 | | | Kıraç Tarihi
İstanbul’un İli sınırları içerisinde bulunan ve tarihe dayanan bir geçmişe sahip olan Kıraç beldesi adını, topraklarının verimsiz olmasından almıştır. İstanbul’un Trakya’ya dönen yüzünde ücra bir köy Kıraç’ın önceki ismi “Şirin Kız” anlamına Kalyos olarak geçmektedir. Rumların yaşadığı küçük bir çiftlik köyü olarak bilinen Kıraç, (Kalyos) Yunanlıların Anadolu ve Trakya topraklarındaki işgallerinin yılının Eylül ayında sona ermesiyle birlikte başlayan süreçle birlikte; 30 Ocak yılında iki ülke arasında yapılan “Türk-Yunan” mübadelesine ilişkin protokolle, Yunanistan’da yaşayan Türklerin Türkiye’ye, Türkiye’de yaşayan Rumların ise, Yunanistan’a gönderilmesi Türklerin yerleşimine geçmesi kesinlik kazandı. yılında ikinci kafile ile Yunanistan’dan deniz yoluyla gelen Türkler arasından 30 aile kendi istekleriyle Kıraç’a yerleşmişmonash.pwstan’dan gelen Türklerin yerleşmesinin ardından uzun süre adını Kalyos olarak sürdürdüğü, yılında muhtarlık heyetinin aldığı bir kararla Kalyos adı tarihe gömülerek, Kıraç ismini almıştır. yılında belediye ile yönetilmeye başlayan Kıraç’ın nüfusu resmi kayıtlarda olarak bilinse de, yaklaşık nüfusu 70 bini aşmıştır.
Eğitim
Anadolu’nun en ücra köşelerinden Kıraç Beldesine yerleşen vatandaşların yoğun bir şekilde göç etmesiyle nüfusunda hızlı bir artış olmuştur. Nüfusun artmasıyla birlikte sınıflarda öğrenci sayısına yetersiz kalan Kıraç’ın ilk okul binası olan Kıraç İlköğretim okulu daha sonra ek bina ile genişletirlirken, Namık Kemal Mahallesinde daha eğitim ve öğretim hizmetine giren Namık Kemal İlköğretim okulu, yeni mahallede yapılan Sonnur Yalnızoğlu İlköğretim okullarıyla birlikte, okullardaki yoğunluk biraz olsun nefes almıştır. Düne kadar gençlerin lise öğrenimini yapmak için belde dışına gittikleri görülürken, İKMB Endüstri Meslek Lisesi’nin yanı sıra; Borusan Asım Kocabıyık Anadolu Meslek lisesi ve Çakmaklı’nın Kıraç beldemize bağlanmasıyla birlikte Cumhuriyet Lisesi ile gençlerin de eğitim sorunları biraz olsun çözüme kavuşturulmuştur. Çakmaklı mahallesi ile birlikte Kıraç beldesine bağlı üç lise, beş ilköğretim okulu olmak üzere, toplam sekiz eğitim yuvası bulunmaktadır.
Ekonomi
Kıraç beldesi son yıllarda gelişen sanayisiyle birlikte; Türkiye’nin dünyaya açılan penceresi olmuştur. İstanbul’un sayfiye kentlerinden biri olan Kıraç her ne kadar adı gibi Kıraç kalmışsa da hızla gelişen sanayisiyle geleceğe umutla bakmaktadır. Türkiye’de üçüncü, İstanbul’da birinci sanayi bölgesi olma ünvanına sahip olan Kıraç’lı işadamlarımızın bölgemize verdiği hizmetler beldemiz için övünç kaynağımız olmuştur. Geçmiş tarihinde verimsiz topraklarına rağmen Kalyos kavunu ile ünlü olan Kıraç’ta büyük ve küçük baş hayvancılıkta ön planda yer almıştır. Elverişsiz olan topraklarında köylünün çabalarıyla marul, lahana ve domatesin yanı sıra, köylülerin daha çok geçim kaynağı çiçekçilik olmuştur. yılları itibarıyla büyük göç dalgasının yaşanmasıyla birlikte, elverişsiz olan topraklarında sanayileşmeye gidilmiş ve Kıraç işadamlarının tercih ettiği yerleşim yerlerinden biri olmuştur. Sanayileşme alanında hızla ilerleme kaydeden Kıraç’ta son verilere göre; San-Bir derneğinde resmi kayıtlı sanayi sayısı olarak belirtilirken, resmi olmayan sanayi sayısının ise ’ün üzerinde olduğu tespit edilmiştir. Öte yandan sanayi bölgesi haline gelen beldemizde iş istihdamı da büyük oranda çözülmüştür. Küçük bir köy görünümünde iken her yıl yüzlerce göç almaya devam eden Kıraç’ta küçük esnaf kuruluşlarının da gözdesi haline gelmiştir. Yerleşim yerlerinde de küçük esnafın yoğunlukta olduğu görülmekte olup, son verilere göre, esnaf sayısının ’ün üzerinde olduğu bilinmektedir.
Coğrafi durumu
İstanbul’un sayfiye yerlerinden biri olan Kıraç’ın İstanbul’a uzaklığı 35 monash.pw yüzölçümüne sahiptir. Büyükçekmece’ye 8 monash.pw ve ilçe mücavir sınırları içerisinde bulunan Kıraç, yılanda belde olmuştur. Güneyinde Büyükçekmece, güneydoğusunda Beylikdüzü, doğuda Yakuplu ve kuzeyinde Esenyurt, kuzey batısında Hadımköy ve batısında Karaağaç köyü sınırlarıyla çevrilen Kıraç’ın sınırı D karayoluna dayanırken, çift yönlü anayoluyla D ve TEM otoyolu geçişlerine de evsahipliği yapmaktadır. Kıraç’ın bir başka özelliği ise, beldenin içerisinden geçen Avrupa’ya giden Doğalgaz boru hattına da geçit vermesidir. Kıraç’ın coğrafi durumu sınır komşularına göre oldukça ilginçtir. Vadiyi andıran görünümü ve dere yataklarının fazlaca olması nedeniyle vadi yamaçlarına konutlar yapılmıştır. Düz arazi üzerinde ise sanayileşme görülmektedir. Engemeli bir alana sahip olan Kıraç’ın hemen hemen tamamı gecekondudur. yılından sonra büyük göç yaşanması nedeniyle Yugoslavya, Bulgaristan ve Yunanistan’dan gelip Kıraç’a yerleşenlerin yanı sıra, Türkiye’nin doğusundan ve Karadeniz bölgesinden göç edenlerin çoğunlukta olduğu görülmektedir. Yurt dışından ve yurt içinden göç edenlere kapısını açan Kıraç, nüfusunun hızla büyümesine karşın yalnız bırakılmıştır. Kentleşme anlamında hiçbir hizmet görmemiş ve beldeye yerleşen insanlar kendi kaderleriyle baş başa kalarak, yaşam mücadelesi vermektedirler. yılında belediye olması da eski görüntüsünden hiç bir şey değiştirmemiştir.
Ziya Türkel:
yılında mübadele döneminde Yunanistan’dan gelen Türk soyundan olan Ziya Türkel dedesinin, anne ve babasının Kıraç’a gelerek yerleştiğini, kendisinin ise Kıraç’ta doğduğunu söyledi. Babası Mümin Türkel’in hayatta iken anlattıklarını aktaran 70 yaşındaki eski Muhtar Ziya Türkel, “Ailem gemi ile Mimarsinan’a gelmişler. Birkaç yer gösterildikten sonra yaklaşık aile ile birlikte Kıraç’ı istemişler ve burada da Rumlarla 15 gün bir arada yaşamışlardır. Daha sonra ise, Rumlar Yunanistan’a gönderildikten sonra boş evlere yerleşmişler. Mustafa Boralı adında bir şahıstan 36 kişi bir araya gelerek Kalyos çiftliğini sarılira karşılığında satın alıp toprak sahibi olmuşlar” dedi. Öte yandan yılında köy muhtarı olarak seçildiğini ve yılına kadar muhtarlık yaptığını söyleyen Ziya Türkel, mübadele döneminde Kıraç’tan Yunanistan’a giden Rumların çocukları, atalarının yaşadığı yeri görmek için yılında sıkı yönetim döneminde Kıraç’ı ziyaret ettiklerini belirtti. Muhtarlığım döneminde merkezde bulunan caminin yeri kiliseydi. Biz orayı camii yaptırdık. Bizim köyümüz küçücük ve tertemiz bir köydü diyen eski Muhtar Ziya Türkel, “Eskiden köyümüze jandarma dahi gelmezdi. Köy statüsünde kalsaydı sorunları çoktu. Yol istiyor, telefon istiyor bunları yapmamız da mümkün değildi. Kışları çok çetin geçiyordu. Kar yağdığı zaman pencerelerden çıkıyorduk. Bu sorunları da çözmemiz mümkün değildi. Bu sorunları çözmek içinde uğraştık ama yaptıramadık. Daha sonra yılında Büyükçekmece’den ayrılıp Esenyurt mücavir alanına girdi. yılında ise belediye olunca tabiki, Kıraç her ne kadar gecekondudan kurtulamamış olsa da yine de değişti.
Eski Muhtar Süleyman Başaran
Eski Muhtar Süleyman Başaran, mübadele döneminde ailesinin gemi ile Mimarsinan’a gelerek, oradan da Kıraç’a yerleşen Selanik’li göçmenler gurubundan. yılında Kıraç’ta doğan Başaran, Yunanistan’ın Selanik şehrinin Serez kentinden geliş serüvenini ailesinden duyduğu kadarı ile ve Kıraç’ın geçmiş tarihini, ilginç yaşantılarını bize aktarmaya çalıştı. Ailem mübadele döneminde gemi ile Mimarsinan’a, oradan da Kıraç’a gelmişler diyen Başaran, “Mimarsinan’a geldiklerinde Gürpınar, Kumburgaz, Kamiloba gibi bölgelerden yer gösterilmiş ama orada deniz var çocuklarımız denizde boğulur korkusuyla Kıraç’ı seçmişler. Kıraç’ta oturan Rumlar biz geldikten sonra Yunanistan’a gönderilmiş. Kıraç’a yerleşen göçmenler Selanik’in Serez, Drama, Saltıklı, Kavala ve Ihlamur kazalarından gelmişler. Kıraç’ın toprakları verimsiz olduğu içinde hayvancılık yapardık. Tarım olarakta kavun yetiştirilirdi ve kalyon kavunu denirdi. Ben yılında askerden geldim genç bir delikanlı iken yılında Demokrat Parti köy sorumlusu oldum. Bir yıl kadar siyasetle uğraştıktan sonra yılının Kasım ayında muhtarlığa seçildim. O dönemde köyün seçmeni vardı ve 70 seçmenin oyuyla muhtar oldum. 3 dönem muhtarlık yaptıktan sonra yılında istifa ettim. Bu dönem zarfında köyün yollarını yaptırabildik. Kıraç Rum köyü imiş. Çakmaklı’da ise Türkler oturuyormuş. O dönemlerde Yunanlılar bir kaz kez köyü ziyarete geldiler ve atalarının yaşadıkları yerleri gezdiler. Burada şimdi Rumlardan hiçbir eser kalmadı. Tek kalan şey eskiden meşhur olan Kazlı Çeşme’dir. Bir de hacı çeşme varmış onu da yıktılar” dedi. Kendinden önce muhtarlık yapan Hüseyin Okyar, İsmail Seymen, Bekir Tekin’in olarak hatırladığı isimleri de sıralayan Başaran, Kıraç’ın belirli bir özelliği olmadığını, Çatalca’ya bağlı bir köy olarak kaldığını söylerken, yılında da Kazlı Çeşmeden su borularıyla evlerin önüne kadar su getirdiğini sözlerine ekledi. |
|
| |