Konut Kredisi Rayiç Bedel

Tapu Harcı ve Vergiler Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Gayrimenkul alım satımındaki tüm aşamalar hakkında doğru bilgiye ulaşmanız, maliyetlerinizi doğru hesaplayıp zarar etmemeniz ve ileride çeşitli cezalara maruz kalmamanız için çok önemli. Bu yüzden tapu harcı hesaplama tablosuna ek olarak tapu işlemleri ile bağlantılı mutlaka bilmeniz ve dikkat etmeniz gereken konuları özetlemek istedik.

1- Tapu Harcı Bedelinin Düşük Gösterilmesine Ceza

Tapu harcı ödemesi, beyan edilen satış bedeline göre yapıldığı için tapu işlemi sırasında düşük bir bedel beyan ederseniz daha düşük tapu harcı ödersiniz. Geçmiş yıllarda daha az tapu harcı ödemek isteyen çok sayıda alıcı ve satıcı ev satış değerlerini düşük göstererek işlem yaptı. Üstelik bu durum satıcı için görünen kârı azaltarak oluşması muhtemel gelir vergisini aşağı çekmeye yaradı.

Halbuki bu konu Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yakın takip edildiği için hem alıcıya hem de satıcıya geriye dönük cezalar kesilebilir. Örneğin, Gelir İdaresi Başkanlığı bankalardan çekilen konut kredisi tutarlarını isteyerek beyan edilen tapu harcı bedelleri ile kıyaslayabilir. Çektiği kredi tutarı beyan etmiş olduğu tapu harcından yüksek görünen kişilere aradaki farkın %4'üne denk gelen eksik harç bedelini yasal faizi ve hesaplanan eksik tutarın %25'ine denk gelen vergi ziyaı cezası ile birlikte gönderebilir. ( Bu cezalar hem alıcıya hem de satıcıya %2 üzerinden hesaplanarak gönderiliyor. )

Banka kredileri, Gelir İdaresi Başkanlığı'nın düşük tapu harcı beyanlarını tespit etmek için kullanmış olduğu yollardan sadece biri. Eksik beyan edilen ev değeri ve bu sebeple eksik yatırılmış harç tutarını belirlemek için ileride farklı yollar kullanılarak ceza kesilebilir. Bu sebeple tapuda gösterilecek ev değerinin gerçekten evi satın aldığınız değer olması ve tapu harcının da bu değer üzerinden hesaplanması en güvenli yol olacaktır.

2- Düşük Gösterilen Tapu Harcı Yüzünden Fazla Vergi Ödenmesi

Tapu harcı ile ilgili bir diğer konu da konut alım tarihi üzerinden 5 yıl geçmeden satılması halinde ödenecek olan Gayrimenkul Değer Artış Kazancı Vergisi'dir. Burada bazı satıcılar tapuda beyan edilecek satış değerini düşük göstermeye çalışarak alım ve satım arasında elde ettiği kârı saklamaya, böylece daha düşük vergi ödemeye çalışabilirler. Bunun tespiti durumunda tapu harçlarının düzeltilmesine benzer şekilde eksik ödenen verginin de tamamlanması ve yanlış beyan için ceza ödenmesi gerekecektir.

Satış bedelinin eksik gösterilmesi alıcı için de riskler oluşturur ve ileride evi satmak istediğinde daha yüksek gelir vergisi ödemesine sebep olabilir. Özellikle satış bedelinin eksik beyanı ve düşük tapu harcı ödenmesi ile bağlantılı cezalardan sonra tapuda doğruya daha yakın bedeller beyan edilmeye başlandı. Yeni konut alımlarında gerçek satış bedellerinin veya en azından gerçeğe yakın bedellerin bildirilmeye başlanması, evlerin tapuda görünen değerlerini de yukarı çekti. Geçtiğimiz yıllarda evini satın alırken değeri düşük göstermiş kişiler, satın alım tarihi üzerinden 5 yıl geçmeden evi satmak istediklerinde gerçek değeri gösterince, aradaki alım ve satım farkından dolayı fazla kâr elde etmiş gibi göründüler. Bu yüksek kârdan dolayı ödenen vergi tutarları da katlandı.

Örneğin, 2015 yılı Ocak ayında 260.000 TL’ye evini almış bir kişinin tapuda 150.000 TL ev değeri beyan ederek tapu harcı yatırdığını varsayalım. Konutunu da 2018 yılı Ocak ayında 300.000 TL’ye satarken bu sefer doğru değer olan 300.000 TL'yi beyan etsin. Bu durumda aradaki kâr, kağıt üzerinde 150.000 TL görüneceği için satıcıya yaklaşık 23.000 TL bir değer artış kazancı vergi ödemesi tahakkuk edecektir. Ev alımı sırasında gerçek bedeli (yani 260.000 TL) belirtmiş olsaydı, herhangi bir değer artış vergi ödemesi tahakkuk etmeyecek ve sadece toplamda 4.400 TL (110.000 TL*%4) fazladan bir tapu harcı ödemesi oluşacaktı. 

Tapu harcını düşük göstermesinden dolayı 18.600 TL (23.000 TL - 4.400 TL) fazladan bir ödeme yapmak zorunda kaldı. Bu durumu yaşamamak için en doğru yol konut alım bedeli üzerinden tapu harcı beyanında bulunmaktır. 

1. Tapu Üzerinde İpotek, Şerh Var mı?

Banka kullandıracağı krediye, ekspertiz raporuna göre karar verir. Eksper, tapuda yer alan ada parsel numarası, tapuda kayıtlı kişinin bilgileri ve diğer bilgilerle evin kayıtlı olduğu tapu dairesinden tapu kayıtlarını sorgulatır. Evin üzerinde ipotek, şerh veya haciz bilgilerinin olup olmadığının araştırıldığı bu işleme ‘Tapu Tahkikatı' denir. Tahkikat sonuçlarına göre evin üzerinde haciz olması, şerh veya daha önceden kullanılan krediye ait mevcut ipotekler, bankanın krediye olumlu cevap vermesine engel teşkil eder. Tüm bu işlemlerden önce, evi satın alacak kişi de tapu fotokopisi ve mal sahibi ile ilgili tapu dairesine giderek tapu üzerinde ipotek, şerh ya da haciz olup olmadığını araştırabilir.

2. Belediye Rayiç Bedeli Belgesi Önceden Hazır Olmalı

Tapu alım satım işlemlerinde evin alım satım bedeli, minimum belediye rayiç bedeli üzerinden yapılır. Evin değerini bu bedelden daha yüksek göstermek mümkündür. Ancak alım satım masraflarının ve vergilerin de bu rakam üzerinden hesaplanacağını unutmamak gerekir. Ev alımı için konut kredisi kullanılacaksa evin bedeli tapuda kredi kullanılacak rakam üzerinden gösterilir. Örnek olarak belediye rayiç bedeli 80.000 TL olan bir ev konut kredisi kullanılarak alınacaksa ve kullanılacak konut kredisi (ekspertiz değerine göre hesaplanmış) 200.000 TL ise tapuda evin değeri 200.000 TL olarak gösterilir ve alım-satım masrafları bu rakam üzerinden hesaplanır.

3. Zorunlu Deprem Sigortası (DASK)

Tapuda alım-satım işlemlerini yapılması için zorunlu deprem sigortasının yaptırılması gerekir. DASK'ın geçerlilik süresi 1 yıldır. Gaymimenkul için önceden yaptırılmış bir deprem sigortası varsa ve süresi dolmadıysa alım-satımda kullanılabilir.

4. Değer Artış Kazancı

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'na göre, 2007 yılından önce satın alınan gayrimenkullerde 4 yıl, 2007 yılından sonra satın alınan gayrimenkullerde 5 yıl geçmeden gayrimenkulün satılması durumunda değer artış kazancından dolayı elde edilen kar vergi olarak tahsil edilir. Alım-satım değeri arasındaki fark kar olarak düşünülür ve aradaki farkın 2011 yılı için 8.000 TL'yi aşması halinde, takip eden yılın Mart ayında yıllık gelir vergisi beyannamesi ile ödenmesi gerekir.

5. Ortak Tapu

Konutu satın alacak kişi ile konut kredisi kullanacak kişi farklı ise ortak tapu işlemleri yapılır. Ortak tapu işlemi için kişilerin akraba olmasına gerek yoktur. Banka kişilerden birine veya her ikisine farklı krediler kullandırabilir. Ortak tapu talebinde bulunanların iki kişiden fazla olması (akrabalık dışında) kredi onay sürecini zorlaştırabilir.

Orta gelirlileri ev sahibi yapmak için başlatılan 'Yeni Evim Projesi'nde krediye erişim, rayiç bedel kurnazlığına takıldı.

Bir günde şişirilen ev fiyatlarının yanı sıra birçok müteahhit rayiç bedeli düşük gösterdiği için banka kredisinde sorun yaşanıyor.

 Sabah gazetesinin haberine göre, rayiç bedel neredeyse evin ilandaki değerinin yarısı kadar gösteriliyor. Satıcılar düşük vergi ödemek için 2 milyon liralık evi resmi işlemde 600-700 bin TL olarak gösteriyor.

Evin satış bedeli düşük gösterilerek hem devletten vergi kaçırılıyor hem de vatandaşın ucuz krediye erişiminin önü kesiliyor.

Kredilerde maaş geliri şartı

Kampanyaya göre, yüzde 0.69'dan başlayan faizlerle ev almak isteyenler için hane gelirinin yüzde 40'ını geçmeyecek taksit bedelleri belirlenecek. Ancak aralık ayı bordolarına yeni yıl zamları yansımadığı için maaşlar güncel görünmüyor.

Bu da ocak ayında kredi alımına engel oluyor. Şubatta ise fiyatların artma endişesi nedeniyle vatandaşlar fırsatı kaçıracağını düşünüyor. Örneğin geliri 22 bin lira olan bir orta gelirlinin 900 bin TL kredi kullanma imkanı bulunuyor. Bu yıl geliri 32 bine çıkarsa bu oran 1.1 milyona tekabül ediyor.