Farklı nedenlerle olsa da bir gayrimenkul satın almak pek çoğumuzun hayali. Söz konusu ev ya da dükkân satın almak ise karşımıza çıkan ve sıklıkla karıştırılan iki kavram olan kat irtifakı ve kat mülkiyeti arasındaki farkı bilmek de şart. Bu sayede gelecekteki olası olumsuz durumların önüne geçmeniz mümkün olabilir.
Bir tapu çeşidi olarak kabul edilen kat irtifakı, yapım aşamasında olan bir binada hak sahibi olduğunuzu belirten belgedir. Örneğin projesi çizilmiş, onay almış ve inşaatına başlanmış bir binadan daire almak istiyorsunuz diyelim. Bu noktada size direkt olarak daire tapusu verilmez. Bunun yerine arsa üzerinde, daireniz doğrultusunda belirli bir pay verilir. İşte, bu payı belirten resmi belge kat irtifakıdır.
“Kat mülkiyeti ne demek?” sorusuna yanıt vermeden önce, iskan belgesinin ne olduğunu anlamamız gerekir. Çünkü kat mülkiyeti ancak iskan alındıktan sonra edinilebilecek bir belgedir.
İnşası tamamlanmış binalar için öncelikle Belediye İmar Müdürlüğüne başvurulur ve iskan alınır. “Yapı kullanım belgesi” ya da “oturum izni belgesi” adlarıyla da bilinen iskan, bir projenin onaylanan çizimine sadık şekilde inşa edilip edilmediğini belirten resmi bir belgedir. Dolayısıyla onaylanan projeye uygun bir şekilde inşa edilmeyen binalara iskan verilmeyebilir. Bu da eğer kat irtifakına sahipseniz kat mülkiyeti alamayacağınız anlamına gelebilir. Üstelik iskan belgesi olmayan binalarda elektrik, su, doğal gaz abonelikleri açtırmak da mümkün olmaz.
Kat mülkiyeti; inşası tamamlanmış bir binada size ait olan gayrimenkulün resmi bir belgeyle belirtilmesidir. İskan alındıktan sonra kat irtifakı kat mülkiyetine çevrilmelidir. Tamamlanmış projelerde kat mülkiyeti alınması zorunludur. “İskan var, kat mülkiyeti yoksa ne olur?” sorusunun yanıtını merak ediyorsanız söyleyelim: Bu durumda, sahip olduğunuz daire ya da dükkânın size ait olduğunu belirtecek güncel bir belgeye sahip olmadığınızdan yasal bir zorunluluk yerine getirilmemiş demektir.
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü internet sitesinden yapılan açıklamaya göre iskan alındıktan sonra projede yetkili kuruluşun ya da arsa üzerindeki hak sahibinin Tapu ve Kadastro Müdürlüğüne başvurmasıyla kat irtifakı, kat mülkiyetine çevrilebilir. Bu noktada başvuru dilekçesi ya da iskan belgesi dışında hiçbir belge talep edilmez.
İkisi de mülkiyet hakkını belirtmesine rağmen kat mülkiyeti ve kat irtifakının farkları aslında oldukça barizdir. Şimdi, bu iki belge arasındaki farkları sıralayalım:
Kat mülkiyetini aldınız, artık sırada evinizde huzurlu bir şekilde zaman geçirmek var! Fakat hayat bu; nasıl sürprizler getireceği hiç belli olmuyor. Kötü sürprizlere karşı da hazırlıklı olmakta fayda var! Hayatta karşılaşabileceğiniz olumsuz durumlara karşı güvence oluşturmak için Zorunlu Deprem Sigortası (DASK) ve konut sigortası ile yanınızdayız!
Deprem sırasında ya da sonrasında dairenizde oluşabilecek hasarlara karşı güvence oluşturan, her yıl yenilenmesi zorunlu olan DASK ve hırsızlıktan su baskınına kadar pek çok duruma karşı teminat sunan Konutlar İçin Çağdaş Güvence Sigortası sayesinde kötü sürprizlere karşı hazırlıklı olabilirsiniz! Dilerseniz konut sigortası ve DASK arasındaki farklar yazımızı okuyarak iki sigorta çeşidini daha yakından tanıyabilirsiniz.
Her birimiz, sabahtan akşama yoğun stres altında çalışıyoruz. Bu stresin dayandığı tek bir nokta var, o da daha iyi bir hayat sürmek… Daha iyi bir hayat demek, birçoğumuz için mülkiyet sahibi olmak anlamına geliyor. Mülkiyet sahibi olma aşamasında da kat irtifakı ile kat mülkiyeti arasında fark karşımıza çıkıyor ve genelde bu fark, potansiyel alıcıları zor durumda bırakabiliyor. Kafaları karışan, hangisinin daha iyi olduğunun ayrımına varamayan alıcılar, ileride sorunlar yaşayabiliyor. Bu sebeple kat irtifakı ile kat mülkiyeti arasında fark ne ise onun iyi anlaşılması önemlidir. Biz de bu yazımızda, tam anlamıyla kat irtifakı ile kat mülkiyeti arasındaki farkın ne olduğunu anlatacağız.
Aradaki ayrımı anlayabilmek için öncelikle “Kat irtifakı nedir?” konusunun netliğe kavuşturulması gerekir. Bir arsa üzerine yapılacak inşaattaki mülkiyet hakkını ifade eden kat irtifakı, aynı zamanda inşaatına başlanmış projeleri de kapsar. Yani daha kısa bir şekilde tanımlamak gerekirse kat irtifakı, arsa üzerine düşen daire tapusudur. Satın alımı yapacak kişi, banka kredisine başvuru yapacaksa, kat irtifakına ihtiyaç duyar, çünkü bankalar bu konuda çok nettir. Konut kredisi verecek banka, kat irtifakını zorunlu tutar ve aksi durumda kredi vermez. Kat irtifakı tapusu sahibi olacak kişiler için en önemli ayrım, yapılan anlaşmanın resmiyet kazanmasıdır. Müteahhit binanın tüm özelliklerini bu tapuda belirtirken, daire satın alacak kişi de ödeme ile ilgili detaylara yer verir.
Kat mülkiyeti açıklamasında öncelikle belirtilmesi gereken bir nokta var. Konut başlığı geçen yapılar için geçerli olmayan kat mülkiyeti; daire, kat, depo, mağaza gibi yapının bağımsız bölümlerini kapsar. Bu tapunun alınması için binanın inşa edilmesi ve “Yapı kullanım belgesi” olarak da anılan iskân belgesine sahip olunması gerekir. Kat mülkiyetine sahip olmayanların, sonrasında sorun yaşama riskleri vardır, çünkü kendileri için elektrik, su gibi abonelikleri yapamaz. Kat mülkiyetine sahip olabilmek için en önemli koşul, yapının inşaatının tamamlanmasıdır. Diğer yandan bahsedilen bölümlerin mutlaka bağımsız olması ve ana yapının da kâgir olması gerekir.
İnşaatına başlanmamış ya da yeni başlanmış mülkiyetlerde hak sahibi olabilmek için “Kat irtifakı nasıl kurulur?” kısmını iyi çözümlemek gerekir. Kar irtifakı tapusu için öncelikle tapu kadastro dairelerine başvurulmalıdır. Kat İrtifakı Kanunu’na göre başvuru yaparken düzenlenen proje ile birlikte yönetim planı mutlaka tapu dairesine verilmelidir. Diğer yandan ilgili 12. madde uyarınca kat irtifakı kurmak için gerekli diğer belgeler aşağıdaki gibidir:
Tüm prosedürleri yerine getirdikten sonra “Kat irtifakı kat mülkiyetine nasıl çevrilir?” adımına geldiyseniz, önemli bir hatırlatma yapmak isteriz. Bu geçişi yalnızca müteahhitler, gerçekleştirebiliyor. Daire sahipleri ne yazık ki bu sorumluluğu alamıyor. Bunun müteahhittin öncelikle belediyeye iskân ruhsatı için başvuru yapması gerekir. Ardından iş belediyeye geçer ve belediye, yapının mesken statüsüne geçmesi için bir dilekçe yazar. Sonra kar irtifakı tapusu sahibi kişi, bu dilekçe ile tapu kadastroya başvuruda bulunur ve gerekli masraflar ödendikten sonra kat mülkiyeti sahibi olunur.
Özetlemek gerekirse kat irtifakı ile kat mülkiyeti arasındaki fark şu şekilde anlatılabilir: İnşaatı bitmeyen bir yapı üzerine kurulan hak kat irtifakı iken; kat mülkiyeti iskân belgesi alınan ve inşaatı tamamlamış yapılar olarak tanımlanabilir. Yani aslıda kat irtifakı, kat mülkiyetine geçmeden bir önceki adımdır. İnşaat tamamlandığı zaman kat mülkiyetine geçilmesi gerekir.