Kışın Ekilen Tohumlar

Okunma Sayısı:19.780

Ekim ayında değişen mevsimle birlikte bahçelerimiz de yazdan kışa geçiyor. Köyde kış gelince bahçelerde domates, salatalık, biber gibi yaz sebzeleri yerini lahana, bakla, bezelye, pazı gibi bol yeşilli kış sebzeleri bırakıyor. Kış sebzeleri ekim zamanları ay olarak her bölgeye göre ve bulunduğunuz rakıma göre değişse de, mevsim olarak yakıcı sıcakların bitiminden dondurucu soğukların başlangıcına kadar gibi bir genelleme yapabiliriz 🙂 Çünkü bol yeşilli kış sebze fidelerinizin fazla sıcakta yaprakları sararabileceği gibi, gece sıcaklıklarının çok düştüğü koşullarda da donmaları ya da yeterince gelişip büyüyememeleri söz konusu olabilir.

Kış Sebzeleri Yaz Sebzelerine Göre Daha Az Bakım Gerektirir

Kış bahçelerinin en büyük kolaylığı düzenli sulama yapmaya gerek kalmamasıdır. Ayrıca börtü böcek de artık toprak altına yuvalarına çekildiği için çok daha az bahçe zararlısıyla mücadele edeceksiniz demektir. Kış mevsiminde sebzelerinize en fazla zarar verecek olanlar bahçe zararlıları kabuklu salyangozlar ve sümüklü böceklerdir. Doğal mücadele yöntemleriyle ilgili yazımızda onları uzaklaştıracak pratik formüller bulabilirsiniz.

Yaz döneminde olduğu gibi sık çapalama, yabani ot temizleme işlemleri de kışın bahçelerde daha az yaptığınız işlemlerden. Bu dönemde sıcaklık azaldığı için yabani ot gelişimi yavaşlar ve otlarla yorucu mücadeleye de gerek kalmaz 🙂

Kış Sebzeleri Nelerdir? Kışın Bahçeye Hangi Sebzeler Ekilir?

Kışın toprak üstünde yetişen başlıca sebzeler pırasa, karnabahar, brokoli, lahana, bezelye, bakla, ıspanak, pazı, karalahana, kıvırcıktır. Bunun yanı sıra toprak altında havuç, kereviz, turp, kuru soğan, sarımsak yetiştirebilirsiniz. Maydanoz, dereotu, nane gibi lezzetli otların da her mevsim bahçelerinizde ekimini yapabilirsiniz. Bir bahçeniz yoksa balkon veya terasta da daha az miktarlarda geniş saksılarda kış sebzeleri yetiştirebilirsiniz.

Yaz sebzelerinde olduğu gibi kışın da bazı sebzeleri fide halinde bazılarını tohum olarak ekmeniz daha sağlıklı oluyor. Organik fide yetiştiriciliği yazımızda fide yetiştirmenin pratik yöntemlerini bulabilirsiniz. Pırasa, karnabahar, brokoli, lahana, kıvırcık, marulu önce fide yapıp, bu mevsimde bahçelere taşımak çok daha verimli bir hasat elde etmenizi sağlar. Bezelye, bakla, kereviz, turp, soğan, sarımsak ve havuç için tohumdan ekim yapılır. Organik havuç yetiştiriciliği ile ilgili yazımızda, havuç yetiştirmek ile ilgili tüm detayları bulabilirsiniz. Bir sonraki dönem için hasat zamanı tohum çıkarmak isterseniz bu konudaki yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.Bu dönem boyunca kış sebzelerinin her biriyle ilgili pratik yetiştirme tekniklerini sizlerle paylaşmaya devam edeceğiz.

Kış Sebzeleri: Güçlü Bağışıklığın Sırrı!

Kış demek, sıcacık evlerde, zengin sofralarda uzun ve neşeli vakitler geçirmek demektir. Kışın soğuk günlerinde içinizi ısıtmaya yardım edecek çorba ve yemekler için lezzetli kış sebzelerinden yardım alabilirsiniz.

Kış Sebzeleri Listesi

• Havuç
• Lahana
• Bal Kabağı
• Ispanak
• Karnabahar
• Kereviz
• Pırasa

Yüksek besin değerleriyle öne çıkan kış sebzeleri, sizleri soğuğun etkilerinden ve hastalıklardan en iyi şekilde koruyacaktır. Sebzeleri, salatalarda, sulu yemeklerde ya da pilavlara katarak, çok farklı tarifler eşliğinde tüketebilmek mümkündür. Mevsiminde tüketeceğiniz taze kış sebzeleri hem damak tadınız hem de sağlınız için en iyi seçim olacaktır.

Zengin yemek kültürümüzdeki kış tarifleri, mevsime özgü sebzelerle dolup taşar. Sağlıklı beslenmeye özen gösterenler için adeta bir cennet olacak kış sofraları, bağışıklık sistemini de güçlendirecektir.

Kışın ekilen sebzeler ile yaz sonundan itibaren ekilip kışın tüketilen sebzeler, birçok yemeğin en çok kullanılan malzemeleri arasında yer almaktadır. Kışın hangi sebzeler ekilir diye soracak olursanız turp ve sarımsak ilk akla gelen cevaplar olacaktır. Sonbahar ve yaz mevsiminde ekimine başlanan birçok ürün de kış aylarına doğru hasat vermektedir.

Havuç, lahana ve ıspanak gibi sebzeler kışın önemli gıda kaynakları arasındadır. İçerdikleri vitamin ve minerallerle her evde sıkça pişirilen bu sebzeler, yemeklerin lezzetinin de artmasını sağlar.

Kış Kekleri: Enerjinizi Yükseltecek 15 Tarif

Kış Sebzeleri Nelerdir?

Havuç

•  Yemeklerin vazgeçilmezi olan havuçlar salatalarda da sıklıkla kullanılır.
• A vitamini açıdan zengin olduğu bilinen bu kış sebzesi göz sağlığı bakımından yararlı olabilmektedir.
• K vitamini ve C vitamini açısından da oldukça zengindir. Havuç ayrıca tek başında da tüketilebilen, güzel bir atıştırmalıktır.

Tarif için: Havuç Çorbası Tarifi (Videolu)

Lahana

• Dolması, turşusu ve yemeği ile oldukça bereketli bir kış sebzesi olan lahana, fosfor ve kalsiyum gibi mineralleri bol miktarda taşımaktadır.
• Bol posa içerir ve düşük kalorili bir besindir.

Tarif için: Kıymalı Lahana Sarması Nasıl Yapılır? (Videolu)

Bal Kabağı

• Fırınlanmış tatlısıyla meşhur olan bal kabağı kış aylarının en çok tercih edilen sebzelerinden biri.
• İdeal miktarda A, C vitamini, demir ve bakır mineralleri içerir.
• Besin değeri ile vücut dengesini koruyan bal kabağı ile yapılan tatlılar hem damak tadınıza hem de göz zevkinize hitap edecektir.

Tarif için: Kabak Tatlısı

Ispanak

• Çocukluktan beri güçlü olmak için yenilmesi öğütlenen bu kış sebzesi yoğun mineral içeriği ile öne çıkar.
• Yemeğinin yanı sıra böreği de çay saatlerine eşlik eder.
• Sindirim sistemi için oldukça yararlı olan ıspanak, soğuk kış günlerinde bünyenizin korunmasına katkıda bulunacaktır.

Tarif için:Ispanak Yemeği Tarifi (Videolu)

Karnabahar

• Önemli bir fosfor ve kalsiyum kaynağı olarak kemik sağlığına faydalıdır.
• Bağırsakların çalışmasına katkı sağlar ve yorgunluğu gidermeye yardım eder.

Tarif için: Karnabahar Yemeği

Kereviz

• Farklı tadıyla öne çıkan kereviz, sindirim sistemi için iyi bir yardımcıdır.
• Karaciğer açısından da faydalı olan kerevizle kış aylarında birçok farklı yemek yapılabilmektedir.

Tarif için:Kereviz Yemeği Tarifi (Videolu)

Pırasa

• Pırasadan bahsedince özellikle gençler hoşlanmayabilir. Buna rağmen evlerde sıklıkla tüketilen bu sebze, özgün tariflerle gençlerin de sevdiği yemekler arasına girecektir.
• Sağlığa faydaları ile sık sık tüketilmesi tavsiye edilen pırasalar, antioksidan özelliğiyle beğeni toplamaktadır.
• Pırasalar, birçok farklı hamur işleri tarifinde de kendisine yer bulabilmektedir.

Tarif için: Pırasa Yemeği

Tüm sebze ve meyvelerde olduğu gibi kış sebzelerinin de bazı hassas bünyelerde ya da kronik rahatsızlığı olanlarda çeşitli sorunlar yaşatabilmesi mümkündür. Bu gibi sorunlar yaşamamak için kış sebzelerini tüketmeden önce doktorunuza danışınız.

Kolay Pratik Kış Yemekleri

Kış Sebzeleri Ne Zaman Ekilir?

• Kış sebzeleri ekimi, genellikle yaz ve sonbahar mevsimlerine yayılmıştır. Saksıda kış sebzeleri yetiştirmek isteyenler de genel ekim tarihlerinde bu işlemleri gerçekleştirebilirler.
• Kış sebzeleri yetiştiriciliği zor bir uğraştır ama farklı şekillerde yapılabilir. Kış sebzeleri ekim zamanları, her sebzenin yetişme tarzına göre farklılık göstermektedir.
• Serin iklim sebzesi olan havuç mart ayından başlayarak sonbaharın ilk zamanlarına kadar ekilebilir.
• “Kışın hangi sebzeler yetişir?” sorusuna farklı cevaplar verilebilir.
• Pırasanın baharda ekilmesi tavsiye edilir. Mineral deposu ıspanak da kış sonlarından başlayarak eylüle kadar dikimi yapılabilen sebzeler arasındadır.
• Lahana da ilkbahar ve yaz mevsimleri içerisinde ekimi yapılabilen bir bitkidir. Soğuktan etkilenebilen kabağın ekimi de ilkbaharda yapılabilir.

Kış Sebzeleri Bebeklere Nasıl Verilir?

• Ek gıdaya geçiş yapan bebeklere kış sebzelerinin verilmesi, bağışıklık sistemini güçlendirmek adına iyi bir adımdır.
• Eğer bebeğiniz kış aylarında ek gıdaya geçiş yapacaksa tam mevsiminde tadımlar yapabilirsiniz.
• Şayet kış dışındaki dönemlerde ek gıda serüveni başlayacaksa kış sebzelerini alıp dondurucuda muhafaza edebilirsiniz.
• Sebzelerin vitamin değerinin kaybolmaması için buharda haşlama yapmanız önerilir. Şayet buharda haşlama imkanı yoksa suda haşlayarak bebeklerinize sunabilirsiniz.
• Ancak haşladığınız suyu dökmeyiniz. Daha sonrasında çorbalar için bu suyu kullanabilirsiniz.
• Sebze suyunun temiz bir şekilde kullanılması için; sebzelerin iyi şekilde yıkanmış olması gerekir.
• Haşlanan sebzeleri bebeğin bulunduğu aya göre küçük parçalar, parmak gıda ya da püre halinde verebilirsiniz.
• İlk tadımlar için 3 gün kuralını denemeyi unutmayınız.
• Bebeğinize ek gıda vermeden önce doktorunuza danışmalısınız.

Kış Sebzeleriyle Hazırlanan Yemek Tarifleri

1) Kışın Vazgeçilmezi: Tarhana Çorbası

Kış sofraları denildiğinde çorba, çorba denildiğinde de akla ilk olarak tarhana gelir. Geleneklerimizde önemli bir yeri olan tarhana çorbası, hem yapımıyla hem de besleyici yönüyle özgün bir yemek çeşididir. Birçok rahatsızlığa şifa olacak tarhana çorbası, yemek alışkanlıklarımızın en önemli parçalarından birisi olmaya devam etmektedir. Tarhana Çorbası

2) Sofraların Gözde Çorbası

Kırmızı mercimek yoğun protein içerdiğinden, sofralarda sık sık kendisine yer bulmaktadır. Kırmızı mercimek çorbası da sebzelerle desteklenen tarifiyle kış için olmazsa olmaz bir çorba çeşididir. Bünyenizi kuvvetlendirecek besin değeriyle göz dolduran kırmızı mercimeği soğuk günlerde sıklıkla tüketebilirsiniz. Kırmızı Mercimek Çorbası

3) Et, Sebze Ve Pirincin Enfes Karışımı

Birçok farklı tadı bir araya getiren çorbalar hem lezzetleri hem de besleyici yönleri sayesinde sık sık tercih edilmektedir. Pirinçli ciğer çorbası da sofranıza çeşitlilik katacak bir tarif sunar. Konuklarınıza da ikram edebileceğiniz bu enfes çorba, ana yemekleri bile gölgede bırakabilir. Pirinçli Ciğer Çorbası

4) Gelenekleri Yansıtan Efsane Lezzet

Yemek kültürümüzün özgün ve önemli bir parçasını oluşturan çorbalar arasında ezogelin çorbası öne çıkar. Ezogelin çorbası kış mevsiminde de şifalı yönüyle evinizde popüler olacaktır. Ezogelin çorbası geleneksel lezzetleri sevenlerin sofrasında sıklıkla karşınıza çakacaktır. Ezogelin Çorbası

5) Şifa Deposu Yayla Çorbası

Yoğurttan gelen tadı ile her yaştan insanın bayıldığı yayla çorbası, tam bir şifa kaynağıdır. Kışın gerekecek vitaminlerin ve minerallerin bünyeye girmesini sağlayacak sıcak bir yayla çorbası, yemekler için ideal bir başlangıç olacaktır. Yayla Çorbası

6) Kışın Hakkını Veren Çorba

Kerevizden kabağa, havuçtan sarımsağa kadar birçok kış sebzesini barındıran bu çorbayla ufak bir ziyafet yaşayabilirsiniz. Birçok farklı tat ile birlikte gelen besin ögeleri de sağlığınız için oldukça yararlıdır. Bal Kabağı Çorbası

7) Sebzeyi Herkese Sevdirecek Tarif

Sebzeli köfte, sebze yemeyen ve hep köfte tarzı yemekler isteyen çocuklarınız için hazırlayabileceğiniz enfes bir öneridir. İçerdiği birçok sebze ile dikkat çeken bu köfte, tadıyla da ailenizin gözdesi haline gelecektir. Sebzeli Köfte

8) Pilavın Sebzeli Hali

Pilav gibi sık tüketilen bir yemeğin sebzelerle bir araya gelmesi önemli bir lezzet ortaya çıkarmaktadır. Sebzeleri tek başına sevmeyenlerin yemek alışkanlıkları bu tarifle değişecektir. Sebzeli Pilav

9) Tavuk Tadını Bütünleyen Sebzeler

Tavuk eti birçok insan için vazgeçilmez bir besin kaynağıdır. Kış sebzeleriyle tavuk etini bir araya getiren yiyecek, kış akşamları için güzel bir alternatif olacaktır. Sebzeli Tavuk Haşlama

Kışın Hastalıktan Koruyan Beslenme İpuçları

Kış Çayı Faydaları, İçindekiler, Zayıflatır Mı?

Probiyotik Besinler: Kışın Güçlü Bağışıklığın Sırrı!

Kış Meyveleri Nelerdir? Vitamin Deposu 10 Besleyici Meyve

Kış Çorbaları: Bağışıklık Güçlendiren Vitamin Kaynağı 10 Tarif

Küçük bir bahçesi, tarım arazisi ya da tarlası olanlar, hobi bahçesi ve toprakla sık sık iç içe olmayı sevenlerin sürekli aklını kurcalayan bir soru kış aylarında hangi sebzeler ekilir sorusudur.  Bu sorunun cevabı ise şöyle:

Hangi Ayda Hangi Sebzeler Ekilir?

Türkiye genelinde hava ılıman bir iklime sahip olduğu için belirli aylarda belirli sebze ekim ve dikimleri gerçekleştirilir. 

Aralık ayı için

Aralık ayı içerisinde marul dışında herhangi bir bitki için Ekim ve dikim işlemi önerilmemektedir.

Ocak ayı için

Fidelenecek olan sebzeler;  ıspanak, marul ve kıvırcıktır.  Bu bitkiler Ocak ayında küçük kasalara ekilmekte ve sonrasında toprağa aktarılmaktadır.  Ocak ayının soğuk olmasından dolayı kasaların içinde fidelenen tohumlar ılık ve kapalı bir ortamda koruma altına alınmalıdır.  Sıcaklık çimlenmeyi hızlandıran bir faktördür.  Direkt olarak toprağa ekilecek olan tohumlar ise;  bezelye ve ıspanak,  fidelemesi gerçekleşen marul ve kıvırcık tohumlarıdır.

Şubat ayı için

Şubat ayında soğuk geçtiğinden dolayı sebzeler yine kasalar içerisinde fidelendirilir.  Kasalar yine kapalı şekilde ve ılık bir ortamda saklanır.  Direkt olarak toprağa ekilecek olan tohumlar roka, havuç ve kişniştir.  Toprağa aktarılacak olan fideler ise ıspanak,  marul,   pancar kıvırcıktır.

Mart ayı için

Mart ayı ekim ve dikim işleri için en doğru zaman olarak bilinir.  Fidelenecek olanlar;  biber, domates, salatalık, patlıcan,  marul,  pancar,  kabak bitkileridir.  Direkt olarak toprağa ekilecekler ise havuç, soğan, kişmiş, nohut, maydanoz ve patatestir.  Ekilmiş ve fide haline gelmiş toprağa aktarılması gereken fideler ise;  ıspanak, marul ve pancardır.

Görüldüğü gibi kış aylarında belirli bitkilerin ekim ve dikimi gerçekleştirilmektedir.  Sınırlı sayıda tohumlar kış ayında yetiştirilir çünkü çevre koşulları,  iklim sıcaklık tohumlar büyümesini etkilemektedir.  Sayılan fideler ve tohum ekimi genellikle Akdeniz ikliminin daha fazla hakim olduğu bölgelerde geçerlidir.

Bir tohum önce ekilir,  fide haline geldikten sonra toprağa aktarılır.  Toprağa aktarılan tohuma dikkat edilmesi ve bitkinin cinsine göre sulama işleminin yapılması ya da yapılmaması,  salatalık gibi bitkilerin mantar üretebileceğini den dolayı özellikle yapraklarına su değdirilmemesine dikkat edilmelidir.

Bahçenizde ya da balkonunuzda kendi bostanınızı oluşturmak istemez misiniz? Balkonunuzda yemyeşil bir fauna yaratmak ve üstelik yetiştireceğiniz sebzeleri yemeklerde kullanmak çok keyifli olacaktır.

Bunun için tohum, fide, çelik gibi ihtiyaçlarınız olacak. Tohumdan üretim yapacaksanız organik tohumlar kullanmanız önerilir. Organik tohumları; Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’ndan, yerel pazarlardan ve Tohum Takas Ağı’ndan temin edebilirsiniz.

Toprağı dikime hazırlayın

Toprağı havalandırmak için, belleme yapmalısınız. Bu işlemi bel adı verilen aletle yapın ve toprakta yaşayan yararlı canlılara zarar vermemek için, çok derine inmeyin. Organik maddelerce zengin topraklar kullanmaya özen gösterin. Fideyi dikeceğiniz zaman da bellenen toprağı tırmıkla düzeltin.

Toprağı soğuktan koruyun

• Bahçe etrafına leylandi gibi ağaçlar dikebilirsiniz.
• Bitkilerinizin köklerini ot, saman vb. ile doldurabilirsiniz.
• Dona karşı açık yerlerde dikim yapmamaya özen gösterin.
• Açık yerleri ince bir kum tabakası ile örtebilirsiniz.
• Bitkilerinizin üzerini naylon ile örtebilirsiniz.

Bu işlemlerin ardından ekime geçebilirsiniz. Lahana, karnabahar, ıspanak, turp ve marul, kışlık soğan, bezelye gibi kışlık sebzeleri ekmeniz önerilir. Böylece sebze ihtiyacınızı da bahçenizde karşılayabilirsiniz.

Sebzelerin dikim tarihleri

• Eylül: Karnabahar, lahana, ıspanak, pırasa
• Kasım: Sarımsak
• Mart: Soğan, patates, marul
• Enginar, maydanoz ve nane, her mevsim yetiştirilebilen sebzelerdendir.

Bahçelerinizi sebzelerle yaşanılır bir yer haline getirebilirsiniz.

EvHayat.com