Kolay Kıble Nasıl Bulunur

Sual: Namazın şartlarından olan istikbal-i kıble ne demektir?
CEVAP
Namazı Kâbe’ye karşı kılmak demektir. Mekke’de bulunan Kâbe binasının istikametine Kıble denir.

Sual: İslâmiyetin başlangıcında, namaz kılmak için Kudüs’e doğru mu dönülüyordu, eğer böyle idiyse ne zaman değişerek Kâbe’ye doğru dönülmeye başladı?

Cevap: Kıble önce Kudüs idi. Hicretten onyedi ay sonra, Şaban ayının ortasında salı günü öğle veya ikindi namazının üçüncü rekatinde iken Kâbe’ye dönülmesi emir olundu.

Sual: Kıble, Kâbe binasının kendisi midir, namaz kılarken mutlaka bu binaya doğru mu durulacaktır?
Cevap: Kıble, Kâbe'nin binası değil, arsasıdır. Yani yerden Arş'a kadar, o boşluk kıbledir. Bunun için kuyu, deniz dibinde, yüksek dağların tepesinde, uçakta, bu yöne doğru namaz kılınabilir. Hacı olmak için de, Kâbe'nin binasına değil, o arsaya gidilir, başka yerlere giden, hacı olamaz.

Kıble saati
Sual: Türkiye takviminde kıble saati diye bir şey var. Bu nedir?
CEVAP
Her şehir için gösterilen Kıble Saati Vakti'nde, güneşe doğru yüzünü dönen kimse, Kâbe yönüne dönmüş ve o yerin kıblesini bulmuş olur.

İbrik ve kıble
Sual: Tam İlmihal’de, abdestin sünnetleri bildirilirken, (Abdest aldığı kabı dolu bırakmaktır. İbriğin ağzını kıbleye karşı durdurmalıdır. Yolcu, kıble cihetini, ibriğin ağzına bakarak kolayca anlar) deniyor. Şimdi ibrikle abdest alınmıyor, hem alınsa bile, çocuklar başka yöne çeviremez mi?
CEVAP
Eskiden köylerde misafir odaları bulunurdu. Yabancı biri gelince doğru oraya giderdi. Orada yatakları da hazır idi. Muhtar onların yemeğini verirdi. Köy bekçisi bu işle vazifeliydi. Seccade de kıble istikametine serilirdi. Bazı odalarda şu yazı asılı olurdu:
Ey misafir kıl namazı, kıble şu canipte[yönde]dir,
İşte leğen, işte ibrik, peşkir [havlu] ise iptedir.

Yani kıbleyi gösteren alametler vardı. Şayet kıblede tereddüt ederse birine sorabilirdi.

Kıbleyi bulmak için pratik yol
Sual: Biz Erzincan’da oturuyoruz. Babaannem, kıbleyi bulmak için, bize pratik bir usûl bildirmişti. (Yönümüzü güneye doğru çeviriyoruz. Güneş’in doğduğu yerle, battığı yerin ortası kıble olur) demişti. Bu usûl, her yerde geçerli olur mu?
CEVAP
Bu usûl, her yerde geçerli olmaz. Bir yerde Kıblenin yönü, o yerin, Mekke’nin doğusunda, batısında, güneyinde veya kuzeyinde olmasına göre değişir. Mesela Medine’de kıble, Erzincan’da olduğu gibi güneydedir. Hindistan’ın batı tarafında, Mali, Nijerya gibi ülkelerin doğusunda, Etiyopya, Somali ve Kenya gibi ülkelerin kuzeyinde kalıyor. Her şehre göre kıblenin yönü değişiyor. Türkiye’de Van’dan batıya doğru gittikçe kıblenin yönü güney doğuya kayar.

Babaannenin pratik usûlü, Trabzon, Gümüşhane, Diyarbakır, Elâzığ, Malatya, Urfa, Mardin ve yakınlarındaki iller için geçerli olur. Yani kıble, bu şehirlerin güneyinde kalıyor. Bu şehirlerde kıbleyi bulmak için güneye dönmek yeterlidir.

Mevsimlere, yaz ve kışa göre Güneş’in, doğuş yeri ile batış yeri farklı olur. Mesela (Aralık – Ocak) aylarında İstanbul’da kıble, Güneş’in doğduğu yere çok yakındır. Onun için batıdaki şehirlerde Güneş’in doğduğu yerle battığı yerin arası kıble olmaz. Güney doğu tarafındadır.

Kıble yönü nasıl bulunur?
Sual: Cami olmayan ve kıbleyi kimsenin bilmediği bir yerde kıble nasıl bulunur?
CEVAP
Türkiye Takvimi’nde her şehir için gösterilen Kıble Saati vaktinde, güneşe doğru yüzünü dönen, Kâbe yönüne dönmüş ve o yerin kıblesini bulmuş olur. Başka bir usul de şöyledir:
Güneşli havada, toprağa çubuk dikilir veya bir ipin ucuna anahtar, taş bağlanır, sarkıtılır. Türkiye Takvimi’ndeki Kıble saati yazılı vakitte, çubuğun ve ipin gölgeleri kıble istikâmetini gösterir. Gölgenin güneş bulunduğu tarafı kıble ciheti olur. (Faideli Bilgiler Kitabı)

Başka bir usul de şöyledir:
Akrep ve yelkovanı olan bir saatin yüzü, gökyüzüne doğru ve akrebi güneşe doğru tutulunca, akreple 12 rakamı arasındaki açının orta hattı, güneyi gösterir. (S. Ebediyye, İ. Ahlakı)

Bunun ters istikameti kuzey yönüdür. İstanbul’da güneyden 29 derece doğuya dönülerek, kıble yönü bulunur. Bunun için saati masa üzerine koyup, altı sayısı güneye çevrilir. Yelkovan beş üzerine getirilince, kıbleyi gösterir. Diğer şehirler için kıble açısı, monash.pwsitesinde vardır.

Müminlerin kıblesi Kâbe’dir
Sual: Bekara sûresinin âyetinde, (Doğu da Batı da Allah'ındır) deniliyor, namazda hangi yöne dönülürse dönülsün, sahih olacağı bildiriliyor. Hâlbuki Kıbleden başka yöne dönenin namazı sahih değildir. Bu âyetin açıklaması nedir?
CEVAP
Bizim fıkıh kitaplarımıza uymamız gerekir. Âyetlere bizim mânâ vermemiz tehlikeli olur. Tefsir kitaplarında deniyor ki:
Namaz kılmak için kıbleyi araştırdıktan sonra, zannettiğimiz tarafa yönelirsek, kıble kabul edilir. Namazımız sahih olur. Bir de yeryüzünün her yerinde namaz kılmak caizdir. Gayrimüslimler gibi kilisede veya havrada ibadet etmek mecburiyeti yoktur. Doğu, Batı, bütün yeryüzü Allah'ındır. Nerede namaz kılınırsa kılınsın sahih olur.

Bazı müfessir âlimler de, Bekara sûresinin , ve âyetlerinin, Bekara sûresinin âyetini nesh ettiğini bildirmişlerdir. Son inen üç âyette, (Yüzünü Mescid-i Haram'a doğru çevir) buyuruluyor. Yani namaz için kıblemiz Kâbe’dir. Başka tarafa dönülünce sahih olmaz.

Yön bulmak için kullanılan en önemli araç pusuladır. Kamp yapanlar ve doğa sporları ile uğraşanlar yön bulmak için pusula kullanır. Kerteriz alıp mevki bulmaya yarayan bu aleti kıble yönünü bulma noktasında nasıl kullanacağımızı açıklayacağız:

Pusulanın orta bölümünde hareketli olan ibre dikkatinizi çekmiştir. Pusula ibresinin koyu/renkli ucu her zaman (manyetik) kuzeyi gösterir. Buradan hareketle artık diğer yönleri rahatlıkla bulabilirsiniz. Yaklaşık olarak değilde hassas şekilde kıble yönünü bulmak isterseniz bulunduğunuz yerin kıble açısını öğrenmeniz gerekir. Bulunduğunuz yerin Kâbe'ye göre açısını öğrenebileceğiniz çeşitli kaynaklar mevcuttur. monash.pw sitemizde ülkemizin yaklaşık (il/ilçe/belde) merkezine ilişkin kıble açıları verilmiştir. Arzu ederseniz bulunduğunuz konumun da kıble açısını sitemizin ana sayfasından anında alabilirsiniz. Sitemizde farklı araçlar kullanarak kıbleyi bulmak isteyenler için gerçek kuzeye göre 'Kıble Açısı' ile bilhassa 'Pusula Kıble Açısı'nı ayrı ayrı vermekteyiz. Sitemizden bulunduğunuz konumun 'Pusula Kıble Açısı'nı bir kenara not alınız. Pusula ile hassas şekilde kıble yönünü bulmak için aşağıdaki adımları uygulayınız.

- Pusula manyetik bir alet olduğundan ölçüm yaptığınız alanda metal cisimlerin olmamasına dikkat etmelisiniz. Ağır metaller, mıknatıs, metal saatler, yüzükler, bilgisayar, televizyon, cep telefonu vb manyetik alan oluşturan aletlerden pusula etkilenip şaşırabilmektedir.

- Pusula ile sağlıklı sonuç elde edebilmek için elde veya mümkünse masa gibi düz bir alanda yere paralel tutunuz. Pusulanın renkli ibresi her zaman manyetik kuzeyi göstermektedir. Pusula ibresi hareketsiz kaldığında renkli ucu kuzeyi göstermektedir. Şimdi hassas şekilde kıble yönünü bulmak için pusula ibresi ile pusula bileziğindeki N (kuzey) kesişmesi gerekmektedir. Bunun için koyu/renkli pusula ibresi pusula bileziğindeki N ile çakışına kadar pusulanızı çeviriniz. Pusula iğnesi ile pusula yuvasındaki N çakıştığında diğer adımı uygulayın.

- Şimdi de bulunduğumuz şehir veya konuma ait 'Pusula için Kıble Açısı' derecesini, pusula bileziğindeki N den itibaren saat yönünde bulunuz. Pusula için kıble açısının dışa doğru gösterdiği yön sizin kıble yönünüzdür. Örnek olarak İstanbul'un pusula için kıble açısı derecedir. Pusula ibresi ile bilezikteki N çakıştırıldıktan sonra N'den itibaren saat yönünde derecenin gösterdiği yönü bulalım. İşte sizin eviniz, işyeriniz veya açık alanda iseniz bulunduğunuz konumun hassas şekilde kıble ciheti o yöndür.

Dünyanın manyetik alanının farklı konumlarda değişmesi neticesinde 'sapma hatası' ortaya çıkabilmektedir. Bunu aşmak için biz kullanıcılarımıza hem gerçek kuzeye göre kıble açısını hem de manyetik sapma derecesini dikkate alarak pusula için kıble açısını sunmaktayız. Pusulanın ikinci mahzurlu yönü, metallerin olduğu yerlerde görülen 'değişme hatası'dır. Pusulanın olduğu yerde çok fazla miktarda demir veya metal cisimlerin olması pusulayı şaşırtabilmekte ve doğru sonuç almamıza engel olabilmektedir. Metal olmayan, doğal ortamlarda ölçüm yaparak da bunu aşmanız mümkündür. Uçak ve gemi gibi araçlarda sallanmadan dolayı 'dönme hatası' ile de karşılaşılabilmektedir. Jiroskoplu pusulalar ile de bunu aşmak mümkün olabilmektedir. Bu hususlara dikkat edilerek ölçüm yaptığınızda pusula ile en doğru ve hassas kıble yönünü alabileceğinizi not edelim.

2- Kıble Saati ile Kıble Yönü Bulma

Kıble yönü tespitinde kullanılan en pratik ve sıhhatli yöntemlerin başında kıble saati gelmektedir. Herkesin elinde yön bulmaya elverişli teknik aletler olmayabilir; pusula kullananlar için manyetik alan sorunları bizi daha sıhhatli başka bir çözüm yolu bulmaya itebilir. İşte bu noktada pratik ve sıhhatli yöntem olarak karşımıza kıble saati çıkmaktadır. Peki kıble saati ile kıble yönü nasıl bulunur?

Namaz vakitlerinin yer aldığı duvar takvimlerinde her şehir için ayrı ayrı kıble saati vakti verilmektedir. Her şehir için ayrı ve günlük değişen bu vakitte güneşe doğru dönen kimse aynı zamanda kıbleye yönelmiş olur. Aynı dakikada bulunduğu yerde güneş gören pencere çerçevesinin gölgesi kıble istikametindedir. Örneğin, yandaki İstanbul için 1 Mart tarihli takvim yaprağında Kıble sütunu/satırında görmektesiniz. Şayet bu vakitte () yüzünüzü güneşe dönerseniz kıble cihetine yönelmiş olursunuz. Dünyanın değişik noktalarında kıble saati vaktinde kıble yönü farklılık gösterebilir.

a) Kıble Ön: Türkiye, Avrupa kıtası ülkeleri ile Avustralyanın Perth şehri için kıble saati vaktinde, kıble yönü önümüz yani güneşe bakan ön tarafımız olmaktadır. b) Kıble Sağ: Japonya, Singapur, Malezya, Bangladeş Çin, Thailand, Honkong, Thaiwan, Filipinler ve Güney Korede kıble saati kıble sağ olarak verilmiştir. Kıble saati vaktinde güneşe dönen kimsenin sağ tarafı kıbledir. c) Kıble Sol: İngiltere, Amerika (Los Angeles hariç), Kanada, Avustralya, Endonezya, ve Yeni Zellanda şehirlerinde o günkü kıble saati vaktinde, güneşe dönen kimsenin sol tarafı kıble olur. d) Kıble Arka: Yalnızca Amerika Birleşik Devletleri'nin Los Angeles şehrinde güneş senenin hiçbir gününde kıble istikâmetine gelmediğinden kıble saati “Kıble arka” olarak isimlendirilir. Amerikanın Los Angeles şehrinde güneşe dönenin arkası kıbledir.

3- İnternet Teknolojisi İle Kıble Bulma
Bulunduğunuz konumun kıble yönünü Google Maps alt yapısını kullanan site veya uygulamalar ile bulmanız mümkündür. Google Maps alt yapısını kullanan site ve uygulamalar vasıtasıyla, Mekke'deki Kâbe-i Muazzama ile konumunuz arasındaki kıble hattı çizgisi alarak kıble yönünüzü hızlıca öğrenebilirsiniz. Bunun için Türkçe yayın yapan monash.pw ile yabancı dillerde yayın yapan monash.pw sitelerimiz yardımcı olacaktır. Evinizin, işyerinizin ve hatta an itibarıyla bulunduğunuz konumdaki binanın çatısına kadar inerek kıble yönü hattınızı öğrenebilirsiniz.

4- Güneş ile Kıble Bulma
Güneşin doğuş-batış tarafını dikkate almak suretiyle yön ve dolayısıyla kıble tespitinde bulunabiliriz. Sabah güneşin doğduğu yöne doğru sağ kolumuzu uzattığımızda, sol kolumuzun olduğu taraf batı, önümüz kuzey, arkamız güney yönüne isabet eder. Ülkemizin doğu bölgeleri için güney, batı bölgeleri için ise hafif güneydoğu yönleri kıble yönüne isabet eder.

Kadranlı (analog) saatler yardımıyla da yön ve dolayısıyla kıble yönünü kestirebiliriz. Öncelikle kol saatinizin akrebini güneşi işaret edecek şekilde konumlandırın. (Bunu bir çubuğu yere dikerek onun gölgesi ile akrebi çakıştırmak suretiyle de yapabilirsiniz.) Kol saatinizin akrebi ile 12 rakamı arasındaki açı ortayı (akrep ile 12'yi ortalayan hat) güneyi gösterecektir. Böylece açık ve güneşli bir yerde yaklaşık olarak dahi olsa kıble yönünüzü tespit etmiş olacaksınız.

Diğer yön ve kıble bulma yöntemleri için Yön ve Kıble Nasıl Bulunur sayfamıza bakmanızı öneririz.

Yorumlar Yap

Kendi evimizde namaz kılarken kıblenin yönünü biliriz ve her zaman o yöne doğrularak namazımızı kılarız ama başka bir eve gittiğimizde ya da dışarıdayken namaz kılacağımız zaman kıble yönünden bazen emin olmayabiliyoruz. Bu tür durumlarda kıble yönü bulma yöntemleri vardır ve bu yöntemlerle doğru yönü bularak namazımızı kılabiliriz. Kıble yönü bulmak için kullanılan en kolay ve en yaygın tekniklerin en başında pusula tekniği gelmektedir. Nerede olduğunuz hiç fark etmez çünkü pusulanın koyu renkli manyetik ucu her daim Kuzey yönünü gösterir. Böylece diğer yönlerin ne tarafa düştüğünü daha iyi anlarız. Bilinen en eski yöntemlerden biri olan çubukla yön bulma tekniği ile de kıblenin ne tarafta olduğunu öğrenebiliriz. Yaklaşık 1 metre bir çubuğu yere saplayıp gölgesini izleriz. Öğlen vakti geldiğinde en kısa gölge boyuna ulaşırız. Gölgenin en kısa hali kuzey yönünü anlayabiliriz. Biraz zaman geçtikten sonra ikinci bir gölge boyunu belirleriz. İlk belirlediğimiz noktaya sol ayağımızı ikinci belirlediğimiz noktaya sağ ayağımızı basarız ve bu şekilde durduğumuzda yüzümüzün dönük olduğu tarafın kuzey olduğunu anlarız. Kıble yönü bulmada kullanabileceğimiz bir diğer yöntem cami ve kilise yöntemidir. burada dikkat etmemiz gereken nokta camilerdeki mihrabın karşısındaki giriş kapısıdır. Bu kapı bize kuzeyi gösterir. Kiliselerin çanı ise her zaman kilisenin batısında olur. böylece diğer yönleri daha rahat belirleyebiliriz. Karınca yuvalarının ağzı her zaman güneyi işaret eder ve böylece diğer yönleri hesaplayabiliriz. İslamiyette mezarların baş tarafı her daim batıyı gösterdiği içim mezar taşlarına bakarak da kıble yönünü bulabiliriz. Diyelim ki karanlık bir yerdesiniz ve yukarıda bahsettiğimiz yöntemleri uygulayacak durumda değilsiniz. O zaman gök yüzüne bakıp kutup yıldızlarının ön tarafını belirleyip böylece kuzey yönünü bulabilirsiniz. Bir farklı yöntem ise ağaç ve taşlardaki yosunlardan yararlanarak kıble yönü bulma tekniğidir. Çoğumuz biliriz ki ağaç ve taşların üzerindeki yosunlar bize her zaman kuzeyin o taraf olduğunu gösterir.

Namaz kılacaksınız ama bulunduğunuz yerde kıblenin ne tarafta olduğundan bir türlü emin olamıyorsunuz. Bu tür durumlarda nerede olduğunuzun hiç bir önemi olmaksızın size kıble yönünü gösterebilecek olan kıble pusulası vardır. Bu uygulama sayesinde en doğru kıble yönünü bulabilirsiniz. Kıble pusulası sayesinde dünyanın neresinde olursanız olun bu pusula sayesinde doğru kıble yönünü tespit edebilirsiniz. Kıble pusulası uygulaması telefonunuza indirebileceğiniz bir uygulamadır ve bu uygulama ile otomatik olarak kıblenin yönünü görebilirsiniz. Akıllı telefonunuzu düz bir şekilde tuttuğunuz zaman uygulamadaki okun gösterdiği yön her zaman Kabe&#;nin olduğu yöndür yani kıble tarafını gösterir. Gördüğünüz gibi farklı farklı yöntemlerle kıble yönünüzü bulabilirsiniz. Bu konuda size daha detaylı bilgileri sunan monash.pw web adresimizden de faydalanabilirsiniz. Çeşitli konu başlıklarıyla elimizden geldiğince sizlere yardımcı olmaktan mutluluk duymaktayız.

Kaynak: monash.pw