Kınaya Erkekler Gider Mi

BÖLGEM&#;ZDE KINA GECES&#; ADED&#;

Yöremizdeki dü&#;ünlerde k&#;na yakma gelene&#;i genelde cumartesi günü yap&#;l&#;r. K&#;na yakma adeti bir gündüz k&#;nas&#; olarak yanar ikincisi ise ayn&#; günün gecesinde yine k&#;z evinde yak&#;l&#;r ki buna ak&#;am k&#;nas&#;” ad&#; verilmektedir. Dü&#;ün alay&#; Cumartesi günü ö&#;len s&#;ras&#;nda ç&#;karak k&#;z evine giderler. Bu gidi&#; her zaman oldu&#;u gibi yine davul zurna e&#;li&#;inde se&#;men yürütme havas&#;n&#;n çal&#;nmas&#;yla birlikte gidilir. Köylerde bilhassa k&#;z evinin önüne gelen dü&#;ün alay&#;n&#; d&#;&#;ar&#;da erkekler kar&#;&#;larlar. K&#;z evinin dü&#;ün kahyas&#; gelen misafirleri içeriye davet eder. Kad&#;nlar da kad&#;nlar&#;n bulundu&#;u ve topland&#;klar&#; eve giderler. K&#;z evindeki kad&#;nlar k&#;na yakmaya gelen o&#;lan taraf&#;na kap&#;y&#; kilitleyerek “Kap&#; kiti” ad&#; verilen bir bah&#;i&#;i almadan kap&#;y&#; açmazlar. Bu bah&#;i&#; genelde damad&#;n annesi veya yengesinden al&#;n&#;r. Dü&#;üncüler k&#;z evine geldiklerinde kap&#; kilitlenir. Sa&#;d&#;ç kap&#;y&#; kilitleyenlere bah&#;i&#; vererek kap&#;y&#; açt&#;r&#;r. K&#;z evine gelen dü&#;üncüler yemeklerini yerler. Erkekler k&#;za verilen çeyizin de&#;erlendirmesini yaparak k&#;za verilen çeyizin listesini yaparlar. Listesi yap&#;lan ve de&#;erlendirilen çeyiz traktörlere yüklenerek o&#;lan evine götürürler. Ancak çeyiz yüklenmeden k&#;z taraf&#;ndan biri sand&#;&#;&#;n ve yata&#;&#;n üzerine oturarak sa&#;d&#;çtan bah&#;i&#;ini ald&#;ktan sonra sand&#;k ve yatak traktöre yüklenir. Çeyizin gitmesinden sonra kad&#;nlar ve sa&#;d&#;ç davulla gelini almaya giderler. Damatta bunlara kat&#;l&#;r. Gelin bu s&#;rada yak&#;n bir arkada&#;&#;n&#;n evinde olur gelinli&#;i giydirilerek süslenir. Kap&#;ya gelenleri gelinin yan&#;ndakiler bah&#;i&#;i alarak içeri b&#;rak&#;r. Haz&#;rl&#;klar&#;n bitmesiyle damat gelinin koluna girerek d&#;&#;ar&#; ç&#;kar&#;r. Gelin ve damat d&#;&#;ar&#; ç&#;karken kad&#;nlar taraf&#;ndan alk&#;&#;lan&#;r. Dü&#;ün alay&#; davulla köy içerisinde gelinle damad&#; gezdirdikten sonra k&#;z evini önüne gelinir. Burada gelinle damad&#;n etraf&#;nda halaylar çekilir. Bu arada misafir gelen erkekler e&#;er ba&#;ka köyden gelmi&#;ler ise o köy taraf&#;ndan her eve misafir da&#;&#;t&#;rlar. Kad&#;nlar da keza öyle da&#;&#;t&#;l&#;rlar. Fakat genelde kad&#;nlar da&#;&#;t&#;lmay&#;p k&#;z taraf&#;nca yemek ziyafeti verilmektedir. çünkü kad&#;nlar&#;n k&#;na yakmalar&#;n&#;n i&#;i uzun sürdü&#;ünden böyle yap&#;lmaktad&#;r. Bu arada erkekler tekrar dü&#;ün evine geldiklerinde e&#;er çehiz yaz&#;lacaksa yazarlar. Yoksa oturur kad&#;nlar&#;n k&#;na yakmalar&#;n&#; bitirinceye kadar sohbet ederler.

Kap&#; kitini ald&#;ktan sonra kap&#;y&#; açan kad&#;nlar taraf&#;ndan yeni gelenlere ho&#; geldiniz derler. çünkü k&#;z evi o&#;lan evi gelmeden daha önceden haz&#;rlanm&#;&#;lard&#;r. K&#;z evinden o&#;lan taraf&#;n&#;n geldi&#;ini görünce hemen ortaya bir yast&#;k konur. K&#;ble taraf&#;na k&#;z oturtulur. O&#;lan taraf&#;ndan getirilen bir pembe tül gelinlik k&#;z&#;n yüzüne örtülür. Damad&#;n bac&#;s&#; bir de yak&#;n&#; teyzesi k&#;z&#; gibi birisi gelinin yan&#;na otururlar. K&#;z&#;n aya&#;&#;n&#;n alt&#;na bir &#;eker kutusu konur. Ba&#;&#;na da bir ekmek konur. Pembe tül mutlulu&#;u simgelerken &#;eker ve refah&#; simgelemektedir. Ekmek de bolluk ve bereketi temsil etmektedir. Gelinin ba&#;&#;na konan ekme&#;in üstüne de mum konmaktad&#;r. Bu mumlar 3, 5 veya 7 gibi genelde tek rakaml&#; olmaktad&#;r. Daha sonra gelinin eline k&#;na yak&#;l&#;r ve yörde bilinen maniler söylenir. K&#;na yak&#;l&#;rken genellikle 12 veya 24 adet mum yak&#;lmaktad&#;r. O&#;lan taraf&#;n&#;n yakm&#;&#; oldu&#;u mum adedince k&#;z taraf&#;ndan bu mumlar yak&#;l&#;r. Gelinin ba&#;&#;n&#;n üstüne konan ekme&#;in üzerine tutarlar. Bu arada da k&#;z taraf&#;ndan genç bir gelin eline alm&#;&#; oldu&#;u tepsinin içinde o&#;lan taraf&#;ndan getirilen k&#;nay&#; ezmeye ve suyla çamur haline getirmeye ba&#;lar. Bu arada da orada bulunan kad&#;nlar&#;n birço&#;unun kat&#;l&#;m&#;yla koro halinde birtak&#;m ilahiler ve maniler söylerler. Bu manilerden bir örnek &#;öyledir:

Alt&#;n tas içinde k&#;nam ezildi.
Gümü&#; tarak ile zülfüm çözüldü
Gelin olan k&#;z&#;n benzi bozuldu
Kimsenin evlad&#; bir tane olmas&#;n öksüz kalmas&#;n
Allahümme salli ala seyyidina Muhammed
Ye&#;il alemine gelir Muhammed


Bunlar söylendikten sonra k&#;na yak&#;l&#;r. K&#;na konuk kad&#;nlara ve di&#;er kad&#;nlara da&#;&#;t&#;l&#;r. Önceden yanm&#;&#; olan mumlar da söndürülür. Gelinin ba&#;&#;ndaki ekmek ile aya&#;&#;n&#;n alt&#;ndaki &#;eker kutusu al&#;narak (damad&#;n bac&#;s&#; veya bir yak&#;n&#; al&#;r) onu götürürler ve k&#;nadan döner dönmez götürür damada bunlar&#; satarlar. Söndürülen mumlar ortaya saç&#;l&#;r ve orada bulunanlar taraf&#;ndan da kap&#;&#;&#;l&#;rlar. &#;kram edilen sigaralar da böylece saklan&#;r veya çal&#;n&#;rlar ki bunlar&#; alanlar&#;n da ba&#;lar&#;na dar&#;s&#; (ayn&#;s&#;) gelece&#;ine inan&#;lmaktad&#;r.

K&#;na yakma i&#;lemi bitirildikten sonra ba&#;ka yerden oturan erkeklere haber verilir ve hep beraber k&#;z evinden tekrar o&#;lan evine dü&#;ün alay&#; davul zurna e&#;li&#;inden ç&#;kar gelirler. E&#;er k&#;z evi ba&#;ka bir köyde ise ak&#;am k&#;nas&#; yakmak için birkaç tane kad&#;n ile yine birkaç tane erkek kal&#;rlar ve di&#;erleri giderler. Bunlar o ak&#;am k&#;z evinde kalarak k&#;nay&#; yakarlar.

AK&#;AM KINASI: Ak&#;am k&#;nas&#;nda dü&#;ünün en kalabal&#;k oldu&#;u zaman&#;d&#;r. K&#;na ak&#;am&#;nda genelde köy yerlerine evlerde veya bahçede erkekler otururken ilçe merkezinde de ayn&#;d&#;r. Kad&#;nlar da kapal&#; bir yerde toplan&#;rlar. K&#;na yan&#;ncaya kadar erkekler bir arada halay çekerler. Daha sonra da k&#;na yakma fasl&#;na geçerler. Erkekler bahçede veya içeride sohbet ederlerken veya herhangi bir &#;enlik icra ederlerken kad&#;nlar da k&#;na (ak&#;am k&#;nas&#;n&#;) yakarlar.

Gelinlik k&#;z yine gündüzün k&#;nas&#;nda oldu&#;u gibi odan&#;n ortas&#;na oturtulur. Bir genç k&#;z eline bir tarak alarak gelin k&#;z&#;n saç&#;n&#; taramaya ba&#;lar. Gelinin ba&#;&#; taran&#;rken, kad&#;nlar da koro halinde birtak&#;m maniler söylerler. Bu manilerde; önce k&#;z&#;n babas&#;ndan ba&#;layarak, k&#;z&#;n annesini, bac&#;s&#;n&#; ve erkek karde&#;ini de katarak mani söylerler.

Bu k&#;za gerek bir baba
A&#;alayal&#;m kaba kaba
Aman baba can&#;m baba
&#;&#;te goydum gediyirim
S&#;lam&#; ben terkedirim
Ana’ya: (K&#;z söylemi&#; oluyor)
“Bu k&#;za gerek bir ana
A&#;l&#;yal&#;m yana yana
&#;&#;te goydum gediyirim
S&#;lam&#; terk ediyirim
Erkek karde&#;ine:
“Bu g&#;za gerek bir garda&#;
A&#;l&#;yal&#;m yolda&#; yolda&#;
Aman garda&#; can&#;m garda&#;
&#;&#;te goydum gediyirim
S&#;lam&#; terk ediyirim

K&#;z karde&#;ine:
Bu k&#;za gerek bir bac&#;
A&#;l&#;yal&#;m ac&#; ac&#;
&#;&#;te goydum gediyirim
S&#;lam&#; terk ediyirim
Bunlar&#; söyleyen k&#;z (kad&#;nlar k&#;z ad&#;na söylemektedirler.) Ayn&#; zamanda kendi mahallesindekilere de söylemektedir:

“Sekinizde biberim
Mahlenizde bir benim
Aziz dutun gom&#;ular
Yar&#;n bir gün giderim
Gidiyom elinizden
Gurtulam dilinizden
Ye&#;il ba&#;l&#; ördek olsam
Su içmem gölünüzden

Atlad&#; geçti e&#;i&#;i
Sofrada gald&#; ga&#;&#;&#;&#;
Büyük evin yak&#;&#;&#;&#;&#;
te goydum gediyirim
S&#;lam&#; terk ediyirim”

Bütün bu maniler gibi &#;eyler söylenip k&#;na yak&#;ld&#;ktan sonra s&#;ra kad&#;nlar&#;n halay çekmesine gelir. Erkeklerin oynam&#;&#; olduklar&#; davul-zurna istenerek kad&#;nlar&#;n yak&#;n&#;nda çal&#;nmas&#; istenir, genç k&#;zlar ve gelinler kad&#;nlara mahsusu oyunlar&#; oynarlar. Gece geç vakitlerde de k&#;na yakma i&#;i bittikten sonra o&#;lan evi (dü&#;ün alay&#;) k&#;z evinden ayr&#;l&#;r.

Bu arada da o&#;lan evinde de damad&#;n k&#;nas&#; yak&#;l&#;r. Gençler bir araya gelirler ve damad&#; da ortalar&#;na al&#;rlar. Sa&#;d&#;ç olan ki&#;i ortaya ç&#;karak (veya kahya) orda bulunanlardan damad&#;n k&#;nas&#;n&#; yakal&#;m m&#;? diye izin ister. Oradakiler de “hay&#;rl&#; olsun” diye cevap verdikten sonra k&#;na yakmaya ba&#;lan&#;r. Erkekler de kendi aralar&#;nda koro haline bir mani söylerler:

K&#;nay&#; getir ana
Parma&#;&#;m&#; bat&#;r ana
Bu gece son gecem
Yan&#;nda yat&#;r anam
K&#;naya gald&#; üç günü
Oldum yarin dü&#;künü
Yal&#;n ayak ba&#;&#; aç&#;k
Yola dü&#;tüm k&#;&#; günü

Bu &#;ekilde maniler de söylenildikten sonra damad&#;n k&#;nas&#;n&#;n yak&#;lmas&#;na geçilir. Bir tepsinin içinde haz&#;rlanm&#;&#; olan k&#;na önce damad&#;n eline sürülür daha sonra da orada bulunanlara ikram edilir. Böylece k&#;na yakma i&#;i de bitmi&#; olur. Daha sonra erkekler halay çekmeye ba&#;larlar. E&#;lence gece yar&#;lar&#;na kadar hatta sabaha kadar da sürdü&#;ü olur. Yine bu gece de erkekler yüzük oynarlar ve birtak&#;m e&#;lenceler de düzenlerler. Dü&#;ün evinde e&#;lenceler böyle sürüp giderken dü&#;ün sahibi de yar&#;n için yap&#;lacak olanlar&#;n haz&#;rl&#;&#;&#;n&#; yapmaya ba&#;lar. Gelinin indi&#;i gün yemek verilece&#;i için yemekte mutlaka bir kurban kesmek gereklidir. Bu dü&#;üncünün çoklu&#;una göre bir koyun olabildi&#;i gibi bir tosun hatta iki tane de olabilmektedir. Bu kesilen hayvan ertesi gün yap&#;lan sulu yemekte kullan&#;lacakt&#;r veyahut dü&#;ün yeme&#;i olarak verilecek olan “etli ekmek (lahmacun) için kullan&#;lacakt&#;r. Dü&#;ün yemekleri ise genelde &#;unlard&#;r: Yayla çorbas&#;, Ayran, Etli Ekmek, Yahni, Bulgur Pilav&#;, Pirinç Pilav&#;, Ho&#;af, K&#;zartma, Ha&#;lama, Döner, Kebap, Helva, Tatl&#; gibi yiyeceklerdir Dü&#;ün yeme&#;ini özel olarak tutulan ve bu i&#;ten anlayan ki&#;ilerce yap&#;l&#;r. 

Kaymnakça:
monash.pw?t=