| 160223 | 
| Depresif belirti düzeyi yüksek ve düşük kişilerde, depresif bilişlerle bağlantılı otobiyografik anıların karakteristik özellikleri: Benlik sistemi ve otobiyografik bellek / Characteristics of autobiographical memory associated with depressive cognition in high and low depressive symptomatology: Self system and autobiographical memory
Yazar:AHMET TOSUN
Danışman: PROF. DR. İHSAN DAĞ
Yer Bilgisi: Hacettepe Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Psikoloji Ana Bilim Dalı / Klinik Psikoloji Bilim Dalı
Konu:Psikoloji = Psychology
Dizin: | Onaylandı
Doktora
Türkçe
2005
191 s. | Araştırmanın amacı, depresif kişilerde depresif bilişle bağlantılı otobiyografik anıların karakteristik özelliklerini ve benlik sistemiyle olan ilişkilerini incelemektir. Bu amaçla, otobiyografik belleğin 27 boyuttaki karakteristik özellikleri, spesifiklik düzeyi, 'araya giriş' derecesi ve depresif içeriği araştırılmıştır. Elde edilen bulgular değerlendirilerek, bu anıların bir 'benliği tanımlayan anı olup olmadıklarına ve 'benlik sistemiyle' ilişkilerine bakılmıştır. Araştırmaya, 2004-2005 öğretim yılında çeşitli üniversitelerde öğrenim gören, toplam 493 öğrenci katılmıştır. Araştırmada, Biliş Tarama Listesi, Otobiyografik Bellek Değerlendirme Formu, Anının Depresif İçeriğini Değerlendirme Formu, Olay Etkisi Ölçeği ve Beck Depresyon Envanteri kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, ilgili anının yaşı açısından; olayın yerini, zamanını, nesnelerin konumlarım, olayın görüntülerini, seslerim, dokunsal duyumları, vücut duyumlarını, çevredeki kokulan, tatsal duyumları ve olaydaki konuşmaları hatırlama açısından; olayın gerçek olduğundan ve hayal olmadığından emin olma açısından; anının zihinsel tekrarı açısından, depresif kişilerin depresif olmayan kişilerle aynı özelliklere sahip olduklarım göstermektedir. Diğer taraftan, olaydaki kişileri, kişilerin mekandaki konumlarım, hissedilen duygulan ve düşünceleri hatırlama boyutlarında; hatırlarken olay anma, mekana ve kişilere geri dönme, o anki duygulan ve olayı yeniden yaşama boyutlarında; geçmişte olayı düşünme sıklığı, olayın geçmişteki, şimdiki ve gelecekteki önemi boyutlarında, depresif kişiler depresif olmayan kişilerden anlamlı olarak daha yüksek puan bildirmişlerdir. Öte yanda, depresif kişiler geri getirilen anıda kendilerini 'değersiz', 'sevilmeye layık olmayan' ve 'yetersiz' değerlendirmişler, başkalarım 'güvenilmez', 'reddedici' ve 'destek vermez' görmüşler ve olaydaki durumu 'değişmez' bulmuşlardır. Bunlara ek olarak, depresif kişilerin depresif bilişlerine bağlı anılarının, spesifik özellikte ve daha 'araya girici' olduklan görülmüştür. Tüm bu özellikler bir arada değerlendirildiğinde, depresif kişilerin depresif bilişlerine bağlıVI anılarının, bir 'benliği tanımlayan anı' oldukları düşünülmektedir. Bu açıdan bakıldığında ilgili anıların, kişinin benliğini tanımlayıcı, benlik sistemiyle önemli derecede ilişkili, 'araya girici', duyusal ayrıntıları zengin, duygularla canlı bağlantılara sahip, yalan zamana ait ve kişi için önemli oldukları görülmektedir. Bu özellikleriyle otobiyografik anıların BDT'de depresif bilişlerin değiştirilmesi sürecinde önemli bir çalışma malzemesi oldukları ve önemli bir çalışma zemini oluşturdukları düşünülmektedir. Anahtar Sözcükler Benlik, otobiyografik bellek, anı, depresyon, biliş, araya giriş, bellek spesifikliği | The aim of the research is to investigate the characteristics of autobiographical memory (AM) associated with depressive cognition and their relations with self system. In this regard, 27 characteristic dimensions, specificity, intrusion and depressive contents of AM were investigated. Results were evaluated for whether the AM was a self defining memory and related to self system. 493 students from different universities in 2004- 2005 academic years participated in the study. Cognition Check List, Autobiographical Memory Characteristics Evaluation Form, Depressive Content Evaluation Form, Impact of Event Scale and Beck Depression Inventory were used to collect data. Results showed that, there were no significant differences between depressives and nondepressives in terms of age of memory, recalling place of event, time of event, spatial location of objects, seeing visual image, hearing sounds, recalling tactile senses, somatic senses, smells and interpersonal dialogs, reality testing, and rehearsal of the event. On the other hand, it was found that there were significant differences between these groups in terms of recalling spatial location of persons, emotions and thoughts; reliving event itself and emotions at that thinking moment; returning back to the time, to the place and to the persons when it happened; the event in past; and the importance of the event at past, present and future, and depressive group's scores were higher than nondepresive group's scores in these dimensions. Beside that, depressives evaluated their own self at the event as more 'worthless', 'unlovable' and 'inefficient'. They evaluated the others at the event as more 'unreliable', 'rejective' and 'unsupportive' and the event as more 'unchangeable' in future than nondepressives. Concerning AM associated with depressive cognition, depressives reported more specific memory and more intrusion than nondepressives. It is considered that depressive person's AM associated with depressive cognition was a self defining memory. These memories are self defining, associated with self system, intrusive, specific, interconnected by hotviii emotions, recent and important for person. As a result, it is suggested that the AM produces important material and context in changing procedure of depressive cognitions in CBT. Key Words Self, autobiographical memory, memory, depression, cognition, intrusion, memory specificity. |