18 Haziran , Pazar
SAĞLIKmonash.pw
Giriş Tarihi: Güncelleme Tarihi:
ABONE OL
Bitlis'te görülen kuduz vakalarının ardından "İnsandan insana kuduz bulaşır mı?" sorusunun cevabı araştırılmaya başlandı. Bitlis'te başıboş köpek tarafından ısırıldıktan sonra kuduz şüphesiyle tedavi gören 2 çocuğun ardından kentte yürütülen taramada 36 kuduz vakası daha olduğu tespit edildi. Peki İnsandan insana kuduz bulaşır mı? Kuduz aşısı nerede yaptırılır, kaç yıl geçerli? İnsanlarda kuduz belirtileri neler?
Bitlis'in Adilcevaz ilçesinde başıboş köpek tarafından ısırılan ve kuduz şüphesiyle Ankara'da tedavileri devam eden 2 çocuktan
sonra kentte yürütülen taramada ısırılıp sağlık kuruluşuna başvuru yapmayan 36 vaka daha tespit edildi. Bitlis Sağlık Müdürlüğünden yapılan açıklamada, 19 Ekim tarihinde Adilcevaz'ın Göldüzü köyünden kuduz şüpheli olarak hastaneye başvuran M.E. adlı hastanın yapılan fiziki muayenesinde yaklaşık bir ay önce kuduz şüpheli sahipsiz köpek tarafından ısırıldığının tespit edildiği belirtildi.
İNSANLARDA KUDUZ BELİRTİLERİ
*İnsanlarda Kuduz Belirtileri;
*Isırılan vücut bölgesinde duyu değişikliği,
*Parezi veya paralizi (Felç),
*Yutma güçlüğü,
*Sudan korkma,
*Bilinç kaybı,
*Kasılmalar,
*Kaygı bozuklukları.
KUDUZ AŞISI NEREDE YAPTIRILIR?
Kuduz aşısı geçmiş dönemlerde göbek bölgesinden ve 21 doz olarak yapılmaktaydı. Günümüzde ise kasa uygulanması ile doz sayısı düşürülmüştür ve aşının yapıldığı bölgede de değişiklik yapılmıştır. Kuduz aşısı günümüzde koldan yapılır ve kasın içine enjeksiyon uygulaması ile gerçekleştirilir. Kuduz aşısının acillerde, sağlık ocaklarında ya da aile hekimlerinde yapılması mümkündür. Ayrıca devlet hastanelerinde de kuduz aşısının yapıldığı bilinir.
Kuduz, genellikle kuduz bir hayvanın ısırması sonucundan bir hayvandan başka bir hayvana veya bir insana bulaşan virüs kaynaklı bir hastalıktır.
Kuduz virüsü, insan ve hayvanların beyin ve omuriliği dahil olmak üzere merkezi sinir sistemini etkiler. Virüse maruz kalma ile semptomların ortaya çıkması arasındaki süre olan kuluçka döneminde, virüs sinirler boyunca beyne doğru ilerler. Bu süre en az 10 gün sürer, ancak (nadiren) 1 yıl kadar da sürebilir. Enfeksiyon, beyin ve omurilikte ensefalopatiye ve daha sonra ölüme yol açabilen iltihaplanmaya neden olur. Ensefalopati, beynin işlevini veya yapısını değiştiren herhangi bir hastalık türüdür.
Kuduz bir hayvanın (kuduz virüsü bulaşmış bir hayvan) ısırığı, kuduzun açık ara en yaygın bulaşma nedenidir. Virüs kuduz hayvanın salyasında taşınır ve ısırık sonucu oluşan yara gibi derideki bir açıklıktan vücuda girebilir. Isırık dışı maruziyetten kuduza yakalanmak mümkün olsa da, bu çok nadirdir. Isırık dışı bulaşma yolları arasında virüsün aerosol parçacıklarının solunması veya kuduz bir hayvanın bir kişinin gözlerini, burnunu, ağzını veya hasarlı cildini yalaması yer alır.
Kudur bulaştırma riski yüksek hayvanlar şunları içerir:
Kedi, köpek ve sığır gibi evcil hayvanlar ısırılırsa kuduz olabilir, bu nedenle onları kuduza karşı aşılamak önemlidir. Son zamanlarda, bazı ülkelerde, aşı içeren yemler kullanarak vahşi yaşam popülasyonlarını aşılamak için adımlar atılmıştır. Bu, evcil hayvan popülasyonlarında kuduzun yayılmasını önemli ölçüde azaltmaktadır.
Kuduz virüsünü vücuda girdiği noktadan itibaren, sinirler boyunca beyne doğru hareket eder. Kuduzun ilk belirtileri, virüsün vücuda girmesinden ortalama 1 ila 3 ay sonra gözlenir. İnsanlarda, hastalığın ilk semptomları spesifik değildir ve diğer viral enfeksiyonlara benzer.
Kuduz belirtileri aşağıdakileri içerirler:
Virüs omurilikte veya beyinde çoğalmaya başladığında, ortaya çıkan kuduzun nörolojik belirtileri şunları içerir:
Hastalık ilerledikçe boğazdaki kasları etkileyen spazmlar, ağrı veya yutma güçlüğü sıklıkla görülür. Sonunda, kuduz virüsü bulaşmış bir kişi komaya girebilir ve ölebilir. Ölüm genellikle solunum yetmezliğinden kaynaklanır. Enfekte hayvanla ilk temastan sonra mümkün olan en kısa sürede tedaviye başlamak önemlidir. Tedaviye belirtiler gelişmeden başlanmalıdır, geç başlanılan tedavi virüsten ölümü önlemede etkili değildir.
Hayvanda kuduz varlığını doğrulamak için insanı ısıran hayvan üzerinde testler yapılır. Bu, testlerin gerçekleştirilebilmesi için hayvanın zarar görmemesi gereklidir. Bu adım gereklidir, çünkü bir kişi kuduz bir hayvanla temas ettikten sonra virüse karşı hemen antikor göstermez.
Kuduz virüsünün size geçip geçmediğini tespit etmenin bir yolu olmadığından özel bir teste gerek yoktur.
Hayati bulgularınız (ateş, kalp atış hızı, solunum hızı ve tansiyon) alınacaktır. Size hayvan ve yaşadıklarınız hakkında bir dizi soru sorulacak. Doktor ayrıca kuduz ve tetanoza karşı daha önce yapılmış olabilecek aşılarla ilgili sorular soracaktır.
Romatoid artrit tedavisi ve sıtmanın önlenmesi, tedavisi için kullanılan bazı ilaçlar (örneğin, klorokin ve meflokin), kuduz aşısı ile etkileşime girebilir. Acil servise, almakta olduğunuz tüm ilaçların ilaç listesini veya ilaç şişelerini getirin.
Gerçekten kuduz olduğunuza dair bir endişeniz varsa, doktora herhangi bir iş geçmişi, hobiler, yakın zamanda uluslararası seyahatler ve hayvanlara maruz kalma hakkında bilgi vermek önemlidir.
Kuduz teşhisi karmaşıktır ve acil serviste belirlenemez. Kuduz, menenjit (beyni ve omuriliği çevreleyen sıvının enfeksiyonu) gibi diğer ciddi hastalıklara çok benzeyebilir. Doktor kuduz veya başka bir merkezi sinir sistemi enfeksiyonundan endişe ediyorsa, hastaneye yatırılabilirsiniz. Enfeksiyon kanıtı için omurilik sıvısını incelemek için kan testleri ve röntgen gibi testler gerçekleştirilebilir.
Kuduz aşısı hem kuduzun önlenmesinde hem de tedavisinde kullanılır. Kuduz aşısı, laboratuvarda etkisizleştirilmiş kuduz virüsünden yapılır. Aşı kuduza neden olmaz. Mevcut aşılar nispeten ağrısızdır ve diğer yaygın aşılara benzer şekilde koldan yapılır.
Kuduz tedavisi için:
Bir hayvan tarafından ısırıldıysanız veya kuduza maruz kaldıysanız, doktorunuzu arayın ve hemen yakındaki bir acil servise gidin. Oradayken, doktor yarayı iyice temizleyecek ve tetanoz aşınız yapılmadıysa tetanoz aşısı yapacaktır.
Bir dizi kuduz aşısı ile kuduz tedavisine hemen başlama kararı, bir kaç faktöre bağlı olacaktır. Bunlar şunları içerir:
Kuduz tedavi edilmezse neredeyse her zaman ölümcüldür. Aslında, kuduzlu bir kişi semptomlar yaşamaya başladığında, genellikle hayatta kalamaz. Bu nedenle, özellikle ısırık vahşi bir hayvandan geliyorsa, bir hayvan ısırığından hemen sonra tıbbi yardım almak çok önemlidir.
Aşının ciddi zarar verme riski çok azdır. Tipik hafif problemler arasında atış yerinde ağrı, kızarıklık, şişme veya kaşıntı bulunur. Diğer hafif sorunlar arasında baş ağrısı, mide bulantısı, karın ağrısı, kas ağrıları ve baş dönmesi sayılabilir.
Daha orta ila şiddetli aşı yan etkileri arasında kurdeşen, eklem ağrısı ve ateş bulunur. Şiddetli alerjik reaksiyon belirtileri arasında nefes almada zorluk, ses kısıklığı veya hırıltı, kurdeşen, solgunluk, güçsüzlük, hızlı kalp atışı veya baş dönmesi bulunur. Bir aşıdan sonra doktorun muayenehanesinde veya acil serviste 30 dakika beklemek, genellikle ciddi bir alerjik reaksiyonun oluşup oluşmayacağını görmek için zaman sağlayacaktır. Orta ila şiddetli yan etkiler yaşarsanız, hemen doktorunuzu arayın.
Kuduz; direkt sinir sistemini ve beyini etkileyen virüs yoluyla bulaşan bir hastalıktır. Hasta olan hayvanlardan diğer hayvanlara ve insanlara bulaşabilmektedir.
Vahşi doğada yaşayan memelilerden veya kuduz aşısı yapılmayan kedi, köpek, inek ve eşek gibi hayvanlardan bulaşabilmektedir.
Sahipsiz bir hayvan tarafından ısırılan kişi zaman kaybetmeden doktora başvurmalıdır. Kuduz hastalığı tedavi edilmediği takdirde ölümlere yol açabilmektedir. Bu yüzden çok tehlikelidir, ihmal edilmemelidir.
Kuduz Hastalığının Bulaşmasına Neden Olan Etkenler;
Kuduz olduğu veya şüphelenilen bir hayvanın ısırması durumunda ise;
Kuduz Tedavisi; aşı ile yapılmaktadır. Öncesinde yaranın bulunduğu bölge temizlenerek, kuduz serumu verilmektedir. Sonrasında ise 0, 3, 7, 14, Günlerde 5 doz şeklinde deltoid adaleden yapılmaktadır. Aşılama şemasına uygun olarak yapıldığında % oranında başarı sağlamaktadır.