Kolonoskopi Öncesi Yoğurt Yenirmi

PembeNar Özel - Serpil Dokurel

Prof. Dr. Arzu Tiftikçi
Gastroenteroloji Uzmanı

Kolonoskopi diyeti bağırsak kanseri tanısı ile doktora başvuran hastalara uygulanan bir diyet programıdır.

Bağırsak kanseri erkeklerde üçüncü, kadınlarda ikinci en sık tanı koyulan kanser türüdür. Sıklığı ve bu kansere bağlı ölüm oranı yavaş ama stabil bir düşüş göstermektedir. Bu düşüşün sağlanmasında en önemli etkenin kolonoskopi taramaları olduğu kabul edilmektedir. Önünde ışık kaynağı ve kamera olan ince ve uzun bir hortumla (kolonoskopla) video görüntüsü alınarak yapılan bu işlem sırasında bağırsağın temiz olması gereklidir.

Başarılı bir kolonoskopi için, kalın bağırsağın yeterli hazırlığı mukozal yüzeyin daha rahat görüntülenmesini sağlayacaktır. Böylece ileride kanserleşme potansiyeli taşıyabilecek küçük polipler (etbeni gibi kabarık oluşumlar) kolonoskopi sırasında temizlenerek bu risk ortadan kaldırılacaktır. Temizlenen polibin tipine göre “takip kolonoskopisi” nin süresi de belirlenecektir. Kolonoskopi işlemi makat bölgesinden başlar, tüm kalın bağırsak ile kalın bağırsak ve ince bağırsağın birleşme yeri incelenir.

Hastaya bağlı yetersiz kolon temizliği faktörleri:
Kabızlık yakınması veya kabızlık yapabilecek ilaç kullanımı (bazı antidepresanlar veya opiod türevi ağrı kesiciler gibi) öyküsü olan hastalarda bağırsak hazırlığı daha zordur. Çalışmalar göstermiştir ki; bir önceki kolonoskopi hazırlığında etkin temizlik sağlanamamış kişilerde standart bağırsak hazırlığı yeterli olmayabilir. Aşırı kilolu, diyabet hastası, sirozlu, demans veya parkinson hastalığı olan kişilerde bağırsak temizliği daha güç sağlanabilmektedir. Ek olarak yeterli temizlik için kişinin sağlığını önemsemesi ve ilgili olması gerekmektedir.

Yeterli bağırsak hazırlığının önemi:

1- Bağırsak yeterince temizlenmemişse;
İşleme bağlı komplikasyon riski artabilir ve/veya işlemin süresi uzayabilir. Tam kolonoskopi yapılamayabilir yani kalın bağırsağın ince bağırsakla birleşme yerine kadar ulaşılamayabilir.
Bir sonraki “takip kolonoskopisi”nin daha çabuk yapılması gerekebilir.
Hedeflenen tüm polipler temizlenemez.

Kolonoskopi hazırlığının en az bir hafta önce verilmesi, hastanın diyet faktörlerine dikkat etmesini sağlayarak başarıyı arttırır, ayrıca bir gün önce telefonla görüşme yapılıp konunun hatırlatılması daha iyi temizlik sağlar.

2- İlaç kullanımı: Hastanın kullanmakta olduğu çoğu ilaca hazırlık aşamasında da devam edilir ama diyabet ilaçları veya antikoagulanlara (kan sulandırıcılar) işlem öncesi bir süre ara vermek gerekebilir.

Kolonoskopi hazırlık diyeti:
Bağırsak hazırlığı sırasında yeterli sıvı alımı çok önemlidir. Hem daha iyi bir temizlik sağlanır, hem de hazırlığa bağlı gelişebilecek yan etkilerden korunulur. Verilecek diyet kullanılacak bağırsak hazırlığı solusyonuna ve merkezin alışkanlığına bağlı farklılık gösterecektir.

Kolonoskopi saati:

Kolonoskopi öğleden önce yapılacaksa bir gece önce ilaca başlamak, öğleden sonra yapılacaksa işlem sabahı kolonoskopi hazırlık ilacını kullanmak önerilmektedir. İşlemde kullanılacak sedasyon (hastayı uyutma) yöntemine göre oral alımın kesilmesi gerekmektedir. Anestezi kılavuzlarına göre herhangi bir sedasyondan en az iki saat önce berrak sıvı alımı, en az altı saat önce de partiküllü gıda alımı kesilmelidir. Genel öneri bağırsak hazırlığı solusyonunun bölünmüş dozlarda alınması planlanan solusyonun yarısının işlemden bir gece önce arası alınması diğer yarısının ise saat önce alınması şekilindedir. Öğleden önce yapılacak kolonoskopilerde bu durum biraz zorluk yaratmaktadır.

Sabah kolonoskopisi için hastanın de uyanıp e kadar solusyonunu içmesi gerekmektedir. Hasta ihtiyacına göre hareket edilerek sabah erken kolonoskopilerine işlemden bir gece önce tam doz bir defada da verilebilir. Öğleden sonra kolonoskopilerinde ise bölünmüş doz hazırlığı daha rahat uygulanabilir; hazırlığın yarısı bir gece önce diğer yarısı ise işlem sabahı içilebilir. Hatta geç öğleden sonra işlemlerde tam doz işlem sabahı verilebilir, tam doz hazırlığı işlem günü alan hastalarda temizliğin daha etkin olduğu yönünde çalışmalar vardır.

Kolonoskopi diyetinde neler yenmelidir?

Son hafta: Kolonoskopi işlemine karar verdikten sonra mümkünse son bir hafta sert partiküllü gıdalar tüketilmemelidir (susam, nar çekirdeği, fındık, badem, incir, çekirdekli üzüm, her türlü kabuklu gıda v.b) böylece kolonoskopi işlemi sırasında lümende gayta kaldı ise yıkanıp, aspire edilebilir, aletin sert partikül nedeniyle tıkanması önlenir.

Son gün: Kolonoskopi işleminden bir gün önce genelde hafif bir kahvaltıya izin verilir. Kahvaltıdan sonra hiçbir şekilde partiküllü katı bir gıda yenmemelidir, sadece berrak sıvı gıdalar içilmelidir. Bunlar su, çay , ıhlamur, yeşil çay, tanesiz komposto, et suyu, tavuk suyu, üzüm, elma ve vişne suyu olabilir. Hazırlanan et suyu, tavuk suyu tuz, karabiber, limon veya az salça ile tatlandırılabilir ama içine hiçbir şekilde un, şehriye, yoğurt vb gıda eklenmemelidir ve içinde et parçası bırakılmamalıdır. Vişne suyu veya çay koyu renk olmasına rağmen berraktır içilebilir. Kahve veya kayısı suyu, şeftali suyu partiküllüdür, sulandırıldıkça bulanır, bu nedenle içilmemelidir. Gaz yaptığı için kola, gazoz, portakal suyu, greyfurt suyu, süt ve ayran içilmemeli, yoğurt yenmemelidir. Bu diyete ek olarak merkezin deneyimine göre kullanılacak ilaç ve uygulama şekli belirlenecektir.

Kolonoskopi hazırlık ürünleri:

İdeal kolonoskopi hazırlık ilacı; yeterli temizliği sağlayabilen, iyi tolere edilebilen ve ucuz olan üründür. Piyasadaki tüm ürünlerin uygun diyetle ve etkin kullanılırsa yeterli temizliği sağlaması beklenmektedir. Bunun yanında hasta bazında temizlik yanıtı üründen ürüne çeşitlilik gösterecektir. Kişi bazında hazırlık ürünü seçilirken ürüne bağlı komplikasyon riski, hastanın ürünün hacmi ile ilgili tercihi, hastanın daha önceki ilaç kullanım ve temizlik başarısı deneyimi, ürünün ücreti belirleyici olacaktır.

Polietilen Glikol, makrogol, magnezyum sitrat & sodyum pikosulfat, sodyum fosfat, sennozid A+B kalsiyum kolonoskopi hazırlığı için önerilebilecek solusyonlardan bazılarıdır. Merkez; deneyimine ve hastanın özelliklerine göre uygun preparatı reçete edecektir.

Kolonoskopi işlemine aç gidilmesi gerektiği unutulmamalıdır.

Prof. Dr. Arzu Tiftikçi
Gastroenteroloji Uzmanı

Reklamlar

Kolonoskopi diyet listesi bağırsakta yaşanan sorunların teşhisi için uygulanan bir diyet programıdır. Kolonoskopi çekilmeden önce hastaların bağırsaklarının temiz olması gerekmektedir. Bu nedenle haftalık diyet listesi olarak kolonoskopi diyet listesi uygulanır.

Bu liste uygulanmadan önce mutlaka doktorunuza danışıp size uygun olup olmadığı hakkında kesin bilgi almalısınız. Bu, sağlığınız için çok önemli bir hadisedir.

Şu durumlarda;

• Geçmeyen karın ağrısı
• Rektal kanama
• Kronik kabızlık
• Açıklanamayan kansızlık yani anemi veya demir eksikliği
• Kronik ishal
• Nedeni açıklanamayan kilo kaybı gibi belirtilerde kolonoskopi yapılmalıdır.
• Kolonoskopi denilince en korkulan şeylerden biri de kolonoskopi öncesi yapılması gereken bağırsak temizliğidir. Bunu sağlamak için sıklıkla ve gereksiz yere hastalar günlerce aç bırakılmaktadır. Kullanımı zor müshil ilaçlar verilmektedir. Bağırsak temizliğini eziyet haline getiren yanlış ve anlamsız kolonoskopi hazırlık diyetleri düzeltilirse bu süreç daha kolay bir şekilde tamamlanabilir.

Kolonoskopi Hazırlık Diyeti

Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki burada herkese yüzde yüz uyacak bir hazırlık yöntemi vermek mümkün değildir. Kişisel ve bünyesel farklılıklar olabilir.

Reklamlar

Önerilere tam uyulmasına rağmen arzu edilen sonuç alınamayabilir.

Doktorlar bu gibi durumlar için vardır. Size göre kişiselleştirilmiş düzenlemeler yapmak kendi doktorunuzun görev ve sorumluluğundadır. Burada anlatılanlar genel bilgiler olup okuyucuların büyük bir kısmı için uygun olacaktır.

Farklı bir durumunuz olduğunu düşünüyorsanız lütfen kendi hekiminize danışınız.

• Kolonoskopi hazırlık diyetinde ellerine gerekli bilgileri içeren yazılı broşürler verilen hastaların yazılan şekilde diyetlerini uygulamalarını önerilir.
• Kolonoskopi diyetinin temeli posa bırakan bitkisel besinlerden kaçınılmasıdır. Posa bırakmayan (proteinler, yağlar vb) besinler ise rahatça yenebilir.
• Bol lif (fiber) içeren bitkisel besinler, posa bırakarak kolon temizliğini güçleştirirler. Bunların içerdiği lifler dışkı kitlesinin artmasına yol açar, dolayısıyla kolonun temizlenmesini güçleştirir.
• Kırmızı et, beyaz et, süt ürünleri, yumurta gibi protein içeren besinler ise tama yakın olarak emilir, artık ve posa bırakmaz. Ancak sakatat, deri, balık pulu gibi şeyler atık bırakabilir ve kolonoskopiyi güçleştirebilir, bunlar uygun değildir.
• Kısaca kolonoskopi diyet listesi posa bırakmayan protein ağırlıklı besinler yani kırmızı et, tavuk eti, yoğurt, peynir ve yumurta yenebilir. Yağların tüketilmesi de problem oluşturmaz. Bol posa bırakan sebzelerin, meyvelerin, ekmek ve kuruyemişlerin tüketimi ise uygun değildir.
• En fazla posa bırakan ve kolonoskopi öncesi kaçınılması gereken besinlerin bir kısmı örnek olarak aşağıda sıralanmıştır. Bunlar ve benzerleri kolonoskopi öncesi tüketilmemelidir.

Yüksek Miktarda Lif İçeren ve Kolonoskopi Öncesi Kaçınılması Gereken Besinler

• Ekmek çeşitleri: Buğday ve diğer tahıllarla, bunların kepeğinden hazırlanan, ekmek, gevrek, bisküvi vb
• Makarna ve hamur işleri
• Bezelye, Yeşil Mercimek, Nohut, Kuru fasulye
• Enginar, Lahana, Brokoli, Bürüksel Lahanası
• Elma, Armut, Kayısı, Erik, Üzüm, Trabzon hurması…
• Lahana, Domates, Maydanoz, Marul, Kıvırcık
• Karpuz, Kavun
• Salatalık
• Şeftali, portakal, mandalina, greyfurt
• Çekirdekli besinler
• Her türlü kuruyemiş

Hayatımızda belki bir defa yaptıracağımız kolonoskopiden azami faydanın sağlanabilmesi için kolonoskopi diyet listesi iyi yapılmalı, mümkünse, bir aciliyet yoksa, 3 gün öncesinden itibaren tüketiminden kaçınılması gereken besinler genel olarak şu kategoriler halinde özetlenebilir.

Reklamlar

• Ekmek
• Meyve (her türlü)
• Sebze (her türlü)
• Kuruyemiş (her türlü)

Kolonoskopiden Bir Gün Öncesi Öğlen Yemeğine Kadar Serbestçe Tüketilebilecek Besinler

• Yumurta
• Yoğurt
• Peynir
• Kırmızı et (sakadat tüketilmemeli)
• Beyaz et (deri ve sakadatı tüketilmemeli)
• Balık (deri ve kılçığı tüketilmemeli, hamsi gibi küçük balıklar tüketilmemeli)
• Tanesiz çorbalar (tarhana çorbası, süt, yoğurt ile yapılan çorbalar vb) Çorbalarda çok az olmak kaydıyla kepeksiz un ve pirinç kullanılabilir
• Bunlar kolonoskopiden önceki gün öğle yemeğine kadar tüketilebilir. Kolonoskopiden önceki akşam yemeğinde ise sadece yoğurt tüketilmeli, başka bir şey yenmemelidir. İşlem öncesi akşam de yenen yoğurttan 1 saat sonra doktorunuzun verdiği kolonoskopi hazırlık ilacının içilmesine başlanır.

Örnek Kolonoskopi Diyet Listesi (3 Gün Boyunca)

(Kolonoskopi Diyeti 1. Gün)

• Sabah ; Yumurta (olabilirse akı)+peynir+beyaz ekmek+açık çay
• Ara Öğün ; Süt
• Öğle ; Haşlama/Izgara tavuk+makarna(sade) veya beyaz ekmek+limonta
• Ara Öğün ; Yoğurt+kabuksuz elma veya muhallebi
• Akşam ; Haşlama/Izgara Balık+pilav(sade) veya patates+limonata

(Kolonoskopi Diyeti 2. Gün)

• Sabah ; Yumurta+peynir+beyaz ekmek+açık çay
• Ara Öğün ; Tanesiz, renksiz, komposto suyu
• Öğle ; Duru suya tanesiz çorba+ beyaz ekmek+limonta
• Ara Öğün ; Tanesiz, renksiz, komposto suyu
• Akşam ; Duru suya tanesiz çorba+beyaz ekmek+limonata

(Kolonoskopi Diyeti 3. Gün)

• Sabah ; Duru suya tanesiz çorba+açık çay
• Ara Öğün ; Tanesiz, renksiz, komposto suyu
• Öğle ; Duru suya tanesiz çorba+limonata
• Ara Öğün ; Tanesiz, renksiz, komposto suyu
• Akşam ; Duru suya tanesiz çorba+limonata

Dikkat ; Şeker hastalığı olanlar, şekersiz seçenekleri tercih etmeli!

Kolonoskopi işleminden sonra yediğiniz yemeklerde dikkat etmeniz gerekenler:

• Gaz yapıcı özelliği olan; kuru baklagiller, çiğ sebzeler ve asitli içeceklerden kaçının.
• Ayrıca size polipektomi yapılmış ise 1 hafta alkol ve kan sulandırıcı ilacınızı da almamanız gerekli.
• Polipektomi yapılmamış olsa dahi işlem günü alkol almayınız.

Kolonoskopiden Sonrası Yapılacaklar

• Kolonoskopi sonrası hasta hastane ortamında yaklaşık 1 saat dinlendirilir. Hastalar Kolonoskopiden sonra aynı gün evlerine gönderilir.
• Hasta sakinleştirici aldığı için refakat etmesi için yanında bir kişinin bulunması önemlidir.
• Kolonoskopinin yapıldığı gün otomobil sürülmemesi, önemli kararlar alınmaması ve işe geri dönülmemesi gerekir.
• Kolonoskopiden birkaç saat sonra bağırsaklardaki hava nedeniyle şişkinlik ve gaz sancısı yaşanabilir. Yürümek yaşanabilecek gaz sancılarına iyi gelebilir.
• Ağır kaldırmak veya yorucu aktivitelerden uzak durulmalıdır.
• Kolonoskopi sonrası dışkınızda az miktarda kan görülebilir. Genellikle kolonoskopi sonrası az miktarda kan görülmesi sorun yaratmamaktadır. Ancak kanamanın devam ettiği durumlarda doktorla görüşülmesi gerekir.
• Günlük yaşam düşenine dönmek için 1 gün geçmesini beklemek gerekir.
• Kolonoskopiden sonra normal beslenme düzenine geçilebilir. Ancak kolonoskopi sırasında biyopsi için doku alındıysa veya polip çıkartıldıysa doktor özel bir diyet önerebilir.
• Kolonoskopiden sonra bol sıvı tüketilmesi önemlidir.
• Kan sulandırıcı ilaç kullanan hastaların bir süre bu ilaçları kesmesi istenebilir. Yine de doktor önerisi olmadan kullanılan hiçbir ilaç bırakılmalıdır.
• Kolonoskopiden sonraki belirtilere dikkat edin
• Titreme veya ateş
• Geçmeyen baş dönmesi ve mide bulantısı
• Tuvalete çıkamamak
• Dışkıda kan olması
• Göğüs ağrısı veya kalp çarpıntısı
• Birden fazla rektal kanama.
• Şiddetli karın ağrısı veya şişkinlik yaşarsınız
• Kusma gibi sorunlar yaşandığında doktorunuzla görüşmeniz gerekmektedir.

Özellikle şiddetli karın ağrısı, ateş, titreme, bulantı ve kusma belirtileri kolon delinmesinin belirtileri olabilmektedir.

Kolonoskopi Hangi Durumlarda Yapılmaz?

Kolonoskopinin yapılabilmesi için hastanın onayının olması gerekir. Hastanın onayladığı durumlarda;

• Bağırsakların yeterince temizlenmediği
• Kolonoskopi sırasında bağırsaklarda delinme yaşanabileceği ihtimalinin fazla olduğu hastalar
• Şiddetli bağırsak iltihaplanması olan hastalar
• Karın zarı iltihabi olan hastalar
• Kalp krizi riski olan hastalarda kolonoskopi yapılmaması daha uygundur.

Kolonoskopi Ne Kadar Sürer Etkisi Ne Kadar Sürer?

Kolonoskopi işlemi 20 dakika ile 1 saat arasında sürmektedir. Ancak hastanın rahat bir kolonoskopi geçirmesi için verilen sedasyon ilaçlarının etkisinden kurtulması için saat gerekebilir.

Ayrıca iyi görüntü alınabilmesi için bağırsaklara verilen havanın yarattığı gaz ve şişkinlik hissinin düzelmesi de gün arasında değişmektedir. Kolonoskopi günü kesinlikle sigara içilmemelidir.

Kolonoskopi sırasında anestezi verilebildiği için dönüşte araç kullanılamayabilir. Bu nedenle eve dönüş için gerekli hazırlıklar yapılmalı, gerekirse bir refakatçi ayarlanmalıdır.

Kolonoskipi süresi oldukça sancılı ve sıkıntılı bir süreç olduğu için Kolonoskopi Diyet Listesi sizi tüm aşamalarda rahatlatacaktır. İyi ve sağlıklı bir süreç geçirmeniz için yet yapmanız gereken diyet listemizdeki kurallara uymak. Hepinize sağlıklı günler diliyorum.

Ayrıca Herbalife Diyet Listesi Yazımızı İnceleyebilirsiniz.

Reklamlar