Korona Aşı Takvimi
Covid aşı haritası: Hangi ülkede, kaç kişi aşılandı?
Konu aşılama olunca dünyanın dört bir yanında milyonlarca insan aynı soruyu soruyor: Bana ne zaman sıra gelecek? Az sayıda ülkede yetkililer bu konuda belli bir takvim ve hedefler belirlemiş bulunuyor ama dünya genelinde tablo net olmaktan epey uzak. O halde, bildiklerimiz neler?
Dünyayı Covid-19'a karşı aşılamak bir ölüm kalım meselesi.
Bu, karmaşık bilimsel süreçler, çokuluslu şirketler, hükümetlerin birbiriyle çelişen ve çatışan hedefleri, bürokratik ve yasal engel ve faktörlerle örülmüş bir süreç ve bu nedenle de dünyada aşılamanın hangi hızla ve nasıl ilerleyeceğini tahmin etmek çok kolay değil.
Aşılama tarihi yok. Bazı durumlarda aşı programının başlatıldığı duyuruyusla, yapılan dozlara ait verilerin gelişi arasında gecikme olabiliyor.
Aşılanan insanların oranı
25 Kasım tarihinde Sağlık Bakanı Fahrettin Koca COVID-19 aşısı için Sinovac ile anlaşmaya varıldığını ve 10 milyon doz aşı temin edileceğini açıkladığından beri çeşitli tartışmalar oldu. CoronaVac aşısının Faz-3 çalışmaları yapılmamış durumda olması sebebi ile yetersiz ve güvenilir olmadığı iddia edildi.[14] HDP İstanbul Milletvekili Garo Paylan, Sağlık Bakanlığı bütçesine 15 milyar TL eklenmesini ve Çin menşeli (CoronaVac) aşı yerine Alman (Pfizer-BioNTech) aşısının ücretsiz şekilde vatandaşlara uygulanması için önerge verdi fakat önerge reddedildi.[15]
9 Aralık 2020 tarihinde ise CHP Ankara Milletvekili Murat Emir, Çin'den alınan COVID-19 aşısının Türkiye’ye geldiğini ve 10 gündür AKP üyesi siyasetçiler ile yakınlarına yapılmaya başlandığını iddia etti.[16] Sağlık Bakanı Koca ise iddiayı reddetti.[17]
25 Aralık 2020 tarihinde Sağlık Bakanı Koca Pfizer-BioNTech aşısının da Türkiye'ye geleceğini duyurdu. “Mart ayı sonuna kadar 4.5 milyon doz aşı ülkemize teslim edilecektir” diyen Koca, “Anlaşmamıza göre tarafların mutabakatı ile 30 milyon doza kadar aynı şartlarda aşı temin edilebilecektir” ifadelerini kullandı.[18] Fakat Mart ayı sonuna kadar Sağlık Bakanı Koca, 1,4 milyon doz Pfizer-BioNTech aşısının Türkiye’ye ulaştığını açıkladı.[19]
2021 yılının Ocak ayında ise 23 Aralık'ta başlaması planlanan aşılamanın hâlâ başlamaması tepkilere neden oldu.[20]
26 Ocak 2021 tarihinde Türk Tabipler Birliği Merkez Konseyi Başkanı Şebnem Korur Fincancı’ya göre günde 100 bin aşılama yapıldığı takdirde üç ayda ancak 10 milyon kişi aşılanabilir. Bu rakamın toplumsal bağışıklık için yeterli olmadığını söyledi.[21]
23 Şubat 2021'de CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu 1 milyon doz bedava aşı için 12 milyon dolar ödendiğini iddia etti.[22] 6 Mart 2021 tarihinde Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun iddiasını reddetti ve Kılıçdaroğlu'nu aşı programını riske atmakla suçladı. Koca, Çin’le aramızda kesinlikle bedava aşı anlaşması olmamış, devletimiz Sinovac ile anlaşılan bedellerin dışında hiçbir ödeme yapmamıştır." dedi.[23][24]
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 25 Şubat’ta “Bizim için önemli olan Nisan, en geç Mayıs ayında bu aşılama sürecini tamamlayabilir olmak. Toplamda Nisan, en geç Mayıs sonuna kadar 105 milyon doz aşıya erişeceğimizi biliyoruz” açıklamasında bulunmuştu. Koca, 11 Mart’ta ise “Nüfusun 50 milyonluk kısmını sonbahardan önce aşılarsak, salgın ağır baskı olmaktan çıkacak” ifadelerini kullandı.[25] Bakan Koca’nın “ilkbahar” olarak açıkladığı aşılama takvimi “sonbahar” zamanına ertelenince tepki oluştu.[26]
4.doz aşı kararından sonra Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol, "Tekrarlanan dozlar için şu anda dolaylı veriler dışında doğrudan kanıt yoktur" açıklamasında bulundu. Prof. Dr. Kayıhan Pala ise, "Veri/kanıt olmaksızın, bilimsel bilgiye dayanmayan düzenlemeler yapmak başka bir kötü yönetim örneği" ifadelerini kullandı.[27]
30 Temmuz 2021'de 30 Nisan’da "Acil Kullanım Onayı" alan Sputnik V aşısının hâlâ kullanımına geçilmemesi eleştirildi.[28] 2 Eylül’deki Bilim Kurulu toplantısının ardından Sağlık Bakanı Koca'ya aşının neden kullanıma geçilmediği soruldu. Koca, “Sputnik ile ilgili 200 bin kişi için doz gelmişti, yani 400 bin. Sputnik ile ilgili birinci ve ikinci dozun farklılığı var, aynı aşı değil. Birbirinden farklı. O nedenle gelen aşı farklılığından ötürü biz yeni dönemde, özellikle dün de temasa geçmiş olduk, hızla daha yoğun hem bir hem ikinci doz aşının gelmesi için gayret içindeyiz“ açıklamasında bulundu.[29]
14 Aralık 2021'de Pfizer-BioNTech aşısı olmaya gittiklerinde Çince yazılı flakonlar ile karşılaştıklarını dile getiren vatandaşların sosyal medya paylaşımları kafa karışıklığına neden oldu.[30] Sağlık Bakanlığı kaynaklarından edinilen bilgiye göre aşının BioNTech firmasına ait olduğu ve Türkiye’nin istediği aşı miktarının aksamaması amacıyla bir Uzak Doğu ülkesi için ürettiği aşıları gönderildiği öğrenildi.[31]