Kobra Isırması
17 Temmuz Salı
Antalya'da, 15 Temmuz günü, sihirbazlık gösterilerinde kullandığı 'kobra' cinsi yılan tarafından ısırılan, Türkiye'de serumu olmadığı için özel uçakla Mısır'a götürülen Aref Ghafouri'nin tedavisine ise başkent Kahire'de devam ediliyor.
Antalya'da, 15 Temmuz günü, sihirbazlık gösterilerinde kullandığı 'kobra' cinsi yılan tarafından ısırılan, Türkiye'de serumu olmadığı için özel uçakla Mısır'a götürülen Aref Ghafouri'nin tedavisine başkent Kahire'deki Kahire Üniversitesi'ne bağlı Qasr El Eyni Hospital'da devam ediliyor. Dün saat 'da hastaneye götürülen Ghafouri'ye, Antalya'dan giden sağlık ekibinin yanı sıra Mısırlı sağlık ekipleri müdahale etti. Ghafouri'den yılan ve olayın meydana gelişi hakkında bilgi alan doktorlar, daha sonra müdahaleye başladı.
Yılanın ısırdığı sağ kolunda his kaybı yaşayan Ghafouri'ye tedavisi boyunca 24 tüp yılan serumu verileceği kaydedildi. Doktorlar, kobra ısırması tedavisinde normalde 15 tüp serumun yeterli olduğunu; ancak Aref Ghafouri'nin vücudundaki zehir miktarının fazla olması nedeniyle verecekleri doz sayısını artırdıklarını açıkladı.
Ayrıca, Aref Ghafouri'nin Mısır'a götürülmeden tedavi gördüğü Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ndeki epikriz (çıkış özeti) raporuna ulaşıldı. Raporda 'Yılan zehrinin toksik etkisi' tanısı koyulduğu kaydedildi. Ghafouri'nin klinik seyrine ilişkin raporda, şu bilgiler yer aldı:
"Kobra türü yılan sokması nedeniyle dış merkezden tarafımıza yönlendirilen hasta, hastanın sağ ön kol bileğe yakın bölgede ısırığı mevcut, hasta yoğun bakım uzmanı Dr. Özlem Çakın tarafından kabul edildi. Hastanın mevcut ısırığı evre 2 olarak değerlendirilmiş olup, sağ ön kolda ve dirseği geçmemektedir. Hastanın nörolojik muayenesinde olağandır. Duyu motor defisit bulunmamaktadır. Kraniyal muayene olağandır. Patolojik refleks yoktur. Hastanın kan tablosunda geliş değerinde hematotoksisiteye bağlı olası pantitopeni tablosu yoktur. Hastanın ön kolu atele alıp lezyon bölgesi işaretlenmiş olup, kompartman ve ödem açısından lezyonun ilerleme takibi yapılmaktadır."
Kobra zehrine karşı Türkiye'de panzehir bulunmadığı aktarılan raporda, şunlar kaydedildi:
"Ülkemizde kobra türüne ait yılan sokmasına karşı venom yoktur. Olası hepatotoksisite ve nörotoksisite açısından hastanın takibi yapılıyor. Hastanın geliş kanlarına göre kontrol kanlarında hemogramda değişim yok. Pansitopenisi yok. Hasta ara ara kollarda bacaklarda yüzde dudak çevresinde uyuşukluk tarifliyor. Motor kayıp yok, vitalleri stabil normotansi (/90), normokardik (nab 90) satürasyon normal )97), hastanın ön kolu atelde, ödem hiperemi takibi ve kampartman sendromu açısından takibi yapılıyor. Lezyon çevresinde nekroza gitme yok.
Öte yandan, Antalya Beldibi Jandarma Karakolu'nu 3 yıl önce arayan bir kişi, illüzyonist Aref Ghafouri'nin sosyal medya hesaplarında, evindeki kaplan ile fotoğraflar paylaştığını belirterek, ihbarda bulundu. İhbar üzerine jandarma ekipleri, durumu Antalya Doğa Koruma ve Milli Parklar Bölge Müdürlüğü ekiplerine bildirdi. Kemer ilçesine bağlı Beldibi Mahallesi'ndeki eve giden Doğa Koruma ve Jandarma ekipleri, o dönem 8 aylık olduğu belirlendi. Nesli tükenme tehdidi altında bulunan Bengal kaplanına 'vahşi hayvanların ev ortamında bakılmasının ve bir ilden başka bir ile nakledilmesinin yasak olması' nedeniyle el koydu. Doğa koruma ekipleri, kaplanı yediemin olarak Antalya Hayvanat Bahçesi'ne teslim etti. Kaplanın burada yapılan muayenesinde ayak tırnaklarının çekildiği belirlendi.
Aref Ghafouri hakkında ise evde vahşi hayvan beslediği gerekçesiyle ' sayılı Kara Avcılığı Kanunu'na muhalefet' ve kaplanın tırnaklarının çekilmesi nedeniyle de ' sayılı Hayvanları Koruma Kanunu'na muhalefet' suçlamasıyla idari işlem yapıldı.
Ghafouri, evde beslemek için değil; Ankara'da havalimanı yakınında kurduğu hayvanat bahçesi için kaplan aldığını öne sürdü. Aref Ghafouri, Antalya'da vahşi hayvanlara özel bakım yapan veterineri olduğunu, bu veterinerin kontrol etmesi için 'Zara' adlı kaplanı Kemer'e getirdiğini söyledi. Hayvanat bahçesi için 6 aylığına ön izin verildiğini anlatan Ghafouri, bu ön izinle hayvanları topladığını, hayvanat bahçesi ruhsatını aldığı anda kaplanını geri alacağını kaydetti. Antalya Büyükşehir Belediyesi Hayvan Bahçesi'nde halen bakımı yapılan 4,5 yaşındaki 'Zara'nın, Manavgat Hayvanat Bahçesi'nden getirilen 10 yaşındaki 'Atılgan' adlı kaplanla çiftleştirilmeye çalışıldığı belirtildi. (DHA)
'da Avustralya'nın Ulusal Sağlık ve Tıbbi Araştırma Konseyi, Avustralya'daki yılan ısırığı vakalarındaki ilk yardımda baskılı sargıyı tercih edilen yöntem olarak resmen benimsedi.[52] yılı itibarıyla klinik bulgular baskılı sargının halen sınırlı olarak kullanıldığını gösterir. Şu anki bulgularda bu vakaların neredeyse tamamı anektodsal kayıt temellidir.[52] Bu da birçok uluslararası otoritenin yöntemin yeterliliğini sorgulamasına yol açtı.[52] Buna rağmen Avustralya'daki bütün hatırı sayılır ilk yardım kurumları baskılı sargı tedavisini önermektedir. Ancak bu fazla sadık kalınan bir yöntem değildir, yapılan bir araştırmaya göre ısırılan hastalar içinde baskılı sargı deneyenin oranı üçte birdir.[52]
Baskılı sargı, çoğu engereğin sebep olduğu sitotoksik (hücreye zehirli) ısırıklarda uygun değildir.[53][54][55] Ancak çoğu elapidin sebep olduğu nörotoksik ısırıklarda etkili olabilir.[56][57][58] Tıbbi araştırmacı Struan Sutherland tarafından 'de geliştirilen,[59] baskılı sargının amacı, zehiri ısırılan uzuvda toplamak ve lenfatik sistem yoluyla hayati organlara yayılmasını önlemektir. Bu terapi iki bileşenden oluşur; lenfatik drenajı önlemek için baskı yapılması ve iskelet kasının pompa etkisini önlemek için ısırılan uzvun sabitlenmesi.
Baskı elastik sargı bezi ile uygulanır, ancak acil bir durumda herhangi bir kumaş da bu işi görecektir. Sargılama ısırığın 5, 10&#;cm yukarısından başlar (kalp ile ısırık arasında) üst üste dolanarak kalbe doğru devam ettirilir, sonra ısırılan yere geri dönülür. Sonra uzuv sabit tutulmalıdır, ve eğer mümkünse sabitleme işlemi cebire veya kayış ile yapılmalıdır. Sargı burkulan bir ayağa uygulandığı gibi sıkı olmalı ancak kan akışını kesmemeli ve hatta rahatsız edici olmamalıdır. Eğer rahatsız edici olursa hasta, uzvunu bilinçsizce esneterek terapinin sargı kısmını engelleyebilir. Isırığın yeri sargı dışında dikkatli bir şekilde işaretlenmelidir. Bazı periferal ödemler bu işlemin beklenen bir sonucudur.
Baskılı sargı mümkün olan en kısa zamanda uygulanmalıdır, semptomlar görülebilir oluncaya kadar beklenirse tedavi için en iyi zaman da kaçırılmış olur. Baskılı sargı uygulandıktan sonra hasta bir tıp uzmanına ulaştırılana kadar, sargı kaldırılmamalıdır. Baskı ve sargı kombinasyonu, 24 saaten daha fazla sürede hiçbir semptom görülmeyeceği şekilde kuru ısırık yanılsaması vererek, zehiri çok etkili bir şekilde frenleyebilir. Ancak bu sadece bir ertelemedir, sargının çıkarılması zehirin hastanın vücudunda hızlıca yayılmasına ve muhtemel ölümcül sonuçlara neden olur.
Sağlık kurumunda[değiştir kaynağı değiştir]
Zehirleme tamamen istençli bir şekilde yapılır.[20] Bu yüzden, bütün zehirli yılanlar zehir enjekte etmeden de ısırabilme yetisine sahiptir. Yılanlar sıklıkla, kendileri için çok büyük, yenilemeyecek canlılara karşı zehirlerini ziyan etmekten ziyade "kuru ısırıkla" yetinirler.[21] Bununla birlikte çıngıraklı yılanlar gibi bazı yılan cinsleri savunma amaçlı ısırıkları saldırı amaçlı ısırıklarıyla karşılaştırıldığında çok daha fazla miktarda zehir ihtiva eder.[22] Kuru ısırık deride delinmeye yol açan ancak bölgesel, sistemik etkilere ya da pıhtılaşma bozukluğuna sebep olmayan ısırığa denir.[23] Kuru ısırık oranı türlere göre değişiklik göstermektedir; normalde ürkek olan mercan yılanı ısırıklarının %50'si, kobraların %45'i[24] zehirsiz iken çukur engereklerde kuru ısırık oranı sadece %25'tir.[4] Engerek ısırıklarının kuru ısırık olarak nitelendirilebilmesi için, altı saat içinde hiçbir lokal belirtinin görülmemiş olması gerekir.[25] Mercan yılanlarının ısırığında genellikle başlangıç semptomları görünmez, bu yüzden bu yılanların bütün ısırıkları zehirli kabul edilir.[26] Bazı kuru ısırıklar yılanın kötü zamanlamasının sonucunda olabilir. Bu durumda yılanın dişleri kurbanın etine girmeden zehir boşalır.[20][21]
Zehirli olmamasına rağmen bazı yılanların özellikle de Boidae ve Pythonidae ailelerine dahil olan boğucu yılanların ısırıkları zarar verici olabilir.[27] Büyük türler sıklıkla, kurbanın veya yılanın kurtulmaya çalışması sonucunda, kurbanda derin yırtılmalara sebep olur. Bunun sebebi kurbanın etine gömülen, yılanın dişlerinin geriye dönük ve iğne kadar keskin olmasıdır. Zehirli yılanların ısırığı kadar ölümcül olmasa da bu tür ısırıklar en azından geçici zayıflığa ve yanlış tedavi uygulandığında da enfeksiyona sebep olabilir. Kurbanlar cilt bozukluğu, deformiteler ya da kronik yara enfeksiyonu gibi hem kronik hem de akut sekellere maruz kalabilir.[27]
Mercan yılanları daha kısa dişlere ve daha küçük bir ağza sahiptir, bu yüzden zehiri enjekte edebilmek için ısırdığı bölgeyi çiğnemek zorunda kalır.[28]
Yılanların çoğunun ısırırken ağızlarını açmaları gerekirken, Atractaspididae ailesindeki Afrika ve Ortadoğu yılanları ağızlarını açmadan, dişlerini kafalarının yan tarafına kıvırabilme ve kurbanı ısırabilme yeteneğine sahiptir.[29]