etkenleri, maya mantarları ve küf mantarları olarak kabaca iki gruba ayrılır. Mantar hastalıklarının oluşmasında konağın bağışıklık sistemi (immünitesi), hazırlayıcı faktörler (kötü hijyen, ıslaklık, uzun süreli antibiyotik kullanımı, immünosupressiv tedavi görme) büyük rol oynar. Mantar enfeksiyonları saçtan tırnağa kadar tüm deri bölgelerini ve eklerini tutabilir.

Saçlı Deri Mantarları (Tinea Kapitis) Nedir?

Saçlı deri mantarlarının çoğu küf mantarları tarafından oluşturulurlar. Saçlı deri mantarları genellikle çocukluk çağında görülür. Aile içi enfeksiyon sık görülür. Bazıları ergenlik çağında kendiliğinden geçer. Yüzeyel ve derin tipleri vardır. Yerleşim yerlerine göre farklı görüntüler oluştururlar.

Yüzeyel tiplerde saçlarda birkaç iri yuvarlak alanda; kepeklenme, saçlarda kırılma, matlaşma görülür. Bu tip ergenlik döneminde kendiliğinden geçebilir.

Favus (Kuru Kel) Nedir?

Halk arasında kuru kel olarak adlanddırılan favusun özellikleri şunlardır:

• Mantarlar daima derin yerleşirler.
• Hasta bölgede saçlar dökülmüştür.
• Kalan saçlar cılız, grimsi-kül rengindedirler.
• Garip kötü bir kokusu vardır.
• Kıl diplerinde sarımtırak, kabuksu yapılar vardır.
• Kıllar kolayca çekilir.
• İz bırakarak iyileşir.
• Kalıcı kellikle sonuçlanır.

Kerion Selsi Nedir?

Favusda mantar daha derine yerleşirse kerion selsi adlı hastalık oluşur. Kerion selsinin özellikleri şunlardır:

• Saçlı deride tek veya birkaç tane nodül oluşur.
• Lezyon cerahatli görünümde ve yumuşaktır.
• Bunlardan zaman içinde irin akar.
• Saçlar dökülmüştür ya da tereyağından kıl çeker gibi kolayca çekilir.
• Hastalıklı bölgenin yakınındaki lenf bezleri şişmiştir.
• İz bırakarak iyileşir.
• Bu hastalığa daha çok çocuklarda rastlanır
• Derin yerleşen mantarlar, yetişkin erkeklerin sakallarını tutabilir
• (Sycosis Paraziteria) Saçlı derideki belirtilerin aynısını oluştururlar.

Vücut Mantarları (Tinea Korporis)

Çoğu küf mantarları tarafından oluştururlar. Mantarlar gövdede, ekstremitelerde, el ve ayaklarda, kasıklarda ve koltuk altında hastalık oluşturabilir. En sık görülen, gençlerde ve orta yaşlarda çok rastlanan mantar enfeksiyonu “pitriyazis versikolar”dır. Hastalığın boyun, gövde, sırt, koltuk altı bölgelerinde kahverengi beyaz lekeler ve üzerinde gelişen kepeklenme seyreden tipik görüntüleri vardır.

Küçük plaklar bazen birleşerek deride haritaya benzer bir görünüm oluştururlar. Hastanın hiçbir subjektif şikayeti yoktur, ancak görünüm sorunu vardır. Hastalık daha çok yaz aylarında sıcak ve nem nedeniyle artış gösterir. İmmün yetmezliği olanlarda, kronik enfeksiyon olanlarda, diyabetiklerde, gebelerde daha sık görülür. Gövdeye yerleşen diğer bir form da halk arasında “temriye” olarak bilinen “herpes sirsine” denen formdur. Gövdeye bazen yüze bile yerleşebilir. Ortası kızarık, kepekli, çevreye doğru küçük çıkıntılar şeklinde ilerleyen yamalar yapar. Kaşıntı, sulantı görülebilir. Bu form egzamalarla sıklıkla karıştırılır. Bu tip, hayvancılıkla uğraşanlarda, evinde kedi, köpek besleyenler de daha sık rastlanmaktadır.

El Ayak Mantarları (Tinea Pedis ve Manum)

Ayaklarda görünen mantar enfeksiyonunun tıp dilindeki adı tinea pedis, elde görünen enfeksiyonu ise tinea manumdur. Bu enfeksiyonlara küf mantarları sebep olur. Mantar hastalıkları el ve ayaklarda farklı görüntüler oluşturabilir. El ayak mantarlarının şu özellikleri vardır:

• Bazen tipik egzama görüntüsü verirler. Bazen kızarık, kepekli plakalar oluştururlarken, bazen de kuru kabuklar, yarıklar şeklinde görüntü oluştururlar.
• Kaşıntı mutlaka vardır.
• Karışık görüntüleri nedeniyle egzamalarla, sedef hastalığıyla ve diğer mikrobik hastalıklarla sıklıkla karıştırılabilirler.
• Lezyonlardan mantar etkeninin saptanması (native preperat) en kesin teşhis yöntemidir.

Kasık Mantarı (Tinea İnguinalis)

Çoğu küf mantarı tarafından oluşturulur. En sık görülen mantar hastalıklarından biridir.Özellikleri şunlardır:

• Hastaların çoğu inguinal bölge muayenesinden utandıklarından uzun süre doktora gitmezler.
• Eczaneden ya da komşudan aldıkları ilaçlarla idare etmeye çalışırlar. Bu da tabloyu ağırlaştırır.
• Kasık mantarı, çoğu simetrik olarak, her iki kasık bölgesinde net sınırlı lezyonlar oluşturur.
• Lezyonların kenarlarında belli belirsiz çıkıntılı kızarıklıklar mevcuttur.
• İç tarafı daha pembemsi ve kepeklidir.
• Yer yer yoluntu izleri vardır
• Kasık mantarı lezyonları bazen makat bölgesine ve kalçalara yayılabilir
• Bazı hastalarda; özellikle şişmanlarda ve diyabetiklerde, şiddetli kaşıntı, koku, sulantı ve çatlaklara neden olabilir.

Tırnak Mantarı (Onnikomikoz)

Tıp dilinde onnikomikoz adı verilen tırnak mantarlarının özellikleri şunlardır:

• Çoğu küf mantarları tarafından oluşur.
• Tüm tırnakları tutabilir.
• Ayak başparmaklarında diğer tırnaklardan daha sık görülür.
• Hastalığa tutulan tırnaklarda, renk değişikliği (sarı-siyah) , kalınlaşma, kabalaşma görülür.
• İleri aşamalarda tırnaklar ufalanır.
• Kalınlaşan, kabalaşan tırnak deri içine batarak ağrı ve şişliğe neden olabilir.
• Bazen de kesilmeyen tırnaklar boynuzsu bir hal alır.

Maya Mantarları (Kandidiazis)

Maya mantarlarında, genelde organizmada saprofit yani çürükçül olarak bulunan kandidalar(mantarlar) bağışıklık (immune) sistemindeki bozukluklara bağlı olarak patojen yani hastalık oluşturacak hale geçer ve hastalık oluştururlar. İmmune yetmezlik hastalıkları, diyabet, kemoterapi, yüksek doz antibiyotik, steroid tedavisinde ve deride maserasyona bağlı çatlakların oluşumu kandidalara zemin hazırlar. Maya mantarları, küçük bebeklerde “pamukçuk” adı verilen ve çok sık görülen tabloyu oluştururlar. Gene kötü beslenme ve kundaklama sonucu, kundak dermatiti denen “pişiklere” neden olurlar. Maya mantarları direnci düşük erişkinlerde ve yaşlılarda ağız içinde ve dilde, dudak kenarlarında pamukçuk gibi beyazımsı plaklar, kızarıklık ve sıyrılmalar yapabilir.

Kandidal Glossit ve Kandidal Perleş: Maya mantarları diyabetik, gebe, kilolu ve uzun süreli antibiyotik kullanan kadınlarda, kokulu, peynir kesiği görünümünde vajinal akıntıya neden olabilirler. Tablo aşırı kaşıntılı ve rahatsız edicidir

Kandidal Vulvovajinit: Maya mantarları tırnaklarda da mantar hastalığı oluşturabilirler.

Dermatofitlerin kasık, kasık arası ve makat bölgelerin de yaptıkları enfeksiyondur.

Nem sebebi ile yaz aylarında ve tropikal iklimlerde daha sık ortaya çıkar. Erkeklerde daha sık görülür, bunun sebepleri skrotumun-yumurtalık derisinin ve erkek iç çamaşırlarının yaptığı kapatıcı etkidir. Yine bu kişilerde genellikle dermatofitler için kaynak oluşturabilecek ayak mantarı da bulunur. Hastalık en sık olarak buradan bulaşmaktadır. Kaynak bölge ayak mantarı olabileceği gibi yumurtalık deriside olabilir. Yumurtalık derisinde genellikle klinik belirti olmamasına rağmen, bu bölgeden yapılan nativ preparatlarda ve kültürlerde şaşırtıcı derecede yüksek oranlarda dermatofit tespit edilmiştir. Hastalık direk ve indirek temas ile bulaşabilir, cinsel ilişki ile eşlere geçebilir ama bu şekilde bulaşma sanıldığı kadar sık görülmez. Hastalık genellikle iki taraflı veya tek taraflıdır. Erkeklerde sol testis daha aşağıda olduğu için hastalık genellikle burada sol kasıkta başlar. Ortadan iyileşmiş gibi görünerek çevreye doğru ilerleyen, aktif kenarında kızarıklık, kepeklenme, papül ve küçük su toplamları-vezikül içeren kaşıntılı, keskin sınırlı, yarım ay şeklinde lezyonlarla karekterizedir. Hastalık tedavi edilmez ise kalaçaya , bacaklara ve karın bölgesine doğru ilerleyebilir.

Kasık mantarı göbek alt alanında yayılmış

Tinea Kruris

Tek taraflı kasık mantarı

Aktif kenarda papüloveziküller ve nadiren püstüller oluşabilir ama kandida enfeksiyonlarında görülen satellit-uydu  püstüllere rastlanılmaz.

Kaşıntı vardır. Eğer maserasyon gelişirse yanma şikayetine sebep olur. Hastalığa en sık olarak E. floccosum ve T.rubrum sebep olur. E.floccusumun etkeni olduğu enfeksiyonlar genellikle kasıklarda lokalize seyrederlerken, T.rubruma bağlı enfeksiyonlar kasık, karın alt kısmı, kalça bölgeleri gibi daha geniş alanlara yayılma eğilimi gösterirler. Sekonder değişiklikler tabloyu değiştirebilir, kaşımaya bağlı olarak deri kalınlaşma ve renk koyulaşması-likenifikasyon, sekonder bakteriyel enfeksiyona bağlı olarak püstülasyon ve eksudasyon, kullanılan topikal ilaçlara bağlı olarak egzematizasyon gelişebilir.

Ayırıcı Tanı

Özellikle invers tip psöriazis, seboreik dermatit, intertrigo, eritrazma ve kandidiazis akla gelmelidir. Kandidiazis skrotumun da hastalığa katılması ve satellit püstüllerin izlenmesi ile tinea kruristen klinik olarak ayrılabilinir.

Tedavi

Topikal ve sistemik mantar ilaçları kullanılmaktadır.

Koruyucu amaçlı kasık bölgesinin kuru tutulması önemlidir.

Kasık mantarı nasıl tedavi edilir? Birçok hastalıkla birlikte kasık tedavisi de en çok araştırılanlar arasında yer alıyor. Peki, kasık mantarı nasıl giderilir? İşte merak edilip araştırılan detaylar...

KREM KULLANIN

İlk seçeneğiniz eczanıza danışarak veya doktorunuzun yazdığı reçete ile kullanacağınız bir krem olsun. Bu kremle kısa sürede mantarınızı kurutacaktır.

CİLDİNİZİ TEMİZ VE KURU TUTUN

Kronik mantar rahatsızlığı olanlar sık sık en az bir gün arayla duş almalı ve vücutlarını tam olarak kurutmadan giyinmemeleri gerekiyor.

KİLOT VEYA BOXER GİYİLMELİ

Mantar hastalığı olanların kilo ve boxer giymeleri özellikle kasık mantarı olanlar için şiddetle tavsiye ediliyor.

Bununla birlikte cildi tahriş eden giyeceklerden uzak durulmalı ve dar giyeceklerden kaçınılmalı...

İç çamaşırınızın temiz olmasına ve yıkandıktan sonra iyi durulanmış olmasına dikkat edin