Köy Enstitüleri Dosyası Türk Rönesansı
Köy Enstitüleri Dosyası/ Türk Rönesansı
Özellikle köy enstitülerinin kapatılması bölümündeki tespitler çok çarpıcı. Lise yıllarında komünistlikle suçlananlardan biri olarak, bu kitabı okuyunca gururlandım.
“Araştıran ve sorgulayan bireyler yetiştirdiği için ağaların ve din tüccarlarının korkulu rüyası olan köy enstitüsüleri kapatılmasaydı, acaba ilkokul mezunu bir meczubu Mehdi zannedenlerin darbe yaptığı bir ülke olur muyduk?”
“Köy enstitüleri öyle bir proje idi ki, kapatıldıktan yıllar sonra bile Türkiye-İsrail ortak projesi olarak 2 Ocak ’te “Şemullü Projesi” olarak İsrail’de uygulanacak ve bu proje için 37 kişilik bir Türk ekibi oluşturulup, Köy İşleti Bakanlığı’nca İsrail’e gönderilecekti.”
“Böylece Türkiye’deki en başarılı eğitim bakanı olarak kabul edilen, UNESCO’nun doğumunun yüzüncü yılını kutlama kararı aldığı, Hasan Ali Yücel’in bakanlığı dönemi resmen bitmiştir.”
“Ne acıdır ki, tam da bu değişikler yapılırken, Birleşmiş Milletler Eğitim Teşkilatı, Türkiye’nin köy eğitimindeki başarısını kutlayacak, Haiti, Amazon ve orta Afrika bölgesinde yapacakları eğitimde Türkiye’nin tecrübesinden faydalanmak istediklerini Paris elçisine bildirecektir.”
“Siyasetin girmemesi gerekli olan üç önemli yer okullarımız, camilerimiz ve kışlalarımızdır.”
Ahmet Özgür Türen&#;in hazırladığı Köy Enstitüleri Dosyası – Türk Rönesansı, Destek Yayınları etiketi ile okuyucularla buluştu. Bu kitap okuma yazmayla yeni tanışan köylerden büyük yazarlar, ressamlar, müzisyenler çıkartmayı başaran bu benzersiz sistemi anlamak isteyen herkes için bir başvuru kitabı niteliği taşıyor.
Mezunlarına pozitif bilimlerden, sağlık hizmetlerine, tarımcılıktan, inşaat işçiliğine pek çok konuda yetkin olmasını sağlayan bir eğitim veren Köy Enstitüleri çağının ötesinde bir eğitim seferberliğiydi. Genç Türkiye Cumhuriyeti’nin aydınlanma yolundaki en önemli adımlarından olan Köy Enstitüleri’ni tüm yönleriyle ele alan Ahmet Özgür Türen’in hazırladığı Köy Enstitüleri Dosyası – Türk Rönesansı Destek Yayınları’ndan çıktı.
Tanıtım Bülteninden
- Köy Enstitülerinin Kuruluşu
- Köy Enstitüleri Bünyesinde “Yaşayarak ve Üreterek” Eğitim
- Köy Enstitülerinde Tiyatro
- Köy Enstitülerinde Müzik
- Köy Enstitülerinde Tarih Öğretimi
- Köy Enstitülerinde Kızların Eğitimi
- Köy Enstitülerinin Kapatılması
- Köy Enstitülerinin Türkiye’nin Kalkınmasındaki Etkisi
- Hümanist Bir Aydınlanmacı: Hasan Âli Yücel
- Bir Aydınlanma Neferi: İsmail Hakkı Tonguç
- Köy Enstitülerimizden Mezun Dört Büyük Yazar
- Köy Enstitüsü Mezunlarının Anıları
- Köy Enstitülerinin Yurtiçinde Yankıları
- Köy Enstitülerinin Yurtdışında Yankıları
- Köy Enstitülerinden Fotoğraflar
|
FACEBOOK YORUMLARI
Yorum
Bir zamanlar Türkiye'nin dünyaya örnek olan bir eğitim modeli vardı
Ahmet Özgür Türen’in hazırladığı Köy Enstitüleri Dosyası – Türk Rönesansı, Destek Yayınları etiketi ile okuyucularla buluştu.
Okuma yazmayla yeni tanışan köylerden büyük yazarlar, ressamlar, müzisyenler çıkartmayı başaran bu benzersiz devrimci atılımın tüm yönleri Ahmet Özgür Türen’in çalışmasında bugüne taşınıyor
Türen, kitap için kaleme aldığı önsözde şunları diyor:
"Köy enstitüleri
Vaktiyle bir umuttu ve güzeldi.
Lakin
Aydınlığı istemediler.
Aliler, Ayşeler, Mehmetler, Fatmalar
Hepsi Atatürk'ün parçaları idi.
Hayatlarında hiç tiyatro izlememiş köy çocukları, Hamlet piyesini oynuyor. Bir müzik aleti çalıyordu. Hepsinin çantalarında bir parça ekmek ve de dünya klasiklerinden bir kitap vardı.
Ve tabii ki Menderes zihniyetinin uykuları kaçmıştı.
Neyse ki "Sovyet tehdidi" imdatlarına yetişti.
Aşık Veysellerin ders verdiği bu okulları komünist ve gayrı milli ilan ettiler.
Halbuki o okullar, Türk olanın en Türk'ü, yerli olanın en yerlisi idi.
Bozkırdaki mucize bitecek miydi?
()
Köy Enstitüleri'ni kapatmakla Türkiye ne mi kaybetti?
Bunun yanıtı cemaatlere teslim edilen varoşlarda.
Terörden dolayı boşaltılan köylerde"
’lı yıllarda Unesco tarafından dünyaya Türk eğitimi model örnek olarak gösterilen köy enstitüleri yurtdışında da geniş yankı bulmuştu
Türen’in çalışmasında o görüşler de kendine yer buluyor.
İşte "Köy Enstitülerinin Yurtdışında Yankıları" başlıklı o bölümde derlenen görüşler:
- Prof. Schwarz Kesler
“Köy enstitülerinde kız ve erkek öğrencilerin oluşturduğu bir müzik topluluğu bize verdikleri Batı müziği konserinde Beethoven ve Mozart parçalarını çaldılar.”
- Prof. H. Wafford
“Türkiye’nin eğitim ve öğretim alanındaki en başarılı hare- ketlerinden birisi köy enstitüleridir.”
- Frederik W. Fernau
“Köy enstitüleri, Kemalist Türkiye’nin kendine özgü ve de özgün buluşudur.”
- Dr. Uriel Heyd
“Köyün sosyal, kültürel ve insani meseleler yönünden kal- kınması yolunda, köy enstitüsü mezunu köy öğretmenleri ta- rafından sarf edilen idealist gayeler bence yalnız memleketimiz için değil, diğer milletler ve bilhassa Türkiye’nin komşuları için büyük bir ehemmiyeti haiz bulunmaktadır”
- George Duhamel
“Dünyanın hiçbir yerinde böylesine yararlı ve anlamlı eğitim kurumları görmedim.”
Prof. Frank Tachau
“Türk Köylerine Öğretmen Yetiştirme” adlı bir yazı yazmış ve enstitülerden şöyle bahsetmiştir:
“Görmüş olduğum Çifteler İlk Öğretmen Okulu, Türkiye gibi bir memlekette, modern şehirler ile geri kalmış köyler arasındaki boşluğu doldurmak için neler yapılmakta olduğunu gösteren iyi bir örnektir. Bu enstitüler, Türk hükümetinin memleketi geliştirme gayretlerinin en çok ileriye çevrili taraflarından biriydi. Bunlar sadece köylerdeki ilkokullara öğretmen yetiştirmek için değil, aynı zamanda öğrencilere modern hayatı mümkün olduğu kadar iyi tanıtmak, böylece onları bütün toplum için yenilik yaratıcı kimseler olarak köylere göndermek amacı ile kurulmuşlardı. Bugün enstitüler Türkiye’nin çeşitli köy ve şehirlerindeki otuz yedi ilk öğretmen okulunun meydana getirdiği sistemin bir parçası olmuşlardır. Artık sadece öğretmen yetiştirmekle sınırlandırıl- mış oldukları için amaçları da nispeten mütevazıdır.”
Prof. John Dewey
“Son yıllarda tasavvurumdaki okullar Türkiye’de kurulmaktadır. Bu okullar köy enstitüleridir.”
Amerikan Kongresi ilk kadın saylavı Miss Jeanette
“Siz demokrasiye ulaşmanın gerçek yolunu bulmuşsunuz. Bu enstitüler tamamıyla mütecanis, muvazeneli ve ahenkli bir cemiyet tipinin birinci garantisidir. Enstitülerinizde memleketin kendi bünyesinden fışkırma, kuvvetli ve sıhhatli bir gençlik buldum.”
Prof. Chares Batman
“Köy enstitüleri, şimdiye kadar eşine rastlamadığım kıymetli öğrenim merkezleridir.”
Prof. Howard A. Reed
“Pek faydalı olmuşlardı. Maalesef uzun müddet devam edemediler.”
Portekizli tanınmış gazeteci Manuel Rodrigues de, “Türkiye’nin köy enstitülerini görmekle elime eğitim alanında işlenecek ve yurduma yararlı olacak çok geniş bir konu ve de örnek geçirmiş oldum” sözleriyle köy enstitülerinin evrensel bir eğitim standardına sahip olduğunu belirtmiştir.
monash.pw
KÖY ENSTİTÜLERİNDE KIZ ÖĞRENCİLER (ALINMA SÜREÇLERİ, EĞİTİMLERİ VE MESLEK HAYATLARI)
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında eğitimin köylülere ulaştırılabilme sorununu çözmek için girişimlerde bulunulmuştur. Bu amaçla, 17 Nisan yılında “Köy Enstitüleri” resmen kurulmuştur. Köy kökenli çocuklar, köylere öğretmen yetiştirmek amacıyla Enstitülere alınmış ve eğitilmiştir. Enstitülerde karma eğitim uygulanması ve burada gerçekleştiği iddia edilen kız ve erkek öğrenciler arasındaki ahlak dışı ilişkilere dair söylentiler, Enstitülere kız öğrencilerin bulunmasını zorlaştırmıştır. Bütün bu olumsuzluklara rağmen, Enstitülere alınan kız öğrencilerin sayısının zamanla arttığı görülmüştür. Enstitülerde eğitim, iş ve üretim odaklı olarak öğrencilerin kümelere ayrılmasıyla ve imece usulüyle yürütülmüştür. Dersler, “kültür dersleri”, “teknik ders ve çalışmaları” ve “tarım dersleri” şeklinde 44 saat olarak veriliyordu. Kültür ve tarım dersleri kız ve erkek öğrencilerin hep birlikte ortaklaşa yürüttükleri derslerdi. Teknik ders ve çalışmaları ise öğrencilerin yetenekleri ve ilgi alanlarına göre ayrılarak verilmekteydi. Kız öğrencilerin teknik dersleri “köy ev ve el sanatları” kapsamında üç grup şeklinde ayrılmıştır. Bu gruplar; “biçki-dikiş”, “örgü-dokuma” ve “ziraat sanatları” şeklindedir. Köy Enstitülerinden mezun olan kadın öğretmenlerin köylerdeki kadınlara yol gösterdiği, hastalıklara çareler bulmaya çalıştığı, cehaletin neden olduğu her türlü yanlışa karşı durduğu anlatılmıştır. Köy Enstitülerinden mezun olan çoğu kız çocuğu, burada sunulan eğitim olanağı sayesinde bilgili, kendi ayakları üstünde duran, özgür ve aydın Türk kadınları olmuş ve topluma ışık tutmuştur.
Anahtar Kelimeler:
Köy Enstitüleri, Kama Eğitim, Kız Öğrenciler, İmece Usulü, Köy Ev ve El Sanatları
In the first years of the Republic of Turkey, attempts were made to solve the problem of delivering education to the villagers. For this purpose, “Village Institutes” were officially established on April 17, Girls of village origin were enrolled and trained in institutes to be cultivated as teachers for villages. The implementation of coeducation in the institutes and the rumors of the immoral relationships between male and female students allegedly taking place there made it difficult to find female students to train in the institutes. Despite all these negativities, it was observed that the number of female students admitted to institutes increased over time. Education in the institutes was carried out with a focus on work and production, by dividing the students into groups and by collaborating. The courses were given in the form of “cultural courses”, “technical courses and studies” and “agricultural courses” for 44 hours. Cultural and agricultural courses were conducted by male and female students together. Technical courses and studies were given by dividing the students according to their abilities and interests. The technical courses of female students were divided into three groups within the scope of “village, home and handicrafts”. These groups were “tailoring”, “knitting-weaving” and “agricultural arts”. It was explained that the female teachers assigned to the villages after graduating from the institute guided the women in the villages tried to find remedies for diseases, and stood against all kinds of improprieties caused by ignorance. Most of the girls who graduated from village institutes became knowledgeable, self-standing, free and enlightened Turkish women, and shed light on society, thanks to the education opportunity offered by the village institutes.
Keywords:
Village Institutes, Coeducation, Female Students, Collaboration Method, Village Home and Handicrafts,
Tam Metin
___
- I. Resmi Yayınlar
- TBMM Tutanak Dergisi.
- II. Kitaplar
- ADA, Sefer - BAYSAL, Z. Nurdan. Pedagojik-Androgojik Formasyon ve Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 1. Baskı.,
- AKAY, Melis. Köy Enstitülerinde Yetişen Kadın Öğretmenlerin Türk Toplumuna Etkileri, Adnan Menderes Üniversitesi,
- AKKUTAY, Ülker. Milli Eğitimde Yabancı Uzman Raporları. Ankara: Avni Akyol Kültür ve Eğitim Ümit Vakfı,
- AKYÜZ, Yahya. Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, Baskı.,
- APAYDIN, Talip. Köy Enstitüsü Yılları. Literatür Yayınları, 5. Basım.,
- ATILGAN, Şebnem. Nahide-Yarım Kalan Mucize. İstanbul: Kafekültür Yayıncılık,
- AYDIN, Baha Mutlu. Köy Enstitüleri ve Toplum Kalkınması. Ankara: Anı Yayıncılık, 2. Baskı.,
- BAŞARAN, Mehmet. Devrimci Eğitim Köy Enstitüleri (Tonguç Yolu). İstanbul: Papirüs Yayınları, 1. Basım.,
- BAŞARAN, Mehmet. Özgürleşme Eylemi Köy Enstitüleri. İstanbul: Literatür Yayınları, 6. Basım.,
- BAŞGÖZ, İlhan. Türkiye’nin Eğitim Çıkmazı ve Atatürk. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, 1. Baskı.,
- ÇIKAR, Mustafa. Hasan-Âli Yücel ve Türk Kültür Reformu. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1. Baskı.,
- DÜNDAR, Can. Köy Enstitüleri. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları, 2. Baskı.,
- ERÇELEBİ, Hasan. Köy Enstitülerinin Çağdaş Eğitim Yönetimine Katkıları. İzmir: Dikili Belediyesi Kültür Yayınları, 1. Baskı.,
- GÜMÜŞOĞLU, Firdevs. Sözlü ve Yazılı Belgeler Işığında Cılavuz Köy Enstitüsü. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 3. Basım.,
- GÜVEN, İsmail. Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 7. Baskı.,
- KAPLAN, Mevlüt. Aydınlanma Devrimi ve Köy Enstitüleri. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, 1. Baskı.,
- KİRBY, Fay. Türkiye’de Köy Enstitüleri. İstanbul: Tarihçi Kitabevi, 6. Baskı.,
- KOÇ, Nurgün. Türk Kültür Tarihi İçerisinde Köy Enstitüleri. İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık, 1. Baskı.,
- MAKAL, Mahmut. Köy Enstitüleri ve Ötesi. İstanbul: Literatür Yayınları, 8. Basım.,
- ÖNDER, Mustafa. Toplumsal Değişim Sürecinde Düziçi Köy Enstitüsü. Selçuk Üniversitesi,
- ÖZKAN, Salih. Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2. Baskı.,
- ÖZTÜRK, Cemil. Türkiye’de Dünden Bugüne Öğretmen Yetiştiren Kurumlar. ed. İsa Eşme. İstanbul: Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Yayınları, 1. Baskı.,
- ŞAHHÜSEYİNOĞLU, H. Nedim. Akçadağ Köy Enstitüsü ve Şerif Tekben. Ankara: Ürün Yayınları, 2. Basım.,
- TAN, Oya. Köy Enstitülerinde Demokrasi Eğitimi ve Liderlik: Nitel Bir Araştırma. Akdeniz Üniversitesi,
- TBMM Tutanak Dergisi. TBMM, TBMM. ().
- TONGUÇ, İsmail Hakkı. Canlandırılacak Köy. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2. Baskı.,
- TÜREN, Ahmet Özgür. Köy Enstitüleri Dosyası-Türk Rönesansı. İstanbul: Destek Yayınları, Baskı.,
- TÜRKOĞLU, Pakize. Kısa Süren Hasat-Köy Enstitülerinde Öğrenci Olmak. ed. Şengün Kılıç Hıristidis. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 3. Basım.,
- TÜRKOĞLU, Pakize. Tonguç ve Enstitüleri. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 8. Baskı.,
- YEŞİLYAPRAK, Binnur. Arifiye Köy Enstitülü Annemle Damla Söyleşiler. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 3. Basım.,
- III. Makaleler
- AKANDERE, Osman. “Türkiye’de Uygulamalı Tarım Eğitimine Bir Model: Köy Enstitülerinde Okutulan Ziraat Dersleri ve Uygulamaları”. Türkiye’de Tarım Politikaları ve Ülke Ekonomisine Katkıları Uluslararası Sempozyumu ( Nisan Şanlıurfa) Bildirileri Kitabı. – Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları,
- AKANDERE, Osman - Yıldız Yılmaz, Nihal. “Köy Enstitülerine Alınacak Talebe Hakkında Maarif Vekâletince Yayınlanan 18 Ağustos Tarihli Genelge’nin Esasları ve Uygulanması”. Atatürk Dergisi 6/2 (), 1–
- ALTUNYA, Niyazi. “Köy Enstitüsü Sistemine Genel Bir Bakış”. Kuruluşunun Yılında Bir Toplumsal Değişim Projesi Olarak Köy Enstitüleri Sempozyumu. – Kastamonu,
- AYKAÇ, Murtaza vd. “Bir Modernleşme Öyküsü: Köy Enstitüleri”. Turkish Studies 13/27/ (), –
- AYSAL, Necdet. “Anadolu’da Aydınlanma Hareketinin Doğuşu: Köy Enstitüleri”. Atatürk Yolu Dergisi 35–36/ (), –
- BAYSAL, Ayşe. “Prof. Dr. Ayşe Baysal Yaşam Öyküsü (Kendi Kaleminden)”. Beslenmeve Diyet Dergisi45/(),2–https://beslenmevediyetdergisi. org/monash.pw
- ÇAKMAK, Fevzi. “Kuruluşundan Kapatılışına Kadar Türkiye Büyük Millet Meclisi İçerisinde Köy Enstitülerin Yönelik Muhalefet”. ÇTTAD VI/15 (), –
- KARTAL, Sadık. “Toplum Kalkınmasında Farklı Bir Eğitim Kurumu: Köy Enstitüleri”. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 4/1 (), 23–
- KILIÇ, Fahri. “Atatürk Dönemi Eğitim Tarihi”. Türk Eğitim Tarihi. ed. Mustafa Kılınç - Songül Keçeci Kurt. – Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 1. Baskı.,
- KOCABAŞ, Ayfer. “Süreç Temelli Öğrenme ve Köy Enstitüleri”. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 10–11/ (), 50–
- PEKTAŞ, Hasip. “Prof. Dr. Ayşe Baysal ile bir söyleşi”. Öğretmen Dünyası Dergisi / (), 19– monash.pw Baysal_monash.pw
- SALLAN GÜL, Songül vd. “Cumhuriyetin Aydınlanma Sembolleri: Kadınlar ve Köy Enstitüleri”. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 10–11/ (), 89–
- TUNA, Semiha. “Köy Enstitüleri’nde Kadın Olmak”. Fe Dergi 1/1 (), 20–
- ÜLKÜ, Candan. “Sanat Eğitimi, Sanat ve Köy Enstitüleri”. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 4/1 (), 37–
- YILDIZ, Nihal - Akandere, Osman. “Köy Enstitülerinin İdeolojik Yapısı”. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi XVII/35/ (), –
- BAYSAL, Ayşe. “Prof. Dr. Ayşe Baysal Yaşam Öyküsü (Kendi Kaleminden)”. Beslenmeve Diyet Dergisi45/(),2–https://beslenmevediyetdergisi. org/monash.pw
- PEKTAŞ, Hasip. “Prof. Dr. Ayşe Baysal ile bir söyleşi”. Öğretmen Dünyası Dergisi / (), 19– monash.pw Baysal_monash.pw
___
| APA | ESEN S, AKANDERE O (). KÖY ENSTİTÜLERİNDE KIZ ÖĞRENCİLER(ALINMA SÜREÇLERİ, EĞİTİMLERİ VE MESLEK HAYATLARI). Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 21(43), - |
| Chicago | ESEN Seher,AKANDERE Osman KÖY ENSTİTÜLERİNDE KIZ ÖĞRENCİLER(ALINMA SÜREÇLERİ, EĞİTİMLERİ VE MESLEK HAYATLARI). Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi 21, no (): - |
| MLA | ESEN Seher,AKANDERE Osman KÖY ENSTİTÜLERİNDE KIZ ÖĞRENCİLER(ALINMA SÜREÇLERİ, EĞİTİMLERİ VE MESLEK HAYATLARI). Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, vol, no, , ss - |
| AMA | ESEN S,AKANDERE O KÖY ENSTİTÜLERİNDE KIZ ÖĞRENCİLER(ALINMA SÜREÇLERİ, EĞİTİMLERİ VE MESLEK HAYATLARI). Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi. ; 21(43): - |
| Vancouver | ESEN S,AKANDERE O KÖY ENSTİTÜLERİNDE KIZ ÖĞRENCİLER(ALINMA SÜREÇLERİ, EĞİTİMLERİ VE MESLEK HAYATLARI). Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi. ; 21(43): - |
| IEEE | ESEN S,AKANDERE O "KÖY ENSTİTÜLERİNDE KIZ ÖĞRENCİLER(ALINMA SÜREÇLERİ, EĞİTİMLERİ VE MESLEK HAYATLARI)." Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 21, ss - , |